Файл: Почвоведение. Курс лекций.pdf

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 26.09.2020

Просмотров: 5230

Скачиваний: 17

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
background image

 

296 

У

 

тыпе

 

алюв

і

яльных

 

тарфяна

-

балотных

 

глеба

ў

 

вылучаюцца

 

наступныя

 

падтыпы

1) 

тарфяна

-

глеевыя

; 2) 

тарфяныя

; 3) 

тарфяна

-

глеевыя

 

асушаныя

;        

4) 

тарфяныя

 

асушаныя

.

 

Па

 

магутнасц

і

 

тарфянога

 

пласта

 

яны

 

падзяляюцца

 

на

 

тарфяніста

-

глеевыя

 (

менш

 

за

 30 

см

), 

тарфяна

-

глеевыя

 (30—50 

см

), 

тарфя

-

ныя

 

маламагутныя

 (50—100 

см

), 

тарфяныя

 

сярэднемагутныя

 (100—200 

см

і

 

тарфяныя

 

магутныя

 (

больш

 

за

 200 

см

).  

Да

 

тыпу

 

алюв

і

яльных

 

балотных

 

глеба

ў

 

аднесены

 

таксама

 

іліста

-

перагнойна

-

глеевыя

 

глебы

Яны

 

фарм

і

руюцца

 

на

 

больш

 

пан

і

жаных

 

участках

 

цэнтральнай

 

поймы

Звычайна

 

гэтыя

 

глебы

 

пакрыты

 

балотным

і

 

травам

і

ся

-

род

 

як

і

х

 

пераважае

 

чарот

 

азёрны

 

і

 

метлюжок

 

балотны

Сустракаюцца

 

таксама

 

асок

і

  (

берагавая

 

і

 

зграбная

), 

канарэечн

і

к

стрэлкал

і

ст

касач

 

вадзяны

 

і

 

і

нш

І

л

і

ста

-

перагнойна

-

глеевыя

 

глебы

 

рэдка

 

ў

твараюць

 

буйныя

 

мас

і

вы

Часцей

 

за

 

ў

сё

 

яны

 

чаргуюцца

 

з

 

тарфяна

-

балотным

і

 

глебам

і

.  

У

 

неасушаным

 

стане

 

алюв

і

яльныя

 

тарфяна

-

балотныя

 

глебы

 

выкарысто

ў

-

ваюцца

 

ў

 

якасц

і

 

прыродных

 

сенажацей

пасля

 

асушэння

 

і

 

асваення

 

глебы

 

гэ

-

тага

 

тыпу

 

з

'

я

ў

ляюцца

 

найбольш

 

урадл

і

вым

і

Яны

 

прыдатныя

 

для

 

вырош

-

чвання

 

высокапатрабавальных

 

палявых

 

культур

 

і

 

агародн

і

ны

 

Антрапагенныя

 

глебы

 

Да

 

антрапагенных

 

належаць

 

глебы

як

і

я

 

ў

 

вын

і

ку

 

гаспадарчай

 

дзейнасц

і

 

чалавека

 

цалкам

 

страц

і

л

і

 

зыходныя

 

адзнак

і

 

і

 

ў

ласц

і

васц

і

У

 

адпаведнасц

і

 

з

 

прычынам

і

 

і

 

ў

мовам

і

 

ў

тварэння

 

ў

 

рэспубл

і

цы

 

атрымал

і

 

пашырэнне

:  

i

антрапагенныя

  

глебы

як

і

я

 

ў

тварыл

і

ся

 

ў

 

вын

і

ку

 

нак

і

раванай

 

дзейнасц

і

 

чалавека

, –- 

рэкультываваныя

 

і

 

штучныя

i

антрапагенныя

 

глебы

як

і

я

 

ў

тварыл

і

ся

 

з

 

нагоды

 

нерацыянальнага

 

вы

-

карыстання

 

зямель

а

 

таксама

 

пры

 

правядзенн

і

 

г

і

драмел

і

ярацы

і

 

і

 

культуртэхн

і

чных

 

работ

 –- 

дэградз

і

раваныя

 (

трансфармаваныя

і

 

парушаныя

i

антрапагенныя

 

засоленыя

i

антрапагенныя

 

другасна

 

забалочаныя

Да

 

першай

 

групы

 

аднесены

 

рэкультываваныя

 

м

і

неральныя

рэкультыва

-

ваныя

 

