Файл: 26. актдаы жасыл технологиялар. 27. Телеконференциялар. Телемедицина. 28. Eтехнологиялар. Электронды оыту.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 12.12.2023
Просмотров: 300
Скачиваний: 4
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
технологиялар. Электрондық үкімет.
Мемлекеттік басқаруда ақпараттық технологияларды пайдалану процесі мемлекеттің қоғаммен өзара іс – қимылдың жаңа деңгейіне - "электрондық үкіметке"көшуін сипаттайды. Электрондық үкімет тұжырымдамасы ұсынылатын қызметтерді оңтайландыру, қоғамның мемлекеттік басқару мәселелеріне тартылуын арттыру және ішкі бизнес-процестерді жетілдіру мақсатында Интернеттің, ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялардың (АКТ) мүмкіндіктерін пайдалану негізінде мемлекеттік ұйымдардың ішкі және сыртқы қатынастарын өзгерту болып табылады.
"Электрондық үкімет" архитектурасының жалпы схемасы мынадай негізгі блоктарды қамтиды: 1. АКТ негізінде мемлекеттік органдардың қызметі туралы ақпаратқа азаматтардың қашықтықтан қол жеткізуін қамтамасыз ету жүйелері. 2. Қазіргі заманғы АКТ-ны пайдалана отырып, мемлекеттік қызметтер көрсету жүйелері. 3. Электрондық құжат айналымының ведомствоаралық жүйесі. 4. Мемлекеттік билік органдары қызметін жоспарлау және мониторингтеу жүйелері. 5. Электрондық үкімет құрудың нормативтік құқықтық базасы. 6. Сервистер мен деректердің бірыңғай инфрақұрылымы жүйелеріжалпымемлекеттік жүйелер, тізілімдер мен сыныптауыштар кешені. 7. Мемлекеттік органдардың ішкі процестері үшін АКТ – жүйелерін және жүйелік қамтамасыз етуді қамтамасыз ету. 8. Технологиялық инфрақұрылым және оны қолдау жүйесі. 9. "Электрондық үкіметті" қалыптастыру бағдарламасын басқару және әдістемелік қамтамасыз ету жүйесі». Дамыған елдерде электрондық үкіметті іске асыру форматтары. "Электрондық үкімет "пен электрондық демократияны құру идеясын алғаш рет Америка Құрама Штаттары мен Ұлыбритания ғалымдары ұсынды, бұл негізгі демократиялық құндылықтарды қорғау және дамыту үшін, ең алдымен азаматтардың билік пен мемлекеттік басқару шешімдерін қабылдау процесіне қатысуы үшін жаңа АКТ қолдануды білдіреді. Әлемнің түрлі өңірлерінің: Америкадағы, Еуропадағы және Азиядағы тәжірибелерінде "электрондық үкіметті" қалыптастырудың негізгі үш моделін бөліп көрсету қажет.
Қазақстан Республикасы Электрондық үкіметінің порталы - бұл мемлекеттік көрсетілетін қызметтер мен сервистерді электрондық түрде ұсынатын және мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы ең қажетті ақпаратты алу үшін бірыңғай кіру нүктесін қамтамасыз ететін ақпараттық-анықтамалық және интерактивті веб-портал. Электрондық үкімет порталы www.egov.kz ҚР Байланыс және ақпарат агенттігінің тапсырысы бойынша ақпараттық технологиялар саласындағы ұлттық оператор "Ұлттық ақпараттық жүйелер"АҚ-мен әзірленуде.
ҚР-да электрондық үкіметтің дамуы
Бірінші кезең – ақпараттық.
Дәл осы кезеңде электрондық үкімет порталы іске қосылып, ақпаратпен толтырылды. Мемлекеттік органдар, олардың жұмысы және халыққа көрсететін қызметтері туралы ақпарат пайда болды. Қызмет көрсету регламенттері келтіріліп, танысу үшін нормативтік-құқықтық актілер ілінді. Бұл кезеңде әрбір қазақстандық порталдан барлық қажетті ақпаратты-қажетті құжаттар тізімін, мемлекеттік баждың мөлшерін, мемлекеттік органның байланыс деректерін ала алды.
