Файл: Блім Парасаттылы жне деп.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 22.11.2023

Просмотров: 209

Скачиваний: 2

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

     

Тексерілді: Пұсырманова.Г


Бөлім:

Тіршілік қауіпсіздігі

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Асқарбек.Н

Күні:

19.01.2023 ж

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Өмір мен денсаулыққа қауіпті жағдайлардан қалай шығуға болады?

Сабақтың мақсаты

Денсаулыққа қауіпті заттардан шығу жолдары туралы білім алады

Құндылықтарды дарыту

Оқушыларды бір-біріне деген құрме ткөрсетуіне, ынтымақтастыққа баулу

    

Сабақтың барысы

Сабақтыңкезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

Ой қозғау.

«Өмір мен үшін қымбат» тақырыбына 5 минуттық жазбаша тапсырма
Оқушыларды сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Оқушы өз ойларын ортаға салады.

Оқушы жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу

ҚБ «Мадақтау сэндвичі»


Тақырыптық суреттер

сілтемеде

суреттер

Сабақтың ортасы

35 мин

Бейне ролик. Денсаулыққа зиян келтіретін заттар
Мәтінмен жұмыс

Балалардың судағы қауіпсіздігінің негізгі ережесі:

Белгі қойылған жерден асып жүзуге болмайды, ол болмаған жағдайда жағадан алыс жүзбеу керек;

Кемеге жақын жүзуге болмайды;

Таяз жерге немесе белгісіз тереңдікке секіруге болмайды;

Қайық, айлақ, көпір үстінен және арналмаған жерлерден секіруге болмайды;

Күнге қыздырынғаннан кейін немесе ұзақ жүгірістен соң суға секіруге болмайды, себебі естен айырылып қалу немесе жүректің тоқтап қалуы мүмкін. Алдымен сумен шайынып алу керек;

Дауыл немесе толқын болған жағдайда шомылуға болмайды;

Қарсыласыңды суда ұстап тұру ойынымен ойнауға болмайды, себебі жолдасың тұншығып және есін жоғалтуы

кестеге түсір.

Өрт, жол қауіпсіздік ережелеріне тап болған жағдайда?
Іздену. Кімнен көмек сұраймыз, қалай ситуациядан шығамыз?

ЕБҚ оқушылар негізгі термин сөздерді мәтіннен анықтайды;

Оқушы ақпараттық мәтінмен жұмыс жасайды

Оқушы өз жұмыстарының қорытындыларын сынып алдында қорғайды. Оқушы бір-біріне қосымша сұрақтар, қойып, бір-бірін толықтырады.

Дескриптор:

өзгерістерін жіктейді

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

ҚБ «Мадақтау сэндвичі»
ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады
ҚБ «Өзін-өзі бағалау»


Ақпараттық мәтін

Үлестірмелі қағаздар


Суреттер


Тірек-сызбалар
Кесте
ҚБ парағы


Сабақ

тың соңы

5 мин


Сабақты қорытындылау

Ғалымдардың есептеулері бойынша адамдардың денсаулық жағдайы 50—52%-ы — өмір сүру салтына, 20-25%-ы — тұқым қуалау факторларына, 18—20%-ы — қоршаған орта жағдайларына, ал 7—12% ғана денсаулық сақтау саласының деңгейіне байланысты болады.

Кері байланыс

  • Мен нені үйрендім?

  • Маған не қиын болды?

  • Не күрделі болды?

  • Мен енді нені үйренгім келеді?

Үйге тапсырма

Өмір мен денсаулыққа қауіпті жағдайлардан қалай шығуға болады?

Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады


Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды


А4, конспект



     

Тексерілді: Пұсырманова.Г


Бөлім:

Тіршілік қауіпсіздігі

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)




Күні:




Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Қауіпсіздік мәселесін кіммен талқылауға болады?

Сабақтың мақсаты

әр түрлі жағдайларда жауапты шешімдер қабылдауды сыни бағалайды.

Құндылықтарды дарыту

Еңбек және шығармашылық, тарихи тәжірибе мен оның сабақтарын ұғыну

    

Сабақтың барысы

Сабақтыңкезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы


Суретпен жұмыс
Оқушыларды сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Оқушы өз ойларын ортаға салады.