тарфяныя

 

і

 

насыпныя

 

штучныя

 

глебы

Рэкультываваныя

 –- 

гэта

 

глебы

як

і

я

 

створаны

 

з

 

насыпнога

 

глебагрунту

 

на

 

месцы

 

кар

'

ера

ў

 

па

 

здабычы

 

карысных

 

выкапня

ў

 

або

 

выпрацаваных

 

тарфян

і

ка

ў

Насыпныя

 –- 

штучныя

 

глебы

што

 

ствараюцца

 

ў

 

парках

на

 

ага

-

родах

 

і

 

ў

 

цяпл

і

цах

Разнастайнасць

 

гэтай

 

групы

 

глеба

ў

 

вызначаецца

 

магут

-

насцю

 

штучнага

 

наносу

грануламетрычным

 

складам

 

і

 

будовай

 

насыпной

 

і

 

подсц

і

льнай

 

то

ў

шчы

 

глебагрунту

Паводле

 

магутнасц

і

 

штучнай

 

то

ў

шчы

 

рэ

-

культываваныя

 

і

 

насыпныя

 

глебы

 

падзяляюцца

 

на

 

маламагутныя

 (30—60 

см

), 

сярэднемагутныя

 (60—100 

см

і

 

магутныя

  (

больш

 

за

 100 

см

), 

паводле

 

будовы

 

–- 

на

 

сла

і

стыя

 

і

 

несла

і

стыя

паводле

 

ная

ў

насц

і

 

гумусу

 –- 

на

 

слабагумусныя

 

і

 

гумусныя


background image

 

297 

Да

 

дэградзіраваных

 

трансфармаваных

 

належаць

 

глебы

як

і

я

 

падпал

і

 

пад

 

паслямел

і

ярацыйную

 

дэградацыю

 (

м

і

нерал

і

зацыя

 

гумусу

 

і

 

торфу

механ

і

чнае

 

змяшчэнне

 

гумусавага

 

гарызонта

). 

Яны

 

падзяляюцца

 

на

 

антрапагенна

-

дэградз

і

раваныя

 

на

 

месцы

 

тарфяна

-

глеевых

 

і

 

тарфяных

 

глеба

ў

антрапагенна

-

дэградз

і

раваныя

 

на

 

месцы

 

дзярновых

 

забалочаных

 

асвоеных

 

глеба

ў

 

і

 

антра

-

пагенна

-

дэградз

і

раваныя

 

на

 

месцы

 

дзярнова

-

падзол

і

стых

 

забалочаных

 

асвое

-

ных

 

глеба

ў

.  

Антрапагенна

-

парушаныя

 –- 

гэта

 

глебы

негаты

ў

на

 

змененыя

 

гаспадар

-

чай

 

дзейнасцю

 (

частковае

 

або

 

по

ў

нае

 

зн

і

шчэнне

 

гумусавага

 

гарызонта

пера

-

мешванне

 

генетычных

 

гарызонта

ў

 

пры

 

правядзенн

і

 

земляных

 

работ

). 

У

 

залежнасц

і

 

ад

 

ступен

і

 

парушэння

 

вылучаюцца

 

глебы

 

слабапарушаныя

у

 

як

і

х

 

парушаны

 

тольк

і

 

ворны

 

або

 

гумусавы

 

гарызонт

сярэднепарушаныя

у

 

як

і

х

 

разам

 

з

 

ворным

 

або

 

гумусавым

 

гарызонтам

 

парушана

 

прыродная

 

будова

 

частк

і

 

падгумусавых

 

гарызонта

ў

моцнапарушаныя

у

 

як

і

х

 

парушана

 

пры

-

родная

 

будова

 

ў

с

і

х

 

гарызонта

ў

 

глебавага

 

проф

і

лю

Антрапагенна

-

засоленыя

 

глебы

 

ў

тварыл

і

ся

 

ў

 

вын

і

ку

 

забруджвання

 

зя

-

мель

 

Сал

і

горск

і

м

 

кал

і

йным

 

камб

і

натам

Ступень

 

забруджвання

 

залежыць

 

ад

 

адлегласц

і

 

да

 

вытворчых

 

збудавання

ў

.  

Антрапагенна

-

другасна

-

забалочаныя

 

глебы

 

фарм

і

руюцца

 

ў

 

вын

і

ку

 

пад

-

таплення

 

тэрыторый

 

пры

 

буда

ў

н

і

цтве

 

вадасхов

і

шча

ў

 

23.4.  

