ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 11.01.2024
Просмотров: 734
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
4) аутист бала айқын үрей, бейтаныс адамдар мен жерден қорқу, тексеруге негативизм байқалса, байланыс біртіндеп орнатылады.
132. Аутизмі бар баланы психологиялық-педагогикалық тексерудің негізгі әдістері мыналарды қамтиды:
1) анамнестикалық мәліметтер жинау, баланың даму тарихын, медициналық және психологиялық-педагогикалық құжаттарды зерделеу;
2) сауалнама және ата-аналармен әңгімелесу (M-CHAT (М-ЧАТ), ата-аналарға арналған диагностикалық карталар). Бала туралы қосымша ақпарат алу үшін ата-аналарға балаға сипаттаманы еркін түрде немесе белгілі бір жоспарға сәйкес жазу ұсынылады;
3) баланы бақылау (баланың ата-аналармен, мамандармен қарым-қатынасы мен өзара іс-қимылының ерекшеліктері, сондай-ақ оның ойындары мен мінез-құлқы);
4) әдістемелерді, тестілерді, тапсырмаларды пайдалана отырып, баланың психикалық дамуының әртүрлі аспектілерін эксперименттік зерттеу.
Бағдарламада қарым-қатынас пен әлеуметтік өзара әрекеттесу ерекшеліктерін зерттеу үшін аутизмді диагностикалық тексеру жоспарынан бөлек әдістер мен әдістер қолданылады.
Аутизмі бар балаларды психологиялық-педагогикалық тексеру балалардың психикалық даму нормативтерін ескере отырып жүргізіледі, психологиялық-педагогикалық тексерудің әдістері мен әдістемелері пайдаланылады.
133. Психологиялық-педагогикалық тексерудің нәтижесі ерекше білім беруді қажет ететін балалардың әлеуметтік-педагогикалық классификациясына сәйкес даму бұзылыстарын бағалауды қамтитын ПМПК қорытындысы болып табылады.
Ерекше білім беруді қажет ететін балаларды әлеуметтік-педагогикалық жіктеуге мыналар кіреді:
1) есту қабілетінің зақымдалуы: нашар еститін, естімейтін және кохлеарлы импланты бар бала. Денсаулық сақтау ұйымының сурдолог-дәрігерінің есту жағдайы туралы және ПМПК сурдопедагогінің есту-тілдік қабылдауының даму деңгейі туралы қорытындысы негізінде қойылады.
2) көру қабілетінің зақымдалуы: нашар көретін, көрмейтін бала. денсаулық сақтау ұйымының офтальмолог-дәрігерінің көру қабілетінің жағдайы туралы және ПМПК тифлопедагогінің көріп қабылдауының даму деңгейі туралы қорытындысы негізінде қойылады.
3) тірек-қозғалыс аппаратының бұзылысы: жеке күтімді талап етпей өз бетінше жүріп-тұратындар; арнайы жүріп-тұру құралдарының және (немесе) техникалық компенсаторлық (көмекші) құралдардың көмегімен жүріп-тұратындар; бірге еріп жүретін тұлғаның көмегін талап етіп өз бетінше жүріп-тұрмайтындар. ПМПК невропатолог-дәрігерінің және/немесе тірек-қозғалыс аппараты функциясының жағдайы туралы денсаулық сақтау ұйымы хирургының қорытындысы негізінде қойылады.
4) зерде зақымдалуы: жеңіл, орташа, ауыр және терең зерде зақымдалуы (жеңіл, орташа, ауыр және терең ақыл-ой кемістігі диагноздарына сәйкес келеді). ПМПК және/немесе денсаулық сақтау ұйымының психиатр-дәрігерінің зерде жағдайы туралы және ПМПК психологінің зерденің даму деңгейі туралы қорытындысы негізінде қойылады.
5) Психикалық дамудың тежелуі. ПМПК психиатр-дәрігерінің және/немесе ПМПК психологының психикалық даму деңгейі туралы қорытындысы негізінде қойылады.
6) сөйлеу тілінің дамымау түрі, формасы және деңгейі көрсетілген сөйлеу тілінің бұзылысы: фонетикалық-фонематикалық, сөйлеу тілінің жалпы дамымауы, тұтығу, ринолалия, дизартрия, дисграфия, дислексия және т.б. ПМПК невропатолог-дәрігерінің және ПМПК логопедінің сөйлеу бұзылысының түрі туралы қорытындысы негізінде қойылады.
