және ,

1260000+6900000=8160000(Дж)=8,16(МДж)

Жауабы: 8160000Дж=8,16МДж

№82 есеп.

Массасы 0,7 кг судың температурасын 20⁰С – дан 100⁰С –қа дейін қыздырып, 200 г суды буға айналдыру үшін жұмсалатын энергия (с_су=4200Дж/кг*⁰С, r=2,3МДж/кг)

Шешуі: Барлық суды 20⁰С – тан 100⁰С –қа дейін қайнатуға қажет жылу мөлшерін есептейміз, одан кейін керекті 200 г суды буға айналдыруға жұмсалатын жылу мөлщерін табамыз да, екі жылу мөлшерін қосамыз.

және ,

Жауабы:

№83 есеп.

Температуралары 15⁰С, массасы 120г шыны стаканға температурасы 100⁰С, массасы 200 г су құяды. Жылулық тепе-теңдік орнайтын температура (с_ш=800Дж/кг*⁰С; с_су=4200Дж/кг*⁰С)

Шешуі: ыдыстағы салқын суға қайнаған су құйғанда жылу алмасу жүреді, яғни суық судың температурасы көтеріледі және ыстық судың температурасы төмендейді де тепе-теңдік күйге түседі. Сол кездегі температураны деп белгілейік. және ,

Жауабы:

№84 есеп.

Қуаты 75 Вт двигатель, ішінде 5 л суы бар калориметрдің винтін 5 минут айналдырады. Су температурасының өзгерісі (с_су=4200Дж/кг*⁰С, )

Шешуі: осыдан мұнда және , ал оны формуласынан аламыз .

Ескерту судың көлемі оның массасына тең. Бұл тек суға ғана тән қасиет, яғни 5л=5кг

Жауабы:
№85 есеп.

Ванна дайындау үшін температурасы 11⁰С салқын су мен температурасы 66⁰С ыстық суды араластырады. Температурасы 36⁰С болатын 110л су алу үшін (ваннаның жылу сыйымдылығын ескермеуге болады)

Шешуі: және ,
Жауабы: 60 л суық су, 50 л ыстық су

№86 есеп.

Ауаның температурасы 20⁰С. Шық нүктесі 10⁰С. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы (10⁰С температурадағы қаныққан будың қысым 1226 Па, 20⁰С температурада 2333Па)

Шешуі:

Жауабы:

---

Электромагниттік тербелістер мен толқындар 

Гармониялық тербелістер

тақырыбы бойынша есептер шығару алгоритмі

1. 
   Берілген теңдеуді және гармониялық тербелістер теңдеуін жалпы түрде жазыңдар.
   
2. 
   Берілген теңдеуді гармониялық тербелістер теңдеуімен салыстыру және сәйкестіру арқылы тербелісті сипаттайтын шамаларды (амплитуда, жиілік, период, фаза) анықтаңдар. Есептің шарты талап ететін басқа да параметрлерді анықтаңдар. Тербелістер графиктерін сызыңдар. Жиі кері есепте де шығарылады: берілген параметрлер бойынша гармониялық тербелістердің теңдеуін жазыңдар.
   

Математика курсынан қайталаңдар: синус және косинус графиктерін, қарапайым тригонометриялық теңдеулерді шығару.
Гармониялық тербелістер

тақырыбына арналған жадынама

• 
  Егер тыныштықта тұрған дененің тербелісі соққымен қоздырылса келесі формуланы қолданыңдар: ; егер денені тепе-теңдік нүктесінен шығарып, одан кейін жіберіп тербеліске келтірсе - ;
  
• 
  Әр параметр жүйенің бір элементінде шоғырланған жүйелер қарастырылады (масса – бір нүктеде, серпінділік – бір серіппеде, сыйымдылық – бір конденсаторда т.с.с.)
  
• 
  Мүмкін болатын тербелістерден еркін тербелістер қарастырылады, егер тербелмелі жүйеге сыртқы әсерлер мен тербелістер болатын жағдайлар уақыт бойынша өзгермесе.
  