Екінші кезең – интерактивті.
Порталда электрондық қызметтерді ұсынудың басталуымен ерекшеленді. Портал пайдаланушыларына мекемелер бойынша жүгірмей және кезекте уақытты жоғалтпай, әртүрлі мекемелерден анықтамалар алу, үйден шықпай-ақ кез келген мемлекеттік органға сұраныс жіберу және оның мәртебесін бақылау мүмкіндігі ашылды. Электрондық үкімет порталына интерактивті қызметтерді енгізу құжаттар пакетін жинауға кететін уақытты үнемдеуге мүмкіндік берді. Дәл осы кезеңде ведомстволық ақпараттық жүйелер, Мемлекеттік Деректер қоры, электрондық лицензиялау және электрондық үкімет шлюзі енгізілді
Үшінші кезең – транзакциялық.
Бұл кезеңде азаматтар мемлекеттік баждар мен алымдарды, айыппұлдарды, коммуналдық қызметтерді төлеуге мүмкіндік алды. Егер бұрын қызметті төлеу үшін банкке бару қажет болса, енді қызметті онлайн алуға да, төлеуге де болады. Кәсіпкерлер үшін транзакциялық кезең шын мәнінде бағалы сыйлық – электрондық мемлекеттік сатып алуды ұсынды. Пайдасы айдан анықөткізілетін конкурстар мен тендерлердің айқындылығы мен ашықтығы артты.
Четвертый этап – трансформационный.
Электрондық Үкімет дамудың осы кезеңінде бүгін тұр. Бұдан былай басты мақсат азаматтарға қызмет көрсетудегі барынша жеделдік болып табылады. Дәл осы мақсатқа қол жеткізу үшін интерактивті және транзакциялық сервистер кешенді қызметтерге бірігеді, оларға қазақстандық халық жиі мұқтаж. Әлеуметтік маңызды қызметтерге айрықша көңіл бөлінеді, сондықтан олардың барлығы электронды форматқа көшірілді. Бірыңғай байланыс орталығы 1414 нөмірі бойынша.
Қазақстан Республикасының электрондық үкіметі өзінің жұмыс істеу кезеңінде қалыптасу мен дамудың төрт кезеңінен өтті, әлемдік қоғамдастық оң қабылдады және жоғары бағалады - бұған халықаралық және республикалық рейтингтердегі жоғары позициялар, конкурстардағы номинациялар дәлел бола алады. Қазақстандық электрондық үкіметтің даму дәрежесі "дамушы" (emerging leaders) ретінде бағаланады және ең табысты үкіметтердің бірі болып саналады. 2014 жылғы 31 наурыздағы жағдай бойынша портал пайдаланушыларына 235 интерактивті және транзакциялық қызмет ұсынылады. Бұл санға мыналар кіреді: • 135 электрондық қызмет; • 53 интерактивті қызмет; • 20 мемлекеттік алымдарды төлеу; • Мемлекеттік баждың 17 түрі; • Салық төлемдерінің 4 түрі; • 1 ЖЖЕ бұзғаны үшін айыппұл төлеу; • Коммуналдық қызметтердің 3 түрі; • 1 Ұялы байланыс төлемі; • 1 "Қазақтелеком"АҚ қызметтеріне ақы төлеу.
Электрондық цифрлық қолтаңба (ЭЦҚ) — қолтаңбаның жабық кілтін пайдалана отырып, ақпаратты криптографиялық түрлендіру нәтижесінде алынған және қолтаңбаны қалыптастыру сәтінен бастап электрондық құжаттағы ақпараттың бұрмалануының болмауын (бүтіндігін), қолтаңбаның қолтаңба кілті сертификатының иесіне тиесілігін (авторлығын) тексеруге, ал тексеру табысты болған жағдайда электрондық құжатқа қол қою фактісін растауға (көрсетпеуге) мүмкіндік беретін электрондық құжаттың деректемесі. Электрондық цифрлық қолтаңба қол қоюшы тұлғаның өз қолымен қойған қолымен тең және бірдей заңдық салдарға әкеп соғады.
