ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 15.08.2021
Просмотров: 1755
Скачиваний: 4
Амбиваленттілік- қарама-қарсы сезімдердің, тілектердің, әуестіктердің бірге жүруі. Амбиваленттілік психикалық үрдіс бірлігінің ыдырау белгісі болып табылады, ол шизофренияға тән.
№35 билет.
2 Естің бұзылыстары,клиникалық көрінісі,систематика,нозологиялық құралдар.
Ес-бұл ақпаратты бекіту,сақтау,және өткен шақ тәжірбиесін қайта жаңғыртудан тұратын психикалық үрдіс.
1)Ақпаратты бекіту қабылдаудың бұзылысы(фиксация)Ақпаратты бекіту жетк/гі клиникасы ағымындағы оқиғаларды есте сақтаудың бұзылыстарымен көрінеді.бұл фиксациялық амнезия деп аталады:Қарттық психозда,ми қоректену бұзылысында кездеседі.Бұндай аурулар өткен нәрсені есіне түсіре алмайды,яғни болған нәрсені есінде сақтай алмайды.
2)Өткен тәжірбиені есте сақталуының бұзылысы-Қабылдаған ақпараттың (ретенция)сақталуы жөнінде оны қайта еске түсіругенегізделіп,пікір жасалады,бұл дұрыс емес.Шындығында келгенде біздің жадымыз көлемі және мазмұны жағынан біз ойланғаннан едәуір мықты.Бұл гипермнезия деп аталатын клиникалық факт дәлел бола алады.Өткенді ұмыту ретсіз емес,белгілі заңдылықпен өтеді.Рибо заңы бойынша бірінші ретте неғұрлым кеш қабылданған,нашар ұйымдастырылған дағдылар зардап шегеді;одан кейін біртіндеп естегі көне оқиғалар жойылады.Мұндай науқас бір жыл бұрын әйелінің қайтыс болғанын,2 жыл бұрын тұрғылықты орнын ауыстырғанын есінде сақтамайды,бұрынғы мекен-жайын айтады,зейнетке 5 жыл бұрын немесе 10 жыл бұрын шыққанын айта алмайды,бірақ балалық шағын ,көшесін,мектепке барғанын,алғашқы ұстазының есімін айтып бере алады.
3)Өткен тәжірбиені қайта жаңғырту бұзылысы –репродукция.Репродукция бұзылысы фиксация және ретекция бұзылысында үнемі көрініс береді.Церебральды атеросклерозбен ауыратын науқаста өз естеліктерін басқару қабілеті бұзылады:жауапты жағдайда қажеттіні есіне түсіре алмайды;есімін,атаулы күндерді ,нақты атауларды.Белгілі бір уақыт өткеннен кейін,оның қажеті болмаған кезде бұл мәліметтер оңай еске түседі.
Еске түсірудің сандық бұзылыстары.
Еске түсірудің сандық бұзылыстары гипермнезия және гипомнезия болып бөлінеді
Гипермнезия-жоғарыда аталып өткендерден басқа маникальды және гипоманикальды жағдайлардағы ассоциативті тежеусіздік кезінде бақыланады.Гипомнезия –жалпы және аралшықты амнезияларға бөлінеді.Тотальды гипомнезияны әріптері өшкен,оқуға қиын көне кітаппен салыстырады,амнезия-жыртылып тасталған кітап беттері сияқты.Гипомнезияның ауыр жағыдайында соңғы жылдарда және онжылдықтарда болған жағдайларды еске түсіру мүмкін болмай қалады.Бұл уақыттың кеш кезеңіне қарай ес ыдырауы үдемелі амнезия деп аталады.
Амнезия ішінде антеро және ретрогродты амнезияны бөлеміз,Бас ми жарақатына дейін бірнеше минут,күн апта ішінде болған оқиғалардың естен жоғалуы клиникалық тәжірбиеде ретроградты амнезия деп аталады.
Еске түсірудің сапалық бұзылыстары.
