Қорытынды: Бүгінгі сабақта дифракциялық тор арқылы 7 спектрдің ішіндегі қызыл , жасыл , күлгін түстерінің толқын ұзындығын анықтадық . алынған мәліметтер. Толқын ұзындықтарына сәйкес. Сонда λ_қыз= 7*10^-7м λ_ж= 5*10^-7м λ_күл=4*10^-7м шықты.
3 - зертханалық жұмыс.

Шынының сыну көрсеткішін жазық параллель пластинаның көмегімен анықтау.
Құрал – жабдықтар: 1) жазық параллель шыны пластина; 2) ағылшын түйреуіші – 4 дана; 3) өлшеуіш сызғыш; 4 ) ақ қағаз ; 5) шам; 6 ) аккумулятор батареясы; 7) кілт ; 8) жалғағыш сымдар; 9)саңылауы бар экран; 10) транспортир.

Жұмыстың теориясы. Жарық бір ортадан екінші ортаға өткенде жарықтың сыну құбылысы бақыланады. Мұның себебі – әр түрлі орталарда жарықтың таралу жылдамдығы түрліше болады. Сыну заңы бойынша: n= , (1 )

Мұндағы n – екінші ортаның бірінші ортаға қатысты сыну көрсеткіші. Егер бірінші ортаға ауа болса , оның абсолют сыну көрсеткіші 1 , онда екінші ортаның салыстырмалы сыну көрсеткіші абсолют сыну көрсеткішіне тең.

Жұмыстың барысы:

1. 
   Электр шамын кілт арқылы батареяға қосып , тізбек құрыңдар.
   
2. 
   Шамның алдына саңылауы бар экранды орналастырып , ал оның сыртына ақ қағаз қойыңдар.
   
3. 
   Кілт арқылы тізбекті қосыңдар да қағаз бетінде жіңішке жарық жолағын алыңдар.
   
4. 
   Жарық жолағына кез келген бұрышпен шыны пластинаны қойыңдар.
   
5. 
   Пластинаның пішінін қағазға сызып , F шығу нүктесін белгілеңдер.
   
6. 
   Тізбекті ағытып қағаздан шыны пластинаны алыңдар.
   
7. 
   A және B , B және F нүктелерін қосып , түскен және шыққан сәулелерді сызыңдар. Пластинаға жарықтың B түсу нүктесінде перпендикуляр тұрғызыңдар.
   
8. 
   Транспортирдің көмегімен түсу және сыну бұрыштарын өлшеңдер.
   
9. 
   Шынының сыну көрсеткішін ( 1 ) формула бойынша есептеңдер.
   
10. 
    Тәжірибені басқа түсу бұрыштары кезінде қайталаңдар және нәтижелерді салыстырыңдар ( тәжірибені 3 рет жүргізіңдер ).
    
11. 
    Тәжірибелерді жарық көзінсіз , ағылшын түйреуіштерін пайдаланып жасаңдар.
    

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Шынының сыну көрсеткішінің жарық сәулелерінің түсу бұрышы артқан кезде қалай өзгеретінін анықтаңдар. Осы тәуелділіктің графигін сызыңдар.
   
2. 
   Жарықтың сыну бұрышы түсу бұрышынан кіші немесе үлкен , сондай – ақ нөлге тең бола ала ма?
   
3. 
   Абсолют сыну көрсеткішінің физикалық мағынасы неде?
   
4. 
   Сыну көрсеткішін ең үлкен дәлдікпен , яғни ең кіші қатемен қалай анықтауға болады?
   

Жұмыстың орындалуы:

n =

1. 
   α =50 ⁰ = 0,766
   

β = 26 ⁰ = 0,4384

n = = = 1,7

2. 
   α =29 ⁰ = 0,4840
   

β = 19 ⁰ = 0,3256

n= = = 1,48

1,5

3. 
   α = 50 ⁰ = 0,766
   

β = 24 ⁰ = 0,4067

n= = = 1,7


Қорытынды: Бүгінгі зертханалық жұмыста біз шынының сыну көрсеткішін параллель пластинка арқылы анықтадық, сонда жарық сынғанда шынының сыну көрсеткіші n = 1,5 жуық мәнді сандар шықты.
4 - зертханалық жұмыс.

