Файл: Математикалы сауаттылы.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 06.12.2023

Просмотров: 105

Скачиваний: 1

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.



А) 55

В) 110

С) 145

Д) 100


55. белгісіз бөлгішті тап

32980 : = 485

А) 66

В) 64

С) 62

Д) 68
56. Төменде берілген кестені пайдаланып, амалдардың орындалу ретіне сәйкес келетін өрнек


+

-

:

+

*+


А) a + (b * c + d) : k – n

B) a + (b * c + d) : k + n

C) a - (b * c - d) : k – n

D) a - (b * c - d) : k + n
57. Айдынның салмағы 39 кг. Ол сөмкесін иығына іліп таразыға тұрғанда 43 кг болды. Оқушы сөмкесінің массасы қанша?

А) 43 кг

В) 4 кг 3 г

С) 9 000 г

Д) 4 000 г
58. Сан сәулесіндегі 2-ге сәйкес бөлшекті анықта



0 1 2 3 4

А) 10

5

В) 2

5

С) 2

10

Д) 2

6
59. А жиынының элементтерін 3-ке бөлгенде және В жиынының элементтерін 5-ке бөлгенде шығатын бірлігі 2 болатын сандар Е жиынын құрайды. Е жиынының элементтерін тап.

А={336, 345, 642, 606, 186}

В={1060, 1025, 1020, 1610, 1660}
А) Е ={642, 606, 1060, 1020, 1610, 1660}

В) Е ={336, 606, 186, 1060, 1610, 1660}

С) Е ={186, 606, 1020, 642, 1660, 1610}

Д) Е ={336, 642, 642, 1060, 1020, 1660}
60. Математика пәнінен берілген 160 тапсырмадан Мағжан Олжасқа қарағанда неше тапсырманы артық орындады


А) 28

В) 30

С) 32

Д) 24
61. (380 + а) * 2 + 400 = 1400 теңдеуінің екінші амалында шығатын санды анықта

А) 900

В) 520

С) 500

Д) 880
62.Қай нұсқа суретте көрсетілген текшенің жазбасына сәйкес келеді


А) 3

В) 1

С) 4

Д) 2
63. Еліміздегі халық саны 2019 жылы көрсеткіш бойынша 18 395 567 адам болды. Сандағы барлық бірлік мыңдықты көрсет

А) 1839556

В) 1839

С) 18395

Д) 183955
64. Сызбаны қолданып, есепті шығар




А) 46 322 км²

В) 52 619 км²

С) 52 617 км²

Д) 54 625 км²
65.

²

А) 48 см²

В) 24 см²

С) 15 см²

Д)
66. Бір елді мекеннен бір уақытта бір бағытқа қарай екі өртсөндіргіш машина жолға шықты . Бірінші мәшине 90 км\сағ жылдамдықпен жүрді. Екіншісі жылдамырақ жүріп, 2 сағаттан кейін біріншісінен 40 км –ге озып кетті. Екінші мәшине қандай жылдамдықпен жүрді?

А) 130 км\сағ

В) 100 км\сағ

С) 140 км\сағ

Д) 110 км\сағ
67. Дұрыс салыстырған бөлшекті анықта

А) 2 > 5

7 7
В) 2 ≥ 5

7 7

С) 2 = 5

7 7

Д) 2 < 5

7 7
67. 2 м² - 100 мм² өрнегінің мәні

А) 19 900 мм²

В) 199 000 мм²

С) 9 900 мм²

Д) 199 900 мм²
67. Бос орынға сәйкес келетін сан

: 985 = 560
А) 425

В) 1 545

С) 55 160

Д) 551 600
68. Астана қаласындағы халық саны 613 006 адамды, ал 2019 жылғы көрсеткіш бойынша 1 078 384 адамды құрады. Осы уақыт аралығында халық саны қаншалықты өскенін есепте

А) 1 691 390 адамға

В) 465 378 адамға

С) 1 690 390 адамға

Д) 455 378 адамға


Оқу сауаттылығы

Шие тергенде

Әмина әже немерелері Жанат пен Қанатты ертіп, шие теруге орманға келді. Көп ұзамай қалың шиеге кезікті. Жанат терген шиесін қолындағы ыдысына салды. Қанат өзі жинаған шиесін тойғанша жеп, содан соң ойнап кетті.

Таза ауада жақсы дем алып, шиеге тойып, олар үйлеріне көңілді оралды. Жанат әдейі тергенін айтып қолындағы шиесін атасына әкеліп берді. Атасы шиенің біреуін алып, дәмін көрді. Жанатқа қатты риза болып, оның өзін де шие жеуге шақырды. Жанат орманда тойғанынша жегенін айтты, дегенмен, атасының көңілін жықпай, аузына бір-екі шие салды.

-Қанатжан, сен неге отырмайсың? Жанаттың шиесін же, - деді атасы босаға жақта тұрып қалған Қанатты көріп. Қатты ұялған Қанат көзі жасаурап, сыртқа ата жөнелді.
1. Қанат шие теруге кіммен барды?