ГЛЕБАВА

-

ГЕАГРАФІЧНАЕ

 

РАЯНАВАННЕ

  

ТЭРЫТОРЫІ

 

БЕЛАРУСІ

 

 

Прыродныя

 

ў

мовы

 

тэрыторы

і

 

Беларус

і

 

надзвычай

 

разнастайныя

Аднак

 

у

 

геаграф

і

чным

 

размеркаванн

і

 

глеба

ў

тваральных

 

парод

 

і

 

глеба

ў

будове

 

рэль

-

ефу

важнейшых

 

паказчыках

 

кл

і

мату

 

і

снуе

 

пэ

ў

ная

 

заканамернасць

Так

на

-

прыклад

найбольшая

 

гадавая

 

сума

 

ападка

ў

  (700 

мм

прыпадае

 

на

 

цэнтраль

-

ную

 

водападзельную

 

частку

 

рэспубл

і

к

і

Сярэднегадавая

 

тэмпература

 

паветра

 

вагаецца

 

ад

 +4,4 

о

С

 

у

 

па

ў

ночнай

 

да

 +7,3 

о

С

 

у

 

па

ў

днёвай

 

частках

.  

Змяненне

 

кл

і

матычных

 

умо

ў

 

і

дзе

 

не

 

тольк

і

 

ў

 

шыротным

але

 

і

 

ў

 

да

ў

готным

 

напрамку

У

 

сувяз

і

 

з

 

гэтым

 

А

Х

Шкляр

  (1962) 

тры

 

шыротныя

 

кл

і

матычныя

 

зоны

 

падзял

іў

 

на

 

дзве

 

падзоны

заходнюю

 

і

 

ў

сходнюю

.  

Значныя

 

адрозненн

і

 

наз

і

раюцца

 

ў

 

рэльефе

 

і

 

геамарфалог

іі

 

розных

 

рэг

і

ёна

ў

 

кра

і

ны

Для

 

па

ў

ночнай

 

частк

і

 

характэрны

 

буйна

-

ў

згорыста

-

градавыя

 

марэнныя

узгорыста

-

марэнныя

 

і

 

донна

-

марэнныя

 

формы

 

рельефу

У

 

цэн

-

тральнай

 

частцы

 

пераважаюць

 

больш

 

старажытныя

 

формы

 

ледав

і

ковага

 

рэльефу

як

і

я

 

маюць

 

пла

ў

ныя

 

контуры

Для

 

па

ў

днёвай

 

частк

і

 

характэрны

 

ра

ў

н

і

нны

 

рельеф

як

і

 

пераходз

і

ць

 

у

 

шырокую

 

забалочаную

 

Палескую

 

н

і

з

і

ну

У

 

адпаведнасц

і

 

з

 

характарам

 

змянення

 

фактара

ў

 

глеба

ў

тварэння

 

змяняецца

 

і

 

глебавае

 

покрыва

 

тэрыторы

і

 

рэспубл

і

к

і

.  


background image

 

298 

Таму

 

навукова

 

абгрунтаваны

 

ў

л

і

к

 

ус

і

х

 

прыродных

 

асабл

і

васцей

 

асобных

 

частак

 

тэрыторы

і

 

Беларус

і

 

шляхам

 

комплекснага

 

прыроднага

 

раянавання

 

з

'

я

ў

ляецца

 

неабходнай

 

умовай

 

для

 

распрацо

ў

к

і

 

спецыял

і

зацы

і

 

і

 

прав

і

льнага

 

размяшчэння

 

сельскагаспадарчай

 

вытворчасц

і

павышэння

 

ў

радл

і

васц

і

 

і

 

ахо

-

вы

 

глеба

ў

Глебава

-

геаграф

і

чнае

 

раянаванне

  ––   

гэта

 

раздзяленне

 

тэрыторы

і

 

на

 

частк

і

 (

раёны

з

 

аднародным

і

 

рэльефам

глеба

ў

тваральным

і

 

пародам

і

глебам

і

 

і

 

кл

і

матам

Звестк

і

 

аб

 

глебах

 

і

 

і

ншых

 

прыродных

 

умовах

 

у

 

межах

 

гаспадарак

раёна

ў

абласцей

 

і

 

рэспубл

і

к

і

 

дазвол

і

л

і

 

І

М

Салавей

 

і

 

М

І

Смяяну

  (1974) 

вылучыць

 

на

 

Беларус

і

 

тры

 

глебавыя

 

прав

і

нцы

і

:  I. 

