ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 09.12.2023
Просмотров: 49
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
-
пассивті -
активті инвестиция.
Инновациялық сипатына қарай инвестиция:
-
экстенсивті -
интенсивті болып бөлінеді.
Инвестиция сипатына қарай :
-
тікелей; -
тікелей емес (қаржылық делдалдар арқылы)инвестициялар.
Инвестициялау кезеңіне қарай:
-
қысқа мерзімді, -
ұзақ мерзімді болып бөлінеді.
Инвесторлардың жеке формаларына қарай:
-
мемлекеттік инвестиция, -
шетелдік инвестиция, -
аралас инвестициялар (ҚР-сы мен шет елденр арасында) -
Қазақстандық резиденттердің жеке инвесторлары.
1 «Бахыт» ЖШС-і компаниясының шығу тарихы
1.1 «Бахыт» ЖШС-нің құрылу тарихымен танысу және экономикалық сипаттамасы
Оңтүстік Қазақстан облысының бұл аймақ кәсіпорындарындағы күрделі қаржылардың тиімсіз пайдаланылуы байқалуда. 2017-2018 ж.ж. аралығында 2016-2017 ж.ж. салыстырғанда негізгі өндірістік қорлардың құндық өлшемдігі көрсеткіштері 20,6% - ға төмендесе, жалпы өнім құны бойынша есептелінген қор қайтарымы тек 4,1% төмендегенін көруге болады. Яғни, облыс экономикасын қайта құру процесі соңғы 10 жыл ішінде елеулі нәтижелер берген жоқ.
Мәліметтерді талдай келе, ұжымдық меншік шеңберінде адамның өндіріс пен өз еңбегі нәтижелерінің қожайыны сезімін ояту үшін қажетті шарттарды қалыптастыру мүмкіндігі болмады. Сонымен бірге, әрбір жұмыскердің мүддесін еңбек ұжымының мүдделерімен байланыстырып, үйлесімді біріктіру процесі жүзеге асырылмағанын көруге болады. Сол себепті, өндіріс өніміниеленудің формасы ретіндегі меншік бірқатар өзгерістерге ұшырау қажеттілігі туындаған болатын. Бұл орайда, меншік – бұл күрделі экономикалық категория деп атап өту керек.
Ол үш элементке негізделеді.
Бірінші, бұл – меншік объектісі – материалды-заттай элементтер мен өндіріс процесінің нәтижелері, яғни, өндіріс құралдары мен өндірілген өнім.
Екіншіден, бұл – меншік субъектісі - өндіріс құралдары мен өндірілген өнімнің иеленуін және осы негізде олардың иемденуін, үлестіруін пайдалануын сипаттайтын, өндіріс, үлестіру, айырбас пен тұтыну процесіндегі адамдар арасындағы экономикалық қатынастар.
Үшіншіден, бұл – меншік объектісіне қатысты адамдар арасындағы қатынастар жүйесінің құқықтық формасы.
Мұндағы басты назар меншік субъектісіне аударылады. Өйткені, оның сандық немесе сапалы өзгеріске ұшырауы меншік объектісінің өзгеруіне алып келеді. Бұл, қазіргі экономикалық жүйеде өндірістің материалды-заттай құралдарының құрамы, олардың өзгерісі мен қолдану ерекшелігі, сонымен бірге, сол кәсіпорынның ақтық өнімін өткізу мен пайдалану тәсілдері, арналары, мақсаттары, формалары өндіріс, үлестіру, айырбас және тұтыну процесіндегі адамдар арсындағы экономикалық қатынастарға тәуелді екенін көрсетіп отыр.
Экономика талдауларынан белгілі меншіктің мәні, оның экономикалық мазмұнымен анықталады. Өйткені, өндірісте өнім өндіру процессіне қатысушысы өндіріс құралдары мен оның нәтижелеріне қаншалықты дәрежеде билік етсе де, меншік оның мазмұнын өзгерте алмайды.