Математикалық маятниктегі және тербелмелі контурдағы

тербелістер периоды

тақырыбына арналған жадынама

• 
  Егер жіптің массасы дене массасымен салыстырғанда елеусіз аз болса, ал ұзындығы дене өлшемдерімен салыстырғанда өте үлкен болса, онда үлкен дәлдікпен орындалады. Формула орындалады, егер маятниктің ілгек нүктесінің үдеуі нөлге тең болса.
  
• 
  Егер маятниктің ілгек нүктесі үдеумен қозғалса, онда оның периоды ілгек нүктесі қозғалмайтын маятниктің периодынан басқа болады. Мысалы, үдеумен қозғалатын лифтта маятниктің периоды ; мұндағы l – маятниктің ұзындығы, ілу нүктесінен массалар центріне дейінгі қашықтық.
  
• 
  Контурдағы электр тербелістер маятниктің еркін тербелістерімен ұқсас. Конденсатор астарларындағы зарядтың өзгерісі механикалық тербелістер теңдеуіне ұқсас сипатталады , мұндағы - заряд тербелісінің амплитудасы.
  
• 
  Кішкентай ауытқу бұрыштарда математикалық маятниктің тербеліс периоды массадан және амплитудадан тәуелсіз.
  
• 
  Тербелмелі контурдың меншікті тербелістер периоды контурдың индуктивтілігінен және сыйымдылығынан тәуелді , ал контурға берілген энергиядан тәуелді емес;
  
• 
  Математика курсынана қайталаңдар: квадрат түбірлері бар өрнектерді ықшамдау және түрлендіру, иррационал теңдеулер.
  
• 
  Тапсырмаларды орындаңдар:
  
• 
  Теңдеулерді шешіңдер ; .
  
• 
  және формулалардан l, g, C, Lшамаларын өрнектеңдер.
  

---

Механикалық және электр жүйелерінің тербелісі кезінде

энергияның сақталу және айналу заңы

тақырыбы бойынша есептер шығару алгоритмі

1. 
   «Механика» бөліміндегі есептер шығаруға арналған ұсыныстарды пайдаланыңдар.
   
2. 
   Есепте келтірілген процестерде энергияның қандай түрленулері болатынын анықтаңдар.
   
3. 
   Энергияның сақталу және айналу заңының теңдеуін құрастырыңдар.
   
4. 
   Қажет болса энергетикалық тепе-теңдік теңдеуіне қосымша формулаларды жазыңдар.
   
5. 
   Анықталатын шамаға қатысты теңдеуді шығарыңдар.
   

Механикалық және электр жүйелерінің тербелісі кезінде

энергияның сақталу және айналу заңы

тақырыбына арналған жадынама

• 
  Механикалық тербелістер кезінде потенциалдық энергияның кинетикалық энергияға және керісінше ауысулар период сайын болады. Кедергі күштер болмағанда денелердің кез келген тұйық жүйесінің толық механикалық энергиясы өзгермейді: , мұндағы - кинетикалық энергия, және - потенциалдық энергия.
  
• 
  Контурдағы еркін электромагниттік тербелістер период сайын конденсатордың электр өріс энергиясының электр токтың магнит өріс энергиясына ауысулар арқылы пайда болады. Егер контурдың кедергісі болса, онда оның энергиясы уақыт өтуімен байланысты өзгермейді: .
  
• 
  Айнымалы ток ол еріксіз электромагниттік тербелістер. Ол электр энергияға энергияның басқа түрінен алудан пайда болады.
  
• 
  Келесі қосымша формулаларды пайдаланыңдар:
  

• 
  ; ; ; ;
  

Толқындардың таралу жылдамдығының

олардың жиілігі және ұзындығының байланысы

тақырыбына арналған жадынама

• 
  Толқын энергияны тасымалдайды, ортаның затын тасымалдамайды.
  
• 
  Барлық толқындар шекте жылдамдықпен таралады. Әр түрлі орталарды жылдамдық әр түрлі.
  
• 
  Электромагниттік толқындардың таралу жылдамдығы жарықтың жылдамдығына тең.
  
• 
  Толқын ұзындығы толқынның таралу жылдамдығынан және тербеліс жиілігінен тәуелді: .
  
• 
  Бір бірінен толқын ұзындығына тең қашықтықта тұрған тербелетін екі нүктелердің фазалар айырымы -ге тең.
  

