Файл: Ozbekiston respublikasi qishloq xojaligi vazirligi toshkent davlat agrar universiteti.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 08.11.2023
Просмотров: 63
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QISHLOQ XO‘JALIGI VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNIVERSITETI
“Buxgalteriya hisobi, tahlil va audit” kafedrasi
“AGROSANOATDA BOSHQARUV HISOBI” fanidan
«AGROSANOATDA BOSHQARUV HISOBI FANINING PREDMETI, METODI VA BOSHQA FANLAR BILAN O‘ZARO BOG‘LIQLIGI» mavzusidagi
Bajardi: “Agrosanoatda buxgalteriya hisobi” ta’lim yo‘nalishi V bosqich 4.9__-guruh talabasi _____________________________________
Tekshirdi: _____________________________________
Toshkent – 2023
“TASDIQLAYMAN”
Buxgalteriya hisobi, tahlil va audit kafedrasi mudiri, U.Nazarkulov
_______________________
2022-yil “___” ___________
KURS ISHIGA TOPSHIRIQ
(Agrosanoatda boshqaruv hisobi fanidan kurs ishini tayyorlash bo‘yicha)
1. Kurs ishining mavzusi ________________________________________
__________________________________________________________________
2. Birinchi qismda bayon etiladi ___________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Ikkinchi qismida asoslanadi ____________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Jadval va rasmlar ____________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Qo‘llanmalar ________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________
6. Qo‘shimcha vazifa va ko‘rsatmalar ______________________________
__________________________________________________________________
7. Topshiriqni qabul qildim.
Agrosanoatda buxgalteriya hisobi yo‘nalishi V-bosqich _____-guruh talabasi ______________________________ ________________ “____” _____________
F.I.SH va imzo
8. Topshiriqni bajarish rejasi va muddati.
a) birinchi qism _______________
b) ikkinchi qism_______________
v) qo‘shimcha vazifalar__________
g) himoya ____________________
9. Rahbar _________________________________ _____________
MUNDARIJA
| KIRISH | |
| 1. Adabiyotlar sharhi | |
| 2. «Agrosanoatda boshqaruv hisobi fanining predmeti, metodi va boshqa fanlar bilan o‘zaro bog‘liqligi» | |
| 2.1. «Boshqaruv hisobi» fani, uning predmeti va metodi | |
| 2.2. Boshqaruv hisobining tarixiy shakllanishi | |
| 2.3. Boshqaniv va ishlab chiqarish hisobi o‘rtasidagi bog‘liqlik | |
| 2.4. Moliyaviy va boshqaruv hisobining o‘zaro bog‘liqligi | |
| 3. Xulosa | |
| 4. Foydalanilgan adabiyotlar | |
K I R I SH
Mamlakatimizning Birinchi Prezidenti I.A.Karimov ta’kidlaganidek:
«...islohotlarimizning mantiqi va izchilligi, ulaming eng zamonaviy bozor normalariga muvofiqligini baholash iqtisodiyotni boshqarish tizimini yanada chuqurlashtirish, takomillashtirish va liberallashtirish bo‘yicha jiddiy ehtiyoj mavjudligini ko‘rsatmoqda».
Bugun eski ma’muriy-buyruqbozlik, taqsimlash tizimiga xos boshqaruv tuzilmalari o'rniga boshqaruvga yangicha yondashuvlar, uslub va vositalarga ega bo'lgan zamonaviy bozor mexanizmlari, iqtisodiy ta’sir va rag‘batlantirish omillari talab etilmoqda.
Bunday sharoitda buxgalteriya hisobi amaliyotining istiqbolli yo‘nalishlaridan biri, uning muhim tarkibiy qismi hisoblangan boshqaruv hisobining ahamiyati beqiyos darajada ortib boradi. Binobarin, bosliqaruv hisobi korxona faoliyatini tezkor va istiqbolli boshqarishda asosiy o'rinlardan birini egallashi, xalqaro standartlar talab- lariga to'liq muvofiq kelishi, xarajatlar va mahsulot tannarxini boshqarish, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish imkoniyatlarini aniqlashi lozim.