А) өзі, Жаннатпен

В) әжесімен, Жаннатпен

С) атасымен, әжесімен

Д) Жанатпен, атасымен
2. Атасы Жанатқа риза болды. Себебі,

А) атасына көмектесті

В) атасын шақырды

С) атасын ойлады

Д) Қанатты сыйлады
3. Қанаттың шие термеген себебі

А) ойнап кетті

В) теруді білмеді

С) қиналып кетті

Д) әжесіне көмектесті
4. Мәтіннің негізгі ойына сәйкес келетін мақалды тап

А) өзім дегенді өзегенен теппес болар

В) өзімшілдік өрге апармас

С) өзін ғана ойлаған, өзімшілдік белгісі

С) өсер елдің баласы өзгені де ойлайды
Қоян

Бір мезгілде күн батты. Түн болды. Ауылға жақын жерде бір қоян тұрушы еді. Қоян бір құлағын көтеріп тыңдап, артқы аяқтарымен шоңқиып отырды.

Маңайында қардан басқа ешнәрсе жоқ. Айдың жарығымен қар жалт-жұлт етіп толқын секілді құбылып жатыр.Қоян қырманға қарай орғи жөнелді. Жолда ескі таныстарынан екі қоянға кезікті. Олармен бірге ойнап жүрді.

Ауылда от сөнген. Иттің үргені басылған. Жалғыз-ақ бір үйден баланың жылаған дауысы естіледі. Қоян тез қырманға келіп жетті. Мұнда өзінің жолдастарына кез болды. Бәрі ойнады. Бидай мен сұлыны жеп түннің жартысын өткізді. Бір мезгілде күн шығыстан бозарып таң көрінді. Біздің қоян қайтадан жүгіріп, ініне келді. Екі құлағын арқасына салып, екі көзін ашқан қалпыменен ұйықтап кетті.


Ақылсыз бұқа

Ертеде бір қара бұқа болыпты. Ол өзімен бірге жайылатын басқа сиырлады менсінбепті. «Менің туысым бөлек, күшім мол. Бұлармен бірге жүруге тиіс емеспін» - деп, басқаларға көзін алартыпты. Әлі жеткенді сүзіп, күн көрсетпепті. Күндердің күнінде ол бір үйір жылқыға кезігеді. Сонда әлгі бұқа мынадай ойға кетеді: «Осы сиырлар теңім емес. Одан гөрі мен жылқының үйіріне қосылайын» - дейді. Жылқы не істесе, ол да соны істейді. Тіпті кісінеуді үйренеді. Үйір басы айғыр не айтса, соны бұлжытпай орындайды.айғырға кім ұнамаса, бұқаға ол да жаман болып көрінеді.

Сөйте-сөйте айғырдың оң қолы болып алады. Жайылымның шөбін қызғанып, сиырларды, торпақтарды жәбірлейді.

Бір күні ауа райы түнеріп, аспанды қара бұлт торлайды. Аяқ астынан бір топ аш қасқыр жылқының үйіріне шабуыл асайды. Жылқылар қасқырдан қашып, құтылып кетеді. Әрине, _______________сорлы жылқыға ілесе алмай, әбден қалжырайды. Үйірлі қасқыр оны қамап алады. Жаны қысылған бұқа Зеңгі баба тілінде өкіре бастайды. Сол маңайда жайылып жүрген бір топ сиыр әлгі дауысты ести сала көмекке келеді. Қасқырларды мүйіздеп қуып, бұқаны аман-есен алып қалады.


Содан бері бұқа еш уақытта өз тегін сатпауға, қорламауға ант етіпті.
1. Бұқа қандай үйірге қосылған?

А) жылқылар

Б) сиырлар

С) қасқырлар

Д) торпақтар
2. Мәтіннің шарықтау шегі болатын

А) қара бұқа жылқы ішінде

В) бұқаны құтқару

С) бұқаның анты

Д) кесірлі бұқа
3. Мәтіндегі қарамен берілген сөздің мағынасы.

А) үйірлес

В) көмекші

С) тектес

Д) туыс
4. Мәтіндегі бос орынға сөйлем мағынасына сәйкес келетін сөзді анықта

А) жылқы

В) сиыр

С) бұқа

Д) торпақ
5. Бұқаның әрекетін сипаттайтын мақал

А) жылқылы елде жау көп

В) сүзеген бұқа мүйізін жасырмайды

С) кез-келген жағдайда тапқырлық көмектеседі.

Д) әлін білмеген әлек
6. Осы шығармадағы негізгі ойға сәкес келмейтін ой

А) күші көп жеңеді

В) өзіңді өзгелерден жоғары ұстама

С) тәкаппарлық танытпа

Д) жаныңдағыларға мақтанба
Бақыт құсы
– Әке, – деді бірде Әмзе сапардан оралған әкесіне, – маған бақыт құсын сатып әперші...

Әмзе әкесін ұзақ күтті. Сапардан оралған әкесі.

- Таппадым, балам. Бақыт құсы еш жерде сатылмайды екен.

– Ендеше, өзім іздеймін.