Па

ў

ночную

  (

Прыбалтый

-

скую

);  II. 

Цэнтральную

  (

Беларускую

);  III. 

Па

ў

днёвую

  (

Палескую

)    (

рыс

.46). 

Вылучаныя

 

прав

і

нцы

і

 

рэзка

 

адрозн

і

ваюцца

 

пам

і

ж

 

сабой

 

характарам

 

глебава

-

га

 

покрыва

рэльефам

 

і

 

геамарфалог

і

яй

тэмпературным

 

рэжымам

 

з

 

ув

і

льгатненнем

ступенню

 

прая

ў

лення

 

эраз

і

йных

 

працэса

ў

 

і

 

забалочвання

а

 

таксама

 

і

ншым

і

 

фактарам

і

як

і

я

 

вызначаюць

 

перспекты

ў

ныя

 

магчымасц

і

 

разв

і

цця

 

асобных

 

гал

і

н

 

сельскай

 

гаспадарк

і

Прав

і

нцы

і

 

займаюць

 

вял

і

к

і

я

 

тэрыторы

і

межы

 

як

і

х

 

цягнуцца

 

ў

 

шыротным

 

напрамку

У

 

адпаведнасц

і

 

з

 

прынятай

 

схемай

 

глебава

-

геаграф

і

чнага

 

раянавання

 

прав

і

нцы

і

 

падзяляюцца

 

на

 

больш

 

дробныя

 

тэрытарыяльныя

 

адз

і

нк

і

  –- 

глебава

-

кл

і

матычныя

 

акруг

і

аграглебавыя

 

раёны

 

і

 

падраёны

.  

Глебава

-

кліматычныя

 

акругі

 

ў

ключаюць

 

у

 

сябе

 

давол

і

 

буйныя

 

тэрыторы

і

 

з

 

аднолькавым

і

 

генетычным

і

 

тыпам

і

 

рэльефу

як

і

я

 

абумо

ў

л

і

ваюць

 

пэ

ў

ныя

 

спалучэнн

і

 

глеба

ў

тваральных

 

парод

 

і

 

структуру

 

глебавага

 

покрыва

Акрамя

 

таго

яны

 

адрозн

і

ваюцца

 

асабл

і

васцям

і

 

мясцовага

 

кл

і

мату

 

і

 

расл

і

ннасцю

.  

Аграглебавыя

 

раёны

 

–- 

гэта

 

прыродна

-

гаспадарчыя

 

тэрыторы

і

як

і

я

 

ха

-

рактарызуюцца

 

пэ

ў

ным

 

складам

або

 

комплексам

 

глеба

ў

 

і

 

адпаведнай

 

с

і

стэмай

 

мерапрыемства

ў

 

па

 

і

х

 

рацыянальным

 

выкарыстанн

і

павышэнн

і

 

ў

радл

і

васц

і

 

і

 

ахове

.  

Дакументальнай

 

асновай

 

глебава

-

геаграф

і

чнага

 

раянавання

 

з

'

я

ў

ляюцца

 

матэрыялы

 

праведзеных

 

буйнамаштабных

 

глебавых

 

даследавання

ў

у

 

вын

і

ку

 

як

і

х

 

складзены

 

адпаведныя

 

карты

  (

глебавыя

глеба

ў

тваральных

 

парод

эрадз

і

раваных

 

і

 

забалочаных

 

зямель

). 

Пры

 

правядзенн

і

 

раянавання

 

выкарысто

ў

ваюцца

 

таксама

 

кл

і

матычныя

 

карты

 

і

 

карты

 

рельефу

.  

Паўночная

 (

Прыбалтыйская

глебавая

 

правінцыя

 

Гэта

 

прав

і

нцыя

 

займае

 

па

ў

ночную

 

частку

 

рэспубл

і

к

і

Яе

 

мяжа

 

праходз

і

ць

 

па

 

л

і

н

іі

 

Смаргонь

  –- 

Маладзечна

  –- 

Лагойск

  –- 

Бялын

і

чы

  –- 

Маг

і

лё

ў

 –- 

Чэрыка

ў

 –- 

Крыча

ў

Паводле

 

прыродных

 

умо

ў

 

і

 

асабл

і

васцей

 

гле

-

бавага

 

покрыва

 

прав

і

нцыя

 

значна

 

адрозн

і

ваецца

 

ад

 

астатняй

 

частк

і

 

кра

і

ны

 

(

табл

.33). 