Еске түсірудің сапалық бұзылуы (дисмнезия,парамнезия)-естеліктер мазмұнының өзгерісі болып табылады.Бұл құбылысты феноменологиялық зерттеу кезінде псевдореминисценция және конфабуляцияны бөлеміз. Псевдореминисценцияны ес иллюзиясы деп те атайды.Бұл болған оқиғаның уақытын немесе орнын қате есіне алу.Фиксациялық,антеро-ретроградты амнезиялар бірігіп Корсаков синдромының триадасын құрайды. Псевдореминисценция негізінде кейде экмнезия құбылысы дамиды.Экмнезия-науқастың өткен өмірі.Өткен жылдар оқиғаларын науқас қазіргі уақытта болып жатқандай уайымдайды.Науқастар өздерін 40,30,18 жастамыз ,кішкене баламыз бар ,семья құрамыз және қайтыс болған жақындары хат жазады немесе соғыс кеше ғана бітті деп атайды.Экмнезия құбылысы кәрілік психозда ,истерияда ,шизофренияның соңғы сатыларында бақыланады.
Еске түсірудің сапалық бұзылыстарына криптомнезия-яғни жасырын еске түсіру жатады.
Таныстық сезімінің бұзылысы.Ес бұзылыстары симптомдардың ішінде ерекше топ таныстық сезімінің бұзылуы болып табылады.Аталған бұзылыстар психопотологиялық шекаралық бұзылыстарға жатады.Олар сау адамдарда ,мысалы,көңіл күй өзгерістерінде,және психикалық науқас адамдарда да байқалады.
3 Шизофрения. Клинилалық турі и ағым ерекшелігі.
Еңбекке қабілеттіліктің тұрақты бұзылысына алып келетін әр түрлі айқындылық дәрежесиндегі өзге психикалық бұзылыстармен көрінетін психикалық ауру.
Онда науқастар тұйықталып әлеуметтік қатынастар жоғалып, эмоциялы реакциялардың төмендеуі болады сонымен қатар ойлау, қабылдау, түйсік,қозғалыс еріктік сфералардың әр түрлі дәрежесіндегі бұзылыс анықталады.
Клиника. Кез келген жаста дамиды. Әсіресе 20-25 жас арасында.Науқас тұлғасының өзгерісімен сипатталатын интеллектуальды и эмоциональды бұз тән.
Интеллектуальды бұзылыс ойлау бұзылыстарының әр түрлі варианттарымен көрінеді.
Эмоциональды бұзылыста аяныш сезім, жек көру сезімдерінің пайда болуына шағымданады.
Сенсопатиялық көрініске милық жарты шарының кернеп тұрғанына жағымсыз сезимге шағымданады.
Алғаш пайда болғанда науқастардың өмір салты өзгерумен көрінеді, бұрынғы сүйікті жұмысын ұмытады,таныстарына көз қарасы өзгереді, бұрын болмаған қызығушылықтар п,б.
Ойлау бұзылысында жиі басқарылмайтын ойлар легіне ойлардың тоқтауына шағымданады, мәнсіз даналықпен айналысуға, ой толғауға бейім.
Мінез-құлық өзгереді,тұйықтық ерте дамиды,таныстармен байланыс үзіледі.
Қабылдау бұзылысында жиі жалған галлюцинациямен көрінеді,
Үш ағым ерекшелігімен көрінеді,
Үзіліссіз ағымға қатерлі шизофрения. Бұл жеткіншек жаста пайда болады, негативті бұз пайда болады, энергетикалық потенционалдың төмендеуі, эмоциональды дефицит п.б. Онда ең алдымен ата анасына деген қатынастың бұзылуымен көрінеді,
Кезеңдік шизофрения. Мұнда әр түрлі ұзақтықтағы ұстамалар түрінде көрінеді, бұған Онейроидты-катотониялық, депрессивті паронойдты, аффективті ұстамалар тән.
