«СОҒЛОМ ТУРМУШ ТАРЗИ АСОСЛАРИ»
Синф: 5-11 - СИНФЛАР

Мақсадлар:

- ўқувчиларда соғлом турмуш тарзи тўғрисида тўғри тасаввурни шакллантириш;

- соғлом бўлишнинг ўзингиз, яқинларингиз ва жамият олдидаги бурчингиз эканлиги ҳақидаги тушунчани шакллантириш.

Вазифалар:

- синф соати мавзуси бўйича қизиқарли материалларни, иллюстрацияларни танлаш;

- синф соати сценарийсини ёзиш;

- синф ўқувчилари билан синф соатини тайёрлашни муҳокама қилиш, вазифалар тақсимоти;

- ўқувчиларнинг соғлом турмуш тарзи ҳақидаги билим ва хабардорлик даражасини аниқлаш мақсадида сўровнома ўтказиш;

- очиқ синф соати учун аудиторияни тайёрлаш (безаш);

- тадбир таҳлили.

Жиҳозлар: синф соатининг услубий ишланмалари; мультимедиали проектор, ноутбук, тақдимот диски.

Аудиторияни жиҳозлаш: мультимедиали тақдимот.

Мен эшитаман, мен унутаман.

Мен эшитаман ва кўраман, бироз хотирада сақлаб қоламан.

Мен эшитаман, кўраман, муҳокама қиламан ва тушуна бошлайман.

Мен эшитаман, кўраман, муҳокама қиламан, бажараман ва билим ва кўникмаларга эга бўламан.

Мен бошқаларга ўргатаман ва тушунаман (эгаллайман)."

(Сильберман)

Бу фаол таълимнинг асосий тамойили бўлиб, у ўқитувчи томонидан синф соати давомида амалга ошириши керак.

║ Синф соати синф раҳбарининг ўқувчилар билан тўғридан-тўғри мулоқот қилиш усули ҳисобланади.

Синф соати қуйидаги шаклда ўтказилиши мумкин:

• 
  синф учрашуви
  
• 
  тарбиявий соат (синф рахбари соати)
  
• 
  экскурсиялар
  
• 
  тематик маъруза
  
• 
  суҳбат (одоб, ахлоқ)
  
• 
  диспутлар
  
• 
  қизиқарли одамлар билан учрашувлар
  
• 
  турли билим соҳалари бўйича викториналар
  
• 
  мунозаралар (мунозаралар эркин мавзуларда бўлиши мумкин ёки маълум бир мавзу бўйича мунозаралар бўлиши мумкин)
  
• 
  қувноқлар ва зукколар клуби;
  
• 
  интерфаол ўйинлар;
  
• 
  саёҳат ўйинлари;
  
• 
  театрлаштирилган премьералар;
  
• 
  психологик ўйинлар ва тренинглар;
  
• 
  ўқувчиларнинг конференциялари.
  

Синф соати қуйидаги функцияларни бажаради:

• 
  маърифатчилик
  
• 
  ориентирловчи
  
• 
  йўналтирувчи
  
• 
  шакллантирувчи.
  

Маърифатчилик функциясининг моҳияти шундаки, синф соати ўқувчиларнинг ўқув дастурларида акс эттирилмаган билимлари доирасини кенгайтиришга имкон беради. Ушбу дарсларда шаҳарда, мамлакатда ва чет элларда содир бўлаётган воқеалар тўғрисида маълумотлар бўлиши мумкин. Синф соатининг муҳокама объекти ҳар қандай ҳодиса ёки воқеалар бўлиши мумкин.

---

Ориентирловчи функцияси атрофдаги дунёга маълум муносабатни шакллантиришга ва моддий ва маънавий қадриятлар иерархиясини ривожлантиришга ёрдам беради. Бу атрофдаги дунёда содир бўлаётган ҳодисаларни баҳолашга ёрдам беради.

Маърифатчилик ва ориентирловчи функциялари бир-бири билан чамбарчас боғлиқ, чунки ўқувчиларни улар таниш бўлмаган ҳодисаларни баҳолашга ўргатиш мумкин эмас. Гарчи баъзида синф соати фақат ориентирловчи функцияни бажарса ҳам: барчага маълум тадбирни муҳокама қилишда.

