Файл: Нрслтан аласы кімідігіні.docx

Фосфор р-элементтеріне жатады, оның атомы үш энергетикалық деңгейге ие. Соңғысында бес электрон бар, оның үшеуі жұптаспаған. Қозған күйде Р атомында бес бос электрон болады. Бұл факт фосфор қосылыстарының пайда болуын түсіндіреді, онда ол үш валентті емес, бірақ валенттілігі беске тең, мысалы, P₂O₅ - фосфордың бес тотығы. Металл емес, өзінің жоғары белсенділігіне байланысты табиғатта бос күйде болмайды және тек қосылыстар түрінде кездеседі. Табиғи элементтің салыстырмалы атомдық массасы 31-ге тең бір тұрақты изотопы бар. Фосфор - көптеген тау жыныстары мен минералдардың бөлігі, оның жер қыртысында мөлшері 0,08%.

40 % 200 г ерітінді алу үшін қажет ортофосфор қышқылының массасы:
1. 65 г
2. 40 г
3. 78 г
4. 34 г
5. 80 г
Фосфор мен калий хлоратыәрекеттескенде тотықтырғыш алдындағы коэффициент:
1. 4
2. 3
3. 2
4. 1
5. 5

Мына айналыстағы А заты: P→P₂O₅→A→K₃PO₄

ортофосфор қышқылы.
метафосфор қышқылы.
калий гидрооксиді.
калий оксиді.
фосфор (ІІІ) оксиді.

Фосфиннің салыстырмалы молекулалық массасы

A) 34

B) 142

C) 98

D) 310

E) 182

Биология

Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрысжауап беріңіз.

Астың қорытылуы мен сіңірілуі

Адамның асқорыту жүйесі басқа көптеген жоғары құрылымды ағзалардағы сияқты үш: физикалық ( қоректі ұсақтау), химиялық (асқорыту сөлінің әсерінен астың қорытылуы) және физиологиялық (қоректік заттардың қанға сіңірілуі) үдерісінен тұрады.

Асқорыту- ағзаның қоректік заттарды сіңіруі. Асқорытуға механикалық- шайнау және химиялық-арнайы асқорыту ферменттерінің әсерінен ыдырау жатады. Асқорыту мүшелері үлкен екі топқа бөлінеді: бұл асқорыту және асқорыту бездері.Адамның асқазаны бір бөлімді. Асқазанда асқазан сөлі түзіледі. Ол тамақ нәруыздарын аминқышқылдарына дейін ыдыратады. Тамақ асқазаннан ашішекке түседі. Ашішектің бірінші бөліміне бауыр мен ұйқы безінің өзегі ашылады. Ашішекте қоректік заттар қорытылады да, қан мен лимфаға сіңіріледі. Бұл ашішектің ішкі бетіндегі микроскопиялық ішек бүрлері арқылы жүреді.

Ұйқы безі көрсетілген сан:
1. 4
2. 5
3. 8
4. 2
5. 6
Ашішекте қоректік заттар қорытылады да, қан мен лимфаға сіңіріледі.
1. бұл асқазан сөлінің қызметі арқылы жүзеге асырылады.
2. асқорыту ферменттері арқылы жүзеге асады
3. бұл ашішектің ішкі бетіндегі микроскопиялық ішкі бүрлер арқылы жүзеге асады.
4. ашішектің бірінші бөліміндегі бауыр мен ұйқы безінің өзегі арқылы
5. бұл үш жұп сілекей бездері арқылы жүзеге асады.
Бұлшықетті түтікше көрсетілген сан:
1. 4
2. 2
3. 6
4. 7
5. 3
Ағзадағы ең ірі без:
1. сілекей
2. ұйқы безі
3. ішектің біржасушалы бездері
4. асқорыту бездері
5. бауыр

Заттардың тасымалдануы

Транспирация- жапырақтың суды буландыруы. Құрлыққа шыққан өсімдіктерде транспирация қажеттілігі пайда болады. Сондықтан ол барлық жоғары сатыдағы өсімдіктерді жүреді. Су болмаса жапырақ жұмсағының жасыл жасушалары да фотосинтезді жүзеге асыра алмайды. Транспирацияға сыртқы және ішкі факторлар әсер етеді.