Ұстама тәрізді шизофрения. Бұл продуктивті и үдемелі негативті симптоматикамен көрінеді, бұл түрінде ұстамалар әр түрлі, олар аса полиморфизмімен и бір келкі емес ұзақтықпен ерекшеленеді.
Баяу ағымды шизофрения. Мұнда тұлғаның типтік өзгерістері баяу дамиды. Онша айқын емес продуктивті психопатологиялық симптоматика редукцияланғын түрде көрінеді. Т ән бұзылыстар шеңберіне жабысқақтар, истериялық, астениялық, астеносенсопатиялық бұзылыстар, кейде паранойяльды бұзылыстар жатады.
№36 билет.
2 Шизофрения. Клинилалық турі и ағым ерекшелігі.
Еңбекке қабілеттіліктің тұрақты бұзылысына алып келетін әр түрлі айқындылық дәрежесиндегі өзге психикалық бұзылыстармен көрінетін психикалық ауру.
Онда науқастар тұйықталып әлеуметтік қатынастар жоғалып, эмоциялы реакциялардың төмендеуі болады сонымен қатар ойлау, қабылдау, түйсік,қозғалыс еріктік сфералардың әр түрлі дәрежесіндегі бұзылыс анықталады.
Клиника. Кез келген жаста дамиды. Әсіресе 20-25 жас арасында.Науқас тұлғасының өзгерісімен сипатталатын интеллектуальды и эмоциональды бұз тән.
Интеллектуальды бұзылыс ойлау бұзылыстарының әр түрлі варианттарымен көрінеді.
Эмоциональды бұзылыста аяныш сезім, жек көру сезімдерінің пайда болуына шағымданады.
Сенсопатиялық көрініске милық жарты шарының кернеп тұрғанына жағымсыз сезимге шағымданады.
Алғаш пайда болғанда науқастардың өмір салты өзгерумен көрінеді, бұрынғы сүйікті жұмысын ұмытады,таныстарына көз қарасы өзгереді, бұрын болмаған қызығушылықтар п,б.
Ойлау бұзылысында жиі басқарылмайтын ойлар легіне ойлардың тоқтауына шағымданады, мәнсіз даналықпен айналысуға, ой толғауға бейім.
Мінез-құлық өзгереді,тұйықтық ерте дамиды,таныстармен байланыс үзіледі.
Қабылдау бұзылысында жиі жалған галлюцинациямен көрінеді,
Үш ағым ерекшелігімен көрінеді,
Үзіліссіз ағымға қатерлі шизофрения. Бұл жеткіншек жаста пайда болады, негативті бұз пайда болады, энергетикалық потенционалдың төмендеуі, эмоциональды дефицит п.б. Онда ең алдымен ата анасына деген қатынастың бұзылуымен көрінеді,
Кезеңдік шизофрения. Мұнда әр түрлі ұзақтықтағы ұстамалар түрінде көрінеді, бұған Онейроидты-катотониялық, депрессивті паронойдты, аффективті ұстамалар тән.
Ұстама тәрізді шизофрения. Бұл продуктивті и үдемелі негативті симптоматикамен көрінеді, бұл түрінде ұстамалар әр түрлі, олар аса полиморфизмімен и бір келкі емес ұзақтықпен ерекшеленеді.
Баяу ағымды шизофрения. Мұнда тұлғаның типтік өзгерістері баяу дамиды. Онша айқын емес продуктивті психопатологиялық симптоматика редукцияланғын түрде көрінеді. Т ән бұзылыстар шеңберіне жабысқақтар, истериялық, астениялық, астеносенсопатиялық бұзылыстар, кейде паранойяльды бұзылыстар жатады.
