Файл: Почвоведение. Курс лекций.pdf

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 26.09.2020

Просмотров: 5236

Скачиваний: 17

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
background image

 

301 

 

Табліца

 23.5 

Прыродна

-

экалагічная

 

характарыстыка

 

глебавых

 

правінцый

 

Беларусі

 

 

Прав

і

нцы

і

 

Прыродна

-

экалаг

і

чная

 

характары

-

стыка

 

Па

ў

ночна

я

 

Цэнтральная

 

Па

ў

днёвая

 

Увогуле

 

па

 

рэспуб

-

л

і

цы

 

Агракл

і

матычныя

 

ў

мовы

 

 

 

 

сума

 

тэмператур

 >+10 

о

С

 

2230 

2270 

2430 

2320 

сума

 

ападкаў

 

за

 

перыяд

 

з

 

тэмпе

-

ратурай

 >+10 

о

С

 

360 

350 

330 

350 

гідратэрмічны

 

каэфіцыент

 

1,7 

1,5 

1,3 

1,5 

Характарыстыка

 

рэльефу

 

 

 

 

схілы

 

са

 

стромкасцю

 <3

о

, % 

15,3 

68,0 

95,1 

65,4 

сярэдняя

 

даўжыня

 

схілаў

м

 

364 

398 

383 

390 

схілы

 

са

 

стромкасцю

 3--5

о

, % 

59,4 

27,7 

3,3 

27,6 

сярэдняя

 

даўжыня

 

схілаў

м

 

291 

346 

308 

322 

схілы

 

са

 

стромкасцю

 >5

о

, % 

25,3 

3,3 

1,6 

7,0 

сярэдняя

 

даўжыня

 

схілаў

м

 

257 

320 

236 

271 

Глебы

 (% 

ад

 

агульнай

 

плошчы

): 

 

 

 

 

сугліністыя

 

і

 

гліністыя

 

54,2 

30,1 

2,7 

25,9 

супясчаныя

 

37,2 

55,1 

39,5 

48,4 

пясчаныя

 

6,9 

11,3 

47,4 

20,3 

тарфяныя

 

1,7 

3,5 

10,4 

5,4 

Мел

і

ярацыйны

 

стан

 

зямель

 

 

 

 

эрадзіраванасць

, % 

11,2 

7,7 

4,5 

7,5 

забалочанасць

, % 

55,1 

33,5 

49,3 

42,4 

завалуненасць

, % 

49,1 

38,8 

7,1 

26,6 

контурнасць

га

 

6,0 

16,4 

15,9 

11,6 

 

Цэнтральная

 

акруга

 

характарызуецца

 

буйна

ў

згорыстым

 

і

 

канцова

-

марэнным

 

градавым

 

рэльефам

Ашмянскае

 

і

 

М

і

нскае

 

ў

звышшы

 –- 

гэта

 

самыя

 

павышаныя

 

тэрыторы

і

 

рэспубл

і

к

і

Сустракаюцца

 

тут

 

і

 

слабахвал

і

стыя

 

ра

ў

н

і

ны

  (

Пухав

і

цка

-

Ас

і

пов

і

цкае

 

плато

 

і

 

частка

 

Цэнтральнабярэз

і

нскай

 

ра

ў

н

і

ны

). 


background image

 

302 

Асно

ў

ным

і

 

глеба

ў

тваральным

і

 

пародам

і

 

ў

 

гэтай

 

акрузе

 

з

'

я

ў

ляюцца

 

ма

-

рэнныя

 

і

 

водна

-

ледав

і

ковыя

 

сугл

і

нк

і

 

і

 

супеск

і

Месцам

і

 

сустракаюцца

 

стара

-

жытна

-

алюв

і

яльныя

 

пяск

і

а

 

таксама

 

тарфян

і

к

і

 

розных

 

тыпа

ў

На

 

яе

 

тэрыторы

і

 

выпадае

 600—650 

мм

 

атмасферных

 

ападка

ў

сярэднега

-

давая

 

тэмпература

 

складае

 5,5

о

а

 

вегетацыйны

 

перыяд

 

працягваецца

 192 

дн

і

Асабл

і

васц

і

 

прыродных

 

умо

ў

 

розных

 

частак

 

Цэнтральнай

 

акруг

і

 

і

 

харак

-

тар

 

глебавага

 

покрыва

 

дазваляюць

 

вылучыць

 

два

 

аграглебавыя

 

раёны

Аш

-

мянска

-

Мінскі

Уздзенска

-

Асіповіцка

-

Чэрвеньскі

Усходняя

 

акруга

   

адрозн

і

ваецца

 

пласкахвал

і

стым

 

рэльефам

Тэрыторыя

 

расчлянёна

 

сучасным

і

 

рачным

і

 

дал

і

нам

і

 

