ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 02.02.2024
Просмотров: 34
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
7 «___» сынып
Оқушының аты-жөні: _________________________________________________
3-тоқсан. №6 «Төрт түлік мал мен егіншілік - ел берекесі» бөлімі бойынша
жиынтық бағалау жұмысы
Оқу мақсаты 7.Т4. Повестердің және лирикалық поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау
1-тапсырма. Өлеңді мұқият тыңдаңыз. 4 түлік малдың төлдерін сәйкестендіріңіз. 2 балл
Малдың баласын сүюі
Қой сүйеді баласын «қоңырым» деп,
«Ештеңені білмейтін момыным!» деп. Сиыр сүйеді баласын «торпағым» деп,
«Қараңғыда баспаған қорқағым!» деп. Түйе сүйеді баласын «боташым» деп,
«Жаудыраған көзіңнен тоташым!» деп. Ешкі сүйеді баласын «лағым» деп,
«Тастан тасқа секірген шұнағым!» деп. Жылқы сүйеді баласын «құлыным» деп,
«Тұлпар болып жүгірер жұрыным!» деп.
| 4 түлік | | Төлі |
| жылқы | бұзау | |
| түйе | құлын | |
| сиыр | бота | |
| қой | қозы |
2-тапсырма. Сұрақтарға жауап беріп, тыңдалым мазмұны бойынша кестені толықтырыңыз. 3 балл
-
Өлең не туралы? -
_________________________________________________________________________ -
«Боташым», «құлыным» деген сөздерді тағы кімнен естідіңіз? -
___________________________________________________________________________ -
4 түлік туралы қандай мақал-мәтелдер білесіз? -
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3-тапсырма. Кестеден сөздерді теріп, дұрыс сөйлемдер құрастыру 3 балл
Мысалы: Ешкінің төлі лақ, оны шұнағым деп еркелетеді
| 4 түлік | | Төлі | | Қандай? |
| жылқы | бұзау | тұлпар | ||
| түйе | құлын | қорқақ | ||
| сиыр | бота | көзі жаудыраған |
1.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4-тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңыз. Мәтіндегі мәліметтерді пайдаланып, төмендегі кестені толтырыңыз. 5 балл
Төрт түліктің пайдасы
Түйе - төрт түлік малдың ең қасиеттісі. Қазақ халқы түйені «дала кемесі» деген. Ол шөлге шыдамды, көшкенде - көлік, жесе - ет, жүні - киім. Түйенің жүнінен бас киім, шапан не тек жамылғы көрпелер жасаған, аяққа басуға болмайды деп төсеніштер жасамаған. Түйенің шудасын, сүтін емге пайдаланған. Сүті қою, құнарлы. Сүтінен шұбат, құрт, балқаймақ, т. б. жасаған.
Сиыр үйдің берекесі, айран-сүттің көзі, отбасының асыраушысы ретінде қадірлі мал болған. Ертеде сиыры жоқ үй кедей үй деп есептелген. Ертеде сиырдың терісінен ыдыстар, қымыз ашытатын сабалар, сусын құятын торсықтар жасаған. Сиырдың тезегін отын ретінде пайдаланған. Ал мүйізінен тарақ жасаған.
Қой - төрт түліктің ішіндегі қазақтың сүйіктісі. «Мал өсірсең қой өсір, пайдасы оның көл көсір» деген қазақ атамыз. Өзі өсімтал, сүті майлы әрі жұғымды, қонақ асы. Қой мен ешкінің иленген терісін түрлі сырт киім мен аяқ киім тігуге пайдаланған. Қойдың
жүнінен киіз басып, жіп иіріп, баулар жасалады, кілемдер, текеметтер тоқылады. Қазақ халқы қой мен ешкіні «уақ мал» деп атайды.
Ешкі - өте өсімтал мал. Ешкінің еті жеңіл, әрі сіңімді, сүті өте құнарлы. Ана сүтіне жарымаған баланы ешкі сүтімен асыраған. Ешкінің серкесінің бүкіл отарды бастап, жайылымға апарып, әкелетін қасиеті бар. Ешкі жеңілтек мал деп есептелген, мінезі ұшқалақ, шыдамсыз баланы «ешкі құсап селтеңдеп» деп ешкіге теңеп отырады. Тағы ешкінің жүнінен жылы әрі жұмсақ түбіт орамалдар тоқиды.
Жылқы - қазақтың қасиетті малдарының бірі. Ат - ер қанаты. Жылқы жүйрік, әрі өте төзімді мал, оны көлік ретінде пайдаланады. Қымызы ем, еті мен сорпасы қысты күні тоңдырмайды. Жылқының жалынан, құйрығынан арқан жіп есіледі, етінен қазы- қарта, жал-жая жасайды.
| Төрт түлік | Пайдасы | Еті мен сүтінен ... жасалады | Жүні мен терісінен ... жасалады |
| Түйе | | | |
| Жылқы | | | |
| Сиыр | | | |
| Қой | | | |
| Ешкі | | | |
Дескриптор Білімалушы
- қажетті мәліметтерді жинақтайды;
- мәтіндегі мәліметтерді пайдаланып, кестені толтырады.
Дескриптор Білімалушы
-
төрт түлік малдың төлдерін ажыратады; -
өлең мазмұны бойынша кестені толықтырады; -
өлеңнің тақырыбы мен идеясын анықтайды.
Дескриптор Білімалушы
-
өлең мазмұнын анықтайды; -
төрт түлік малды төлдерімен сәйкестендіреді.