---

Жарықтың шағылу заңы

тақырыбы бойынша есептер шығару алгоритмі

1. 
   Есептің шартын бейнелейтін суретті салыңдар.
   
2. 
   Нүктенің кескінін салыңдар (осы нүктеден шығатын екі сәуленің жолын көрсетуге жеткілікті). Дененің кескінін алғанда оның негізгі нүктелерінің кескінін алу қажет екенін ұмытпаңдар (мысалы, үшбұрыш үшін үш төбелерінің нүктелерінің кескінін алып өзара түзулермен қосуға жеткілікті).
   
3. 
   Анықталатын шамаларды есептеңдер.
   

Математика курсынан қайталаңдар: орталық және осьтік симметрия, нүктеден түзуге дейінгі қашықтық, бұрыш биссектрисасының қасиеттері, үшбұрыштардың ұқсастық белгілері.


Жарықтың шағылу заңы тақырыбына арналған жадынама

• 
  Түсу және шағылу бұрыштар сәулелер мен жазықтыққа түсірілген перпендикуляр арасында өлшенеді.
  
• 
  Шағылу заңы жарық сәулелерінің кері жолына да орындалады.
  
• 
  Жазық айна – тегіс жазықтық.. Осындай жазықтыққа түскен параллель сәулелер шоғы шоғылғанда параллель болып қалады.
  
• 
  Дененің айнадағы кескіні оны құрайтын нүктелерінің жиынтығы.
  
• 
  Жазық айнадағы дененің кескені тура, жалғап, дененің өлшеміндегі және айна жазықтықтығына қатысты симметриялы орналасады.
  

Жарықтың сыну заңы

тақырыбы бойынша есептер шығару алгоритмі

1. 
   Суретте бір ортадан екінші ортаға көшетін сәулелер жолын салыңдар.
   
2. 
   Сынған сәулені салмас бұрын ол тығыздығы үлкен ортадан тығыздығы кіші ортаға әлде керісінше өтетіндігін анықтаңдар.
   
3. 
   Сәуленің бір ортадан екінші ортаға әр көшу жағдайы үшін сыну заңының формуласын жазыңдар.
   
4. 
   Көмекші (қосымша) формулаларды жазыңдар.
   
5. 
   Анықталатын шамаға байланысты теңдеуді шешіңдер.
   
6. 
   Нәтижені талдап жауапты жазыңдар.
   

Математика курсынан қайталаңдар: нүктеден түзуге дейінгі қашықтық, Пифагор теоремасы, косинустар және синустар теоремасы, тригонометриялық формулалар.
Жарықтың сыну заңы тақырыбына арналған жадынама

• 
  Екі ортаны бөлетін шекарасында жарық сәулесі шағылады да , сынады да, яғни энергиясының бір бөлігі бір ортадан екінші ортаға көшеді.
  
• 
  Жарық жылдамдығы аз болатын ортаны – оптикалық тығыздығы үлкен орта деп, ал жарық жылдамдығы үлкен болатын ортаны- оптикалық тығыздығы кіші орта деп атайды.
  
• 
  Жарық жылдамдығы үлкен болатын ортадан, жылдамдығы кіші болатын ортаға өткенде сыну бұрышы түсу бұрышынан кіші болады. Жарық жылдамдығы кіші болатын ортадан жылдамдығы үлкен болатын ортаға өткенде сыну бұрышы түсу бұрышынан үлкен болады.
  
• 
  Құрылымдық талдауды төмендегі блок – сызба арқылы өткізуге қолайлы.
  
• 
  Жарық оптикалық тығыздығы үлкен ортадан тығыздығы кіші ортаға көшкенде түсу бұрышы шекті бұрыштан аспайды, себебі сыну бұрышының синусы бірден үлкен болмайды.
  
• 
  Егер сәулелер шекті бұрышпен шекараға түссе, онда сыну бұрышы , және сыну заңы бойынша
  
• 
  Егер түсу бұрышы , онда толық шағылу құбылысы байқалады. Осы кезде жарықтың түгел энергиясы тығыздығы үлкен ортаға шағылады.
  