30.Кәсіби саласындағы ақпараттық технологиялар
Қазіргі қоғамда медициналық міндеттерді шешудің құралдары мен әдістерін ұсынатын ақпараттық технологияларды қолданбай медициналық кадрларды даярлау мүмкін емес. Әлем нағыз компьютерлік бумды бастан кешуде. Дербес компьютерлер біздің өмірімізге берік кіреді және бірінші кезектегі қажеттілік болып табылады. Миллиондаған адамдардың өмірін "персоналсыз" елестету мүмкін емес, ал дамудың осы кезеңіндегі медицина енді "электронды көмекшісіз"жасай алмайды. ДК ұсынатын мүмкіндіктер ерте ме, кеш пе стетоскоппен бірдей болады және оларды игеруге тура келеді. Қазіргі уақытта медициналық мекемелердің қызметкерлері көптеген ақпаратқа тап болады. Медициналық көмектің сапасы, халықтың жалпы өмір сүру деңгейі, тұтастай алғанда елдің даму деңгейі және денсаулық сақтаудағы оның әрбір аумақтық субъектісі бұл ақпаратты медицина қызметкерлері қаншалықты тиімді пайдаланатындығына байланысты. Ақпаратты қағаз тасушылар дәуірі ЕПМ жұмысын сапалы жаңа деңгейге шығаруға, дәрігер-мамандар мен медициналық емес қызметтер жұмысының тиімділігін арттыруға, медициналық персоналдың адалдығын және пациенттердің қанағаттануын арттыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін заманауи ақпараттық технологиялармен алмастырылуда. Информатика және ақпараттық технологиялар медицина қызметкерінің кәсіби қызметінде маңызды рөл атқарады. Ақпараттық технологиялар медициналық білім беруде, медициналық зерттеулерде, медициналық практикада қолданылады. Ақпараттық технологиялар ақпаратпен және есептеу технологиясымен сауатты жұмыс істеу мүмкіндігін қамтиды. Медициналық ұйымдар автоматтандырылған ақпараттық жүйелерді белсенді енгізуде. Мұндай жүйелер жүргізілетін диагностика мен емдеу туралы барлық ақпаратты қамтитын ақпараттық базаны құруға және пациенттердің бірыңғай базасын жүргізуге мүмкіндік береді. Көптеген механикалық операциялар автоматты түрде орындалады (анықтамалар, есептер, талдау нәтижелері және т.б.), медицина қызметкерлерінің еңбек шығындары азаяды. Ақпараттық технологиялар деректердің кешенді талдауын және диспансеризация, тексеру, диагностика, аурулардың ағымын болжау кезінде шешімдерді оңтайландыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
ДК көмегімен шешілетін міндеттер Tasks solved using a PC • Өтініштердің толық тарихы бар пациенттердің электрондық дерекқорын және алғашқы өтініш берген күннен бастап олардың толық мазмұны бар көрсетілген медициналық қызметтердің тізбесін жүргізу. • Медицина қызметкерлерінің уақытын үнемдеу. • Электронды кезек пен мамандарға электронды жазуды басқару. • Тағайындауларды, рецепттерді, үзінділерді, аурухана парақтарын электрондық автоматтандырылған дайындауды қолдану. • Бірыңғай ақпараттық желі құру. • Интернет желісін пайдалана отырып, жаңа медициналық ақпаратқа қол жеткізу.
Медицинадағы ақпараттық технологиялардың дамуы сөзсіз, сондықтан медициналық колледждер мен жоғары оқу орындарының студенттері заманауи маманның ДК білімі болуы керек екенін түсінуі керек. Қазіргі заманғы медицина қызметкері компьютерлік технологияларды игеру үшін барлық күш-жігерін салуы керек. Бүгінгі таңда медициналық кадрларды даярлау медициналық мәселелерді шешудің құралдары мен әдістерін ұсынатын ақпараттық технологияларды қолданбай мүмкін емес. Медицина қызметкерінің кәсіби қызметінде ақпараттық әдістерді қолданудың негізгі мақсаты халық денсаулығын сақтау сапасын арттыруды қамтамасыз ететін компьютерлік технологияларды пайдалану есебінен медицинадағы ақпараттық процестерді оңтайландыру болып табылады.