Әмзе жолға жиналды. Ол жұмысқа қырсыз еді. Жастайынан ерке өскен. Айтқанынан қайтпайтын. Сөйтіп, ол бақыт құсын іздеуге шықты. Жол ұзаққа созылды. Әмзе кезіккен адамдардан бақыт құсының қайда екенін сұраудан жалықпады.

Әмзенің шашына қырау түсе бастаған кезде ақ сақалды бір қарияға кезікті. Қария жолаушыны күтіп, сый көрсетті. Не шаруамен жүргенін сұрады. Әмзе бақыт құсын іздеп шыққанын айтты.

– Қап! – деп өкінді қария, – Бақыт құсын қолыңнан ұшырып алыпсың-ау!

– Жо-жоқ, мен бақыт құсын кезіктіре алмай жүрмін.

– Жолықтың, бірақ – танымадың.

– Қашан? Қалай байқамай қалдым?

– Сен оны байқай да, бағалай да алмадың. Бақыт құсы жас кезіңде қонған еді.

– Әлде, балалықпен байқамадым ба?

– Айтайын, жолаушы. Сен бақыт құсын босқа іздеп шаршадың. Ол адамды өзі іздеп келеді. Сен жас кезіңнен еңбек істесең, бақытты содан табар едің. Енді кеш. Өйткені сен өміріңнің жартысынан көбін адасып жүріп өткіздің. Енді ерінбей еңбек етуге үйрене алар ма екенсің? Бақыт құсы тек еңбекқұмарларға ғана қонады. Сондықтан бақыт құсы сенен ұзап кетті.
1. Қарамен жазылған тіркестің мағынасы

А) ағара бастаған

В) суыта бастаған

С) қалыңдай бастаған

Д) жұқара бастаған
2. Мәтіндегі оқиғалар тізбегінің дұрыс нұсқасы

А) әкесінің сапарға аттануы-Әмзенің өкінуі-Әмзенің жолға шығуы-қариямен кездесу


В) Әмзенің өкінуі- қариямен кездесу- әкесінің сапарға аттануы- Әмзенің жолға шығуы

С) Әмзенің жолға шығуы-Әмзенің өкінуі- әкесінің сапарға аттануы-қариямен кездесу

Д) әкесінің сапарға аттануы- Әмзенің жолға шығуы-қариямен кездесу-Әмзенің өкінуі
3. Мәтіндегі аяқтауға сай келетін сөйлем

А) Өкініш өзегін өртеген Әмзе бармағын тістеді

В) Әкесінің таппаған бақыт құсын Әмзе тапты

С) Бақыттан басы айналған Әмзе қарияға алғыс айтты

Д) Әмзе бақыт құсын қолына қондырып, мұратына жетті
4. Қариямен сөйлескеннен кейінгі Әмзенің сезімі

А) ризашылық

В) қуаныш

С) өкініш

Д) мақтаныш
Қарлығаш би

Алдынан Шайхан Тәуір көрінді.Шайхан Тәуір тасасынан  күмбезі істіктеу, биіктігі он бес-он алты  метрдей мазар асқақтайды. Ол әйгілі Төле бидің күмбезі екенін Рысқұлов біледі. Баяғы Тәуеке ханның тұсында қазақтың үш Жүзінің басын қосып, берекелі ел болуына __________ қызмет еткен аса ірі  қайраткер екенін де біледі. Жоңғар сияқты жауға  қарсы тұрарға қазақ, қырғыз, өзбек,қарақалпақтарды біріктіруді, бір ел етуді армандаған, әрекет қылғаy Ташкентте он екі жыл билік құрып, ақырғы талқаны тоқсан үш жасында таусылып, осы Шайхан Тәуірге қойылып еді.

Рысқұлов Төле бидің күмбезін сонау он бесінші жылы Ташкентке оқу іздеп әдейі барып көріп еді. Күмбездің маңдайшасындағы  арабша «Қарлығаш би» дегенді оқып, таңғалған.Сөйтсе, Төле биді мұндағы ел «Қарлығаш би» деп атайды екен. Демек, онда қарлығаш құстың қасиеті болғаны ғой. Төле би де өрт шалған халқына  қарлығаш құстың қанатымен су себелеп, шырылдап өткен бір сабаз.
1. Күмбездің маңдайшасындағы арабша сөз

А) Шайхан Тәуір

В) Төле би

С) Қарлығаш би

Д) Тәуке хан
2. Соңғы сөйлемнің мағынасы

А) Төле би – халқының жанашыры

В) Қарлығаш қанатымен су себелейді

С) Төле би – қарлығаштардың қамқоршысы

С) Төле би – елі құрметтеген ұлы адам
3. Төле бидің ел ішінде тараған аты

А) Тәуке би

В) Шайхан би

С) Тәуір би

Д) Қарлығаш би
4. Мәтінде бос орынға сөйлем мағынасына қарай сәйкес келетін сөзді анықта

А) аянбай

В) тиіп-қашып

С) аз

Д) баяу

Талаптыға қонады
1.Баланы елең еткізген дыбыс?