• 
  Вакуумдағы жарық жылдамдығы ауадағы жарық жылдамдығына шамалас болғандықтан, жарықтың ауадан кейбір басқа ортаға өткендей сыну көрсеткішті, вакуумнан сол ортаға өткендегі сыну көрсеткішін алуға болады.
  

---

Жіңішке линзаның формуласы

тақырыбы бойынша есептер шығару алгоритмі

1. 
   Сызбада линзаны, басты оптикалық өсті, негізгі сипаттау нүктелерді салыңдар.
   
2. 
   Сәулелер жолын салып, нүктенің (дененің) кескінің алыңдар.
   
3. 
   d, f, F қашықтықтарды байланыстыратын жіңішке линзаның және үлкейтудің формулаларын жазыңдар.
   
4. 
   Қажет болса қосымша қатынастарды, формулаларды қолдану қажет.
   
5. 
   Анықталатын шамаға байланысты теңдеуді шешіңдер.
   
6. 
   Нәтижені талдап жауапты жазыңдар.
   

Толқындық оптика тақырыбына арналған жадынама

• 
  Вакуумдағы жарық жылдамдығы ( с=3*10⁸м/с ) табиғатта ақпаратты жеткізудің ең үлкен жылдамдық.
  
• 
  Екі ортаның шекарасында жарықтың сыну оның бір ортадан екінші ортаға көшу кезіндегі жылдамдығының өзгерісімен байланысты.
  
• 
  Сыну көрсеткіші жарық шоғының түсу бұрышынан емес, оның түсінен тәуелді.
  
• 
  Түстердің әр түрлілігі толқын ұзындығының (жиіліктің) әр түрлілігіне байланысты.
  
• 
  Интерференция тек когерентті толқындарда байқалады. Жарық көздері когерентті болады, егер, олармен шығарылған толқындардың жиіліктері бірдей болса және олардың арасындағы фазалар айырымы уақыт өтуімен байланысты тұрақты болса.
  
• 
  Нақты жарық көздері әр қашан когерентті емес толқындарды шығарады. Когерентті толқындарды алу үшін жарық толқынды кейбір оптикалық жүйелер арқылы 2 бөлікке бөлінеді.
  
• 
  Толқындардың жол айырымы дегеніміз толқын көзінің нүктесінен интерференция байқалатын нүктеге дейінгі қашықтықтардың айырымы егер жол айырымы d =2k* , онда күшею, ал d=(2k+1) , болса, бәсеңдеуі байқалады.
  
• 
  Дифракция құбылысында жарық толқындары толқын ұзындығының шамасына тең болатын бөгеттерді орағытып өтеді.
  
• 
  Қарапайым дифракциялық тор дегеніміз бірінен кейін бірі тұратын ендіктері толқын ұзындығына шамалас болатын мөлдір және мөлдір емес вертикаль сызықтар.
  
• 
  Тор периоды d-a+b
  

№88 есеп.

Массасы 1,6 кг жүк ілінген жіп горизонталь бағытта әсер ететін 12 Н күшпен жаңа орынға ауытқытылды.Жіптің керілу күші(g=10 м/с²)

А) 30Н. В)19Н . С) 40Н. Д) 50Н . Е) 20Н.

Берілгені: m =1,6 кг F= 12 Н g=10 м/с2 = ?

№89 есеп.

Ұзындықтарының айырмасы 32 см екі математикалық маятниктің бірдей уақытта біреуі 50 тербеліс,ал екіншісі 30 тербеліс жасаса,маятниктердің ұзындықтары

---

Смотрите также файлы

• Урок 65 Тема Едем отдыхать Цель урока ты научишься составлять рассказописание по плану и схемам.pptx

• Пп Наименование Мероприятия.pdf

• Тест Международные отношения в 19201930е гг . Всеобщая история. А. А. Улунян, Е. Ю. Сергеев, под ред. А. О. Чубарьяна.docx

• Программа среднего профессионального образования 40. 02. 01. Право и организация социального обеспечения соо дисциплина Конституционное право Практическое задание 1.docx

• История появления торта Абрикосовый неизвестна. Однако, этот торт известен своим нежным абрикосовым вкусом и великолепным видом.docx