Файл: Емтихан тест тапсырмалары пн бейорганикалы химия Оу курсы 1 курс фармация факультеті.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 23.11.2023
Просмотров: 860
Скачиваний: 12
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
СОДЕРЖАНИЕ
ЕМТИХАН ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ Пән: бейорганикалық химия Оқу курсы: 1 курс фармация факультеті
*+ негіздің эквиваленттік факторын
*ХИМИЯЛЫҚ БАЙЛАНЫС. МОЛЕКУЛА ҚҰРЫЛЫСЫ *1*25*1*
*ХИМИЯЛЫҚ РЕАКЦИЯНЫҢ ЖЫЛУ ЭФФЕКТІСІ*1*22*2*
*ЭЛЕКТРОЛИТИКАЛЫҚ ДИССОЦИАЦИЯ *1*39*2*
*КОЛЛИГАТИВТІК ҚАСИЕТТЕР*1*16*1*
*КОМПЛЕКСТІҚОСЫЛЫСТАР *1*20*1*
*ТОТЫҒУ-ТОТЫҚСЫЗДАНУ РЕАКЦИЯЛАР *1*27*2*
* IА-IIA ТОП ЭЛЕМЕНТТЕРІ*1*25*1*
*ТЕМІР, КОБАЛЬТ , НИКЕЛЬ ТОПШАСЫ*2*35*2*
*ХРОМ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚОСЫЛЫСТАРЫ 2*30*2*
*КӨМІРТЕК ПЕН КРЕМНИЙ ТОПШАСЫ*2*32*1*
*ЕРІТІНДІЛЕРДІҢ КОЛЛИГАТИВТІК ҚАСИЕТТЕРІ *2*12*1
*КОМПЛЕКСТІК ҚОСЫЛЫСТАР*2*10*1*
ЕКІ ЖАУАПТЫ ТЕСТЕР *ХИМИЯЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАРДЫҢ ЭНЕРГЕТИКАСЫ*4 *17*1*
* ЭЛЕКТРОЛИТТЕР ДИССОЦИАЦИЯ*4*16*1*
*ХИМИЯЛЫҚ КИНЕТИКА*4*12*1* #611
Температурасы асеры:заттардын арекеттесуы ушын олардын молекулалары кездесып туйысуы керек.
Температураны котергенде молекулаларлын козгалыс жылдамдыгы артады,олардын кездесуы де артады.
Концентрациялык асеры:Химиялык реакциялар тез журуы ушын туйысетын молекулалар саны коп болуы керек,ягни концентрацияны откызу керек
Катализатор асеры: реакциянын жылдамдыгы озгерып бырак реакция натижеснде оздеры химиялык озгермей калатын заттар.
11. Химиялық реакция жылдамдығының концентрацияға тәуелділігі. Әсер етуші массалар заңы.
Химиялык реакция жылдамдыгынын концентрацияга тауелдылыгн арекеттесушы массалар заны сипайттайды.Химиялык реакциянын жылдамдыгы арекеттесушы заттар концентрациясынын кобейтындысыне тура пропорционал ал олардын стехиометриялык коэффициенттеры дареже турынде алады.
аА+вВ=сС+dD реакциясы ушын
V=Kтык жакша(А)дареже турнде а (В)в тура реакция
V=K( c) c (D) d керы реакция
12. Химиялық реакция жылдамдығының температурағы тәуелділігі. Вант-Гофф ережесі, Аррениус теңдеуі. Активтендіру энергиясы.
Реакцияның жылдамдығы температура әсерін жуық мөлшермен Вант-Гофф ережесі анықтайды.Вант-Гофф ережесіне сай көптеген химиялық реакция жылдамдығы температурасы әрбір 10°с көтергенде гомогенді жүйеде 2-4 есе артады.Бұл санды температуралық y-коэффициенті деп атайды.
VT1/VT2=Y T2-T1/10
Арренус теңдеуі:Ink=B=A/T; мұндағы k-реакция
жылдамдығының константасы,Т-
термодинамикалық температура,А мен В берілген реакция ғана үшін тән болатын тұрақтылар.Арренус теңдеуін 1889 жылы С.Арренус ашты. Температура артқан сайын химиялық белсенді молекулалар саны артады. Осындай молекулалар соқтығысы жалпы соқтығысатын молекулалар санына тәуелді. Жылдамдық константасы мен активтендіру энергиясының байланысын Аррениус формуласы береді:
K = A• e–EA/RT (6.6)
Мұнда, А – тұрақты шама, температураға байланыссыз.