3 Алкоголизмнің сатылары
Алкоголизм созылмалы ауру, спирттік ішімдіктерді жиі және көп мөлшерде қолдану ж»не оларға деген дерттік әуестік нәтижесінде дамиды. Сатылыры: Бастапқысатысында (невростениялық) алкогольге патологиялық әуестік болады. Қорғаныстық құсу рефлексінің жоғалуы яғни артық мөлшерде қабылдағанда құсу болмайды. Психопатологиялық бұзылыстарының симптомдары үдемелі және күшейген астениялық синдром фонында пайда болады: сылбырлық, әлсіздік, зейін бұзылуы, бас ауру. Ұйқы бұзылысы, тітіркенгіштік, ашуланшақтық. Алкогольдің тәуліктік мөлшері 1 литр шарап немесе 400-500мл арақ.Самотоневрологиялық бұзылыстар: вегототамырлық дистония, эзофагит, гастрит, колит, гепатит, панкреатит байқала бастайды. Ортаңғы сатысы (абстинентті) патологиялық әуестік күшейеді.Бастапқы сатыдағы симптомдар күшейеді, бұл сатыға бас жазу синдромы дамуы ерекше тән. Вегетативті және неврологиялық симптомдар: тахикардия, гипертензия, аяқ қолдың және бүкіл дене треморы,ауыз қуысының құрғауы, бас айналу, тәбеттің жоғалуы,айқын әлсіздік. Алкоголь дозасы 1-1,5 л болады. Ортаңғы сатысында жалған салынып ішу ауру ағымы ерекше болып табылады.Бұл сатыда алкогольды психоз дамиды. Соңғы сатысы (энцефалопатиялық) бұл сатыда алкогольге тәуелділік төмендейді, мастану күйі бастапқы және ортаңғы сатылырына қарағанда аз болады.Ішімдікті үлкен дозада қабылдаса есеңгіреу, сопор жағдайы байқалады.Науқаста брадикардияға, коллапсқа бейімділік байқалады. Нағыз салынып ішу тән, алғашқы күндері дооза бір литрге жетсе, аяғында 100-150мл дейін төмендейді. Қоршаған ортаға қызығушылығ жоғалады, еңбекке қабілеттік төмендейді, ұқыпсыз, лас жүреді.Нашар тамақтанып дене салмағын айтарлықтай жоғалтады.
№37 билет.
1 Ерікті қозғалыстар және оның бұзылыстары.Пирамидалық және экстрапирамидалық жүйелер.Мишық бұз.симптомдар және синдромдар.зерттеу әдістері.
Ерікті қимылдарды іске асыру үшін ми қыртысында пайда болған импульс булшықетке жеткізілуі қажет.Бұл қызметті екі невроннан (орталық және сыртқы) тұратын ми қыртысы-бұлшықет шоғыры атқарады.
Орталық қимылдатқыш неврондар ми қыртысының алдыңғы орталық ирелеңінен және орталық маңдай ирелеңінің артқы бөлімі мен парацентральдық бөліктен басталады. Орталық неврондардың клеткалары (Бец клеткалары) осы аймақтардағы ми қыртысы 5-ші қабатына орналасқан. Аталған клеткалардың аксондары ми жарты шарына терең бойлап, ми қыртысы-жұлын шоғырын-tractus corticosinalis, құрастырады. Ол ішкі капсуланың тізесі мен артқы саны арқылы ми бағанына кіретін-ми аяқшасы, варолий көпірі, сопақша мидың алдыңғы жағында аталған шоғырдың талшықтары өзара жақындап пирамида тәрізді орналасады.
Сопақша ми мен жұлынның арасында ми қыртысы – жұлын шоғыры талшықтарының 80% -не жуығы қиылысып, жұлынның бүйір бағаны арқылы қарама-қарсы жағына өтеді де оның алдыңғы мүйізіндегі мотонейрондарында аяқталады. Ол жоғарыдан төмен қарай жұлынның әр сегменттеріне тиісті талшықтарын қалдырып біртіндеп жіңішкере береді де ақырғы сегізкөз тусындағы сегменттерде таусылады.
Ми қыртысы- жұлын шоғырының қиылыспаған 20% бөлігі (Тюрк шоғыры) жұлынның алдыңғы бағанымен төмен қарай түсіп, кеуде сегменттері тұсында аяқталады.