Оқушы жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу


ҚБ «Мадақтау сэндвичі»


Тақырыптық суреттер

сілтемеде

суреттер

Сабақтың ортасы

Бүгінгі күнге дейін қанша тырыссақ та, киберкеңістіктегі қауіпсіздік мәселесі даулы тұжырым болып отыр. Кейбір мемлекеттер әлі күнге дейін киберкеңістіктегі қауіпсіздік туралы заңдар қабылдауда. Сондағысы бізді бақылаудағы өкілеттіліктерін кеңейткенін ақтап алғысы келеді. Киберкеңістегі қауіпсіздік пен қылмыс әртүрлі ұғым екеніне қарамастан, бұл ұғымдардың түсініксіздігі және қылмыстық заңнаманың кең қолданылуы заңды іс-әрекеттердің өзін қылмыс деп тануға итермелейді.

Мұның бәрі сарапшылар, құқық қорғаушылар және дүниежүзіндегі басқа да мүдделі тараптар үшін күрделі мәселеге айналған. Әсіресе шешім қабылдайтын тарап қауіпсіздіктің анықтамасына қатысты бұлыңғыр түсінік жолында қалып, негізгі бостандықтарымызды құрбандыққа шалып жіберсе, аталған мәселелердің кейбірі қауіпсіздік пен құпиялылықтың өзара қарым-қатынасына да кесірін тигізеді ғой. Міне, осыдан келіп маңызды сұрақ туындайды, біз кімді әлде нені қорғаштаймыз: Мемлекетті ме? Экономиканы ма?

ЕБҚ оқушы (көру және есту қабілеті төмен) сұрақтарға жауапты жазбаша ұсынады.

Оқушы ақпараттық мәтінмен жұмыс жасайды

Оқушы өз жұмыстарының қорытындыларын сынып алдында қорғайды. Оқушы бір-біріне қосымша сұрақтар, қойып, бір-бірін толықтырады.

Дескриптор:

өзгерістерін жіктейді

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады
ҚБ «Мадақтау сэндвичі»
ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

ҚБ «Өзін-өзі бағалау»


Ақпараттық мәтін

Үлестірмелі қағаздар


Суреттер



Сабақ

тың соңы


Сабақты қорытындылау

Жағымсыз жағдайдың алдын алу үшін Ішкі істер министрлігі жедел-алдын алу шараларын жиі ұйымдастырады.

Кері байланыс

  • Мен нені үйрендім?

  • Маған не қиын болды?

  • Не күрделі болды?

  • Мен енді нені үйренгім келеді?

Үйге тапсырма

Қауіпсіздік мәселесін кіммен талқылауға болады?

Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады


Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды


А4, конспект

1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   21


     


Бөлім:

Тіршілік қауіпсіздігі

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Асқарбек.Н

Күні:

26.01.2023 ж

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Отбасын жоспарлау

Сабақтың мақсаты

Отбасын жоспарлаудағы ерлі зайыптының , отбасын құру принциптері туралы білім алады.

Құндылықтарды дарыту

Өзіне және айналадағыларға құрметпен қарау, пәнге деген қызығушылығын арттыру.

    

Сабақтың барысы

Сабақтыңкезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

Қызығушылықты ояту

Үйлену оңай, үй болу қиын . Халық мақалы өз ойымызды айтамыз

Оқушыларды сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Оқушы өз ойларын ортаға салады.

Оқушы жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу

ҚБ «Мадақтау сэндвичі»


Тақырыптық суреттер

сілтемеде

суреттер

Сабақтың ортасы

35 мин

Сұрақтарға жауап іздейміз?

Отбасын құру үшін ең алдымен нені білу керек?

Бұл кімдердің алдында талқыланады.?

Отбасын құру үшін дәрігердің көмегі керек пе?
Отбасын құру принциптерін тізбекте?

Дәрігердің көмегіне нелер жатады. Тұқым қуалайтын аурулардың тізбегіне тоқталу

Денсаулықтың негізгі пореметрлерін ата?

