ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 05.12.2023
Просмотров: 66
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Тұз қышқылымен өңдеу, кез келген қалыңдықтағы жарықшақтыкеуекті, карбонатты қабаттарды пайдаланатын ұңғымаларда қолданылуы мүмкін. Өңдеу объектілері пайдалану процесінде дебитті айтарлықтай төмендететін факторлар ұңғымалар мен ұңғыманы сапасыз игеру (бұрғылаудан немесе күрделі жөндеуден кейін)болуы мүмкін. Өңдеу - 49 өнімділіктің қазіргі кездегі және потенциалды коэффициенттерін анықтау бойынша тағайындалады. Айдау ұңғымаларына тұз қышқылымен өңдеуді тағайындау үшін, ол келесі талаптарды қанағаттандыруы тиіс:
1) ашылған қабаттардың өткізгіштігі - 300-600 мдарси және одан жоғары;
2) қабылдау қабілеті тәулігіне 500 м-ден астам және тәулігіне 100 м-ге дейін бірқалыпты төмендеп отыруы тиіс;
3) сағалық арматура және пайдалану колоннасы герметикалық болуы тиіс.
Ұңғымалық қабат аймағының өткізгіштігінің төмендеуі ұңғыманы пайдалану кезінде пайда болады, ол қабат жүйесіндегі термобарлық тепе-теңдіктің бұзылуымен және мұнайдан бос газ, парафин және асфальт-шайырлы заттардың бөлінуімен, бу кеңістігінің бітелуімен бірге жүреді. су қоймасының. Ұңғымаларда әртүрлі жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде жұмыс сұйықтарының енуі нәтижесінде қабаттың төменгі қабатының қарқынды ластануы байқалады. Айдау ұңғымаларының қабылдау қабілеті сорылатын судағы мұнай өнімдерімен кеуекті кеңістіктің бітелуінен нашарлауда. Осындай процестердің енуі нәтижесінде сұйықтық пен газды фильтрациялаудың кедергісі артады, ұңғыманың дебиті төмендейді және ұңғымалардың өнімділігін арттыру және олардың гидродинамикалық байланысын жақсарту үшін қабаттың төменгі қабатына жасанды әсер ету қажет болады. су қоймасы. Әктас пен доломит тұз қышқылында ериді: хлорлы кальций, магний хлориді, тұздар суда оңай еритін және қабаттан оңай шығарылатын қышқыл тасымалдаушылар. Көмірқышқыл газы ұңғымалардан оңай шығарылады, ал 7,6МПа жоғары қысым сол суда ерітіледі. Ерітіндідегі тұз қышқылының оңтайлы концентрациясы 10-16% құрайды. Концентрациясы төмен (10%-дан аз) қышқылды пайдалану қабатқа судың көп мөлшерін айдау қажеттілігін тудырады, соның нәтижесінде қышқылмен өңдеуден кейін ұңғыманы игеру процесі күрделенуі мүмкін. Жоғары концентрациялы қышқылды (16%-дан астам) қолдану да жағымсыз, бұл кеуекті ортада кальций хлориді мен магний хлоридінің қаныққан, жоғары тұтқыр ерітінділерінің түзілуіне әкеледі. Сонымен қатар, қышқыл концентрациясының жоғарылауымен, коррозия белсенділігі, эмульгациялау қабілеті, қышқыл қабат суымен байланысқанда тұздың тұндыру ықтималдығы, сондай-ақ гипстің еруі артады. Өңдеу үшін ең қолайлы 8-15% тұз қышқылы ерітіндісі болып табылады, онда сулы ерітіндінің 100 салмақ бөлігінде таза тұз қышқылының 8-15 бөлігін құрайды.
Ұңғымаларды өңдеу үшін қышқылдың мөлшері қабаттың қалыңдығына, тау жынысының химиялық құрамына, қабаттың физикалық қасиеттеріне (кеуектілік, өткізгіштік), алдыңғы өңдеулер санына байланысты таңдалады. Орташа алғанда, өңделген интервалдың 1 м-іне 0,4 - 1,5м қышқыл ерітіндісі алынады. Қабат қалыңдығының 1м 0,4-0,6м қышқыл ерітіндісінің ең аз мөлшері тығыз қабаттары бар және бастапқы дебиттің төмен жылдамдығы бар ұңғымалар үшін қолданылады.
