Файл: 1. Бізді заманымыза дейінгі жазу сызулар мен аыз жырлар.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 30.11.2023
Просмотров: 774
Скачиваний: 13
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Арқанның көз жіберсем адабыма....(Батыр Баян)
-
Арқада жер жетпейді Бурабайға
Бөленген бұйра сыпсың қарағайға.... (Батыр Баян)
-
Обаған, Жолдыөзек жерлерінің аты кездесетін шығарма: (Батыр Баян) -
Батыр Баян поэмасындағы әсем суреттелетінг жер атауы: (Көкшетау) -
Қойлыбайдың қобызы поэмасының авторы: М. Жұмабаев -
Қобызды жарысқа түсіріп, тұлпардан оздыратын ақын: М. Жұмабаев -
М. Жұмабаевтың Қойлыбайдың қобызы поэмасында жарыстан озған жүйрік: Қобыз -
М. Жұмабаевтың «Қорқыт», «Ертегі» поэмалары басылған газет: (Ақжол. Ташкент) -
М. Жұмабаев поэмасы: Қорқыт -
М. Жұмабаев өлеңінде аңыз кейіпкері: Қорқыт -
М. Жұмабаевтың «Тоқсанның тобы» поэмасы:( Мағжанның ең соңғы туындысы, 1927 жылы «Еңбекші қазақ» газетінде жарияланды) -
М. Жұмабаев оқиғасы мысықтар мен тышқандар арасындағы жанжал, соғысты көрсетуге арналған шығармасы: («Ертегі») -
М. Жұмабаев әдеби ертегісі: (Жүсіпхан) -
Аз ғана күн таққа отырып, кедейлерді жақсы өмірге қарық қылған патша жігіт туралы әдеби ертегі: (Жүсіпхан) -
Бал бұлақты тауы бар
Бұйра-бұйра бауы бар.. (Жүсіпхан)
-
М. Жұмабаевтың әдеби мұралары: (Өлең, поэма, проза) -
М. Жұмабаевтың мақалалары: (Ақан сері, Ақанның өмірі, Ақан сері сөздері, Базар жырау, Әбубәкір ақсақал Дибаев) -
М. Жұмабаевтың аудармалары: (М. Горький Сұңқар жыры, Мамин-Сибиряк, Ақбоз ат, В.Иванов Қазақ әңгімелері) -
М. Жұмабаевтың «Жазғы жолда» өлеңінен алынған үзіндідегі метафора: Шілде оттай ыстық күн, Дала өлік жоқ бір күн.(Дала-өлік) -
Қыранымын сары сайран даланың,
Қос қанатым – алтын оралым. Бейнелеуіш құрал (Метафора)
-
М. Жұмабаевтың кейіптеу тәсілін қолданған өлеңі: (Қысқы жол) -
Ызғарлы жел долданып,
Екі иенінен демалып.... (Кейіптеу, эпитет)
-
Мен ақынмын – жалынмын
Сылдыраймын, сүйемін... (7 буынды, 2 бунақты, төрт тармақты, шалыс ұйқас)
-
Мына жолдардың авторы «Қиын да азапты жолының барлық кезеңінде М. Жұмабаев үнемі жұмыс үстінде болады... Кейінгі жоғарғы әдебиет-көркем өнер институтында оқыды, сол кезде профессорлардың бірі Мағжанды «Қырғыздың Пушкині» деуші еді: (Сайфи Құдаш) -
Ж. Аймауытовтың зерттеу еңбегі: (Мағжанның ақындығы туралы) -
Мағжанның қай өлеңін оқысаңыз да әлде өкіндіреді, әлде мұңайтады, әлде жылатады, әлде оятқызады, әлде ексертеді деп М. Жұмабаев туралы айтқан: (Ж. Аймауытов) -
Қайткенмен де Мағжан алдымен сыршыл ақын,Мағжан сөзінде тілге жұмсақ, жүрекке жылы тиетін үлбіреген нәзік әуез қазақтың бұрыңғы аұындарында болған емес» пікірдің авторы: (Ж.Аймауытов) -
Мына жолдардың авторы: «Табиғатты Мағжаннан көп, онан артық суреттеген қазақ ақыны кемде-кем шығар»: (Ж. Аймауытов) -
М. Жұмабаевтың ақындығын сүйетіндігін мойындаған қаламгер: (М. Әуезов) -
«Мағжанды сүйемін, еуропалығын сүйемін, жарқыраған әшекейін сүйемін»: (М. Әуезов) -
«Бүгінгі күн жазушылары ішінен келешекке бой бұрып, артқы күнге анық қалуға жарайтын сөз – Мағжан сөзі»,- деген пікірдің иесі: (М. Әуезов) -
«Ұстаз» атты мақал жазып, М. Жұмабаев әлемнен сыр шерткен ғалым: (Б. Кенжебаев)
Сұлтанмахмұт Торайғыров (1893-1920)
«С.Торайғыров терең ойлы,мұшқыр сөзді ,сұлу талғамды ақын еді.» «Қазақ халқының ой дүниесінде аз жасап ,көп іс тындырған С.Торайғыров –халықтың біртуар аяулы перзентерінің бірі.» (Б.Кенжебаев)
«Сұлтанмахмұт –от болып жанып кеткен ,құйрықты жұлдыздай ағып түскен тұлпар талант еді. Ол халық жүрегінен құрметті орын алады.» (С.Қирабаев)
Туған жері: бұрынғы Омбы уезі ,Шағырай болысы, Қарауыл Шабар ауылы (қазіргі Ақмола облысы).
