«Қараөткел негізгі мектебі» КММ

Бірінші сынып оқушыларының мектепте

оқуға бейімділік деңгейін анықтау
(Диагностикалық жұмыстар)


Педагог-психолог:

Сурашева Әлина Арғынбекқызы

Бірінші сынып оқушыларының мектепте оқуға бейімділік деңгейін зерттеу.

Мақсаты: Бірінші сынып оқушыларының мектепте оқуға психологиялық даярлығы мен бейімділігін анықтау.
Қатысушылар: 1-сынып оқушылары
Жас ерекшелігі: 6-7 жас
Қолданылатын психодиагностикалық әдістемелер:
Бірінші сынып оқушыларының мектепте оқуға бейімділік деңгейін зерттеу екі кезеңнен тұрады. 1 кезең топтық жұмыс, сыныппен жүргізіледі

1. 
   Керн Йерасектің әдістемесі бойынша 1-сынып оқушыларының мектепте оқуға психологиялық дайындығын анықтау:
   
   1. 
      «Ер адамның бейнесін сал» тесті.
      
   2. 
      Сөздер көшірмелері.
      
   3. 
      Нүктелер көшірмесі
      

2 кезең, 1 кезең тапсырмаларынан төмен көрсеткіш көрсеткен оқушылармен жеке диагностика жұмыстары жүргізіледі.

2. 
   Ақыл-ой деңгейін анықтау диагностикасы: К.Йерасектің ауызша сұрақтары
   
   1. 
      «Цифрлық кесте» Шульте әдістемесі. Зейінін анықтау
      
   2. 
      Оқушының есте сақтау деңгейін анықтау
      
   3. 
      «Не артық?» әдістемесі. Балалардың ойлауын анықтау
      
   4. 
      «Не жетпейді?» әдістемесі. Баланың қабылдау ерекшелігін анықтау
      
   5. 
      Графикалық диктант. Д.Б. Эльконин әдістемесі
      

1. 
   КЕРН-ЙЕРАСЕКТІҢ «МЕКТЕПКЕ ҚАЛЫПТАСУЫН БАҒДАРЛАУШЫ» ТЕСТІ
   
   1. 
      Адамның суретін салу (Керн-Йерасек тесті)
      

Нұсқау: Ер адам суретін сал.
Тестті балаларды алғашқы мектепке қабылдау кезінде қолданған тиімді. Біріншіден, оны жүргізуге көп уақыт кетпейді, екіншіден, жеке балаға да, топқа да қолдануға болады, сондай-ақ арнайы нормативті құжатты, құрал-жабдықты қажет етпейді.

Тест үш графикалық және бір ауызша тапсырмадан тұрады.

Бірінші тапсырма – ер адамның сыртқы пішінін салу, екіншісі - әріптердің жазба түрін көшіріп жазу, үшіншісі – нүктелер тобын көшіріп жазу. Әр тапсырманың нәтижесі бес ұпайлық жүйемен бағаланады (1-жоғары, 5-төменгі ұпай). Содан кейін үш тапсырма бойынша жиынтық баға шығарылады: 3-6 ұпайға дейін ортадан жоғары, 7-11-ге дейін орта, 12-15 ұпай нормадан төмен. 12-15 ұпай алған балаларды тереңірек зерттеу қажет. Өйткені, олардың ақыл-ойының дамуы төмен болуы мүмкін.

---

Тестті қолдану тәртібі

Балаға немесе топқа ақ қағаз беріледі. Оның бірінші бетіне бала жөнінде мәлімет жазылады. Қалған ашық жеріне ер адамның сыртқы пішіні суреттеледі. Ал екінші бетінің жоғарғы сол жағында әріптердің жазба үлгілері, ал осы беттің төменгі сол жағында нүктелер жиынтығы беріледі. Беттің оң жақ бөлігі бала жұмыс жасау үшін ашық қалдырылады. Баланың оңақай немесе солақай екендігін ескерген жөн.
№1 тапсырма

«Қандай да бір ер адамның суретін сала алғаныңша сал» деп жазылған қағазды әр балаға көрсетеді. Бұдан басқа түсініктеме, көмек, түзету жұмыстары болмайды. Егер, балалардың барлығы қалай салу жөнінде сұрап жатса, онда психолог «Шамаң келгенше суретін сал» деген жауаптан таңбау керек. Егер бала бірден сурет салуға кірісіп кетсе, онда балаға жақындап: «Сен суретті әдемі салып жатырсың, сала ғой», - деп, мадақтап қою керек.