Геалаг

і

чная

 

будова

 

яе

 

характарызуецца

 

тым

што

 

пад

 

невял

і

кай

 

то

ў

шчай

 

маладых

 

марэнных

 

і

 

водна

-

ледав

і

ковых

 

адклада

ў

 

апошняга

 

зледзянення

 

заля

-


background image

 

299 

гаюць

 

магутныя

 

пласты

 

гл

і

н

але

ў

рыта

ў

пяско

ў

а

 

на

 

ў

сходзе

 

і

 

па

ў

ночным

 

усходзе

 

нярэдка

 

на

 

паверхню

 

выходзяць

 

г

і

пс

далам

і

ты

вапняк

і

Для

 

рэльефу

 

характэрны

 

рысы

 

канцова

-

марэнных

 

узгорыстых

 

ландшафта

ў

як

і

я

 

чаргуюц

-

ца

 

з

 

буйным

і

 

пан

і

жэнням

і

 

і

 

н

і

з

і

нам

і

Усходнюю

 

частку

 

займае

 

Аршанска

-

Маг

і

лё

ў

скае

 

плато

.  

Па

ў

ночная

 

прав

і

нцыя

 

адрозн

і

ваецца

 

агракл

і

матычным

і

 

ў

мовам

і

Гэта

 

найбольш

 

халодная

 

і

 

в

і

льготная

 

частка

 

тэрыторы

і

 

рэспубл

і

к

і

Значэнне

 

г

і

дратэрм

і

чнага

 

каэф

і

цыента

 

складае

  1,7, 

працягласць

 

вегетацыйнага

 

перыя

-

ду

 –- 

ад

 170 

да

 190 

дзён

.  

Глебавае

 

покрыва

 

давол

і

 

разнастайнае

але

 

паводле

 

грануламетрычнага

 

складу

  

пераважаюць

 

сугл

і

н

і

стыя

 

глебы

 (54,2 %). 

Менш

 

за

 

ў

сё

 

тут

 

тарфяных

 

(1,7  %) 

і

 

пясчаных

  (6,9  %) 

глеба

ў

Удзельная

 

вага

 

забалочаных

 

зямель

 

скла

-

дае

 55,1 %      (

табл

.33). 

Адметнай

 

адзнакай

 

Па

ў

ночнай

 

прав

і

нцы

і

 

з

'

я

ў

ляецца

 

мел

і

ярацыйная

 

не

ў

ладкаванасць

Сярод

 

сельскагаспадарчых

 

угоддзя

ў

 

эрадз

і

раваныя

 

земл

і

 

займаюць

 11,2 %, 

забалочаныя

 –- 55,1 %, 

завалуненыя

 –- 49,1 %. 

Па

ў

ночная

 

прав

і

нцыя

 

падзяляецца

 

на

 

дзве

 

акруг

і

Па

ў

ночна

-

заходнюю

 

і

 

Па

ў

ночна

-

ў

сходнюю

Паўночна

-

заходняя

 

акруга

 

мае

 

вельм

і

 

разнастайны

 

рэльеф

Тут

 

сустра

-

каюцца

 

маладыя

 

марэнныя

 

ў

звышшы

  (

Брасла

ў

скае

Свянцянскае

Ушацка

-

Лепельскае

 

і

 

і

нш

.) 

і

 

шырок

і

я

 

азёрна

-

ледав

і

ковыя

 

н

і

з

і

ны

  (

Полацкая

 

і

 

Верхнебярэз

і

н

-

ская

). 

На

 

тэрыторы

і

 

акруг

і

 

выпадае

 

найбольшая

 

колькасць

 

ападка

ў

 (650—700 

мм

      

у

 

год

). 

