Ауыз қуысы күтімі

Care for the oral cavity

Ауыз қуысының күтімін барлық науқастарға жүргіземіз, ауыз қуысында микроорганизмдер жиналады. Әлсіреген немесе қызбасы бар пациенттердің аузының шырышты қабатында, тістерінде өңез пайда болады, ол жабысқақ шырыштан және эпителий жасушаларынан тұрады, сонымен қатар шіріген немесе ыдыраған тағам қалдықтары, бактериялар жиналады. Нәтижесінде кариес, қабыну үрдістері (стоматит), қызыл иектің қабынуы (гингивит) және т.б. дамиды. Науқастар жайсыздықты сезінеді: көңіл-күйі бұзылып, тағам қабылдағанда ауырсыну пайда болып, сілекей ағу, ауыздан жағымсыз иіс пайда болады және тәбет төмендеп ауыз кебеді, ауыз бұрышында жарық дамиды (хейлит). Жалпы режимдегі науқастар ауыз қуысының гигиенасын өз беттерінше атқарады. Әрбір науқас тағам қабылдағаннан кейін немесе ұйқыдан кейін тістерін тазалауы керек. Тіс тазалау үшін тіс эмалін қатайтатын фтор қосылған тіс пастасын қолданады. Тіс шөткесі иекті жарақаттамайтын жұмсақ болуы керек, әлсіреген науқастарға мақта немесе дәке тампондарын қолданады. Ауыз қуысын шаю үшін 0,5% натрий гидрокарбонат ертіндісін (ас содасы ертіндісі) немесе 0,9% натрий хлорид ертіндісін (физиологиялық ертінді) қолданамыз. Ауыз қуысын түймедақ, шайқурай және шалфей тұнбаларымен шайған пайдалы. Ауыз қуысын тазалауды аяқтағанда тілді де шөткемен тазалап, өңезді алған жөн.

Ауыз қуысының қабыну үрдісі кезінде аппликациямен емдейді: қабынған шырышты қабатқа дезинфицирленген ертіндіге малынған зарарсыздандырылған майлықты күніне бірнеше рет 3-5 минутқа қояды. 20 грамдық Жане шприці немесе арнайы груша арқылы дәрілік заттармен ауыз қуысын шаяды. Бұл үшін шпатель арқылы ұртты тартып, ауыз қуысын жуады

Тіс протезі бар науқастар түнгі уақытта протезді шешіп қояды және оны мұқият сабынмен жуып, таң атқанша жеке ыдыста сақтайды, ал таңертеңгілік уақытта ағынды сумен шайып, киеді. Жағдайы ауыр науқастардың ауыз қуысын мейірбике немесе туыстары күніне екі рет өңдеп тазалайды. Ауыз қуысын әлсіз ас содасы немесе арнайы антисептикалық ертіндісімен (фурацилин, риванол) резеңкелі баллон көмегімен жуып отыру қажет. Науқас қалпы – басын алдыға қарай еңкейту (сұйықтықтың тыныс жолдарына түсіп кетпеуі үшін), ауыз бұрышын тарту (жақсы ағып кетуі үшін). Жағдайы өте ауыр науқастарда ауыз қуысын Жане шприці арқылы шаю қолданбайды, себебі жоғарғы тыныс алу жолдарының аспирация қаупіне байланысты.

---

Егер науқас ес-түссіз болған жағдайда ауыз қуысының күтімін күндіз және түнде де әрбір 2 сағат сайын жүргіземіз. Еріндердің кебуінің және хейлиттің алдын алу мақсатында ерінге фурациллин ертіндісіне малынған (1:5000) дәке майлығын салып қоямыз

Құлақ күтімі

Care of ear

Сау құлақты күту оны үнемі жылы сабынды сумен жуумен жүзеге асырылады. Құлақты үшкір заттармен тазалауға болмайды (оның ішінде сіріңке шиімен) себебі құлақ жарғағын немесе есту түтігінің қабырғасын жарақаттауы мүмкін. Науқастың сыртқы есту жолдарын құлақ тығындары толып қалмау үшін аптасына 2-3 рет тазалап отыру қажет.