і

 

скразным

і

 

мелк

і

м

і

 

дал

і

нам

і

 

стара

-

жытных

 

патока

ў

Глеба

ў

тваральным

і

 

пародам

і

 

ў

 

гэтай

 

акрузе

 

з

'

я

ў

ляюцца

 

лё

-

сападобныя

марэнныя

 

і

 

водна

-

ледав

і

ковыя

 

сугл

і

нк

і

водна

-

ледав

і

ковыя

 

супеск

і

 

і

 

пяск

і

а

 

таксама

 

сучасны

 

алюв

і

й

 

і

 

торф

Акруга

 

займае

 

крайн

і

 

па

ў

днёвы

 

ў

сход

 

кра

і

ны

таму

 

кл

і

матычныя

 

ў

мовы

 

тут

 

найбольш

 

суровыя

 

ў

 

пара

ў

нанн

і

 

з

 

умовам

і

 

і

ншых

 

акруг

 

прав

і

нцы

і

Кл

і

мат

 

больш

 

кантынентальны

Гадавая

 

колькасць

 

ападка

ў

 

складае

 500—550 

мм

У

 

залежнасц

і

 

ад

 

прыродных

 

умо

ў

 

і

 

асабл

і

ва

 

ад

 

глебавага

 

покрыва

 

на

 

тэрыторы

і

 

Усходняй

 

акруг

і

 

вылучаны

 

два

 

глебавыя

 

раёны

:

 

Рагачоўска

-

Слаўгарадска

-

Клімавіцкі

 

і

 

Кіраўска

-

Гомельска

-

Хоцімскі

У

 

межах

 

апошняга

 

раёна

 

вылучаны

 

яшчэ

 

два

 

падраёны

як

і

я

 

адрозн

і

ваюцца

у

 

першую

 

чаргу

паходжаннем

 

глеба

ў

тваральных

 

парод

Паўднёвая

 (

Палеская

глебавая

  

правінцыя

 

Па

ў

днёвая

 

прав

і

нцыя

 

ахопл

і

вае

 

асобны

 

геамарфалаг

і

чны

 

раён

  –- 

Пале

-

скую

 

н

і

з

і

ну

якая

 

з

'

я

ў

ляецца

 

вял

і

кай

 

слаба

ў

вагнутай

 

катлав

і

най

запо

ў

ненай

 

старажытнаалюв

і

яльным

і

 

і

 

водна

-

ледав

і

ковым

і

 

наносам

і

пераважна

 

пяскам

і

 

і

 

супескам

і

Асобным

і

 

ў

часткам

і

 

трапляюцца

 

донна

-

марэнныя

 

адклады

як

і

я

 

перакрыты

 

пясчаным

і

 

то

ў

шчам

і

Рэльеф

 

Палескай

 

н

і

з

і

ны

 

ра

ў

н

і

нны

з

 

с

і

стэмай

 

плоск

і

х

 

рачных

 

тэрас

пе

-

раходзячых

 

адна

 

ў

 

адну

і

 

старажытных

 

плоск

і

х

 

катлав

і

н

як

і

я

 

прымыкаюць

 

да

 

азёр

 

Чырвонае

Выгана

ў

скае

Спора

ў

скае

 

і

 

і

нш

Для

 

гэтай

 

прав

і

нцы

і

 

ха

-

рактэрна

 

ная

ў

насць

 

вял

і

зных

 

забалочаных

 

прастора

ў

 

і

 

балот

На

 

фарм

і

раванн

і

 

рэльефу

 

адб

і

лася

 

дзейнасць

 

старажытных

 

і

 

сучасных

 

рэк

Гало

ў

ная

 

рака

 

Палесся

  –- 

Прыпяць

 

і

 

яе

 

прыток

і

  –- 

Гарынь

 

і

 

Пц

і

ч

 

маюць

 

некальк

і

 

слабавыя

ў

леных

 

тэрас

Рачныя

 

дал

і

ны

 

шырок

і

я

 

і

 

часта

 

затарфава

-

ныя

Па

ў

днёвая

 

прав

і

нцыя

 

самая

 

цёплая

Сума

 

акты

ў

ных

 

тэмператур

 

вышэй

 

за

  +10

о

 

складае

 

ў

 

сярэдн

і

м

  2  430

о

а

 

працягласць

 

вегетацыйнага

 

перыяду

  –- 

195—210 

дзён

Г

і

дратэрм

і

чны

 

каэф

і

цыент

  –-  1,3. 

Гэта

 

сведчыць

 

аб

 

ня

ў

стойл

і

вым

 

ув

і

льгатненн

і

 

тэрыторы

і

.  