Кейде балалар: «Еркектің орнына әйелдің суретін салуға бола ма?» - деп сұрай бастайды. Мұндай жағдайда барлығының да ер адамның суретін салып жатқанын, сондықтан ол сол суретті сала бастаса, оны жалғастыруын қадағалау қажет. Одан кейін жанына ер адамның суретін салуды өтінген жөн. Суреттерді салып болған соң, қағаздарының екінші бетін аударту керек.
№1 тапсырманың (ер адамның сырт пішінін салу) қорытындысы

1 ұпай мынадай жағдайда қойылады: Салынған суретте адамның басы, денесі мен аяқтары көрсетілуі тиіс. Басы мен денесі үлкен болмауы керек. Адамның басында шашы, құлақтары, бетінде - көздері, мұрны, ауызы болады. Қолдары бес саусақтарымен бірге анық көрсетіледі. Аяқтары төменге созылған. Киімі – ер адамдікі. Балаға қарындашты көтермей, суретті үзбей салу үлгісін көрсеткен жөн. Бұл синтетикалық әдіс деп аталады.

2 ұпай мынадай жағдайда қойылады: 1 ұпайдағы талаптар сияқты, тек синтетикалық әдіс қолданылмаған. Үш деталь болмай қалуы мүмкін. Мәселен, көзі, саусақтары, шашы.

3 ұпайлық жағдайда фигураның басы, денесі, аяғы бар. Қолдары немесе аяқтары екі

қатар сызықпен жүргізілген. Мойны, шашы, құлағы, киімі, саусақтары салынбаса да болады.

4 ұпайлық жағдайда суретте басы мен денесі ғана бар. Аяқтары бір ғана сызықпен берілген.

5 ұпайлық жағдайда денесі мен аяқтарын анық көрсетпеген. Мынадай графикалық сызықтарға көңіл бөлу керек: көздері, қарашығы, кірпіктері, қастары, мұрны, ауызы, иегі, қолдары, саусақтары, аяқтары.

а) дене сызбасындағы детальдар саны. Суреттегі басы, шашы, құлақтары.

---

б) денеге киім суретін сала отырып бояуы: бас киім, бант, галстук, белдік, түйме, түрлі әшекейлер және т.б.

Егер баланың жасы 5 жастан жоғары болса, суретте кейбір бөлшектерді (детали) қалдырып кетуі мүмкін. Бұл баланың қарым-қатынаста қиындық туғызатын жағдайларын көрсетеді. Суреттің бөлшектерін толық салған сайын баланың психикалық даму деңгейі жоғары болып есептеледі. Баланың жасы өскен сайын салған суреттеріндегі бөлшектері толық көрсетіле түседі. Егер 6 жастағы бала адам денесінің бір бөлшегін ұмытып кетсе, оған көңіл аудару қажет. Дегенмен, бір диагностикамен ғана шектелуге болмайды. Қосымша тексерулерден өткізу керек(1-сурет).

1-сурет

2. 
   Сөздер көшірмелері
   

Нұсқау: Сол жақта жазылған сөздерді сол күйінде көшіріп жаз.


№2 тапсырма

Әріптердің жазба түрін көшіріп жазып беруді ұсыныңыз. Бақылаушы: «Қарашы, мына жерде жазулар жазылған. Сен әлі жазып үйренбегенсің, бірақ мына жазуларды жақсылап қарап алып, көшіріп жазып көрші» - деп ұсыныс білдіреді. Ең алдымен балаға жазып көрсетеміз. Тапсырманы орындау кезінде олардың әрекеттеріне бақылау жасай отырып, әрқайсысының ерекшеліктерін бақылаушы өзіне жазып алып отырғаны жөн. Сонымен қатар, оның қозғалысы қалай? Тапсырманы орындағанда бір орында

отырады ма, әлде айналып, қозғалып отырады ма? Қарындашын жиі түсіріп алып, іздеп отырады ма? Үлгідегі сөйлемді қажетті жерге жазып отыр ма, әлде қалаған сызықтарын жүргізіп отыр ма? Осындай қимыл-әрекетіне көңіл бөліп, қажет жағдайларын түртіп алып отыру қажет.
№2 тапсырма

1 ұпай мынадай жағдайда қойылады: үлгідегі сөйлемді көшіріп жазғанын оқуға болады, әріптері үлгідегі әріптерден аса үлкен емес. Сөйлем бас әріппен басталып, 3 сөз бір-бірімен байланысып, «і» және «й» әріптерінің үсті түртіліп, көшірілген сөйлем көлденеңінен көрсетілген сызықтан 30°-тан артық ауытқымауы керек.