Йўналтирувчи функция маълум бир ҳодисани муҳокама қилишни ўқувчиларнинг ҳақиқий тажрибаси доирасига айлантириш учун мўлжалланган.

Шакллантирувчи функция ўқувчиларнинг ўз ҳаракатлари ва ўзлари ҳақида ўйлаш ва баҳолаш кўникмаларини ривожлантиради, моҳирона мулоқот олиб бориш ва ифода этишни ривожлантиришга, ўз фикрларини ҳимоя қилишни ўрганишга ёрдам беради.

Синф соатининг мавзуси ва мазмунини танлаш учун синф ўқитувчиси ўқувчиларнинг ёш хусусиятларини, уларнинг ахлоқий ғояларини, қизиқишларини ва бошқаларни аниқлаши керак. Буни, масалан, анкета ёки суҳбат орқали амалга ошириш мумкин.

 Синф соатини тайёрлашда синф соатини ташкил этиш ва ўтказиш услубига аниқ амал қилиш керак.

• 
  Синф соати мавзуси ва вазифаларини аниқлаш
  
• 
  Синф соатини ўтказиш вақти ва жойини аниқлаш
  
• 
  Синф соатининг асосий жиҳатларини аниқлаш ва синф соатини тайёрлаш ва ўтказиш режасини ишлаб чиқиш (мавзу бўйича тегишли материаллар, кўргазмали қуроллар, мусиқий аранжировкани танлаш, синф соатининг режасини (сценарийсини) тузиш
  
• 
  Синф соатини тайёрлаш ва ўтказишда иштирокчиларни аниқлаш (ўқувчиларга синф соатига олдиндан тайёргарлик кўриш учун топшириқ бериш (агар бу режада назарда тутилган бўлса), ўқитувчилар ёки ота-оналарнинг иштирок этишининг мақсадга мувофиқлиги даражасини аниқлаш)
  
• 
  Унинг самарадорлигини таҳлил қилиш.
  

 

 Синф соатини ташкил қилиш бўйича маслаҳатлар.

Ўқувчиларнинг материални идрок этишининг психологик хусусиятларини ҳисобга олиш, диққатни кузатиб бориш ва у камайганда мазмуни қизиқарли материаллардан фойдаланиш ёки "ўткир" савол қўйиш, мусиқий паузадан фойдаланиш, фаолият турини ўзгартириш керак.
 Соғлом турмуш тарзи (СТТ) асослари бўйича синф соатини ташкил этиш ва ўтказиш (чоракда бир мартадан кўп бўлмаган)

"Соғлом турмуш тарзи ва оила асослари" профилактик дастурининг муваффақияти асосан ўқитувчиларнинг билимларига, кўникмаларига, тайёргарлик даражасига ва ўқувчилар билан умумий тил топиши қобилиятига боғлиқ.

---

Айрим машғулотларни ўғил болалар гуруҳи ва қизлар гуруҳи учун алоҳида ўтказиш режалаштирилган бўлиб, айрим синфлардаги дарсларга мутахассислар (шифокорлар, ҳуқуқшунослар, психологлар) жалб қилиниши керак.
Соғлом турмуш тарзи (СТТ) асослари бўйича синф соатининг асосий вазифаси:

1. Мажбурий минимал таркиб: шахсий гигиена ҳақида тасаввурга эга бўлиш. Оилани яратиш ва асраб-авайлаш муаммолари, унинг инсон ҳаётидаги аҳамияти ва биргаликда яшашнинг уйғунлигига таъсир қилувчи омиллар ҳақида тасаввурга эга бўлиш.

2. Ўқувчилар билиши керак (тематик-ахборот компоненти): Соғлом турмуш тарзи асослари, саломатликни мустаҳкамлайдиган ва уни бузадиган омиллари. Никоҳ шартлари, эр-хотинлар, ота-оналар ва болаларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари.

3. Қодир бўлиш, эплаш (фаолият-коммуникатив компоненти): терига, тишларга, сочларга ғамхўрлик қилишга. Орттирилган иммунитет танқислиги синдромининг (ОИТС) олдини олиш (профилактикаси) чораларини қўллаш.

