ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.12.2023
Просмотров: 43
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
* мемлекеттік библиографиялық көрсеткіштер;
* ғылыми-техникалық ақпарат органдары басылымдарының каталогтары;
* отандық ағымдағы библиографиялық ақпараттың басылымдары бойынша жолсілтемелер;
* салалық жолсілтемелер.
Электрондық ақпараттық-іздеу жүйелері.
Есептеу техникасы дамыған сайын библиографиялық және фактографиялық болып бөлінетін деректер базасы (содан кейін білім базасы) деп аталатын үлкен машиналық ақпараттық массивтерді жинақтау мүмкіндігі пайда болды.
Біздің елімізде диалог режимінде қол жетімді әр түрлі тақырыптық құжаттаманың деректі мәліметтер базасы құрылды: әлеуметтік ғылымдар (INION), диссертациялар, ғылыми-зерттеу және конструкторлық жұмыстар (VNTIC), жаратылыстану ғылымдары (ВИНИТИ) және т.б.
Ғаламдық телекоммуникациялық интернет желісі
Интернеттегі іздеу жолы қағаз көздерімен жұмыс жасаудан гөрі қарапайым және қиын. Интернетте жұмыс істеген кезде табылған материалдың сенімділік дәрежесін анықтау мүмкіндігі өте маңызды. Сіз ресми сайттарда орналасқан материалдарды таңдауыңыз керек, УДК, ББК, ISBN немесе ISSN индекстерінің болуы қажет. Іздеуді арнайы жасалған іздеу жүйелерінің көмегімен жүргізуге болады.
Ірі кітапханалар. Маңызды библиографиялық ақпаратты іздеуге Интернет-ортада жақсы бағдарланған мамандарға тапсырыс беруге болады. Ғылыми ақпарат көздері ретінде әдебиеттер, мерзімді басылымдар, кітапхана қорлары, ЭЕМ, байланыс құралдары т.б.жатады. Ақпараттар қорын библиографиялық және фактографиялық деп екіге бөледі. Библиографиялық қор жарияланған еңбектер туралы ақпараттарды жинайды. Ал фактографиялық қорда осы жарияланған еңбектердің өздері сақталады. Ақпараттық қорлар салалық, политақырыптық, құжаттардың түрлеріне байланысты – патент, диссертация т.б. болуы мүмкін. Мұндай қорлар әр саладығы ғылыми зерттеу институтарында, ақпараттық органдарда жасалады. Ақпаратты беру тәсілі бойынша құжаттар – мәтіндік – кітап,журнал, графикалық – сызба, диаграммалар, аудиобейнелік – дыбыс, кино-бейнежазбалар, машинаоқитын – микрофотожазғыштар.
31. 32Ғылыми басылымдардың түрлері
Ғылыми басылымдар-теориялық және эксперименталдық зерттеу нәтижелері және де баспаға ғылыми дайындалған мәдениет ескерткіштері мен тарихи құжаттар шығарылатын басылым.
Анықтамалық басылым - тез тауып алатындай етіп баяндалған, безендірілген және орналастырылған ғылыми, ғылыми көпшілік, үгіт-насихаттық немесе қолданбалы сипаттағы қысқаша мәліметтері бар басылым
34. Жоғарғы оқу орындарындағы студенттердің ғылыми зерттеу жұмыстары (курстық, дипломдық жұмыстар).
35. ЖОО-нан кейінгі білім беру бағдарламалары.
Еліміздегі ғылыми зерттеулердің көп бөлігі жоғары оқу орындарында орындалады. Осы мақсатта ғылыми зерттеулерді орындауға жоғарғы мектептің негізгі ғылыми ядросын құрайтын профессорлық - оқытушылар құрамы кең көлемде тартылады.
Зерттеуде мәселелер мақсатын қою мысалы. ҒЗЖ бағдарламасын әзірлеу.
Жалпы жағдайы
СҒЗЖ құрылымы
Жалпы жағдайы
Жоғарғы оқу орындарында ғылыми зерттеу жұмыстарын кеңінен енгізу студенттерді ғылыми зерттеу жұмыстарымен айналысуына жағдай жасады – бұл жұмысты енгізудің ең басты факторы жас мамандарды жаңа заманға сай, жаңа технологиямен таныстыру болып табылады.
Мамандардың білімін жаңа заманға сай жаңа ғылыми, техникалық және мәдени дәрежесін көтеру негізінен ғылыми зерттеу жұмыстарының көмегімен орындалады деуге болады. Ал оларды жүргізуді қадағалап, орындайтын оқытушылар құрамы. Ол үш бағытты ұстанады:
1 Ғылыми және халық шаруашылық тапсырмаларын шешу;
2 Болашақ мамандарды даярлау сапасын арттыру;
3 Оқытушылардың классификациясын арттыру;
Неғұрлым жоғарғы оқу орнының ғылыми дәрежесі жоғары болған сайын солғұрлым оның оқу-әдістемелік базасы мазмұнды және қызығырақ болады.