Бүкіл дүние жүзінде соңғы жылдары салауатты өмір сүру және жауапты ата-анаға көп көңіл бөлуде.
ДДҰ анықтамасы бойынша жанұяны жоспарлау — бұл әлеуметті-экономикалы, құқықты, керекті, сау бала туу, аборт алдын алу, репродуктивті денсаулықты қорғау, некеде жақсы қатынас бағытында медициналық шаралар бірікпесі.
Жанұяны жоспарлау — өзіміздің өмірімізде белсенді қатысатын түсінік. Жанұяны жоспарлау деген не және ол неге өте маңызды? Көп жылдар жанұяны жоспарлау босануды шектеу деген түсінікпен келген. Бірақ та жанұяны жоспарлау - әйел денсаулығын бала

Жанұяны жоспарлау деген не?
Жанұяны жоспарлау бойынша кеңес беру этаптары.
Жанұяны жоспарлау принциптері.
Кеңес беру қадамдары.
Контрацепция әдістері.

ЕББ оқушыға суреттер/иллюстрациялар ұсынылады;

Оқушы ақпараттық мәтінмен жұмыс жасайды

Оқушы өз жұмыстарының қорытындыларын сынып алдында қорғайды. Оқушы бір-біріне қосымша сұрақтар, қойып, бір-бірін толықтырады.

Дескриптор:

өзгерістерін жіктейді

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

ҚБ «Мадақтау сэндвичі»

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады


ҚБ «Өзін-өзі бағалау»



Ақпараттық мәтін

Үлестірмелі қағаздар
Суреттер


Тірек-сызбалар
Кесте

ҚБ парағы


Сабақ

тың соңы


Сабақты қорытындылау

Жанұяны жоспарлау — өзіміздің өмірімізде белсенді қатысатын түсінік.

Кері байланыс

сауалнама толтыру: · Бүгінгі сабақ саған түсінікті болды ма? · Қандай сұрақтар қиындық туғызды? · Қандай сұрақтар жеңіл болды? · Өзіне бүгінгі сабақтан не алдың? Оқушы сауалнама толтырады

Үйге тапсырма

«Отбасын жоспарлау» эссе

Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады


Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды


А4, конспект



     


Тексерілді: Пұсырманова.Г



Бөлім:

Тіршілік қауіпсіздігі

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Асқарбек.Н

Күні:

02.02.2023 ж

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

АИТВ және ЖИТС туралы не білеміз?

Сабақтың мақсаты

АИТВ және ЖИТС туралы білім алады

Құндылықтарды дарыту

Өмір бойы білім алу: өзіне қажетті білім алу кезінде білімнің қажеттілігін түсінуге тәрбиелеу

    

Сабақтың барысы

Сабақтыңкезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5мин

Қызығушылықты ояту


Адамның иммунтапшылық вирусы инфекциясы және жұқтырылған иммунтапшылығының синдромы (АИВ/ЖИТС) — адамның иммунтапшылық вирусы (АИВ) қоздырған инфекцияның организмге әсерінен дамитын дертті жағдай

Оқушыларды сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Оқушы өз ойларын ортаға салады.

Оқушы жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу

Оқушы өз болжамдарын айтып, талқылау жүргізеді

ҚБ «Мадақтау сэндвичі»


Тақырыптық суреттер

сілтемеде

суреттер

Сабақтың ортасы

35 мин

1. СПИД қайдан келді?

АИТВ-ның екі түрі бар: Оның біріншісі бастапқыда шимпанзелерде пайда болған АИТВ-1. Ал екіншісі африкалық маймылдардан шыққан АИТВ-2. Осы түрлердің арасында тағы бірнеше кіші түрлер бар. Қазіргі уақытта өлімге әкеп соқтыратын ең қауіпті түрі АИТВ-1 болып табылады. АИТВ-1-дің адамдарға қашан жұққанын ешқашан біле алмауымыз мүмкін. Көп ғалымдардың пікірінше, адамдар бұл індетті 1931 жылы, тіпті одан бұрын жұқтырған. Ал сол уақытта кейбір тайпа шимпанзелерді жеп, тамақтанғандықтан, осы қауіпті аурудың пайда болуы шимпанзелермен байластырылады.

Вирустар дәстүрлі мағынада тірі емес және олар жиі организмдер өзін қалай ұстап, дамыды деген көрінісімізді жоққа шығарады. Адамдар жұқтырған АИТВ-ның ең ерте түрі әлсіз болған, тіпті кейде иммундық жүйе оларды тоқта алған деп саналады. Бірақ уақыт өте келе вирус қатты күшейіп, мутацияланып, қайтадан тұтастанды. 80-ші жылдардың басында ауруды бірінші рет анықтаған кезде, ол іс жүзінде өлімге әкелетін індет болды.