Сыртқы факторларға температура, ылғалдылық, су буының қысымы, ауа қозғалысы жатса, ал ішкі факторларға жапырақтың беткі ауданы, пішіні мен мөлшері жатады.

Судың жоғары қарай өзек арқылы қозғалысы жүзеге асады:
1. тамыр арқылы
2. жапырақ арқылы
3. сабақ арқылы
4. барлық мүшелері арқылы
5. тек тамыр ұшы арқылы
Қоршаған ауа температурасы:
1. су молекулалары арасындағы әлсіз сутектік байланыс үзіледі, олар атмосфераға буланады
2. фотосинтезді баяулатады немесе тоқтатады
3. көптеген өсімдіктер суды үнемдеуге әсерін тигізеді
4. булану жылдамдығына және буланған ылғал мөлшеріне әсер етеді
5. су жеткілікті болса ғана дұрыс
Транспирация үдерісінің қарқындылығына әсер ететін фактордың бірі
1. буландыратын жапырақтың беткі ауданы
2. ауа қозғалысы
3. температура
4. ылғалдылық
5. жарық
3 санында көрсетілген үдеріс
1. судың жапырақ арқылы булануы
2. судың өзек арқылы қозғалысы
3. тамырдың суды сіңіруі
4. жапырақ ауданының беттік керілуі
5. лептесіктің жабылуы

География

Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілен тапсырмалардыңдұрысжауабын беріңіз.

Табиғи ресурстары —Адам қоршаған ортадан алатын, өмір сүруіне және шаруашылығына қолданатын

табиғат элементтері. Барлық табиғи шарттар жиынтығының бір бөлігі және қоғам мен қоғамдық өндірістің әртүрлі қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін өндірістік күштердің берілген даму деңгейінде пайдаланылатын немесе пайдаланылуы мүмкін табиғи ортаның маңызды құрамдас бөлшектері.

Табиғат ресурстарының экологиялық жіктемесі ресурстар қорларының сарқылатын және сарқылмайтын болып бөлінеді. Сарқылу түсінігі табиғат ресурстары қорларын және олардың шаруашылық қажетіне алынуы мүмкін көлемдерін есептеу кезінде пайдаланылады. Ресурспен қамтамасыз етілу көрсеткіші табиғи ресурс қорларының халық санына арақатынасы болып табылады. Р = Қ/Х

1.

Сарқылатын табиғи ресурстары қандай ресурстарға бөлінеді?

Қалпына келетін, қалпына келмейтін;
Әлеуметтік ресурстар;
Өндірістік ресурстар;
Таусылмайтын, қалпына келетін;
Экономикалық ресурстар.

Геотермалды энергияға бай елдер:
1. Италия, Жаңа Зеландия, Үндістан
2. Қазақстан, Түркіменстан, Пәкістан;
3. Польша, Латвия, Беларусь;
4. Ресей, АҚШ, Исландия;
5. Филиппин, Мексика, Египет.
1971 жылы ЮНЕСКО тарапынан қабылданған бағдарлама?
1. Табиғатты қорғау;
2. цифрландыру;
3. Адам және биосфера;
4. Адам және экология;
5. Жасыл экономика.
Кестедегі ақпаратты пайдалана отырып, елдердегі орман ресурстарын қамтамасыз етілуін салыстыра отырып, ресурспен қамтамасыз етілу көрсеткішін өсу ретімен орналастырыңыз.

Елдер	Орман алқабының көлемі млн.га	Халық саны, млн
Аустралия	145,0	21,3
Канада	494,0	33,0
Боливия	58,0	10,0