Меншік қатынастарының дамуы диалектикалық жағынан күрделі процесс болып табылады. Еліміздің экономикасын түпкілікті қайта қалыптастыру барысында қарапайым қатынастар орнына иерархиялық күрделі қатынастар келуде. Олардың элементтері өзара сызықтық емес қатынаста байланысқан. Олардың әрқайсысы айтарлықтай дербес өмір сүрсе де, бір-бірімен етене байланысып отырады. Тұтас ағза (организм) ретінде осы элементтердің қозғалысы нақты қайшылықтарды жеңу арқылы, жүйенің жоғары сапалы деңгейге өту жолымен жүзеге асырылады.
Оңтүстік Қазақстан облысында, атап айтсақ алты ауданда, жалгерлік келісім шарт жағдайында өндірістік бөлімшелердің шаруашлық жүргізу тәжірибесі жинақталған.
Талданып отырған кезең мәліметтерін салыстыра отырып, келесідей қорытындыға келуге болады. 2017 жылы жалгерлік қатынастар бойынша қызмет еткен кәсіпорындар 2720 млн. теңгеге тең жалпы өнім өндірген болатын, бұл жалпы деңгейдің 66,3% құрады. Соның ішінде, егіншілік шаруашылығында бұл көрсеткіш 71,0% деңгейде болса, мал шаруашылығында ол 58,4% тең болды. Сондағы жұмыскерлердің жалпы саны 8,6 мың адамды немесе жалпы қызметкерлер санының 50,2% құрады.
Ауыл шаруашылығының жалпы өнім. 2017 жылдың қаңтар-қарашасында облысты тұтас алғанда ауыл шаруашылығының жалпы өнім көлемі 107638,2 млн. теңгені (ағымдағы республиканың орташа бағасымен) құрады, бұл 2017 жылдың тиюті кезеңімен салыстырғанда 5,3% артық, оның ішінде мал шаруашылығы - тиісінше -43678,2 млн. теңге және 6,1%, өсімдік шаруашылығы- 63960,0 млн. теңге және 4,7% артық.
Азық-түлік фирмаларының ауыл шаруашылығы өндірісі мен фермерлердің жағдайына әсері өңдеу және өткізу арналарын азайтудың мөлшеріне байланысты барған сайын күшейіп, фермерді тамақ өнімдерін тікелей тұтынушыдан алшақтатып барады. Бұл әсіресе тамақ өнеркәсібіне қатаң орнатылған технология бойынша сапалы шикізат қажет болған жағдайда ерекше сезіледі. Фермерлердің тамақ компанияларына технологиялық және экономикалық тәуелсіздігі фермерлердің тек қана өндірістік-технологиялық аспектідегі іс-қимылын шектеп қоймайды, сонымен бірге сатып алушының шартын қабылдауға мәжбүр болатын фермердің табысын да шектейді.
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
Сурет-1. ҚР-ғы көкөністерді өткізу бағаларының индексі
1.2 «Бахыт» ЖШС –нің нарығын маркетингтік зерттеу
2016 жылдың 1 желтоқсанына алдын ала мәліметтер бойынша 2017 жылдың осы күнімен салыстырғанда облыста дәнді өнімдер 1,9% немесе 6,8 мың тоннаға, көкөністер - тиісінше -3,6% немесе 17,2 мың, мақта - 0,8% немесе 3,3 мың тоннага, жүзім - 0,3% немесе 0,1 мың тоннаға артық жиналды.
Сұраныс нарықтық экономиканың маңызды параметрлерінің бірі болып тадылады. Оның деңгейі өсуі және шапшаңдығы рыноктегі жағдай мен өндірушілердің жай-ын анықтайды. Тауарлардың басқа түрлеріне қарағанда ауыл шаруашылығының және азық-түліктің өнімдеріне сүраныстың арнайы оқып үйренуді қажет ететін бірқатар ала бөтен ерекшеліктері бар.
Ауыл шаруашылық кешен және барлық шаруа қожалықтары үшін тамақ өнімдеріне сүраныс негізгі түпкі мәселе болып табылады, Дәл осы сүраныс жылыжай өнімдеріне сұранысты, ал сол арқылы ауыл шаруашылығына арналған ресурстарға сұраныстарды айқындайды. Жылыжай өнімдерін өндіріс пен өткізудің арналарында тиісті буындардың тізбегін қуруға болады. Жылыжай өніміне сұраныс бөлшек сауда мен қоғамдық тамақтандырудың тікелей тамақ өнеркәсібі немесе фермердің өніміне көтерме сауда сұранысын қалыптастырады.