2. Бұл инфекция адамдарға қашан жұға бастады.

СПИД жұқтырған алғашқы адам Конго демократиялық республикасының астанасы Киншаста тіркелді. Оны 1959 жылы сақталған тін үлгісінен анықтады. Содан бұл ауру Атлант мұхиты арқылы келесі онжылдыққа дейін жетті. Ал СПИД-пен алғаш болып Миссури штатынан шыққан Роберт Рейфорд есімді жасөспірім ауырды. Қауіпті індетке шалдыққан жасөспірім 1969 жылы СПИД-тен қайтыс болады. Дәрігерлер Рейфорд «шақырту бойынша жыныстық қызмет көрсететін» бала болған деп есептейді. Ал 1977 жылы Европада алғаш болып Арвид Ное есімді норвегиялық теңізші СПИД-тен ажал құшты.

СПИД екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Еуропада пайда болған деген де белгілер бар. Ол кезде иммундық жүйесі әлсіреген адамдарға ғана әсер ететін ауру балалардың өмірін жалмай бастады. Осындай ұқсас індет түрін жұқтыру науқас СПИД-пен ауырған дегенді білдіреді. Ал Голландия зерттеушісі бұл індет Балтықтың порт қаласы Данцигтан басталып, Еуропаның бүкіл аумағына таралған деп санайды.

Ауру шприцті қайта пайдалану салдарынан таралған деп есептелінеді, себебі сол кезде көпшілігі бір рет қолданылған инені бірнеше рет пайдалуды әдет қылған. Бір қызығы, ол кезде балалардың тек үштен бірі ғана аурудан қайтыс болды. Яғни, сол уақытта олар жұқтырған вирус бүгінгі күндегі өлімге әкеп соғатын ауру түріне айналып үлгермеген.

3. Нөлдік науқас.

Франция-Канада рейсінің Гетан Дугас есімді жолсерігі Америкада СПИД жұқтырған алғашқы науқас деп саналды. Бірақ, бұл даулы мәлімдеме. Себебі, Дагас АИТВ жұқтырған және Солтүстік Америкада СПИД-пен ауырған алғашқы адам емес. Өйткені, Америкада бұл індетті алғаш болып Миссури штатының жасөспірімі жұқтырған болатын. Алайда, Дугастың ауруын елемеу салдары аурудың кеңінен таралуына әбден серпін берген болуы мүмкін.

СПИД-тің АҚШ-та пайда болғанын анықтайтын көптеген ерте жағдайлар Дугаспен байланысты болды. Жолсерік ретінде жұмыс істегендіктен, ол үлкен қалаларға көп барды. Және оның гейлердің моншасына бару әдеті жүздеген еркекпен байланысқа түсуге әкеп соқты. Ал, өз кезегінде ол серіктестер тағы бірнеше еркектің көңілін көтерген. Бұл 1980 жылдарда аурудың экспоненциалдық өсуіне әкелді. Гетан Дугас болса 1984 жылы инфекциядан туындаған бүйрек жеткіліксіздігінен қайтыс болды.

4. Бүркеу

ВИЧ / СПИД иммундық жүйені айналып өтіп, содан кейін оны жойып жіберетіндіктен басқа ауруларға қарағанда әлдеқайда қауіпті. Вирус адамның жүйесіне енгенде қант көмірсуының молекулаларында жасырынып тұрады. Ол иммундық жүйенің бетін орап, адамның денесін вирусты шын мәнінде қоректік зат деп санауға мәжбүрлейді. Алайда, зерттеулер біздің АИТВ-ке қарсы бейімделуді қолдануымыз мүмкін екенін көрсетеді. Себебі, ол қолданатын көмірсу молекулалары адам денесінен табылған заттардан біршама ерекшеленеді. Олардың жақсы болғаны сонша, адам денесіне вирусты анықтауға көмектесетін және иммундық жүйені шабуыл жасауға мәжбүрлейтін вакцинаны синтездеуге болады.
Ақпараттық органайзер

Қасақана жұқтыру

Биологиялық соғыс ежелгі дәуірден бері белгілі. Басқыншылар басқа әдістерді айтпағанда, тіпті қабырғаның атыс ойығы арқылы вирус жұқтырған адамдардың мәйіті мен көрпелерді лақтырып, ауру таратқан. Мүмкін, бізге ВИЧ / СПИД-тің кейде қару ретінде қолданылатындығына таңғалудың қажеті жоқ шығар. Кезінде Оңтүстік Африканың түрмелерінде тұтқындарды СПИД-инфекциясын жұқтырған адамдарға зорлатып, жазалаған.