2 ұпай мынадай жағдайда қойылады: үлгідегі сөйлемді көшіріп жазғанын оқуға болады, әріптердің көлемі мен көлденеңінен көрсетілген сызықтан ауытқуы, ауытқымауы есептелінбейді.

3 ұпайлық сөздердегі әріптерді бөліп жазса да кем дегенде төрт әріпті талдауға болады.

4 ұпайлық үлгідегі сөзге кем дегенде екі әрпі ғана ұқсайды.

---

5 ұпайлық түсініксіз сызулар (2-сурет).

2-сурет

3. 
   Нүктелер көшірмесі
   

Нұсқау: Жоғары жақта салынған нүктелерді сол күйінде көшіріп жаз.

---

№3 тапсырма

«Мына нүктелерге қараңдаршы. Қазір осы нүктелердің жанына осындай нүктелер салып көресіңдер». Баланың іс-әрекеттеріне бақылау жасап отырамыз.

№3 тапсырма. Нүктелер тобын көшіріп жазу

Мұнда нүктелер қатарының сәл ауытқуы қате деп есептелмейді. Үлгіні кішірейтуге болады, сол сияқты екі еседен артық үлкейтуге болмайды. Сурет үлгідегідей болуы тиіс.


2 ұпай. Нүктелердің орны мен саны үлгіге сәйкес келеді. Ауытқу үш нүктеден артық болмауы тиіс.

3 ұпай туралы шешім сурет үлгіге толық сай болып, көлемі екі еседен артық болмағанда беріледі. Нүктелердің саны үлгіге сәйкес келмеуі мүмкін, ол сәйкессіздік 20-дан артық, 7-ден кем болмағаны дұрыс.

4 ұпай сурет үлгіге ұқсамай, бірақ нүктелерден құралғанда беріледі. Мұнда үлгінің көлемі мен нүктелердің саны есепке алынбайды.

5 ұпай тек мағынасыз шимақ салғанда беріледі (3-сурет).

3-сурет
Бұл тест бала дамуының сипатын көрсететіндіктен, мектептегі алғашқы таныстық кезінде қолданған ыңғайлы. Тесттің қорытындысымен танысқаннан кейін педагог-психолог кейбір балаларды жете зерттеу үшін жеке жұмыс жргізуге болады. Егер бала үш тапсырма бойынша 3-тен 6-ға дейін ұпай жинаса, ондай баламен жеке әңгіме өткізудің қажеті жоқ, 7-9 ұпай жинаған балалардың ой-өрісінің дамуы орта деңгейде болғандықтан, олармен де жеке әңгіме өткізбей-ақ қоюға болады. Егер бала 1-тапсырмадан 2 ұпай, 2-тапсырмадан 3 ұпай, 3-тапсырмадан 4 ұпай жинап, қорытындысында 9 ұпай алса, даму деңгейінің өзіндік ерешелігі туралы нақтырақ мәлімет алу үшін баламен жеке әңгіме өткізбеген абзал. 10-15 ұпай алған балалар қосымша зерттеуді қажет етеді.

Тестілеу нәтижесінің жалпы бағасы

Бастапқы үш тесттен 3-тен 6-ға дейін ұпай жинаған балалар оқуға дайын, 7-9 ұпай жинағандардың оқуға дайындығы орташа, 9-10 ұпай алған балалар одан да тереңірек зерттеуді қажет етеді деп есептелінеді. 12-15 ұпай жинаған балаларға баса назар аударуымыз керек, бұл көрсеткіш дамудың төмен деңгейін көрсетеді. Мұндай балалар жеке басының ой-өрісінің дамуын, тұлғалық дамуын, қызығушылық сапаларын тереңдей зерттеуді қажетсінеді.


2. К.Йирасектің оқушының мектепке дайындығын бағдарлау тестінің ауызша сұрақтары

---

Смотрите также файлы

• Проектноисследовательская деятельность как фактор развития личности обучающихся и роста профессионального мастерства учителя.rtf

• Отстік азастан облысы, Тлкібас ауданы, С. Бреусов атындаы жалпы орта мектебіні жоары санатты математика пніні малімі Байжанов Жомарт Рахманович.docx

• Практическая работа 5 Обоснование выбора средств проектирования информационной системы.docx

• Закон Ома для участка цепи Сопротивления провода.docx

• Кгбпоу бийский педагогический колледж.docx