Файл: Пн аза тілі мен дебиеті Т2 Сынып 8 Таырыпазаы наурызнама. 1 саба. Саба.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 02.02.2024

Просмотров: 31

Скачиваний: 1

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

Пән: Қазақ тілі мен әдебиеті Т2

Сынып 8

Тақырып:Қазақы наурызнама. 1- сабақ. Сабақ авторы: Айжаркинова Гульшат Амантаевна 8 700 116 56 57

Уақыт

Спикер мәтіні

слайдтар

00.00-00.10

Сәлеметсіздер ме, оқушылар! Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: «Қазақы наурызнама» 1- сабақ.


1-слайд

00.10-00.25

Мақсаты: 8.2.1.1 - тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау.

Бүгінгі сабақта:

  • тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құраңыздар.


2-слайд

00.25-00.45

Сабағымыздың жаңа сөздерімен танысайық.


Наурызнама





1- мағынасы- Наурыз мерекесінің қалыптасуы, тойлануы, мерекеге қатысты аңыздар мен әңгімелер, мереке атрибуттары жайында жазылған бірегей туынды. 

2-мағынасы- Наурыз мейрамына арналған мерекелік тағам; наурызкөже.

Дискриптор: жаңа сөздермен танысады.

3-слайд

00.45-02.45

Тілдік бағдар

Көркемдегіш құралдар

Ережесі

Мысалдар

Перифраз  

құбылыстар мен заттардың атын атап, түсін түстемей, айрықша белгі-қасиеттеріне негіздей отырып ауыстыру тәсілі.

орман патшасы (арыстан дегеннің орнына), дала кемесі(комбайн),

Теңеу

затты, нәрсені, құбылысты немесе заттың, нәрсенің, құбылыстың белгісін, қасие-тін, сапасын көрсететін көркемдік ұғым. Теңеу -дай, -дей, -тай, -тей жұрнақтары жалғану арқылы жасалады.

Асқар таудай, дардай


Дискриптор: көркемдегіш құралдарды қайталайды.

4-слайд


02.45-04.45

1- тапсырма. Мәтінді оқыңыздар.

Ертеде наурыздың жыл басы ретінде тойлануы парсы абыздарының күнтізбені дұрыс есептемегендіктерінен жылдың әр мезгіліне ауысып отырған. Наурыздың 22 күнінің жыл басы, күн мен түннің теңелуі ретінде тойлануы Омар Хайямның қатысуымен 1079 жылы жасалған күнтізбеден бастап тұрақталған. Омар Һаямның «Nevruz name» атты қолжазбасы күн күнтізбесінің тарихы мен күнтізбелік реформалардың жүзеге асуы, исламға дейінгі Иран жеріндегі Ұлыстың Ұлы күнінің қалыптасуы, тойлануы, мерекеге қатысты аңыздар мен әңгімелер, мереке атрибуттары жайында жазылған бірегей туынды.  Деректерді негізге алсақ, Наурызды төл мерекесіндей тойлайтын шығыс халқының қайсысы болмасын, бұл мерекеге ерекше мән берген. 

Қазақ халқының да Наурыз мерекесін тойлауы «Наурызнама» деп аталып,  басқа шығыс халықтарымен ортақ белгілері де, өзіндік айырмашылықтары да болды. Наурыз мейрамын тойлауды әр халық өз ұлттық ерекшеліктеріне қарай икемдеген.  Наурызнама  парсы елдерінің ортағасырлық мемлекеттерінде патша сарайындағындай сән-салтанатпен өтсе, қазақтарда Наурызнама бірнеше күнге жалғасып, дәстүрлі қазақ қоғамына тән ғұрыптық мәнге ие ғұрыптық жоралғылар орындаумен ерекшеленді. Халықтың аузы аққа тиеді, малдың аузы көкке тиеді.
Дереккөзі: https://turkystan.kz/article/24592-aza-ty-nauryznamasy/
Дискриптор: мәтінді оқиды.

5-слайд

04.45-07.30

2-тапсырма. Мәтін бойынша көркемдегіш құралдарды табыңыздар.

Көркемдегіш құралдар

Сөйлемдер

Перифраз  

Наурызды төл мерекесіндей тойлайды.

Теңеу__Ұлыстың_Ұлы_күнінің_тойлануы_жайында_жазылған_бірегей_туынды.__Теңеу'>Теңеу

Ұлыстың Ұлы күнінің тойлануы жайында жазылған бірегей туынды. 

Теңеу

Халықтың аузы аққа тиеді, малдың аузы көкке тиеді.