Тау жыныстарының өткізгіштігі жоғары ұңғымалар үшін бастапқы өңдеу үшін орташа қабат қысымы өңделген аралық 1м қалыңдығына 0,8-1,0м диапазонында қышқыл ерітіндісінің сәл үлкенірек көлемін тағайындайды. Ақырында, бастапқы дебиті жоғары өткізгіштігі жоғары тау жыныстары бар ұңғымалар үшін қабат қалыңдығының 1 м-іне 1,0–1,5м қышқыл ерітіндісінің көлемі алынады. Өңдеу кезінде барлық жағдайда қышқыл ерітіндісінің көлемі алдыңғы өңдеумен салыстырғанда 20-40%-ға артады.
1.2 Ұңғымаларды тұз қышқылымен өңдеуді жүргізу техникасы
Ұңғыманы тұз қышқылымен өңдеу процесі, егер қабат қысымы төмен болса, тұз қышқылы ерітіндісін сорғымен немесе ауырлық күшімен қабатқа айдау болып табылады. Бұл жағдайда жұмыс тәртібі келесідей. Ұңғыма құмнан, кірден, парафиннен және коррозия өнімдерінен тазартылады. Ұңғыманың қабырғаларын цемент пен саз қабығынан және коррозия өнімдерінен тазарту үшін ашық кенжарда "қышқыл ванна"қолданылады. Бұл жағдайда қышқыл ерітіндісі ұңғыманың кенжарына беріледі және оны қабатқа баспай сол жерде ұстайды. Бірнеше сағаттан кейін қышқылды өнімдермен әрекеттескеннен кейін реакциялар бетіне кері жуу арқылы жуылады, жуу сұйықтығын (мұнай немесе су) ұңғыманың құбыр кеңістігіне айдайды. Қышқыл ванна ластаушы материалдардың кейіннен өңдеу кезінде қабаттың кеуекті кеңістігіне енуіне жол бермейді. Сондықтан қышқыл ванна қышқылдың қабатқа әсер етуінің алғашқы және міндетті кезеңдерінің бірі болып саналады. Ұңғыманы өңдеуден бұрын оның аузына қажетті жабдық орнатылып, барлық құбырлар бір жарым есе жұмыс қысымына басылады. Қышқыл ерітіндісін ауырлық күшімен айдау жағдайында жабдықты сығымдау жүргізілмейді. Ұңғыманың аузын байлаумен қатар, дайындалған тұз қышқылының ерітіндісі жұмыс орнына жеткізіледі немесе оны бірден ұңғымада дайындайды. Алдымен ұңғыма мұнаймен толтырылып, айналым орнатылады. Содан кейін дайындалған тұз қышқылының ерітіндісі құбырларға құйылады. Ұңғымадан айналма кеңістік арқылыесыстырылған мұнай көлемі өлшеуішпен өлшенеді. Ұңғымаға айдалатын қышқылдың бірінші бөлігінің мөлшері құбырлар мен құбыр табанынан бастап қабаттың шатырына дейінгі сақина кеңістігін толтыратындай етіп есептеледі. Осыдан кейін клапан құбыр кеңістігінен бұрылған кезде жабылады және қысыммен дайындалған қышқыл ерітіндісінің қалдықтары ұңғымаға айдалады. Бұл жағдайда қышқыл қабатқа түседі. Құбырларда және ұңғыманың төменгі бөлігінде қалған қышқыл да сумен немесе мұнаймен қабатқа басылады.