Boshqaruv hisobi yangicha talqinda to‘rtta o‘zaro uzviy bog‘liq bo‘lgan: budjetlashtirish (boshqaruv hisobi tizimida rejalashtirish), xarajatlar hisobi va mahsulot tannarxini kalkulatsiya qilish, javobgarlik markazlari bo‘yicha segmentar hisob va hisobot, ichki xo'jalik bolinmalari o‘rtasida transfert bahoni shakllantirish kabi qismlardan iborat.
Uning maqsadi va harakat doirasi moliyaviy hisobdan kengroq bo’lib, nafaqat xo'jalik jarayonlarini oldindan tashxislabberishni, balki joriy va istiqbolga mo‘ljallangan rejalashtirish, boshqaruv hamda investitsiya qarorlari dasturini ishlab chiqishiii, ishlab chiqarish ya moliyaviy natijalar hisobini yuritishni ham qamrab oladi.
Bozor munosabatlarining chuqurlashuvi jarayonida makro va mikrodarajadagi boshqauv tizimida yangi bo‘g‘inlaming paydo bo'lishi bilan birga, buxgalteriya hisobi fanining tarkibida ham moliyaviy, boshqaruv va soliqlar hisobi kabi muhim mustaqil fanlar shakllandi. Bu esa o‘z navbatida mazkur fanlarning O‘zbekiston iqtisodiyoti sharoitiga moslashgan nazariy, metodologik va amaliy negizlarini chuqur ilmiy-izlanishlar asosida tadqiq etishni, ularning natijalarini aprobatsiya qilish hamda amaliyotga qollashni talab qiladi.
«Boshqauv hisobi» fanining asosiy vazifasi foydalanuvchilarning boshqaruv hisobining nazariy, uslubiy va tashkiliy asoslari, mahsulot tannarxini kalkulatsiyalash usullari, korxona faoliyatida transfert baholarini shakllantirish tartibi tocg‘risida atroflicha bilimga ega bo‘lishlariga ko‘maklashishdir.
«Boshqaruv hisobi» fanining darsligida fanining predmeti va metodi, uning moliyaviy hisob bilan o‘zaro bog‘liqligi, xarajatlaming turkumlanishi va hisobi, kalkulatsiyalashning tamoyillari, obyekti va usullari, budjetlashtirish va xarajatlami nazorat qilish, transfert bahoni o‘matish usullari va segmentar hisobotni tuzish qoidalari ochib berilgan. Darslikda boshqaruv hisobini xalqaro amaliyotda tarkib topgan tajribasi va undan mustaqil respublikamiz korxonalarida boshqauv hisobining yangi tartibini joriy etishda foydalanish maqsadga muvofiqligi yoritilgan.
Bundan tashqari, kitobda biznes tarkibini o‘zgartirish bo‘yicha qarorlar qabul qilishda boshqaruv samaradorligini baholash, avtonom va integratsiyalashgan tizimlar asosida boshqauv hisobini tashkil etish hamda ulami avtomatlashtirish kabi masalalarga ilk bora e’tibor qaratilgan.
ADABIYOTLAR SHARHI
1. R.I.Israilov, B.Yu.Maxsudov Boshqaruv hisobi: o‘quv qo‘llanma. NAMANGAN – 2020. 261b.
Ushbu o‘quv qo‘llanma oliy Davlat ta'lim standartlari talablari asosida boshqaruv hisobini o‘qitish dasturiga asosan tuzilgan bo‘lib, «Buxgaltеriya hisobi» ta'lim yo‘nalishida ta'lim olayotgan talabalar, ilmiy tadqiqotchilar va shu sohaga qiziquvchilar uchun mo‘ljallangan.
O‘quv qo‘llanmada boshqaruv hisobi fanining prеdmеti, mеtodi va uning nazariy asoslari, ishlab chiqarish xarajatlarini turkumlash va hisobga olish, mahsulot tannarxini kalkulyatsiya qilish usullari, ishlab chiqarish zararsizligini tahlili, boshqaruv hisobiga yo‗naltirilgan yangi texnologiya va innovatsiyalar, boshqaruv qarorlarini qabul qilish, byudjetlashtirish va xarajatlarni nazorat qilish, trаnsfеrt bаhоni shаkllаntirish, korxonalarda boshqaruv hisobini tashkil etish mavzulari yoritilgan.