Перифраз  

Наурызнама  парсы елдерінде патша сарайындағындай сән-салтанатпен өтеді.

Дискриптор: мәтін бойынша көркемдегіш құралдарды табады.

6-слайд


07.30-07.45

Көркемдегіш құралдар

Сөйлемдер

Перифраз  

Ұлыстың Ұлы күнінің тойлануы жайында жазылған бірегей туынды. 

Теңеу

Наурызды төл мерекесіндей тойлайды.

Теңеу

Наурызнама  парсы елдерінде патша сарайындағындай сән-салтанатпен өтеді.

Перифраз  

Халықтың аузы аққа тиеді, малдың аузы көкке тиеді.

Жауабы:


7-слайд


07.45-08.00

Тілдік бағдар

Тұрақты тіркестер- мағынасы бір тұтас, құрамын өзгертуге, басқа сөзбен алмастыруға болмайтын, бір сөздің орнына ғана жұмсалатын да тіркестер. Неше сөзден құралса да, тұрақты тіркес бір ғана ұғымды білдіреді. Тұрақты тіркестер ғылым тілінде фразеология, фразеологизм деп те аталады. Мысалы: жүрек жұтқан(батыр) , қоян жүрек (қорқақ).




Дискриптор: «Тұрақты тіркестер» тақырыбын қайталайды.

8-слайд

08.00-12.00

3-тапсырма. Тұрақты тіркестер қолданып, наурыз мерекесі туралы ауызша мәтін құраңыздар.

  • Екі езуі екі құлағына жету- қуану

  • «Ұлыстың ұлы күні» - Наурыз мерекесі

  • Ас қайырды – бата берді

  • Ажары кірді – көріктенді

  • Жұлдызы оңынан туу- жолы болу

  • Қой үстіне бозторғай жұмыртқалау- тыныштық заман орнау

  • Жалғанды жалпағынан басу- молшылықта өмір сүру


Дискрипторлар: тұрақты тіркестер қолданады;

наурыз мерекесі туралы ауызша мәтін құрастырады.



9-слайд

12.00-12.20

Жауабы:

«Ұлыстың ұлы күні» Наурыз мерекесі келді. Табиғат оянып, ажары кірді. Жер көгерді, құстар ән сала бастады. Адамдар екі езуі екі құлағына жетіп, бір –бірін құттықтайды. Жиналған халық наурызнамадан дәм татып, ас қайырды. Жұлдызы оңынан туған балуандар жүлдеге ие болды. Халқымыз қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған жыл болып, жалғанды жалпағынан басатын өмір тіледі.

10-слайд

12.20-17.00

4-тапсырма. Диалогтегі көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қойыңыздар.
Давид: Әлібек, бұл қандай той?

Әлібек: Бұл- ....

Давид: Оны кімдер ....?

Әлібек: Наурыз - ... мерекесі. Қазақ халқы да бұл мейрамды ... тойлайды.

Давид: Әлібек, қазақтың мейрамында ... дәстүрлер бар?

Әлібек: Бұл ... қызығы өте көп.

Давид: Киіз үйдің ішін...!

Әлібек: Әрине, көрсетемін.Жүр, үйге кір!

Давид: Әлібек, қарашы, мынау керемет ...!

Әлібек: Иә, бұл домбыра мен ....

Давид: Әлібек, саған шексіз рақмет!

Әлібек: Саған да көп рақмет, Давид!

Дискриптор: Диалогтегі көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қояды.



11-слайд


17.00

18.30

Жауабы:

Давид: Әлібек, бұл қандай той?

Әлібек: Бұл - Наурыз мерекесі.

Давид: Оны кімдер тойлайды?

Әлібек: Наурыз – шығыс халықтарының мерекесі. Қазақ халқы да бұл мейрамды көңілді тойлайды.

Давид: Әлібек, қазақтың мейрамында қандай дәстүрлер бар?

Әлібек: Бұл мерекенің қызығы өте көп.

Давид: Киіз үйдің ішін көрсетші !

Әлібек: Әрине, көрсетемін. Жүр, үйге кір!

Давид: Әлібек, қарашы, мынау керемет қой!

Әлібек: Иә, бұл домбыра мен қобыз.

Давид: Әлібек, саған шексіз рақмет!

Әлібек: Саған да көп рақмет, Давид!

12-слайд

18.30-18.45

Бүгінгі сабағымызда тұрақты тіркестер мен көркемдегіш

құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрадық.



13-слайд





Осымен сабағымыз аяқталды, сау болыңыздар!