«Студенттердің ғылыми зерттеу жұмысының» қазіргі мағынасы екі өзара байланысты элементтен тұрады:
1 Зерттеу еңбегінің элементтерін студенттерге оқыту, осы еңбекке баулу;
2 Студенттердің профессорлар мен оқытушылардың жетекшілігімен орындалатын жеке ғылыми зерттеу жұмысы.
Университетте студенттердің ғылыми зерттеу жұмыстары өзара байланысты формаларда ұйымдастырылған, олар шартты түрде екі топқа бөлінген: оқу процесіне қосылған және оқудан тыс уақытта қолданылатындар.
СҒЗЖ оқыту формалары
Оқу зерттемелік (ғылыми курстық) жұмыстар;
Лабораториялық жұмыстар;
Зерттеу жұмыстары, практика кезінде орындалады;
Дипломдық ғылыми жұмыстар және нақты жоба;
Студенттердің ғылыми семинарлары.
Оқу зерттемелік жұмыстың жетекшілері негізінен ғылыми жұмыс жүргізетін оқытушылар, ғылыми қызметкерлер, инженерлер және аспиранттар болып табылады.
Оқудан тыс уақытта студенттердің ғылыми зерттеу жұмыстарының түрлері:
Ғылыми студенттік үйірмелер;
Студенттердің ғылыми техникалық ұйымы;
Халық шаруашылық келісім шарт және мемлекеттік бюджеттік тапсырма бойынша орындалатын жұмыс;
Дәріс беру жұмысының ғылым және техника саласындағы арнайы білім беру;
Студенттер конференциясына және олимпиядаларға қатысу.
36. Аннотация, рецензия.
Аннотация, аңдатпа (лат.annotatіo – ескерту, аңдату) – кітаптың, топтама жинақтың, қолжазбаның мазмұнын оқырманға қысқаша баяндау. Ол - кітаптың, мақаланың мазмұнын, саяси-идеялық бағытын, құндылығын түсіндіретін қысқаша сипаттама, алайда бұл жанр туралы да әртүрлі тұжырымдар бар. Мысалы, профессор Т.Кәкішев «Аннотация белгілі бір шығарманың негізгі мән-маңызын қысқаша түйіндейді» десе, екінші біреулер «Аннотация - шығарманың қысқаша мазмұны» деген сипаттаманы ұсынады. Аннотация, әдетте, кітапқа жазылатын еңбектің бірінші бетінде берілетін өте шағын жазба түрінде және баспасөзде басылатын шығарманың қысқаша мазмұнымен бірге қосымша пікір, үгіт-насихат жасауға құштар авторлардың мақаласында кездеседі. Аннотацияға қойылатын талаптардың өзіндік ерекшелігіне қарай, кітаптың алғашқы бетіне берілетін аннотация мен баспасөз беттеріндегі аннотацияның өзара айырмашылығы бар. Баспасөз беттерінде жүретін аннотациялар көп жағдайда көпшілікке арналып, кейде рецензияға айналып кетіп жатады. Аннотацияда шығармаға баға беріп туралы мәліметтер келтіруі, кітаптың немесе жекелеген мақаланың жазылу тарихын қамтуы, әдебиеттерге және тағы басқа деректерге сілтеме жасауы да мүмкін. Оқырман аннотацияға сүйене отырып, өзіне қажетті әдебиетті таңдай алады
Рецензия — журналистика, сонымен қатар ғылыми және көркем өнер сынының (критика) жанры. Рецензия жаңа туынды туралы мағлұмат бере отырып, оның қысқаша талдамасын және бағасын қамтилы.
Рецензия біреудің бір шығармасы, мақаласы, т.б. туралы жазылады. Онда сол еңбекке рецензия жазушы адамның өз көзқарасы баяндалады, өз бағасы беріледі, еңбектің жетістігі мен кемшілігі айтылады, кейде оны жетілдіре түсу үшін ұсыныстары жасалынады. Рецензия көлемі аз да, көп те болуы мүмкін. Кейбір рецензиялар әңгіме болып отырған шығарма мен оның авторы аясынан асып түсіп, ғылым мен техниканың, көркем әдебиет пен өнердің, т.б. саланың толып жатқан мәселерін қамтып, жазылуы да мүмкін.Ондай рецензиялар ғылыми-зерттеу жұмысы не көркем шығарма, я көсемсөздің шын биігі дәрежесіне жетуі де ықтимал.
37. Рефераттар мен баяндамалар
Реферат– кітап мазмұны, ғылыми жұмыс, ғылыми зерттеу қорытындылары туралы көпшілік алдында қысқаша баяндау, хабарлау; белгілі бір тақырыпта әдеби және басқа да материалдарды шолу негізінде жасалатын баяндама. Реферат ғылыми-ақпараттық сипатта болады. Тақырыпты объективті тұрғыда толық баяндаумен қатар ғылыми қорытындыларға талдау жасалып, сын айтылады. Реферат ғылыми мекемелер мен жоғары оқу орындарында ізденушілерді ғылыми ізденіс пен талдауға баулу мақсатында қолданылады. Арнаулы орта оқу орындары, жалпы білім беретін мектептер оқушыларының үйірме, клубтарында жасалатын баяндамалар да, ғылым кандидаты немесе докторанты дәрежесін алу үшін диссертация қорғаушының авторефераты да Рефератқа жатады.