Құлаққа тамшы тамызу

Жабдықтар: пипетка, құлақ тамшылары құйылған құты, стерильді мақта.

Емшараны орындау:

1. 
   Тамшыны адамның дене температурасына дейін жылыту.
   
2. 
   Науқастың басын дәрі тамызатын құлаққа қарама-қарсы бұру.
   
3. 
   Пипеткаға қажетті мөлшерде тамшы сору.
   
4. 
   Сол қолмен науқастың құлақ қалқанын артқы және жоғары қаратып тарту, ал оң қолмен есту жолдарына пипеткамен тамшы тамызу.
   
5. 
   15-20 минут пациент осы қалыпта жата тұру қажет(сұйықтық құлақтан ағып кетпеу үшін)
   
6. 
   Сыртқы есту жолына мақта тампонын тығындау.
   

Құлық тығындарын алу

Құлық есту мүшесінің дұрыс жұмыс істеуі үшін қажет, ол құлаққа бактериялар, вирустар, саңырауқұлақтар енгуінен қорғайды, өлген эпителийді сыртқа шағарады. Қалыпта жағдайда құлақ құлығы жиналған кірмен қоса шайнау, жұтыну кезінде өздігінен шағарылады. Құлақ жиналған кезде құлық тығындары пайда болады.

Құлқтың тығындалу себептері болуы мүмкін:

• 
  Бездердің күшті жұмыс істеуінен құлық көп мөлшерде бөлінеді.
  
• 
  Құлақ түтігінің құрылысы – тар немесе иілген.
  
• 
  Мақталы таяқша, есту аппараттары, құлаққа киетін құрылғылардан ішкі есту түтігінің терісінің зақымдалуы.
  
• 
  Басынан кешкен аурулар – отит, синуситтер.
  
• 
  Үнемі шаңдатылған орындарда болу.
  

Егер құлық тығындысы есту түтіген толық жауып қалмаса адам оны сезбейді. Есту түтігі және барабанды жарғақ 70%-дан төмен кішірейсе құлақтың бітелу сезімі аутофония (құлағынан өзінің дауысын есту), естуінің нашарлауы байқалады. Құлық тығындары барабанды жарғақты қысқанда құлақтан шу естіледі, рефлекторлы жөтел пайда болады, кей жағдайда басының айналуы, құлақта ауырсыну сезімі байқалады

Мұрын күтімі

Care of nose

---

Өзін күте алатын науқастар мұрын қусын өздері күтеді. Жағдайы ауыр және төсектежатқан науқастардың мұрын қуысында тыныс алуды нашарлататын және жағдайын ауырлататын шаң, кір жиналады, сондықтан мұрын қуысына күтімді бекеттегі мейірбике жүргізеді.
Көзкүтімі

Care of the eye
Жүретіннауқастартаңертеңөздеріжуынады. Жағдайауырнауқастардыңкөзінкүтуасамаңызды. Егернауқастыңкөзіненкірпіктерінжабыстыратыніріңдібөліністербөлінсеонызарарсыздандырылғанмақталынемеседәкелітампондардыдезинфекциялықерітіндіге (фурацилинерітіндісі 1:2000, риванол) малыпсүртеді.

Әркөздібөлектампондарменкірпіктерінжәнеқабақтарынкөздіңсыртқыбұрышынанішінеқарайбағыттапсүртеді. Көзінжуғансұйықтықағуүшіннауқасөзіиегініңастынаастаушаұстаптұрады. Көзді 4-5 реттампондардыауыстырыпсүртеді. Емшараныңсоңынанаққанерітіндініқұрғақтамондарменқұрғатыпсүртеді.

Көздеқабынуүрдістеріболсадәрілікзаттардыкөзгетамызадынемесекөзгеарналғанжақпалардыжағады.
Көзгетамшытамызу

Drop to the eye eyedrops

Емшараны орындау:

1. 
   Қолды жуу, қолғап кию.
   