Активсіз молекуланы активтендіру үшін оған қажетті қосымша энергия берілуі керек-бұл процестіактивтендіру деп атайды.Активтендірудің бір жолытемпературасы жоғарылату.Әрекеттесуші заттардың молекуласын бөлшектерін,активтендіру энергиясы деп атайды.Оның мәнін тәжірибе жүзінде анықтайды.Е.дельта әріпімен белгілеп әдетте кдж/моль өрнектейді.
13. Катализ және катализаторлар. Гомогенді және гетерогенді катализ. Биологиялық жүйелердегі ферментативті катализ туралы түсінік. Михаэлис-Ментен теңдеуі.
Катализ (грекше katalysіs – бұзылу) – катализатор әсерінен жылдамдығын өзгертетін процесс түрі.
“Катализ” терминін алғаш рет 1835 жылы швед химигі И.Берцелиус (1779 – 1848) енгізген. Катализді оң Катализ және теріс Катализ деп екіге бөледі.Оң және теріс.
Катализаторлар реакция жылдамдығын біршама есеге дейін өсіру алады.Катализаторлар
Әсерінен жылдамдығы өзгеретін процестерді каталитикалық процесс катализ деп аталады.Гомогенді және гетерогенді катализ болады.Катализаторда реакцияласушы заттар да бір фазадан болса-гомогенді катализ,реакцияласушы заттары әр түрлі фазада болса-гетерогенді катализ болады. Катализдің катализаторлары – реагенттерге протон беретін немесе олардан протон алатын реагенттер мен гетеролиттік әрекеттесетін заттар. Мысалы, протондық (H2SO4, HCl, CH3COOH) және апротондық қышқылдар (BF3, AlCl3, тағы басқа), алюмосиликаттар Al2O3, фосфаттар, сульфаттар, тағы басқа Кейде негіздік сипаттағы катализаторлар да қолданылады (еріген негіздер, қатты CaO, MgO, тағы басқа).
Михаэлис-Ментен,фермент көмегімен катализ жүрген реакцияның жылдамдығының субстра
Концентрациясына тәуелділігімен сипатталатын ферментативті кинетиканың негізгі теңдеуі.Михаэлис теңдеуін қанағаттандыратын қарапайым теңдік: E+S=ES-E+P
V=VMS/S+Km; бұл жерде vm-реакцияның максимал жылдамдығы,Ал Km-Михаэлис тұрақты.Сипаттама бойынша:Km=K1+K2/K1.
14. Химиялық тепе-теңдік. Ле Шателье-Браун принципі. Химиялық тепе-теңдік константасы және өрнектеу тәсілдері. Химиялық тепе-теңдікке әсер ететін факторлар.
Тура және кері реакциялар жылдамдықтар теңескенде химиялық тепе-Тецдік орнайды,енді редакцияға қатысатын заттардың концентрациялары ары қарай өзгермейді.
Химиялық тепе теңдікке әсер ететін факторлар:
1847 жылы Француз ғалымы Ле-Шателье мыналарды тұжырымдады.Егер жүйе химиялық тепе-теңдік күйде тұрған жағдайда,оның сыртқы жағдайларының біреуін ,мысалы концентрацияны температураны немесе қысымды өхгертсе,онда тепе-теңдік осы өзгеріске қарсы тұратын реакцияның бағытына қарай ығысады.
Мысалы:N2+3H2=2NH delta gradus=-92кдж
1)концентрация
Егер бастапқы конрцентрацияны өсірсе,онда химиялық тепе-теңдік тура реакция жағына ығысады да,өнімнің шығымыартады
2)Температура
Егер температура өссе,Химиялық тепе-теңдік эндотермиялық реакция жаққа ығысады.( H>0)
Егер температура төмендеуі,химиялық тепе-теңдік экзотермиялық жаққа ығысады(H<0)
3) қысымның ХТТ әсері
4)Катализатор-химиялық тепе-теңдік өте тез берілуіне әсер етеді,тура реакцияның жылдамдығы (v тура)және кері реакциялар жылдамдығы бірдей жоғарылайды.
15. Химиялық тепе-теңдік константасы және оның мәні бойынша реакцияның жүру бағытын анықтау. Гиббстің стандартты энергиясының өзгеруі бойынша есептеулер. Рекакцияның жүру жағдайының өзгеруі бойынша химиялық тепе-теңдік ығысуы.