Тіпті, «баяу тесу» деп атаған қорқынышты процесс барысында жәбірленушінің инфекция жұқтырғанына көз жеткізу үшін оның денесін тілген.

Осындай сипаттағы басқа да жағдайлар дамыған елдерде де болып жатты. Мысалы, Нью-Йорктен шыққан Нушон Уильямстың оқиғасын алайық. Ол кемінде 14 әйелге СПИД жұқтырған және соның салдарынан оның екі баласы СПИД-пен туылды. Бірақ, Нушонның әрекетінің құрбаны болғандардың саны әлдеқайда жоғары болуы мүмкін. 2010 жылы Уильямс бостандыққа шығуы тиіс болған, бірақ ол қоғамға қауіп төндіргендіктен, мемлекет оны қамауда ұстау туралы шешім қабылдады. Қазіргі уақытта оны өмір бойы қамауда ұстау туралы сот тыңдаулары жүріп жатыр.

7. Гемо Гоблин

Әрбір супер қаһарман аудиториядан жауап ала алмайды. Әр қаһарманға бір зұлымнан келеді. Алайда, Гемо Гоблинді ұсынған шығармашылық ұжымның нені басшылыққа алғанын түсіну өте қиын. Гемо Гоблин 1988 жылы жарық көрген DC Comics компаниясының «Новые стражники» комикстерінің кейіпкерінің бірі болды. Ол аз ұлтқа ауру жұқтыру үшін бір топ жақтаушыларды пайдаланған ВИЧ індетін жұқтырған вампир. Комикс бойынша, ол Экстрано есімді гей суперқаһарманға ВИЧ инфекциясын жұқтырып, содан кейін өзі СПИД-тен өледі.
Көптеген адамдар АИТВ жұқтырған болса және түрлі дәрілер қабылдамаса, уақыт өте келе сол ауру салдарынан өледі. Дегенмен, иммундық жүйесі бұл ауруға тойтарыс беріп, жоя алатын адамдар тобы болады. Бұл «АИТВ реттегіштерінің» қанында вирусты жоя алатын аздаған басқа белоктар да бар.

ЕББ оқушыға суреттер/иллюстрациялар ұсынылады;

Оқушы ақпараттық мәтінмен жұмыс жасайды

Оқушы өз жұмыстарының қорытындыларын сынып алдында қорғайды. Оқушы бір-біріне қосымша сұрақтар, қойып, бір-бірін толықтырады.

Дескриптор:

өзгерістерін жіктейді

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

ҚБ «Мадақтау сэндвичі»

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

ҚБ «Өзін-өзі бағалау»



Ақпараттық мәтін

Үлестірмелі қағаздар

Суреттер


Тірек-сызбалар
Кесте

ҚБ парағы


Сабақ

тың соңы

5 мин


Сабақты қорытындылау

Иммундық жүйесі бұл ауруға тойтарыс беріп, жоя алатын адамдар тобы болады.

Кері байланыс

  • Мен нені үйрендім?

  • Маған не қиын болды?

  • Не күрделі болды?

  • Мен енді нені үйренгім келеді?

Үйге тапсырма

АИТВ және ЖИТС туралы не білеміз?

Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады


Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды


А4, конспект

1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   21


     

Тексерілді: Пұсырманова.Г

Бөлім:

Экологиялық мәдениет

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Асқарбек.Н

Күні:

09.02.2023 ж

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Табиғи ресурстарды қалай пайдаланамыз?