2. 
   Пациентті отырғызу немесе жатқызу, басын шалқайтып көзін жоғары қаратуын өтіну.
   
3. 
   Сол қолдың үлкен саусағымен мақталы тампонды қысып ұстау, төменгі қабақты төмен тарту, сол қолдың сұқ саусағымен жоғарғы қабақты ұстап тұру.
   
4. 
   Пипетканың ұшын кірпікке және қабаққа тигізбей (пипетканы көзден 1,5 см алыста ұстау), 1 тамшы ерітіндіні қабақпен көз алмасының арасындағы кеңістікке көз саңылауының ішкі бұрышынан 1 см қашықтықта тамызады.
   
5. 
   Көзден аққан көз тамшыларын құрғақ тампонмен құрғатып сүрту.
   
6. 
   Көз тамшыларын екінші көзге осындай реттілікпен тамызу.
   
7. 
   Пипетканы залалсыздандырылған ерітіндісі бар ыдысқа салу.
   

Көзге жақпа жағу

Жабдықтар: жақпа, зарарсыздандырылған шыны таяқша, мақта тампоны.

Көзге жақпа жағу

Applicationointment to the eye

Емшараны орындау:

1. 
   Қолды жуу, қолғап кию.
   
2. 
   Пациентті отырғызу немесе жатқызу, басын шалқайтып көзін жоғары қаратуын өтіну.
   
3. 
   Жақпаны күрекшемен зарарсыздандырылған шыны таяқшаға жағу.
   
4. 
   Үлкен саусақпен науқастың төменгі қабағын төмен тарту.
   
5. 
   Күрекшені қабаққа параллельді ұстап күрекшенің ұшындағы жақпаны көз алмасының төменгі жағына жағу. Кейде жақпаны тікелей тюбиктен қысып жағуға болады.
   
6. 
   Көзді жұмғызып сыртынан жайлап уқалау арқылы жақпаны жаю.
   
7. 
   Артық жақпаны мақта шаригімен сүрту.
   
8. 
   Қолғапты шешіп, қолды жуу. 
   

---

Шаш күтімі

Care of hair

Шаш күтімі кезінде науқастардың шаштарында қайызғақ болмауын қадағалаған жөн. Бұл үшін аптасына бір рет шампунмен және иіс сабынмен басты жуу керек. Ауыр науқастардың басын төсекте жатқан жерінде жуады. Бұл үшін легенді төсектің бас жағына қойып, науқастың басын оның үстіне шалқайтады. Сабындаған кезде (сабынды көбікпен) бастың терісін жақсылап үйкелеген жөн, содан кейін шашты шаяды, құрғатып сүртеді және тарайды. Басты жуғаннан кейін салқын тимес үшін орамалмен немесе байлауышпен байлайды. Шашты күнделікті тарап отыру керек.

Бұл үшін жеке-дара кішкентай жиі тісті тарақ қолданылады. Сірке суы ерітіндісіне салынған кішкентай жиі тарақ қайызғак пен кірді жақсы алады. Кішкентай жиі тарақты таза ұстап, спиртпен сүртіп отырған жөн. Тарақтар мен кішкентай жиі тарақтар дербес болуы қажет. Науқастарды жуындырғаннан кейін кіші медқызметкер олардың аяқ-қолдарының тырнақтарын алады немесе алуға көмектеседі.

Жағдай ауыр науқастарды күту бойынша заманауй технологиялар пациенттің жағдайын және медициналық емшараларды орындауды едәуір жеңілдетеді.

Пациенттің басын жуу бойынша осындай әдістерді қолдану сусыз арнайы сусабындарды қолданумен жүзеге асырылады. Сусабынның құрамында бас терісін және шашты тазартатын белсенді заттар бар. Бұл сусабынды шашқа жаққаннан кейін 2-3 минуттан соң ерітіліп оңай сүртіледі. Осыдан соң шашты құрғақ сүлгімен сүртеді.