Разнастайнасць

 

прыродных

 

умо

ў

 

вызначыла

 

складанасць

 

глебавага

 

покрыва

Для

 

планавання

 

рацыянальнага

 

выкарыстан

-

ня

 

глеба

ў

павышэння

 

і

х

 

урадл

і

васц

і

 

і

 

аховы

 

ў

 

межах

 

Па

ў

ночна

-

заходняй

 

акруг

і

 

вылучаны

 

чатыры

 

аграглебавыя

 

раёны

Браслаўска

-

Глыбоцкі

,

 

як

і

 

пад

-

зяляецца

 

на

 

два

 

падраёны

 

Шаркаўшчынска

-

Верхня

-

дзвінскі

Полацкі

Вілейска

-

Докшыцкі

.

 

Кожны

 

з

 

гэтых

 

раёна

ў

 

характарызуецца

 

пэ

ў

ным

 

рэлье

-

фам

 

і

 

структурай

 

глебавага

 

покрыва

Паўночна

-

ўсходняя

 

акруга

.

 

Рэльеф

 

гэтай

 

акруг

і

 

таксама

 

разнастайны

Значныя

 

плошчы

 

займаюць

 

узвышшы

Невельска

-

Гарадоцкае

Няшчэрда

ў

скае

В

і

цебскае

 

і

 

Аршанскае

У

 

гэтай

 

акрузе

 

размяшчаюцца

 

так

-

сама

 

Суражская

 

і

 

Лучоская

 

н

і

з

і

ны

Складанасць

 

рэльефу

 

аказала

 

ў

плы

ў

 

на

 

фарм

і

раванне

 

глебавага

 

покрыва

Дал

і

ны

 

і

 

пан

і

жэнн

і

 

заняты

 

звычайна

 

дзяр

-

нова

-

падзол

і

стым

і

 

забалочаным

і

 

і

 

дзярновым

і

 

забалочаным

і

 

глебам

і

а

 

на

 

ў

звышшах

 

значнае

 

распа

ў

сюджванне

 

атрымал

і

 

эраз

і

йныя

 

працэсы

Гадавая

 

сума

 

ападка

ў

 

у

 

гэтай

 

акрузе

 

складае

         550—600 

мм

Працягласць

 

вегета

-

цыйнага

 

перыяду

 

вагаецца

 

ад

 170 

да

 185 

дзён

.  

Разнастайнасць

 

прыродных

 

умо

ў

 

і

 

глебавага

 

покрыва

 

дазвол

і

ла

 

вылу

-

чыць

 

у

 

межах

 

акруг

і

 

чатыры

 

аграглебавыя

 

раёны

Сенненска

-

Расонска

-

Гарадоцкі

Віцебска

-

Ліёзненскі

Аршанска

-

Горацка

-

Мсціслаўскі

Шклоўска

-

Чавускі


background image

 

300 

 

Цэнтральная

 (

Беларуская

глебавая

 

правінцыя

 

Па

ў

днёвая

 

мяжа

 

прав

і

нцы

і

 

праходз

і

ць

 

прыбл

і

зна

 

па

 

л

і

н

іі

 

Брэст

  –- 

І

вацэв

і

чы

  –- 

Сал

і

горск

  –- 

Любань

  –- 

Старыя

 

Дарог

і

  –- 

Жлоб

і

н

  –- 

Рэчыца

  –- 

Лое

ў

У

 

геамарфалаг

і

чных

 

аднос

і

нах

   

яна

  

ахопл

і

вае

  

Ашмянскае

  

і

  

М

і

нскае

  

ў

звышшы

,     

Прыбугскую

Л

і

дскую

Баранав

і

цкую

Цэнтральнабярэз

і

нскую

 

і

 

Чачэрскую

 

ра

ў

н

і

ны

Сярэдне

і

 

Верхнянёманскую

 

н

і

з

і

ны

Агульныя

 

рысы

 

рэльефу

 

гэтай

 

прав

і

нцы

і

 

маюць

 

адрозненн

і

на

 

по

ў

начы

 

размяшчаюцца

 

мала

-

дыя

 

ў

звышшы

 

і

 

грады

 

марэннага

 

паходжання

а

 

на

 

по

ў

дн

і

  –- 

выра

ў

наваныя

 

тэрыторы

і

 

Перадпалесся

У

 

рэльефе

 

пераважаюць

 

сх

і

лы

 

са

 

стромкасцю

 

менш

 

за

 3

о

як

і

я

 

займаюць

 68 % 

тэрыторы

і

Цэнтральная

 

прав

і

нцыя

 

па

 

кл

і

матычных

 

умовах

 

неаднародная

Праця

-

гласць

 

вегетацыйнага

 

перыяду

 

змяняецца

 

ад

 200 

дзён

 

на

 

захадзе

 

да

 196 

дзён

 

у

 

цэнтры

 

і

 192 

дзён

 

на

 

ў

сходзе

 

прав

і

нцы

і

Сума

 

акты

ў

ных

 

тэмператур

 

вышэй

 

за

 

+10 

о

С

 

складае

  2  270

о

а

 

г

і

дратэрм

і

чны

 

каэф

і

цыент

  –-  1,5. 