Мемлекеттік басқаруда ақпараттық технологияларды пайдалану процесі мемлекеттің қоғаммен өзара іс – қимылдың жаңа деңгейіне - "электрондық үкіметке"көшуін сипаттайды. Электрондық үкімет тұжырымдамасы ұсынылатын қызметтерді оңтайландыру, қоғамның мемлекеттік басқару мәселелеріне тартылуын арттыру және ішкі бизнес-процестерді жетілдіру мақсатында Интернеттің, ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялардың (АКТ) мүмкіндіктерін пайдалану негізінде мемлекеттік ұйымдардың ішкі және сыртқы қатынастарын өзгерту болып табылады.
"Электрондық үкімет" архитектурасының жалпы схемасы мынадай негізгі блоктарды қамтиды: 1. АКТ негізінде мемлекеттік органдардың қызметі туралы ақпаратқа азаматтардың қашықтықтан қол жеткізуін қамтамасыз ету жүйелері. 2. Қазіргі заманғы АКТ-ны пайдалана отырып, мемлекеттік қызметтер көрсету жүйелері. 3. Электрондық құжат айналымының ведомствоаралық жүйесі. 4. Мемлекеттік билік органдары қызметін жоспарлау және мониторингтеу жүйелері. 5. Электрондық үкімет құрудың нормативтік құқықтық базасы. 6. Сервистер мен деректердің бірыңғай инфрақұрылымы жүйелеріжалпымемлекеттік жүйелер, тізілімдер мен сыныптауыштар кешені. 7. Мемлекеттік органдардың ішкі процестері үшін АКТ – жүйелерін және жүйелік қамтамасыз етуді қамтамасыз ету. 8. Технологиялық инфрақұрылым және оны қолдау жүйесі. 9. "Электрондық үкіметті" қалыптастыру бағдарламасын басқару және әдістемелік қамтамасыз ету жүйесі». Дамыған елдерде электрондық үкіметті іске асыру форматтары. "Электрондық үкімет "пен электрондық демократияны құру идеясын алғаш рет Америка Құрама Штаттары мен Ұлыбритания ғалымдары ұсынды, бұл негізгі демократиялық құндылықтарды қорғау және дамыту үшін, ең алдымен азаматтардың билік пен мемлекеттік басқару шешімдерін қабылдау процесіне қатысуы үшін жаңа АКТ қолдануды білдіреді. Әлемнің түрлі өңірлерінің: Америкадағы, Еуропадағы және Азиядағы тәжірибелерінде "электрондық үкіметті" қалыптастырудың негізгі үш моделін бөліп көрсету қажет.
Қазақстан Республикасы Электрондық үкіметінің порталы - бұл мемлекеттік көрсетілетін қызметтер мен сервистерді электрондық түрде ұсынатын және мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы ең қажетті ақпаратты алу үшін бірыңғай кіру нүктесін қамтамасыз ететін ақпараттық-анықтамалық және интерактивті веб-портал. Электрондық үкімет порталы www.egov.kz ҚР Байланыс және ақпарат агенттігінің тапсырысы бойынша ақпараттық технологиялар саласындағы ұлттық оператор "Ұлттық ақпараттық жүйелер"АҚ-мен әзірленуде.
ҚР-да электрондық үкіметтің дамуы
Бірінші кезең – ақпараттық.
Дәл осы кезеңде электрондық үкімет порталы іске қосылып, ақпаратпен толтырылды. Мемлекеттік органдар, олардың жұмысы және халыққа көрсететін қызметтері туралы ақпарат пайда болды. Қызмет көрсету регламенттері келтіріліп, танысу үшін нормативтік-құқықтық актілер ілінді. Бұл кезеңде әрбір қазақстандық порталдан барлық қажетті ақпаратты-қажетті құжаттар тізімін, мемлекеттік баждың мөлшерін, мемлекеттік органның байланыс деректерін ала алды.
Екінші кезең – интерактивті.