4. Қўллаш (муҳумлик-ориентация компоненти): олинган билим ва кўникмалардан кундалик ҳаётда фойдаланиш.
Умумий ва ўрта таълимнинг соғлом турмуш тарзи СТТ асослари – бу шахснинг ҳаётдаги хавфсизлиги, уларнинг соғлиғини сақлаш ва мустаҳкамлаш соҳасида ўқувчиларнинг тегишли тайёргарлигини таъминлайдиган ягона узлуксиз педагогик фаолият тизими.
F2020-21 ўқув йили учун Ўзбекистон Республикаси мактабларида ўқувчиларнинг соғлом турмуш тарзи СТТ асослари бўйича синф соатлари мавзуларининг варианти
5-синф

Соғлом турмуш тарзи ва зарарли одатларнинг олдини олиш

Спорт – саломатлик гарови!

Сиз бойликни ишдан, гўзалликни эса оилавий ҳаётдан оласиз.

Биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш.(Йўл ҳаракати қоидалари)

Олтин ёз ажойиб ўтсин!
6-синф

Саломатлик ва шахсий гигиена.

Соғлом авлод ҳақида орзуси қилиш.

Сувни тежанг – бу ҳаёт манбаи

Жароҳатларда биринчи ёрдам

Соғлом ва фойдали дам олиш
7-синф

Ўсмир қизларнинг саломатлиги ва бу ёшдаги уларнинг психологик хусусиятлари.

Оёқ ёки қўлнинг чиқишида ва синишида биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш.

Менинг ҳаракатларим, камчиликларим ва ютуқларим.

Вақтни қадрлаш

Фойдали ва ёқимли дам олиш меҳнат қилишга, ишлашга ҳисса қўшади.
8-синф

Ўқувчиларнинг темпераментини аниқлаш.

Қон кетишида биринчи тиббий ёрдам.

---

Фикрлаш эркинлиги ва ўзининг салбий ҳиссиётларини бошқариш қобилиятлари

Ёзги таътил режалари.
9-синф

Ижтимоий тармоқлардан тўғри фойдаланиш ва таҳдидлар

Тозалик – саломатлик гаровидир!

Репродуктив саломатликнинг ижтимоий-психологик хусусиятлари

Оилавий қадриятлар психологияси

Табиий-илмий цикл мавзуларини ўрганамиз.

("Табиий фанлар ойлиги" арафасида).

Гиёҳвандлик – бу зарарли эҳтирос.

Мақсадларни белгилаш ва уларга эришиш психологияси

Ёзги таътил режалари.
10-синф

Стресслар ва уларни бошқариш психологияси

Оила психологияси ва этикаси тушунчалари.

Мустаҳкам оила яратиш бўйича билим ва кўникмалар
11-синф

Психологик маданият ва саломатлик ҳақидаги билим ва кўникмалар

"Мен – кеча, бугун ва эртага" психологик тренинг-дарси

Жамоат жойларида ўзини тутиш қоидалари.

Саломатлик – бу катта бойликдир.

Кибермайдон ва биз.
5-синф учун соғлом турмуш тарзи асослари йўналиши бўйича синф соатининг календарь-тематик режалаштирилишини кўриб чиқамиз. Шахсий хавфсизликни таъминлаш ва саломатликни сақлаш модулида соғлом турмуш тарзи асосларига атиги 5 соат ажратилган.
F Бу ерда саломатлик ва соғлом турмуш тарзининг асосий тушунчаларини бериш керак; ҳаракат фаоллиги ва организмнинг чиниқиши - соғликни сақлаш ва мустаҳкамлаш учун зарур шарт-шароитлар; рационал овқатланиш; инсон соғлиғини сақлашда овқатланишнинг роли; таянч-ҳаракатланиш тизимининг ривожланиши; телевизор ва компьютер дўстми ёки душманми? Компьютер ва телевизорнинг саломатликка таъсири; ёмон (зарарли) одатлар ва уларнинг саломатликка салбий таъсири.

6-синф учун соғлом турмуш тарзи асослари йўналиши бўйича синф соатининг календарь-тематик режалаштирилишини кўриб чиқамиз. Тиббий билим асослари ва соғлом турмуш тарзи асослари модулида, соғлом турмуш тарзи асосларига атиги 5 соат ажратилган.