Поэмалары: «Кедей»(1919), «Адасқан өмір» (1918) , «Айтыс» (аяқталмаған, 1919-1920ж.ж), «Таныстыру» (1918), («Қайғы» поэмасының 28 жолы ғана жеткен )
Романдары: «Қамар сұлу»(1914), «Кім жазықты?» (Өлеңмен жазылған ,1915).
Прозалық шығармалары: «Зарландым» (1912), «Ауырмай есімнен жаңылғаным» (1913), «Жазықсыз тамған қан», «Сақып пен Жантұрсын »әңгімелері;
Мақалалары: «Социализм» , «Жаңа кітап» , «Қазақ ішінде оқу,оқыту жолы қалай?» , «Өлең һәм айтушылар», «Қазақ тіліндегі өлең кітаптары» т.б.
С.Торайғыров дүниеге келген жыл: (1893жыл)
С. Торайғыров туған жері : (қазіргі Көкшетау (Ақмола) облысы ,Қызылту ауданы )
С.Торайғыровтың әкесінің шын аты: (Әбубакір)
Шоқпыт (Әбубәкір ) – кімнің әкесі? (С.Торайғыровтың )
С.Торайғыров : (Публицист,Прозайк,Ақын)
С.Торайғыровтың 1912 жылы Тройцк қаласына бару мақсаты: (оқуды армандайды)
С.Торайғыров білім алған медресе : (Ахун Рахманкұли медресесі, Тройцк қаласы,1912)
Сұлтанмахмұттың балалық шағы өткен жер: (Павлодар ,соның ішінде Баянауыл өлкесі)
С.Торайғыровты малай орнынына жұмсап ,өлең жазуына тиым салған молданың аты: (Әбдірахман)
С.Торайғыров Нұрғали Бекбауов деген мұғалімнен үйренгені: (қазақ, татар тілінде шыққан әдеби кітап , газет-журналдарды оқып пән негіздерін үйренеді.)
Сұлтанмахмұттың ақындық талабын құптап батасын берген ұстаз: (Мұқан)
Абай дәстүрін жалғастырушы ақын : (С.Торайғыров)
Алаш партиясы мен Алашорда үкіметінің жұмыстарына қатысып , «Алаш ұранын » жариялаған ақын : (С.торайғыров)
Алаш партиясының ұранын жазған ақын : (С.Торайғыров)
С.Торайғыров қызмет еткен журнал:
(«Айқап»)
Сұлтанмахмұттың 1917 жылы «Сарыарқа» газетінде қандай мақаласы жарияланған ? («Әлиханның Семейге келуі»)
С.Торайғыров үлгі тұтқан татар ақыны : (Ғабдолла Тоқай )
«Шоң серіктігі» мәдени-ағарту ұйымын құрмақшы болған ақын: (С.Торайғыров )
«Тым болмаса екі жыл тұрмадым, іштегіні түгел жарыққа шығара алмай барамын.»-деп,өмір сүргісі келген қаламгер: (С.Торайғыров)
«Жұмысына екі ғана обед етем,құр шай мен нан. Сонда да қайғырмаймын .Бір тиыным қалғанша оқимын.» Сөйтіп жүріп ауыруға ұшыраған ақын: (С.Торайғыров)
«Қатонғарағайдан кеткенім-ызаға шыдамадым , күн көру үшін кеттім. Қолымдағы қаражатым бір –ақ ай тұруға жететін еді ,»-деп жазған : (С.Торайғыров)
«Адамнан туып,адам ісін етпей,
Ұялмай не беттіммен көрге барам,»-деген өлең жолдары ғұмыр бойғы тіршілігінің бағдарламасы болған ақын,қайраткер: (С.Торайғыров)
С.Торайғыровтың өлеңі : («Шәкірт ойы »,1912ж.)
