ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 12.12.2023
Просмотров: 22
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Ырықсыз етіс
Сабақтың тақырыбы:
- Т/A -6.1.2.1 -әлеуметтік-мәдени, тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, өмірбаян) көтерілген мәселені талдау;
.
Бүгінгі білім – болашақта бағындырар биіктеріңнің бастауы
Сенбе жұртқа, тұрса да қанша мақтап,
Әуре етеді ішінде қулық сақтап.
Өзіңе сен өзіңді алып шығар,
Еңбегің мен ақылың екі жақтап.
Сенбе жұртқа, тұрса да қанша мақтап,
Әуре етеді ішінде қулық сақтап.
Өзіңе сен өзіңді алып шығар,
Еңбегің мен ақылың екі жақтап.
Абай
Оңай және қиын сұрақтар
1.Етіс дегеніміз не? Мысал келтір.
2.Табыс септіктегі сөзді қажет ететін етістіктің түрі не деп аталады?
3.Өздік етіс дегеніміз не? Мысал келтір.
4.Салт етістік болатын етіске мысал келтір.
Бөлме тазартылды, гүлге су құйылды,
астық егілді, ағаш отырғызылды, сурет салынды
Істі кімнің істегендігі көрсетілмей, не істелгендігі көрсетілген етістің түрі ырықсыз етіс деп аталады.
Ырықсыз етіс
Ырықсыз етістің жасалу жолдары:
-ыл, -іл, -л:
-ын, -ін, -н:
жу-ыл-ды, жи-ыл-ды, тер-іл-ді, шеш-іл-ді,
тара-л-ды, күре-л-ді,
айт-ыл-ды
ал-ын-ды, сал-ын-ды, әкел-ін-ді, іл-ін-ді,
бөл-ін-ді, сөйле-н-ді, тазала-н-ды,
сарала-н-ды
Венн диаграммасы
Өздік етіс Ырықсыз етіс
Венн диаграммасы
Өздік етіс Ырықсыз етіс
Өзіне тән істі, қимылды басқа біреу арқылы істемей, тікелей өзі істейтіндігін я өзі істегендігін білдіреді.
Мысалы: жу-ын, тара-н, сез-ін.
Етістік негізінде -л дыбысы болса, онда ырықсыз етіс болады.
Мысалы: бөл-ін-ді, іл-ін-ді, ал-ын-ды, сал-ын-ды.
Етіс
Сөз тіркесінен ырықсыз етіс жаса
Үй сал
Егінді ор
Суды төк
Мал бақ
Киімді тазала
Салыстыру
Үй сал
Егінді ор
Суды төк
Мал бақ
Киім тазала
Үй сал-ын-ды
Егін ор-ыл-ды
Су төг-іл-ді
Мал бағ-ыл-ды
Киім тазала-н-ды
Диалог
“Ауруханада”, “Дүкенде”, “Сабақ үстінде”,
“Әжемнің ақылы” тақырыптарында диалог құрау
Еркін жазу