Bоshqаruv hisоbi yangichа tаlqindа to‘rttа o‘zаrо uzviy bоg‘liq bo‘lgаn byudjеtlаshtirish (rеjаlаshtirish) хаrаjаtlаr hisоbi vа mаhsulоt tаnnаrхini kаlkulyaitsya qilish, jаvоbgаrlik mаrkаzlаri bo‘yichа sеgmеntlаr hisоbi vа hisоbоti, ichki хo‘jаlik bo‘linmаlаri o‘rtаsidа trаnsfеrt bаhоni shаkllаntirish kаbi qismlаrdаn ibоrаt. Ushbu fanning maqsadi–xo‗jalik sub‘ektlarini boshqarish bo‗yicha ilmiy asoslangan takliflar ishlab chiqish yo‗llarini o‗rgatishdir. «Boshqaruv hisobi» fanining vazifalari xalqaro amaliyotda tarkib topgan tajribani tadqiq etish, segmentlar hisobi va hisoboti, transfert bahoni shakllantirishning nazariy va uslubiy masalalariga kompleks yondoshish bo‗yicha bilim, ko‗nikma va malaka shakllantirish hisoblanadi.
Shulаrni hisоbgа оlgаndа, yarаtilgаn ushbu o‘quv qo‘llanmadа boshqaruv hisobi jarayonining mazmuni va kontseptsiyasi, boshqaruv hisobiga yo’naltirilgan yangi texnologiya va innovatsiyalar, boshqaruv qarorlarini qabul qilish jarayonida hisob ma‘lumotlarining amaliy qo’llanilishi, zararsizlik nuqtasi tahlili va marjinal foyda, boshqaruv hisobida korxona faoliyatini byudjetlashtirish, tafovut va og’ishishlarni tahlili, transfert bahoni shakllantirish, korxonaning segmentar hisoboti, boshqaruv hisobida menejerlar faoliyatini baholash, xo‗jalik sub‘ektlarida boshqaruv hisobini amaliy tashkil qilish muammolari mаsаlаrаri yoritilgаn.
2. Pardayev A.X., Pardayeva Z.A. Boshqaruv hisobi. – Toshkent, 2014. – 318 b.
“Boshqaruv hisobi” nomli ushbu darslik iqtisod yo‘nalishi bo‘yicha ta’lim olayotgan talabalarga mo‘ljallangan bo‘lib, u Davlat ta’lim standartlari asosida tuzilgan o‘quv dasturiga muvofiq tayyorlangan. Kitobda asosiy e’tibor boshqaruv hisobini zamon talablari darajasida tashkil etishga alohida e’tibor qaratilgan. Unda boshqaruv hi
sobini tashkil qilish tamoyillari, xarajatlarni hisobga olishning zamonaviy usullari, byudjetlashtirish, transfert baholarni shakllantirish, segmentar hisobotlarni tuzishga buxgalteriya hisobining xalqaro standartlari talablaridan kelib chiqib yondashilgan.
Ushbu darslik 2002 yilda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat va jamiyat qurilishi akademiyasining Kengashi qaroriga asosan dastlab “Akademiya” nashriyotida, keyinchalik u kitobxonlar tomonidan bildirilgan taklif-istaklar, sohada ro‘y bergan o‘zgarishlarni inobatga olgan holda 2008 yilda G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyida chop etilgan qo‘llanma asosida yozilgan.
Bu fanni o‘qitish jarayonini
sifat jihatdan yaxshilash, ma’ruza darslarini talabalar bilan interfaol usulda, zamonaviy pedagogik va informatsion texnologiyalardan keng foydalangan holda, ochiq muloqot shaklida o‘tkazishga qaratilgan.
Darslikning asosiy vazifasi, har bir xo‘jalik yurituvchi subyekt rahbari(menejeri)ni «Boshqaruv hisobi»ning mohiyati, vazifalari, funksiyalari, obyekti, predmeti, tamoyillari hamda uni xo‘jalik yurituvchi subyektlarda samarali tarzda tashkil qilish va yuritish asoslari bilan tanishtirishdan iborat.
Boshqaruv qarorlarini qabul qilish — boshqaruv jarayonining muhim bosqichidir. U qanchalik samarali bo‘lsa, xo‘jalik yurituvchi subyektning umumiy faoliyati shunchalik muvaffaqiyatli kechadi. Bu