С.Торайғыровтың «Айқапта » жариялаған әйел теңсіздігі жайлы мақаласы : (Ауырмай есімнен жаңылғаным)
Сұлтанмахмұтқа тән сипат : (Қараңғы қазақ көгіне күн болғысы келген)
Қараңғы қазақ көгіне күн болғысы келіп ,тұрмыстың қиыншылығын ескермеген оптимист ақын: (С.Торайғыров )
С.Торайғыровтың «Қараңғы қазақ көгіне ....» өлең жолының екінші тармағы :
(Өрмелеп шығып күн болам)
«Қараңғы қазақ көгіне,
Өрмелеп шығып күн болам!
Қараңғылықтың кегіне ,
Күн болмағанда кім болам?»-деген шумақтың авторы: (С.Торайғыров)
С.Торайғыровтың «Оқудағы мақсат не?» деген өлеңінде өз мақсатын қалай ашып көрсетеді? (Өнер табу,пайдалы іс табу)
«Жас жүрек» (1917ж) кімнің өлеңі ? (С.Торайғыров)
«Ендігі беталыс» өлеңнің авторы : (С.Торайғыров )
С.торайғыровтың оқу-білім тақырыбындағы өлеңдері: («Шәкәрттерге», «Оқып жүрген жастарға», «Анау-мынау»)
С.Торайғыровтың өлеңі: («Оқып жүрген жастарға»)
Жасамаймын : «Еңбектің
Жемісін көзбен көрем деп» .
Жасаймын: «Бір қолғабыс
Кейінгіге берем деп,»-деген үзіндінің авторы: (С.Торайғыров)
«Бір үйде жиюлы екен қазына мал,
Көрсетті бәрін бізге ақсақал шал...»-деген жолдар алынған Сұлтанмахмұттың өлеңі :
(«Бір адамға»)
Сұлтанмахмұттың Шорман балаларының дүниеқоңыздығын шен-шекпенге құмартушылығын сынаған өлеңі : («Бір адамға»)
Суреттер және көрдім жүзі жарқын,
Ойладым: «Оңдырған-ау баққан халқын !» тармақтарының астарында негізделген : (Зілді кекесін )
Сұлтанмахмұттың «Бір адамға»деген өлеңін арнаған адамның аты-жөні:(Шорманның баласы Сәдуақас)
Сұлтанмахмұттың «Бір адамға»деген өлеңінде қолданылған көркемдегіш тәсіл: (Ирония,сарказм)
«Анау қырда татар тұр,
Басқалармен қатар тұр.
Мынау ойда қазақ тұр,
Қастарында азап тұр.» Үзінді алынған Сұлтанмахмұттың өлеңі : («Анау-мынау»)
«Мен –балаң, жарық күнде сәуле қуған,
Алуға күнді барып белді буған, » -өлең жолының авторы : (С.Торайғыров)
С.Торайғыровтың :
«Мен –балаң, жарық күнде сәуле қуған,
Алуға күнді барып белді буған.
Жұлдыз болып көрмеймін елдің бетін.
Болмасам толған айдай балқып туған.»-деген өлең тармақтарындағы буын саны мен ұйқас түрі : (11буынды,қара өлең ұйқасы)
Ресей ең шұрайлы жерлерін тартып алғанды ел мұңы суреттейтін С.Торайғыровтың өлеңі :(Жазғы қайғы)
С.Торайғыровтың таптық теңсіздіктен туатын кедергілер мен кеселдердің табиғатына талдау жасап жазған өлеңі : (Кедейлік)
Жарытпай киер киім, ішер асқа,
Сөктіріп малы барлау надан насқа ...
Маған салса ,кедейлік аты өшкірді ,
Дер едім ,тұрмастай қып жерге көмсін ....(«Кедейлік»)
«Үмітпенен жоқ қуған ,
Талабы алда баламыз .
Басқалар жоғын тапқанда ,
Біздер қайтіп қаламыз?»- өлеңнің авторы: (С.Торайғыров)
«Шығамын тірі болсам,адам болып» өлеңнің авторы: (С.Торайғыров )
Сүйемін туған тілді-анам тілін,
Бесікте жатқанымда берген білім.
Шыр етіп жерге түскен минутымнан ,
Құлағыма сіңірген таныс үнін. Үзіндінің авторы: (С.Торайғыров)
С.Торайғыровтың «Сарыарқаның жаңбыры» өлеңіндегі «жаңбыр» деген сөздің символдық мәні: (Ақпан революциясының кейінгі жаңғырту нышаны бейнесінде алынған)
С.Торайғыровтың поэмалары: («Айтыс», «Адасқан өмір», «Таныстыру»)
С.Торайғыровтың Алаш ардақтылары туралы жазған шығармасы :