Ұңғымалардағы төмен қысымда оны қабатпен сіңіру салдарынан мұнаймен жуу кезінде айналымды орнату әрдайым мүмкін емес. Бұл жағдайда ұңғымаға ең жоғары жылдамдықпен 10-нан 20м-ге дейін мұнай айдалады және бұл ретте эхолот немесе басқа аспаптардың (мысалы, газ есептегіштердің) көмегімен сақина кеңістігіндегі деңгейдің жай-күйін бақылайды. Ұңғымадағы деңгей процесті тоқтатпай көтерілуін тоқтатқанын анықтағаннан кейін, мұнайдан кейін ұңғымаға қышқылдың барлық есептелген көлемі бірдей жылдамдықпен айдалады, содан кейін қышқылды құбырлардан шығару үшін мұнай айдалады. Қышқыл ұңғымадан үлкен қашықтыққа енуі үшін қышқылды қабатқа мүмкіндігінше жоғары жылдамдықпен айдау керек. Қышқыл ерітіндісін қабатқа басқаннан кейін ұңғыма қышқылдың жыныспен әрекеттесуі үшін біраз уақыт жалғыз қалады, содан кейін ұңғыма пайдалануға беріледі. Тұз қышқылын өңдеу технологиясы бірдей емес және қабаттың физикалық қасиеттеріне, оның қуатына және басқа жағдайларға байланысты өзгеруі мүмкін. Қарапайым жағдайда, өңдеу процесі жоғарыда сипатталғандай, сорғымен немесе ауырлық күшімен қабатқа қышқылдың әдеттегі айдауына дейін азаяды. Егер бір қуатты қабат болса, сатылы өңдеуді қолдану ұсынылады. Ол үшін қабаттың барлық қуаты 10-20 м аралықтарға бөлінеді, олар кезекпен, жоғарыдан бастап, өңделетін аралықтың төменгі бөлігінде құбыр аяқ киімін орната отырып, қышқыл ерітіндісімен өңделеді. Өткізгіштігі төмен жыныстарды өңдеу кезінде көбінесе қышқылдың едәуір мөлшерін қабатқа айдау мүмкін емес. Бұл жағдайда екі сатылы өңдеу жақсы нәтиже береді. Бірінші кезеңде 2-3 м қышқыл ерітіндісі қабатқа құйылады және ұңғыманы бірнеше сағат бойы қысыммен ұстайды. Жабық ұңғымадағы қысым төмендегеннен кейін қышқылдың екінші бөлігі 5-7 м мөлшерінде айдалады . Тұз қышқылын өңдеудің тағы бір түрі-сериялық өңдеу, бұл ұңғыма 5-10 күн аралығымен қышқылмен дәйекті түрде 3-4 рет өңделеді. Сериялық өңдеу өткізгіштігі төмен қабаттарды пайдаланатын ұңғымаларда жақсы нәтиже береді. Тұз қышқылын өңдеудің әсері ұңғымалардың өңдеуге дейінгі және кейінгі өнімділік коэффициентінің шамасындағы айырмашылықпен, сондай-ақ оны өңдегеннен кейін ұңғымадан алынған қосымша мұнайдың мөлшерімен анықталады. Газ ұңғымасын қышқылмен өңдеу мұнай ұңғымасы сияқты жүзеге асырылады. Бұл ретте газ бұрқағын сөндіру ұңғымаға мұнай, су немесе саз ерітіндісін айдау арқылы жүргізіледі.
Сонымен қатар, ұңғыманы кептеліссіз қысыммен қышқылмен өңдеу әдісі де қолданылады. Содан кейін ұңғымаға қышқыл құйғаннан кейін оны компрессордың көмегімен ауамен немесе газбен қабатқа басады. Жақында "қысыммен" қышқылмен емдеу кезінде сәтті нәтижелер алынды. Әдістің мәні қышқылды қабатқа айдау қысымы жоғары тұтқыр мұнай-қышқыл эмульсиясының жоғары өткізгіш пропластикаларына алдын ала айдау арқылы жасанды түрде 15-30МПа дейін көтеріледі. Қышқылды сығудың жоғары қысымы реакция жылдамдығын төмендетуге, қышқылдың қабатқа терең енуіне, өткізгіштігі төмен қабаттар мен учаскелерді қышқыл ерітіндісімен жабуға ықпал етеді, бұл қышқылды өңдеудің тиімділігін едәуір арттырады.
Ұңғымаларды қышқылмен өңдеу кенжарларды, кенжар маңы аймағын, Ұңғымаларды тұзды, парафинді-шайырлы шөгінділерден және өнімнен тазартуға арналған.
Мұнай мен газ өнімділігі және айдау ұңғыларының жұту қабілеті негізінен өнімді қабатты құрайтын жыныстардың өткізгіштігіне байланысты.