Порталда электрондық қызметтерді ұсынудың басталуымен ерекшеленді. Портал пайдаланушыларына мекемелер бойынша жүгірмей және кезекте уақытты жоғалтпай, әртүрлі мекемелерден анықтамалар алу, үйден шықпай-ақ кез келген мемлекеттік органға сұраныс жіберу және оның мәртебесін бақылау мүмкіндігі ашылды. Электрондық үкімет порталына интерактивті қызметтерді енгізу құжаттар пакетін жинауға кететін уақытты үнемдеуге мүмкіндік берді. Дәл осы кезеңде ведомстволық ақпараттық жүйелер, Мемлекеттік Деректер қоры, электрондық лицензиялау және электрондық үкімет шлюзі енгізілді
Үшінші кезең – транзакциялық.
Бұл кезеңде азаматтар мемлекеттік баждар мен алымдарды, айыппұлдарды, коммуналдық қызметтерді төлеуге мүмкіндік алды. Егер бұрын қызметті төлеу үшін банкке бару қажет болса, енді қызметті онлайн алуға да, төлеуге де болады. Кәсіпкерлер үшін транзакциялық кезең шын мәнінде бағалы сыйлық – электрондық мемлекеттік сатып алуды ұсынды. Пайдасы айдан анықөткізілетін конкурстар мен тендерлердің айқындылығы мен ашықтығы артты.
Четвертый этап – трансформационный.
Электрондық Үкімет дамудың осы кезеңінде бүгін тұр. Бұдан былай басты мақсат азаматтарға қызмет көрсетудегі барынша жеделдік болып табылады. Дәл осы мақсатқа қол жеткізу үшін интерактивті және транзакциялық сервистер кешенді қызметтерге бірігеді, оларға қазақстандық халық жиі мұқтаж. Әлеуметтік маңызды қызметтерге айрықша көңіл бөлінеді, сондықтан олардың барлығы электронды форматқа көшірілді. Бірыңғай байланыс орталығы 1414 нөмірі бойынша.
Қазақстан Республикасының электрондық үкіметі өзінің жұмыс істеу кезеңінде қалыптасу мен дамудың төрт кезеңінен өтті, әлемдік қоғамдастық оң қабылдады және жоғары бағалады - бұған халықаралық және республикалық рейтингтердегі жоғары позициялар, конкурстардағы номинациялар дәлел бола алады. Қазақстандық электрондық үкіметтің даму дәрежесі "дамушы" (emerging leaders) ретінде бағаланады және ең табысты үкіметтердің бірі болып саналады. 2014 жылғы 31 наурыздағы жағдай бойынша портал пайдаланушыларына 235 интерактивті және транзакциялық қызмет ұсынылады. Бұл санға мыналар кіреді: • 135 электрондық қызмет; • 53 интерактивті қызмет; • 20 мемлекеттік алымдарды төлеу; • Мемлекеттік баждың 17 түрі; • Салық төлемдерінің 4 түрі; • 1 ЖЖЕ бұзғаны үшін айыппұл төлеу; • Коммуналдық қызметтердің 3 түрі; • 1 Ұялы байланыс төлемі; • 1 "Қазақтелеком"АҚ қызметтеріне ақы төлеу.
Электрондық цифрлық қолтаңба (ЭЦҚ) — қолтаңбаның жабық кілтін пайдалана отырып, ақпаратты криптографиялық түрлендіру нәтижесінде алынған және қолтаңбаны қалыптастыру сәтінен бастап электрондық құжаттағы ақпараттың бұрмалануының болмауын (бүтіндігін), қолтаңбаның қолтаңба кілті сертификатының иесіне тиесілігін (авторлығын) тексеруге, ал тексеру табысты болған жағдайда электрондық құжатқа қол қою фактісін растауға (көрсетпеуге) мүмкіндік беретін электрондық құжаттың деректемесі. Электрондық цифрлық қолтаңба қол қоюшы тұлғаның өз қолымен қойған қолымен тең және бірдей заңдық салдарға әкеп соғады.