Үлкен ми жарты шарында пирмида шоғыры 2 бөліктен тұрады. 1-сі ми қыртысы жұлын шоғыры. 2-сі ми қыртысынан басталып, бассүйек-ми қимылдатқыш нервтерінің ядроларында аяқталатын талшықтардан тұратын кортико-нуклеарлық шоғыр-tractus corticonuclearis.
Кортико-нуклеарлық шоғыр мидың алдыңғы сары ирелеңінің төменгі бөлігінде басталып, ішкі капсуланың иіні арқылы өтеді де ми бағанындағы бассүйек ми қимылдатқыш нервтерінің ядроларында аяқталады. Бұғаін дейін әр ядро үстінде жартылай айқасып отырады. Тек бет нерві ядросында орталық неврондар толығымен қиылысады.
Ми қыртысы – бұллшықет шоғыры
ПИРАМИДАЛЫҚ ЖҮЙЕ – ми қыртысының алдыңғы орталық ирелеңінде орналасқан қозғалыс орталығының жиынтығы, олар қозғалыс клетка ядролары арқылы бас ми нервтерімен және жұлынның алдыңғы мүйізімен байланысады. Олардың байланысы алдыңғы орталық ирелеңнің ми қыртысы V қабатында орналасқан пирамида тәрізді Бец клеткаларынан басталып пирамидалық жол деп аталады.Сопақша ми мен жұлынның арасында ми қыртысы - жұлын шоғыры талшықтарының көп бөлігі қиылысады, сондықтан әрбір ми жарты шарының проекциялық зонасы дененің қарама қарсы жағындағы бұлшықеттерге жауап береді. Алдыңғы орталық ирелеңнің жоғарғы үштен бірінде орналасқан клеткалар ерікті қимылдарды және аяқ бұлшықеттерінің жиырылуын, ортаңғы үштен бірі – қол, төменгі – бет бұлшықеттерін реттейді. Пирамидалық жол ми жарты шары қыртысынан басталып, ішкі капсула, ми бағанынан өтіп өз жолында бас ми нервтерінің қозғалтқыш ядроларына, экстрапирамидалық жүйеге талшықтарын береді. Пирамидалық жүйе ОЖЖ әртүрлі бөліктерімен тікелей және қайтымды байланыс жасайды: бұлшықетте, сіңірде, байламда, орналасқан рецепторлармен қозғалыс анализаторы сезімтал өткізгіш арқылы ақпараттарды қабылдап кеңістіктегі дене қалпын өзгертеді. Сонымен қатар ми жарты шарындағы қыртыстық проекциялық қозғалыс зонасына сигналдар мишықтан, ми бағанынан, қыртыс асты түйіндерден;өз кезегінде пирамидалық жол талшықтарының бір бөлігі ыдырап негізгі шоғырда және ми түзілістерінде аяқталады.
Алдыңғы орталық ирелеңнің немесе пирамидалық жолдың бас ми нервтерінің қозғалтқыш ядроларымен немесе жұлынның алдыңғы мүйізімен байланысқан жері зақымдалған кезде бұлшықеттік тонус, сіңірлік рефлекстердің жоғарылауымен және патологиялық рефлекстердің пайда болуымен көрініс беретін орталық салдану дамиды.
Пирамидалық жолдың зақымдалу деңгейіне тәуелді орталық салданудың орны және таралуы әртүрлі: ішкі капсулада патологиялық процес кезінде гемиплегия – қол мен аяқтың ошаққа қарама қарсы жақта салдануы болады. Ми бағаны зақымдалғанда пирамидалық жолмен қоса бас ми нерв ядролары зақымдалып алтернациялық синдром дамиды - ошаққа қарама қарсы жақта гемиплегия, зақымдалған жақта бас ми нервтерінің қызметінің бұзылу белгілері болады. Пирамидалық жолдың жұлында зақымдалуы ошақ жақта аяқтың гемиплегиясы және салдануы болады.