Зарядталған бөлшектердің ізін зерттеп үйрену.

Жұмыста Вильсон камерасымен алынған магнит өрісіндегі протонның ізі мен соған ұқсас зарядталған бөлшектердің ізін салыстыру керек.

Құрал – жабдықтар , қажетті өлшеулер , өлшеу әдістері. Жұмыс зарядталған бөлшектер үшін 4 – суретте берілген фотосуретпен жүргізіледі. I із протондікі , II із ұқсастыру үшін беріледі. Магнит өрісінің индукциясы фотосурет жазықтығына перпендикуляр. Екі бөлшектің бастапқы жылдамдықтары бірдей және фотосурет шеттеріне перпендикуляр. Белгісіз бөлшекті ұқсастыру оның меншікті зарядын q\ m протонның меншікті зарядымен салыстыру жолымен жүргізіледі. Оны былай орындайды: бөлшектердің ізін бастапқы бөлігіндегі радиустарын өлшеп салыстырады. Шынында магнит өрісіндегі бөлшек үшін Ньютонның екінші заңы былай жазылады: qʋB=m , осыдан = .

Осы формулалардан зарядталған бөлшектердің меншікті заряды олардың іздерінің радиустарының кері қатынасына тең екені көрініп тұр.

Бөлшек ізінің қисықтық радиусын анықтау үшін 4 – суреттегі фотосуреттің бетіне мөлдір қағазды салады да , екі хорданың орталарынан перпендикуляр жүргізеді ( 5 – сурет ). Перпендикулярдың қиылысында шеңбердің центрі жатады. Оның радиусы сызғышпен өлшенеді.




Жұмысты орындауға дайындық.

1. 
   Өлшеудің және есептеудің нәтижесін жазу үшін кесте дайындалады.
   
2. 
   Фотосуреттен калькаға бөлшектердің ізі түсіріледі.
   

Эксперимент жүргізу , өлшеулер нәтижесін өңдеу.

1. 
   Калькаға көшірілген бөлшек іздерінің бастапқы бөліктеріндегі қисықтың радиустарын өлшеңдер.
   
2. 
   Калькаға түсірілген белгісіз бөлшек пен протонның меншікті зарядтарын салыстырыңдар. Өлшеу нәтижелері бойынша қандай бөлшек екенін анықтаңдар.
   

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Бөлшектер ізінің фотосуреттегі ізіне қатысты магнит индукциясы векторы қалай бағытталған?
   
2. 
   Бір бөлшек ізінің әр түрлі бөліктердегі қисықтың радиусы неліктен әр түрлі ?
   

Жұмыстың орындалуы:

№	Өлшеу		Есептеу		qб /тб / qn /mn
	Rб	Rn	qб /тб	qn /mn
1	3*10 -2м	28*10 -3м	33	36	0,7
2	35*10 -3 м	3 *10 -2м	29	33	0,6

---

1. 
   Протон бөлшек.
   

r ₁ = 2,8 см = 28 * 10 ^-3 м

r₂ = 3 см = 3,10 ^-2 м
=

= = 35,7 36

=

= = 33
Белгісіз бөлшек.

2. 
   r ₁= 3 см = 3 *10 ^-2м
   

r ₂= 3,5 см = 35*10 ^-3 м

= = =33
= = = 28,5 29

1. 
   = = = 0,9
   
2. 
   = = =0,87
   

---

Вильсон камерасымен белгісіз бөлшек пен протонның радиустарын, меншікті зарядтарын анықтадық. Қатынастарын салыстырғанда екі бөлшекте бірдей санды көрсетті.

---

Смотрите также файлы

• Задание Внемагазинные формы продажи товаров Для выполнения задания следует выбрать один из вариантов с.docx

• Задание Найдите в Интернете примеры абсолютно новых услуг и попробуйте спрогнозировать тенденции их дальнейшего развития. Задание 2.docx

• Методические указания к выполнению курсовой работы по дисциплине.doc

• Теоретические аспекты изучения методики решения текстовых задач в основной школе Сущность понятия текстовая задача. Роль текстовых задач в обучении математике.docx

• 5 Первая помощь при кровотечениях.doc