Кез келген ұңғыманың жұмыс істеу аймағындағы жыныстардың өткізгіштігі жоғары болған сайын, соғырлым оның өнімділігі мен қабылдағыштығы жоғары, және керісінше. Бір қабаттың өткізгіштігі, оның әрбір аймағында күрт өзгеруі мүмкін.
Жыныстардың табиғи өткізгіштігі әртүрлі себептермен уақыт өтісімен өзгеруі мүмкін. Ұңғыны бұрғылаумен аяқтаған кезде түп аймағы сүзгіленген сазды ерітіндімен жиі ластанады. Мұнай және газ ұңғымаларын пайдалану кезінде түп аймағындағы жыныстардың өткізгіштігі күрт төмендеуі мүмкін. Себебі кеуектер парафинді және шайырлы тұнбалармен, сонымен бірге саз түйіршіктерімен де тығындалып қалады.
Айдау ұңғыларының түп аймағы айдалатын судың құрамында болатын әртүрлі механикалық қоспалармен (ылай, саз, темір тотығы және т.с.с.) ластанады
(2-сурет)Ұңғылардың түп аймағындағы жыныстардың өткізгіштігін жасанды түрде дренажды каналдардың санын және өлшемдерін арттыру, жыныстардың жарылымын көбейту және кеуекті каналдар қабырғаларында отырып қалған парафин, шайыр және ылайлары жою арқылы арттырады.
Қышқыл өңдеудің келесі түрлері бар:
Қышқыл ванналар ашық кен орнының бетін және ұңғыманың қабырғаларын цемент пен саз қабығынан, шайырлы заттардан, коррозия өнімдерінен, қабат суынан кальций шөгінділерінен тазартуға және бітелген жерасты жабдықтарын босатуға арналған. Қышқылды ванна кезінде Жұмыс ерітіндісінің көлемі берілген аралықта негізгі (бағаналы) көлемнен аспайды, ол қатты баспай қабатқа айдалады. Өңдеу кезінде қышқыл ерітіндісі 16-24 сағатқа созылады, содан кейін реакция қышқылы реакция өнімдерімен бірге кері жуу арқылы ұңғымадан шығарылады. Жуғыш сұйықтық ретінде су қолданылады.
Қарапайым қышқылды өңдеу олардың өткізгіштігін арттыру үшін жыныстарына әсер етуге арналған. Процесс қышқылды қабатқа міндетті түрде басу арқылы жүзеге асырылады. Алдымен мұнай немесе су айдалады, содан кейін құбырдың ашық кеңістігіне тұз қышқылының дайындалған Жұмыс ерітіндісінің болжамды мөлшері құйылады. Бұл жағдайда қышқылдың бірінші бөлігінің көлемі аяқ киімнен еденнің төбесіне дейін құбырлар мен шеңберлердің кеңістігін толтыратындай етіп есептеледі. Осыдан кейін ұңғыманың құбыр кеңістігіндегі қақпа клапаны жабылады және қысыммен қышқылдың қалдық ерітіндісі ұңғымаға айдалады. Қышқыл қабатқа ене бастайды. Құбырларда және ұңғыманың сүзгі бөлігінде қалған қышқыл қабаты маймен немесе сумен басылады.
Қышқыл қысымын өңдеу қышқылды өнімді қабаттың өткізбейтін бос жерлеріне сату үшін қолданылады. Пакердің көмегімен жүзеге асырылады. Ұңғыманың құбыр кеңістігі ашық қақпасы және ағып тұрған корпусы бар ұңғымаға, құбырлар көлеміндегі қышқыл құрамы мен қосалқы кеңістікке айдалады, содан кейін құбыр кеңістігі қаптамамен тығыздалады және бағытталатын құбырлар көлеміндегі қышқыл айдау жылдамдығын барынша арттыра отырып айдалады. Содан кейін қысымды төмендетпей, қышқылдан кейін сатылатын сұйықтықтың болжамды көлемі сорылып, қақпа клапаны жабылады. Ұңғыма қысымның толық төмендеуіне немесе тұрақтануына дейін жалғыз қалады.