Химиялық тепе-теңдік — бір немесе бірнеше қарама-қарсы жүретін қайтымды реакциялар жылдамдықтарының теңескен күйі. Қайтымды реакция аяғына дейін жүрмейді, ол басталғанда тура жүретін реакцияның жылдамдығы (v1) жоғары, кері реакция жылдамдығы (v2) баяу болады. Тура реакция жүрген сайын реакцияға алынған заттың концентрациясы азайып, v1 — жылдамдығы кемиді, керісінше, тіке реакциядан пайда болған өнімнің концентрациясы артып, v2 күшейеді. Біртіндеп екі реакция жылдамдығы теңеседі: v1=v2.
Химиялық тепе-теңдік константасы реакцияласатын заттар температурағатәуелді,Ал концентрацияларына тәуелді емес,әлсіз электролиттердің дисоциация константасы комплекс иондарының тұрақсыздық константасы,судың иондық көбейтіндісі ерігіштік көбейтіндісі -бұл қайтымды процестерді сипаттайтындықтан тепе-теңдік константасы болады.
Гиббс энергиясының өзгерісін процестің өздігінен жылу жүру-жүрмеу мүмкіндігін анықтайды.G-<0 процесс термодинамикалық мүмкін емес,G=0 реакциялық жүйе тепе-теңдік күйде Гиббс энергиясының өзгерісі болмайды.яғни B=0.оның мәнімен химиялық реакция тепе-теңдігінің константасы мына теңдеуге байланысты:,Формуласы:G=H-TS
G°T=-2.3 RT;IgKT-298 k(25°c)бұл теңдеу G298=5,691g k298
GTO-болу үшін £Ig k>0,яғни k>1; ал Гиббс энергиясы оң болса,igk<0,яғни k<1,бұл жағдай Гиббс энергиясы теріс болса,тепе-теңдік тура реакция жағына ығысады,яғни өнім жоғары болады.Ал оң болса,Тепе-теңдік кері реакция жағына ығысады.Тура реакция өнімі аз болады.
0>0>0>
16. Ерітінділердің жылпы сипаттамалары. Еріткіш және еріген зат анықтамалары. Еру кезіндегі жылу құбылыстары. Сұйықтықта қатты заттардың ерігіштігі. Ерітінділердің жіктелуі.
Ерітінді-кем дегенде екі құрамдас бөліктерден тұратын құрамы өзгермелі гомогенді жүйелер.
Еріткіш-әр түрлі заттарды ерітіп ерітінділер түзуге қабілетті химиялық қосылыстар және көп мөлшерде болатын компонент.
Еріген зат-бұл аз көлемді сандар болатын компонент.
Ерігіштік-заттың белгілі бір еріткіште еру қабілеті.Белгілі бір жағдайдағы заттың ерігіштігінің сипаттамасы ретінде оның қатысқан ерітіндедегі концентрациясы алынады.
Аналитикалық химияда көбінесе еріткіш сұйықтық болып келетін ерітінділер қолданылады.Маңызды еріткіштің бірі-су.Қатты затты сұйықтықта кеткенде бұл заттың молекулалары қатты фаза бетінен үзілуінде диффузия және Броуындық қозғалыс арқылы еріткіштің барлық көлемінде біркелкі таралады.Сондықтан оның әр түрлі бөлігінде де ерітінді біртекті.Қатты заттар еру процесінде жылу бөлінуі н/е жұтылуы мүмкін,кейде жалпы көлеміде өзгереді.
Ерітінділердің жіктелуі:
1)Қаныққан ерітінді-еритін зат тұнбасымен динамикалық тепе-теңдік күйде болатын,заттың еру жылдамдығымен кристалдану жылдамдығы теңболатын ерітінді.
2)Қанықпаған ерітінді-концентрациясы Қаныққан ерітінділердің концентрациясынан төмен болатын,берілген жағдайлар өзгеріссіз болғанда еріген заттың қосымша мөлшерін ерте алатын ерітінді.
3)Аса қаныққан ерітінді-концентрациясы Қаныққан ерітіндінің концентрациясынан жоғары болатын,Т-термодинамикалық тұрақсыз ерітінді .
17. Ерітінділер. Ерітінді құрамын өрнектеу тәсілдері: массалық және көлемдік үлес. Молярлық концентрация.