7) қарым-қатынас және әлеуметтік өзара іс-әрекеттің бұзылысы немесе қиындықтары (аутизм және аутисттік спектрдің бұзылуы диагноздарына сәйкес келеді). ПМПК және/немесе денсаулық сақтау ұйымының психиатр-дәрігерінің және/немесе ПМПК психологының әлеуметтік-коммуникативтік даму ерекшеліктері мен деңгейі туралы қорытындысы негізінде қойылады.
8) мінез-құлықтың бұзылыстары немесе қиындықтары (гипебелсенділік және зейін тапшылығының синдромы диагнозына және басқа мінез-құлық бұзылыстарына сәйкес келеді, соның ішінде әлеуметтік-психологиялық факторларға байланысты). ПМПК және/немесе денсаулық сақтау ұйымының психиатр-дәрігерінің және/немесе ПМПК психологының мінез-құлық ерекшеліктері туралы қорытындысы негізінде қойылады.
4-тарау. Психологиялық-педагогикалық түзеу кабинеттері қызметінің үлгілік ережелері
134. ППТК жеке, топтық және шағын топтық сабақтар нысанында жеке дамыту бағдарламаларын іске асыратын арнайы білім беру ұйымы болып табылады.
135. ППТК басқа арнайы білім беру ұйымдарына баратын балаларды қоспағанда, туғаннан 18 жасқа дейінгі психофизикалық дамуында бұзылысы бар балалар мен жасөспірімдерге кешенді психологиялық-педагогикалық көмек көрсетеді.
136. Елді мекенде арнайы ұйымдар болмаған жағдайда, ППТК мүмкіндігі шектеулі балалардың барлық санаттарына арнайы психологиялық-педагогикалық көмекті қамтамасыз етеді.
137. ППТК мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту, дамыту және тәрбиелеу мәселелерінде білім беру ұйымдарының педагогтеріне консультациялық және әдістемелік көмек көрсетеді.
138. ППТК-ны басқару дара басшылық және алқалық басқару айқындамаларымен құрылады. Алқалық басқару нысандары педагогикалық, әдістемелік кеңестер болып табылады.
139. ППТК-ны тікелей басқаруды басшы (меңгеруші) жүзеге асырады.
140. ППТК қызметін үйлестіруді және әдістемелік қамтамасыз етуді Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Арнайы және инклюзивті білім беруді дамытудың ұлттық ғылыми-практикалық орталығы жүзеге асырады.
141. ППТК-да мүмкіндіктері шектеулі балалар ПМПК қорытындысы мен ұсынымдары негізінде және ата-аналарының (заңды өкілдерінің) келісімімен қабылданады.
142. Мүмкіндігі шектеулі балаларға психологиялық-педагогикалық қызмет көрсету сабақтың бір циклына жасалатын кабинет пен баланың ата-анасы (заңды өкілдері) арасындағы шарт негізінде реттеледі. ППТК-да балаларға көмек көрсету ұзақтығы "Психологиялық-педагогикалық қолдау саласындағы жергілікті атқарушы органдар көрсететін мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді көрсету тәртібін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 мамырдағы № 223
бұйрығына (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 28 мамырда № 20744 болып тіркелді) (бұдан әрі - № 223 бұйрық) сәйкес айқындалады және 90 күннен 365 күнге дейін болуы мүмкін.
143. Бала ППТК-ға түскен кезде оның ерекшеліктерін, сондай-ақ пәнаралық командалық бағалау жүргізу қажеттілігін анықтау мақсатында баланы психологиялық-педагогикалық зерделеу жүргізіледі. Баланың дамуын пәнаралық командалық бағалау осы Ереженің 2-қосымшасына сәйкес көрсеткіштер бойынша тағайындалады.
Баланың психофизикалық дамуын пәнаралық командалық және жеке бағалау ерекше білім беру қажеттіліктерін, түзету-дамытушылық оқытудың негізгі бағыттарын анықтау және психологиялық-педагогикалық көмектің тиімді әдістерін таңдау мақсатында жүргізіледі.
144. Мүмкіндігі шектеулі баланың психофизикалық дамуын бағалауды арнайы педагог (дефектолог) жүзеге асырады: олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог; мұғалім-логопед, педагог-психолог, ЕДШ нұсқаушысы, әлеуметтік педагог.
145. Командалық және жеке бағалау нәтижелерінің негізінде балаға көмек пен қызмет көрсету көлемі, сабақтың ұзақтығы белгіленеді, баланың жеке-дамыту бағдарламасы (бұдан әрі – ЖДБ) әзірленеді.