F Ушбу йўналишдаги синф соатларининг мазмуни қуйидагиларни қамраб олади: соғлом турмуш тарзи ва чарчоқнинг олдини олиш. Компьютер ва унинг саломатликка таъсири. Ноқулай атроф муҳитнинг инсон саломатлигига таъсири. Ижтимоий муҳитнинг инсон тараққиёти ва саломатлигига таъсири. Инсон саломатлиги ҳам индивидуал, ҳам ижтимоий қадрият сифатида.
7-синф учун соғлом турмуш тарзи асослари йўналиши бўйича синф соатининг календарь-тематик режалаштирилишини кўриб чиқамиз. Тиббий билим асослари ва соғлом турмуш тарзи, соғлом турмуш тарзи асослари модулида

---

атиги 5 соат ажратилган.

F Ўқув дастурининг мазмуни: Режим – соғлом турмуш тарзининг зарурий шартидир. Кун тартибининг, режимнинг таркибий қисмлари. Ақлий ва жисмоний ишлаш қобилияти. Ишлаш ва дам олиш режимининг элементлари. Чарчоқ ва ортиқча ишлашдан чарчаш сабаблари ва белгилари. Уларнинг инсон саломатлиги учун оқибатлари. Ортиқча ишлашдан чарчашнинг олдини олиш ва кун тартибини, режимини тутиш. Инсон саломатлигини бузадиган омиллар. Ёмон (зарарли) одатларнинг олдини олиш.
8-синф учун соғлом турмуш тарзи асослари йўналиши бўйича синф соатининг календарь-тематик режалаштирилишини кўриб чиқамиз. Тиббий билим асослари ва соғлом турмуш тарзи модулида, соғлом турмуш тарзи асослари бўлимига атиги 4 соат ажратилган.

FЎқув дастурининг мазмуни: Соғлиқни сақлаш инсоннинг асосий қадрияти сифатида. Индивидуал саломатлик, унинг жисмоний, маънавий ва ижтимоий фаровонлиги. Репродуктив саломатлик – инсон ва ижтимоий саломатликнинг ажралмас қисмидир. Соғлом турмуш тарзи инсон ва жамият саломатлигини сақлаш ва мустаҳкамлашнинг зарур шарти сифатида. Соғлом турмуш тарзи ва асосий юқумли бўлмаган касалликларнинг олдини олиш.
9-синф учун соғлом турмуш тарзи асослари йўналиши бўйича синф соатининг календарь-тематик режалаштирилишини кўриб чиқамиз. Тиббий билим асослари ва соғлом турмуш тарзи модулида соғлом турмуш тарзи асослари бўлимига атиги 8 соат ажратилган.

F Ўқув дастурининг мазмуни: инсон саломатлигини бузадиган омиллар (тамаки чекиш ва унинг зарари, пассив чекишдан зарар). Тамакидан заҳарланишда биринчи ёрдам. Алкоголь ва унинг зарари. Спиртли ичимликлардан заҳарланишда биринчи тиббий ёрдам. Гиёҳванд моддалар ва уларнинг зарари. Гиёҳванд моддалардан заҳарланишда биринчи ёрдам. Инсон саломатлигини мустаҳкамловчи омиллар. Рационал овқатланиш. Тўғри овқатланиш тамойили. Озиқ-овқатларни танлаш асослари (хавфсиз маҳсулотларни қандай танлаш керак). Кийим гигиенаси. Жисмоний тарбия машғулотлари.

FМазмуннинг мажбурий минимуми: Соғлом турмуш тарзи тушунчаси. Инсоннинг соғлом турмуш тарзига бўлган эҳтиёжи. Соғлом турмуш тарзининг таркибий қисмлари. Ҳар бир инсоннинг соғлом турмуш тарзига шахсий қизиқиши. Инсон ҳаётининг асосий элементлари. Рационал овқатланиш. Ақлий ва жисмоний фаолият.
1. Ўқувчилар билиши керак (тематик-ахборот компоненти): инсон саломатлигини бузадиган омиллар ҳақида. Чидамлиликни, чаққонликни, кучни, тезликни, гипоксияга чидамлиликни ривожлантириш учун жисмоний машқларни бажариш малакаларини эгаллаш.

---

Смотрите также файлы

• Практическое занятие 4 Тема.rtf

• Комплексная безопасность 2014.docx

• Государственное бюджетное профессиональное образовательное учреждение нефтекамский педагогический колледж.docx

• Начальник фку цукс гу мчс россии по ри полковник внутренней службы.docx

• Занятие Гуманноличностная технология обучения. Гуманноличностную технологию разработал академик рао ш. А. Амонашвили.doc