30.Кәсіби саласындағы ақпараттық технологиялар
Қазіргі қоғамда медициналық міндеттерді шешудің құралдары мен әдістерін ұсынатын ақпараттық технологияларды қолданбай медициналық кадрларды даярлау мүмкін емес. Әлем нағыз компьютерлік бумды бастан кешуде. Дербес компьютерлер біздің өмірімізге берік кіреді және бірінші кезектегі қажеттілік болып табылады. Миллиондаған адамдардың өмірін "персоналсыз" елестету мүмкін емес, ал дамудың осы кезеңіндегі медицина енді "электронды көмекшісіз"жасай алмайды. ДК ұсынатын мүмкіндіктер ерте ме, кеш пе стетоскоппен бірдей болады және оларды игеруге тура келеді. Қазіргі уақытта медициналық мекемелердің қызметкерлері көптеген ақпаратқа тап болады. Медициналық көмектің сапасы, халықтың жалпы өмір сүру деңгейі, тұтастай алғанда елдің даму деңгейі және денсаулық сақтаудағы оның әрбір аумақтық субъектісі бұл ақпаратты медицина қызметкерлері қаншалықты тиімді пайдаланатындығына байланысты. Ақпаратты қағаз тасушылар дәуірі ЕПМ жұмысын сапалы жаңа деңгейге шығаруға, дәрігер-мамандар мен медициналық емес қызметтер жұмысының тиімділігін арттыруға, медициналық персоналдың адалдығын және пациенттердің қанағаттануын арттыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін заманауи ақпараттық технологиялармен алмастырылуда. Информатика және ақпараттық технологиялар медицина қызметкерінің кәсіби қызметінде маңызды рөл атқарады. Ақпараттық технологиялар медициналық білім беруде, медициналық зерттеулерде, медициналық практикада қолданылады. Ақпараттық технологиялар ақпаратпен және есептеу технологиясымен сауатты жұмыс істеу мүмкіндігін қамтиды. Медициналық ұйымдар автоматтандырылған ақпараттық жүйелерді белсенді енгізуде. Мұндай жүйелер жүргізілетін диагностика мен емдеу туралы барлық ақпаратты қамтитын ақпараттық базаны құруға және пациенттердің бірыңғай базасын жүргізуге мүмкіндік береді. Көптеген механикалық операциялар автоматты түрде орындалады (анықтамалар, есептер, талдау нәтижелері және т.б.), медицина қызметкерлерінің еңбек шығындары азаяды. Ақпараттық технологиялар деректердің кешенді талдауын және диспансеризация, тексеру, диагностика, аурулардың ағымын болжау кезінде шешімдерді оңтайландыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
ДК көмегімен шешілетін міндеттер Tasks solved using a PC • Өтініштердің толық тарихы бар пациенттердің электрондық дерекқорын және алғашқы өтініш берген күннен бастап олардың толық мазмұны бар көрсетілген медициналық қызметтердің тізбесін жүргізу. • Медицина қызметкерлерінің уақытын үнемдеу. • Электронды кезек пен мамандарға электронды жазуды басқару. • Тағайындауларды, рецепттерді, үзінділерді, аурухана парақтарын электрондық автоматтандырылған дайындауды қолдану. • Бірыңғай ақпараттық желі құру. • Интернет желісін пайдалана отырып, жаңа медициналық ақпаратқа қол жеткізу.
Медицинадағы ақпараттық технологиялардың дамуы сөзсіз, сондықтан медициналық колледждер мен жоғары оқу орындарының студенттері заманауи маманның ДК білімі болуы керек екенін түсінуі керек. Қазіргі заманғы медицина қызметкері компьютерлік технологияларды игеру үшін барлық күш-жігерін салуы керек. Бүгінгі таңда медициналық кадрларды даярлау медициналық мәселелерді шешудің құралдары мен әдістерін ұсынатын ақпараттық технологияларды қолданбай мүмкін емес. Медицина қызметкерінің кәсіби қызметінде ақпараттық әдістерді қолданудың негізгі мақсаты халық денсаулығын сақтау сапасын арттыруды қамтамасыз ететін компьютерлік технологияларды пайдалану есебінен медицинадағы ақпараттық процестерді оңтайландыру болып табылады.