Файл: Тарау. Физика табиат туралы ЫЛЫМ тарау. Механикалы ОЗАЛЫС тарау. Денелерді зара рекеттесуі.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.12.2023
Просмотров: 45
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
графигімен шектелген фигураның ауданы ретінде табыңыз.
3-сурет.
Шешуі. Серпімділік күшінің жұмысын
графигімен шектелген фигураның ауданы ретінде табамыз. Ол
және 
үшбұрыштары аудандарының айырымы ретінде табылады:
(1)
, яғни 
(2)
Серпімділік күшінің жұмысы энергияның өзгерісіне тең болғандықтан,
. Сонда деформацияланған серіппенің энергиясы
. (3)
(1) және (2) формулаларынан ауырлық күші мен сер-пімділік күшінің жұмысы бастапқы және соңғы координаталармен анықталатынын көріп отырмыз. Екі жағдайда да бұл күштердің жұмысы дененің потенциалдық знергиясының азаюына тең.
Шығыр – иінтірек – жүктер жүйесі (4, а-сурет) тепе-теңдікте бола ма?
Шешуі. Иінтірекке әрекет етуші күштерді көрсетейік (4, ә-сурет). Жылжымайтын шығырдың күштен ұтпайтынын, тек оның бағытын өзгертетінін ескерейік. Сондықтан жіптің
керілу күші сол жақтағы жүкке әрекет ететін mg ауырлық күшіне тең:
= mg. (1)
Егер иінтіректің бір бөлігінің ұзындығын d деп алсақ, онда күшінің иіні 4d, ал 2mg күшінің иіні 2d болады. Тепе-теңдік шарт 
болғанда орындалады.
Тексерейік: · 4d= 2mg · 2d.(1) формуланы ескерсек, 4mgd = 4mgd.
Тепе-теңдік дұрыс, яғни иінтірек тепе-теңдікте болады.
4-сурет.
3-сурет.
Шешуі. Серпімділік күшінің жұмысын
графигімен шектелген фигураның ауданы ретінде табамыз. Ол және үшбұрыштары аудандарының айырымы ретінде табылады: (1) , яғни (2)Серпімділік күшінің жұмысы энергияның өзгерісіне тең болғандықтан,
. Сонда деформацияланған серіппенің энергиясы . (3)(1) және (2) формулаларынан ауырлық күші мен сер-пімділік күшінің жұмысы бастапқы және соңғы координаталармен анықталатынын көріп отырмыз. Екі жағдайда да бұл күштердің жұмысы дененің потенциалдық знергиясының азаюына тең.
-
Сурет есеп
Шығыр – иінтірек – жүктер жүйесі (4, а-сурет) тепе-теңдікте бола ма?
Шешуі. Иінтірекке әрекет етуші күштерді көрсетейік (4, ә-сурет). Жылжымайтын шығырдың күштен ұтпайтынын, тек оның бағытын өзгертетінін ескерейік. Сондықтан жіптің
керілу күші сол жақтағы жүкке әрекет ететін mg ауырлық күшіне тең: = mg. (1)Егер иінтіректің бір бөлігінің ұзындығын d деп алсақ, онда
күшінің иіні 4d, ал 2mg күшінің иіні 2d болады. Тепе-теңдік шарт болғанда орындалады.Тексерейік:
· 4d= 2mg · 2d.(1) формуланы ескерсек, 4mgd = 4mgd.Тепе-теңдік дұрыс, яғни иінтірек тепе-теңдікте болады.
4-сурет.