Сярэднегадавыя

 

тэмпературы

 

змяняюцца

 

ад

 +7,3

о

 

на

 

захадзе

 

да

 +5

о

 

на

 

ў

сходзе

Колькасць

 

ат

-

масферных

 

ападка

ў

 

складае

 

за

 

год

    550—600 

мм

Аднак

 

на

 

Ашмянск

і

м

 

і

 

М

і

нск

і

м

 

узвышшах

 

яна

 

дасягае

 650--680 

мм

Глебавае

 

покрыва

 

Цэнтральнай

 

прав

і

нцы

і

 

адрозн

і

ваецца

 

як

 

па

 

будове

 

глеба

ў

тваральных

 

і

 

подсц

і

льных

 

парод

так

 

і

 

прая

ў

леннем

 

глеба

ў

тваральных

 

працэса

ў

Забалочаныя

 

глебы

 

займаюць

 

тут

 

каля

 34 %, 

а

 

эрадз

і

раваныя

 – 

каля

 

8 %. 

Паводле

 

грануламетрычнага

 

складу

 

пераважаюць

 

супясчаныя

 

глебы

 

(55,1 %), 

на

 

друг

і

м

 

месцы

 

стаяць

 

сугл

і

н

і

стыя

 (30,1 %). 

У

 

пара

ў

нанн

і

 

з

 

Па

ў

ночнай

 

прав

і

нцыяй

 

большую

 

ў

дзельную

 

вагу

 

маюць

 

тарфяна

-

балотныя

 

глебы

Нягледзячы

 

на

 

цэласнасць

 

тэрыторы

і

у

 

асобных

 

частках

 

яе

 

ёсць

 

спецыф

і

чныя

 

асабл

і

васц

і

 

рэльефу

глеба

ў

тваральных

 

парод

 

і

 

кл

і

мату

Таму

 

Цэнтральная

 

прав

і

нцыя

 

падзяляецца

 

на

 

тры

 

глебава

-

кл

і

матычныя

 

акруг

і

За

-

ходнюю

Цэнтральную

 

і

 

Усходнюю

 (

рыс

.46). 

Заходняя

 

акруга

 

займае

 

Гродзенскую

 

і

 

невял

і

кую

 

тэрыторыю

 

М

і

нскай

 

і

 

Брэсцкай

 

абласцей

У

 

рэльефе

 

акруг

і

 

пераважаюць

 

ра

ў

н

і

ны

  (

Л

і

дская

Пры

-

бугская

Баранав

і

цкая

і

 

н

і

з

і

ны

  (

Сярэдне

і

 

Верхнянёманская

). 

У

 

асобных

 

раёнах

 

уздымаюцца

 

невял

і

к

і

я

 

ў

звышшы

 (

Навагрудскае

 

і

 

Ва

ў

кавыскае

).  

Кл

і

матычныя

 

ў

мовы

 

акруг

і

 

давол

і

 

аднастайныя

За

 

год

 

выпадае

  550 

мм

 

ападка

ў

а

 

працягласць

 

вегетацыйнага

 

перыяду

 –- 184 

дн

і

.  

У

 

якасц

і

 

глеба

ў

тваральных

 

парод

 

выступаюць

 

пераважна

 

водна

-

ледав

і

ковыя

 

і

 

марэнныя

 

супеск

і

радзей

 

лёсападобныя

 

супеск

і

 

і

 

старажытнаалюв

і

яльныя

 

пяск

і

У

 

межах

 

Заходняй

 

акруг

і

 

вылучаюцца

 

тры

 

раёны

кожны

 

з

 

як

і

х

 

мае

 

бл

і

зк

і

я

 

глебава

-

экалаг

і

чныя

 

ў

мовы

Гродзенска

-

Ваўкавыска

-

Лідскі

Мастоўскі

Навагрудска

-

Нясвіжска

-

Слуцкі