Сабақтың мақсаты

Табиғи ресурстарды тиімді пайдалану, адамзат әрекетінің зиянды зардаптарына жол бермеу, бүкіл табиғи кешендердің өнімділігін сақтауды үйренеді

Құндылықтарды дарыту

Еңбек және шығармашылық, тарихи тәжірибе мен оның сабақтарын ұғыну

    

Сабақтың барысы

Сабақтыңкезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

Табиғи ресурстар Олар табиғаттың өзінен шыққан және адамдар осы күнге дейін технологияны дамытуда қолданған. Бұл тірі қалуға ғана емес, одан әрі дамуға қызмет етті. Табиғи ресурстар барлығына азды-көпті қол жетімді және оларды өндіру үшін технология қажет.

Оқушыларды сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Оқушы өз ойларын ортаға салады.

Оқушы жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу


ҚБ «Мадақтау сэндвичі»


Тақырыптық суреттер

сілтемеде

суреттер

Сабақтың ортасы

35 мин

Мәтінмен жұмыс
Бұл ресурстар олар табиғат бізге беретін элементтер немесе тауарлар. Біз адам баласы өзгертпейтін нәрсені табиғатынан түсінеміз. Алайда, табиғат біртұтас. Адам экожүйелерді өзгерткені соншалық, олар бұрын бүкіл тарих бойындағы ішкі сипаттамаларын сақтамайды. Мысалы, ірі елді мекендер мен халық қоныстанған қалалық аудандар бұрын табиғи ормандар болған.

Содан бері адамдар не өзгертетінін не өзгермейтінін ажырату үшін, бұл өріс табиғи орта, ал қалғандарыізгілендірілген деп түсінеді. Табиғи ресурстар табиғи ортада адамдардың өзгеруінсіз табылған. Оның өндірісі адамның кейбір технологиясының көмегімен немесе құрылуымен белгіленбейді.

    1. Адамзат ежелгі уақыттардан бері экологиялық шараларды аңғармай жүзеге асырды. Өсімдіктерді сақтап қалу мақсатында бір аумақтан екіншісіне мал айдап көшті; балық аулайтын орындарда балықтарды жемге үйретті; аумақты дауыл құлатқан ағаштан және арамшөптерден тазартты; құстарды ұя салу кезінде, кәсіптік жануарлардың төлдеуі немесе кәсіптік балықтардың уылдырық шашқан кезінде аулауға тыйым салды.

    2. Ғылыми-техникалық төңкеріс адамның табиғатқа ықпал ету қарқынын шұғыл күшейтті. Сондықтан адамның іс-әрекетін табиғатпен өзара әсер кезінде қатаң реттеу қажеттігі туды. Барлық елдерде адамның табиғи ортаны реттеу бойынша және табиғатты қорғау мен табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану бойынша сансыз көп заңнамалық актілер қабылданды. Әр түрлі экологиялық шараларды жүзеге асыру үшін ең алдымен белгілі уақыт кезеңінде литосфера, гидросфера және атмосфераның терең де жан-жақты экологиялық зерттеулерін жүргізу қажет. Мұндай зерттеулер мониторинг (бақылау) деп аталады. Белгілі уақыт аралықтары арқылы бақылау, зерттеулерін салыстыру қоршаған ортадағы экологиялық өзгерістер қозғалыстарының зерзаттық көрінісін береді.

ЕБҚ оқушы (көру және есту қабілеті төмен) сұрақтарға жауапты жазбаша ұсынады.

Оқушы ақпараттық мәтінмен жұмыс жасайды

Оқушы өз жұмыстарының қорытындыларын сынып алдында қорғайды. Оқушы бір-біріне қосымша сұрақтар, қойып, бір-бірін толықтырады.

Дескриптор:

өзгерістерін жіктейді

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

ҚБ «Мадақтау сэндвичі»

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

ҚБ «Өзін-өзі бағалау»



Ақпараттық мәтін

Үлестірмелі қағаздар

Суреттер


Тірек-сызбалар
Кесте

ҚБ парағы


Сабақ

тың соңы

5 мин

Сабақты қорытындылау

Әр түрлі экологиялық шараларды жүзеге асыру үшін ең алдымен белгілі уақыт кезеңінде литосфера, гидросфера және атмосфераның терең де жан-жақты экологиялық зерттеулерін жүргізу қажет.

Кері байланыс

  • Мен нені үйрендім?

  • Маған не қиын болды?

  • Не күрделі болды?

  • Мен енді нені үйренгім келеді?

Үйге тапсырма

Табиғи ресурстарды қалай пайдаланамыз?

Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады


Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды


А4, конспект