146. Кабинетте түзету-дамыту көмегін ұйымдастыру Құжаттардың тізбесімен бекітіліген 3-қосымшаға сәйкес түзету сабақтарының жоспарымен, жеке-дамыту бағдарламалары мен сабақ кестесімен реттеледі. Сабақ кестесінде түзету-дамыту сабақтарының күнделікті саны, ұзақтығы және реттілігі көрсетіледі.
ППТК-да психологиялық-педагогикалық дамыту көмегін: арнайы педагог (дефектолог): олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог; мұғалім-логопед (логопед), педагог-психолог (психолог), ЕДШ нұсқаушысы жүзеге асырады.
Арнайы педагогтар, логопед-мұғалім және психолог баланың дамуына психологиялық-педагогикалық бағалау жүргізеді, ЖДБ жасайды, психологиялық-педагогикалық дамытушылық көмек көрсетеді және дамыту, оқыту және тәрбиелеу мәселелері бойынша отбасына кеңес береді.
Әлеуметтік педагог мүмкіндігі шектеулі балалардың ерекше білім алу қажеттіліктерін бағалауға және баланың жеке даму бағдарламасын, сондай-ақ отбасына көмек бағдарламаларын әзірлеуге қатысады. Ата-аналарға әлеуметтік-құқықтық мәселелер бойынша, оның ішінде әлеуметтік қызметтерді, мүгедектігі бар балаларды оңалтудың техникалық және өзге де қосалқы құралдарын алу бойынша консультация береді. Мүмкіндігі шектеулі балалармен әлеуметтік-тұрмыстық және бейімделу дағдыларын дамыту бойынша шағын топтық және немесе топтық сабақтар өткізеді.
Әдіскер арнайы психологиялық-педагогикалық қолдаудың мазмұнын, нысандарын, әдістерін анықтауда әдістемелік көмек көрсетеді, командалық және жеке бағалауды ұйымдастыру, ЖДБ және отбасына көмек бағдарламаларын әзірлеу бойынша мамандардың жұмысын үйлестіреді.
Музыкалық жетекші балалармен топтық және / немесе жеке музыкалық дамыту сабақтарын өткізеді. Жеке сабақтарды өткізу кезінде музыкалық жетекші ЖДБ жасайды және музыкалық терапия әдістерін қолдана отырып, балаларға дамып келе жатқан көмек көрсетеді. Музыкалық терапия бойынша жеке сабақтар пәнаралық командалық бағалау ұсынысы бойынша өткізіледі.
Тіркеуші мүмкіндігі шектеулі баланың құжаттарын тіркейді және оларды психологиялық-педагогикалық көмек алу үшін келген кабинет басшысына береді. Мамандарды жұмысқа қажетті материалдармен қамтамасыз етеді (жеке-дамыту бағдарламалары, сабаққа қатысу табельдері, ведомостьтар және т.б.).
Ескерту. 146-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Оқу-ағарту министрінің 22.12.2022 № 510 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
147. Кәсіби қызметті жүзеге асыру кезінде ППТК мамандары мен педагогтер мүмкіндіктері шектеулі баланың ерекше білім беру қажеттіліктерін сақтай отырып, психологиялық-педагогикалық әдістерді, тәрбие-білім беру және түзету-дамыту процесін ұйымдастыру тәсілдері мен нысандарын таңдауда еркін болады.
148. ППТК штаттық құрамы жүгінген балалардың саны және олардың әртүрлі мамандардың қызметтеріне қажеттіліктері негізінде қалыптастырылады.
149. Түзеу-дамыту көмегі мынадай нысаны ұсынылады:
1) жеке;
2) кіші топ/топ;
3) қысқа мерзімді болу топтары;
4) мүмкіндігі шектеулі баланың отбасына психологиялық-педагогикалық кеңес беру;
5) әлеуметтік-құқықтық мәселелер бойынша кеңес беру;
6) отбасылық кеңес беру.
Психологиялық-педагогикалық көмек көрсету нысаны (жеке, шағын топтық, топтық түзету-дамыту сабақтары) баланың психофизикалық жағдайы мен мінез-құлқының ерекшеліктерімен, пәнаралық командалық бағалау мамандарының ұсыныстарымен анықталады.
150. Оқытудың мазмұны Құжаттардың тізбесімен бекітіліген 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кабинет басшысы бекітетін жеке-дамыту бағдарламасымен айқындалады.
ЖДБ пәнаралық командалық бағалау ұсыныстарының негізінде әзірленеді және баланың психофизикалық дамуының барлық аспектілерін қамтиды.