Нарық қатынастарында нарық субъектілері ретінде мемлекет, ұжымдар мен жеке азаматтар болуы мүмкін және де болуы қажет. Мәселенің түп қазығы меншік пен еңбек нәтижелерін пайдалану формаларының экономикалық мәнін дұрыс үғынуда болып отыр. Бұл негізгі тезис жаңа аграрлык саясатта көрініс табуы қажет. Меншік нысандарынын трансформациясы кезең-кезеңімен өту керек, іргелі қатынастардың жаңаруы терең, икемді ғылыми тәсілді қолдануды талап етеді. Осы мәселенің бірқатар жақтарын шешу мақсатында біз бірнеше жыл аралығында «Бахыт» ЖШС –нің жылыжай шаруашылық жүргізудің экономикалық тетіктерін жетілдіруге бағытталған жұмысты жүргізген болатынбыз.
Жылыжайдың негізі суық үйшік болып табылады. Қолайсыз ауа-райы факторларының әсер ету жағдайындағы өсімдіктерді қорғауды қамту, оның микроклимат, қондырғы және инженерлік жүйе жұмыстарын барлық қызмет кезеңдері жалпы сенімді. Эксплуатацияны құру және толық функциялық қатарларды орындау. Тапсырыс берушілер суық үйшіктің өзінің тиімді параметрлерін таңдау қажет, жылыжайдың құрылысын, жобалау торын, бағанның биіктігі жылыту түрін құрылыс шешімдер ерекшеліктері және сол аймақтағы ауа райын есепке алу керек. Сонымен қатар суық үйшіктің бірі құны қаншалықты жылыжайды «кілтіне дейін» салу құнының 25-30% құрайды.
Қазіргі уақытта нарықта жылыжай құрылысы 4 нұсқадан тұрады.
-
Өндірістік жылыжай -
Импорттық жылыжай -
Бұрын қолданылып жүрген жылыжай -
Пленкалық жылыжай
Бұрынғы қолданылып жүрген импорттық жылыжай. Қазіргі уақытта Турциядан, Испаниядан көкөністерді әкелуге әлемдік нарықтағы қысымды нығайтауға байланысты еуропалық елде дамушы қатардағы жылыжай алаңын қысқартуға тура келді немесе ескі құрылыстарды ауыстыру қажет. Бұл тенденцияны бағалау жылына көлемі 30-50 га. Ескі құрылыс Полшаның, және ТМД елдерінің сатып алушысы болып ұйғарылған.
Бұл бұрынғы қолданылып жүрген жылы жай барлық қажетті жүктемелерді төмендетеді. Бұл жетіспеушіліктер тек қана монтаждау барысында ғана емес, сонымен қатар ол аяқталғаннан бастап негізгі қаңқаларды жөндеу бойынша өз уақытындағы шараларды қолдану үшін тігінен бағандарды бақылауды және көңіл аударуды талап етеді. Бұдан басқа бұндай құрылыс еуропалық елдерде ауа райының жұмсақтарына арналған болатын, жанындағы қабырғалары бір қабатты терезелерден және терезелер енінің үлкен болуы құрылысты жеңілдетен болатын .
Сондықтан құрылысты қатты ауа райы жағдайы мәнділігін жылытуды жоғарлату жүзеге асыру қажет, жел және қарларды ескере отырып тәуелділікті жоғарлату қажет, сол үшін эксплуатация кезінде жылу шығындарын ескеру қажет. Бұндай жағдайда жылу қызмет мерзімін болжамжау қиынға соғады. Есептеу барысында еуропалық нормамен сәйкес EN 13031-1 орташа статистикалық лимиттелінген ауа райы жүкиемесін 15 бері жоғарлатпаған, нақты қызмет мерзімдік бағалау 2-3 жыл, содан кейін негізгі қаңқасының жағдайын бағалау және оны жөндеу бойынша шаралар жүргізу.