Ерітінділер— кем дегенде екі құрамдас бөліктерден тұратын құрамы өзгермелі гомогенді (біртекті) жүйелер. Ерітінділер газ тәрізді, сұйық және қатты болуы мүмкін. Олардың ішінде жан-жақты зерттелгені және жиі қолданылатыны сұйық, әсіресе, сулы ерітінділер. Сондықтан тұрмыста ерітінділер деп, көбінесе, сұйық күйдегі молекула-дисперстік жүйелерді айтады. Ерітінділердің құрамы құрамдас бөліктердің конценрацияларымен сипатталады.
Ерітіндідегі- еріген заттың мөлшерін өлшемсіз бірлікпен үлес не пайызын,
Нн өлшемді шамамен концентрациялармен көрсетеді.
Ерітінділерлің құрамын белгілеу тәсілдері:
1)массалық үлес
Wm=m(x)/m(ерт)×100%
Еріген заттың массасының ерітіндінің жалпы шамасына қатынас.
2)Мольдік үлес:
Wv=V(x)/V(ерт)×100%
Көлемдік үлес-еріген зат көлемінің ерітіндінің жалпы көлеміне қатынасы.
3)Молярлық концентрация:
Cm(x)=n(x)/v(моль/л)
Еріген зат мөлшерінің ерітіндінің жалпы көлеміне қатынасы.
18. Ерітінділер. Ерітінді құрамын өрнектеу тәсілдері: эквивалеттік молярлық концентрация, титр, молярлық концентрация
Ерітінділер— кем дегенде екі құрамдас бөліктерден тұратын құрамы өзгермелі гомогенді (біртекті) жүйелер. Ерітінділер газ тәрізді, сұйық және қатты болуы мүмкін. Олардың ішінде жан-жақты зерттелгені және жиі қолданылатыны сұйық, әсіресе, сулы ерітінділер. Сондықтан тұрмыста ерітінділер деп, көбінесе, сұйық күйдегі молекула-дисперстік жүйелерді айтады. Ерітінділердің құрамы құрамдас бөліктердің конценрацияларымен сипатталады.Молярлық эквиваленттік концентрация:
Сэ(х)=m(x)/V(моль/л)
N(x)=m(x)/Mэ(х)
Мэ(х)=f(x)=f(x)M(x)( г/моль)
Эквиваленттік фактор-қышқылдық негіздік реакцияда бір сутек ионына тән немесе тотығу-тотықсыздану реакциясында бір электронға тән заттың шамасын көрсететін сан.
F(кышқыл)=1/Z(H+)
F(негіз)=1/Z(OH-)
F(тұз)=1/В×Z(Me n+)
2)Титр-еріген зат массасының ерітіндінің көлеміне қатынасы(г/л)
T(x)=m(x)/v(г/мл)
T(x)=Cm(x)×M(x)/1000
T(x)=Cэ(х)×Мэ(х)/1000
3) Моляльдік концентрация:
Еріген заттың мөлшерінің еріткіш массасына қатынасы.(моль/кг)
19. Ерітінділердің коллигативті қасиеттері. Электролиттер мен бейэлектролиттер үшін Рауль заңдары. Криометрия.
Ерітінділер— кем дегенде екі құрамдас бөліктерден тұратын құрамы өзгермелі гомогенді (біртекті) жүйелер. Ерітінділер газ тәрізді, сұйық және қатты болуы мүмкін. Олардың ішінде жан-жақты зерттелгені және жиі қолданылатыны сұйық, әсіресе, сулы ерітінділер. Сондықтан тұрмыста ерітінділер деп, көбінесе, сұйық күйдегі молекула-дисперстік жүйелерді айтады. Ерітінділердің құрамы құрамдас бөліктердің конценрацияларымен сипатталады.
Ерітінділердің коллигативтік қасиеттері-еріген заттардың табиғатына тәуелсіз,тек еріген заттардың бөлшек сандарына тәуелді қасиеттер.Бұларға осмостық қысым,қаныққан бу қысымының салыстырмалы төмендеуі,қату температураларының төмендеуі мен қайнау температураларының жоғарылауы жатады.
Ерітіндінің осы қасиеттері Колигативтік қасиеттері деп атайды.Ерітіндіде тоқ өткізетін заттар-электролиттер деп атацды.Ерітіндіде тоқ өткізбейтін заттар-Бейэлектролиттер деп аталады.