У

 

глебавым

 

покрыве

 

вял

і

кую

 

ў

дзельную

 

вагу

 

займаюць

 

глебы

 

пясчанага

 

грануламетрычнага

 

складу

У

 

адрозненне

 

ад

 

і

ншых

 

прав

і

нцый

 

значныя

 


background image

 

303 

плошчы

 

належаць

 

тарфяным

 

глебам

  (10,4  %). 

Сугл

і

н

і

стыя

 

глебы

 

займаюць

 

тольк

і

 2,7 % (

табл

.33). 

Па

ў

днёвая

  (

Палеская

прав

і

нцыя

 

падзяляецца

 

на

 

дзве

 

акруг

і

Па

ў

днёва

-

заходнюю

 

і

 

Па

ў

днёва

-

ў

сходнюю

Паўднёва

-

заходняя

 

акруга

 

паводле

 

рэльефу

 –- 

гэта

 

аднастайная

 

ра

ў

н

і

на

 

з

 

асобным

і

 

шырок

і

м

і

 

слабапры

ў

знятым

і

 

грывам

і

 

і

 

яшчэ

 

больш

 

шырок

і

м

і

 

пан

і

жэнням

і

Месцам

і

 

трапляюцца

 

пры

ў

знятыя

 

на

  10--15 

м

 

згладжаныя

 

буг

-

ры

.  

Акруга

 

характарызуецца

 

найменшай

 

ва

 

ў

мовах

 

Беларус

і

 

ў

стойл

і

васцю

 

з

і

мы

У

  20—30  % 

выпадка

ў

 

у

 

з

і

мовы

 

перыяд

 

у

 

гэтай

 

акрузе

 

не

 

ў

твараецца

 

ў

стойл

і

вага

 

снежнага

 

покрыва

За

 

год

 

тут

 

выпадае

 

каля

 500 

мм

 

ападка

ў

веге

-

тацыйны

 

перыяд

 

працягваецца

  200—205 

дзён

а

 

сума

 

акты

ў

ных

 

тэмператур

 

вышэй

 

за

 10

о

 

дасягае

        2 500 

о

С

.  

Асабл

і

васц

і

 

прыродных

 

умо

ў

 

і

 

глебавага

 

покрыва

 

дал

і

 

магчымасць

 

вы

-

лучыць

 

у

 

гэтай

 

акрузе

 

тры

 

глебавыя

 

раёны

Брэсцка

-

Драгічынска

-

Іванаўскі

Ганцавіцка

-

Лунінецка

-

Маларыцка

-

Столінска

-

Пінскі

як

і

 

падзяляецца

 

на

 

ча

-

тыры

 

падраёны

і

 

 

Тураўска

-

Давыд

-

Гарадоцкі

.

 

Паўднёва

-

ўсходняя

 

акруга

 

 

ахопл

і

вае

 

наступныя

 

геамарфалаг

і

чныя

 

вы

-

дзелы

Гомельскае

 

Палессе

Мазырска

-

Хойн

і

цка

-

Браг

і

нскую

 

граду

 

і

 

Ельска

-

Нара

ў

лянскую

 

н

і

з

і

ну

Гэта

 

акруга

 

з

'

я

ў

ляецца

 

найбольш

 

засушл

і

вай

 

сярод

 

і

ншых

 

акруг

 

Беларус

і

У

 

па

ў

днёва

-

ў

сходняй

 

частцы

 

яе

 

выпадае

 

менш

 

за

 500 

мм

 

ападка

ў

 

у

 

год

Сярэдняя

 

тэмпература

 

года

 

складае

 6,5 

о

С

а

 

працягласць

 

вегетацыйнага

 

перыяду

 –- 196—200 

дзён

.  

Асно

ў

ным

і

 

глеба

ў

тваральным

і

 

пародам

і

 

з

'

я

ў

ляюцца

 

пяск

і

 

і

 

супеск

і

 

старажытнаалюв

і

яльнага

 

і

 

водна

-

ледав

і

ковага

 

паходжання

Сустракаюцца

 

таксама

 

лёсападобныя

 

і

 

марэнныя

 

размытыя

 

сугл

і

нк

і

Невял

і

к

і

я

 

плошчы

 

зай

-

маюць

 

тарфяныя

 

адклады

 

н

і

з

і

ннага

 

тыпу

.  

У

 

межах

 

Па

ў

днёва

-

ў

сходняй

 

акруг

і

 

вылучаюцца

 

два

 

глебавыя

 

раёны

:          

Любанска

-

Светлагорска

-

Калінкавіцка

-

Ельскі

як

і

 

падзяляецца

 

на

 

два

 

падраё

-

ны

і

 

Мазырска

-

Хойніцка

-

Брагінскі

.

 


background image

 

304 

Рекомендуемая

 

литература

 

1.

 

Геаграф

 

2.

 

Клебанович

 

Н

.

В

Методы

 

обследований

 

земель

 

3.