Бұдан басқа су қолдану арқылы төсекте басты жууға арналған арнайы үрленген қауызшалар бар. Қауызшалар тез үрленеді пациенттің басын бір қалыпты ұстап тұрады, иыққа күш түсірмейді, оның мойынға арналған арнайы ойығы бар.
Аяқ күтімі

Care of foot

Науқас аяғын төсекке шараны қою арқылы аптасына 1-2 рет жуады (егер науқас отыра алмаса). Аяқты қылшақты пайдалану арқылы, ал тырнақ астын арнайы тырнақ тазалағышпен өңдейді. Қажет жағдайда тырнақты алып тастайды (тым қысқа емес). Қанағаттанарлық жағдайда науқас гигиеналық

---

ваннаны жартылай отырып алады, суға кеудесінің жоғарғы бөлігіне дейін батып тұрады. Су температурасы 36-38⁰С болуы керек, ұзақтығы – 30 минуттан аспайды.

Қатаң төсек режимінде аяқты аптасына үш рет жуады, шараны төсек жиегіне қояды. Аяқ микозының алдын алу үшін науқас аяқ киімін дезинфицирлеп, науқас туыстарының оны кимеуін қадағалау қажет.
Тырнақ күтімі

Care of nails

Он күн сайын гигиеналық іс-шараларға науқастың аяқ-қолының тырнақтарын алу кіреді. Тырнақ күтімін ұқыпты жүргізу қажет, себебі жарақат тырнақ ойысының зақымдалуына әкеліп әрі қарай инфицирленуді дамытады. Тырнақты негізіне дейін алу дұрыс емес, әйтпесе теріні зақымдаймыз. Қол және аяқ тырнақтарын алмас бұрын 5 минутқа жылы суға саламыз. Қантты диабетпен, гемиплегиямен және т.б. терінің сезімталдығынығ т өмендеуімен жүретін аурулармен ауыратын науқастардың тырнағын алғанда аса ұқыпты б олу керек.

Қария адамдардың тырнағы

Тырнақты алу

Қажетті жабдықтар:

• 
  Резенкелі қолғап
  
• 
  Тырнақ алуға арналған қайшылар және қысқыштар
  
• 
  Жылы су, сусабын, аяқққа және қолға арналған иісмай, спирт (70%).
  
• 
  Суға арналған шара және астауша, сүлгі
  

Іс-шараның орындалу реттігі

1. Санитарлы-гигиеналық өңдеуге дайындалу: қажетті жабдықтарды орналастыру, суды жылыту, қолғап кию.

2. Жылы суы бар астаушаға сусабын қосу және оған науқастың қолын 2-3 мин малу (тырнақ алу реттілігімен кезек маламыз).

3. Науқас саусақтарын судан кезек алып, сүртіп, содан кейін тырнағын аламыз

4. Науқас қолын иісмаймен өңдейміз.

5. Жылы суы бар астаушаға сусабын қосу және оған науқастың аяқ басын 2-3 мин малу (тырнақ алу реттілігімен кезек маламыз).

6. Аяқ басын сүлгіге қойып (тырнақ алу реттілігімен кезек маламыз), құрғатамыз да арнайы қысқышпен тырнақты аламыз

7. Науқас аяқ басын иісмаймен өңдейміз

8. Қайшыларды және қысқыштарды спиртпен немесе 0,5% хлорамин ертіндісімен дезинфицирлейміз

9. Қолғапты шешіп, қолды өңдейміз
Пациент күтімі кезінде төсек жаймасын ауыстыру

---

Смотрите также файлы

• Лекция 4 проф. В. А. Тверской.doc

• Игра словЧто это такоеКакие бывают видыЗачем она нужнаЗахарова Анна101 группа Игра слов это.pdf

• Тест начат 26052023, 09 34 Состояние Завершены Завершен.pdf

• Объем порошка в цилиндре после утряски, м.pdf

• 1. Форма человеческого взаимодействия, в основе которой лежат различного рода противоречия (реальные или иллюзорные, объективные или субъективные, в различной степени осознанные), это Конфликт.docx