Кіріспе немесе кіріспе, реферат көздейді негіздеу тақырыбы, оның маңыздылығы, нақты мақсаттарын және міндеттерін анықтау, әдебиеттерге шолу таңдалған тақырып бойынша мен қосымшалар (егер олар қажет болса). Негізгі бөлім реферат – ең маңызды, онда ашылады мәні таңдалған тақырыптың немесе мәселенің келтіріледі теориялық негіздеу, дәлелдеу базасы, аргументтеу, көзқарас автордың бекітіледі сілтеме беделді мамандардың пікірлері, нәтижелері эксперименттер, зерттеулер және басқалар.
Қорытындысында негізгі тұжырымдар бойынша атқарылған жұмыстары, умозаключения жеке автордың нәтижелері келтіріледі, мүмкіндігінше көрсетіледі ұсынымдар, ұсыныстар енгізіледі.
Қажет болған жағдайда келтіріледі автор туралы мәліметтер, оның еңбектері, кестелер, схемалар, сызбалар, формулалар, графиктер және т. б.
Ғылыми баяндама - негізгі идеяларда жасалған зерттеулердің нәтижелері берілетін, ғылыми конференцияда (ғылыми семинар, симпозиумде) жасалатын баяндама.
Ғылыми зерттеу жұмысының нәтижелерін жазу және оны әдеби көркемдеу – зерттеу жұмысының негізгі элементі болып табылады.
Зертеу жұмысы нәтижелерін баяндау немесе жазюа түрінде орындауда олардың мәтінінің дұрыстығы, оның стилистикасы мен тыныс белгілері ережелерінің дұрыс орындалуына байланысты екеніне шүбә келтіруге боламйды.
38. Ғылыми мақаланы жазуға қойылатын талаптар.
Мақаланы рәсімдеу тәртіб
Автор мынаны көрсетеді:
Автор (авторлар)
Мақала атауының алдында жоғарғы оң жақ бұрышында автордың (авторлардың) аты-жөні көрсетіледі. Автордың аты-жөні жазылғаннан кейін мыналар жазылуы керек: ғылыми дәрежесі мен ғылыми атағы, жұмыс орны, қаласы, елдің атауы. Ұйымның немесе мекеменің атауы атау септігінде көрсетіледі, бұл ретте атауы қысқартусыз толық болуы тиіс. Авторлар саны 4-тен аспауы қажет.
Мақала атауы
Мақала атауы зерттеу тақырыбын және оның мазмұнын толық көрсетуі керек. Ол қысқа және нақты болуы керек (10 сөзден аспайды). Сонымен қатар, ол оқырман назарына тартымды болуы және ғылыми стильді қолдана отырып жазылуы тиіс. Зерттеу нысанын көрсету немесе оны қос нүкте немесе жақшаның көмегімен нақтылау орынды. Жалпы қабылданған және белгілі қысқартуларды қоспағанда, қысқартуларды пайдалану ұсынылмайды.
Мақала құрылымы
Қолжазбадағы Материал "жалпыдан нақтыға"қағидаты бойынша құрылуы тиіс. Мақала халықаралық стандарттарға сәйкес келетін келесі бөлімдерден тұруы керек (бұл қосымша бөлімдердің болуын жоққа шығармайды):
Аннотация
Аннотация ақпараттық және құрылымдалған болуы керек. Аннотацияда мақалада не істелгенін (қаралды, анықталды, анықталды, көрсетілді, талданды және т. б.) көрсетеді және оның мөлшері сақталуы (22-25 жол немесе 150 сөзден кем емес, 300 сөзден артық емес) қажет.
Түйінді сөздер (үш тілде)
Кілт сөздердің саны кемінде 10 болуы керек.
Кіріспе (26-32 жол немесе 200 сөзден кем емес)
Әдебиетке шолу (20-22 жол немесе 150 сөзден кем емес)
Негізгі бөлім (талдау, нәтижелер және талқылау)
Қорытынды (15 жол немесе 100 сөзден кем емес).
Мақала мәтінінде дереккөздерге сілтеме жасау міндетті. Пайдаланылған әдебиеттерге сілтемелер тік жақшада басылады.
39. Медицинадағы ғылыми зерттеулердің түрлері.
Медицинадағы және қоғамдық денсаулық сақтаудағы ғылыми әдістердің жіктелуі зерттеудің клиникалық әдістері
медициналық (санитарлық)
статистика әдістері
эпидемиологиялық әдістер
Медицинадағы ғылыми зерттеулердің статистикалық әдістері
1. Салыстырмалы мәндерін есептеу
2. Орта шамаларды есептеу
3. Варияциялық қатарларды талдау
4. Динамикалық (уақытша) қатарларды талдау