«Ү» 1 1 0 1 0 1 1

«Ү» 1 0 1 0 1 0 1

«1» 1 1 1 0 0 0 0

«1» 1 1 0 1 0 0 0

т3

т2

т1

0 0 0 0

т4

т3

т2

т1

0 0 0

3-қадам

4-қадам

«Ү» 1 0 0 1 0 1 1

«Ү» 1 0 0 0 1 0 1

«1» 1 0 1 0 1 0 0

«1» 1 0 0 1 0 1

0

т5

т4

т3

т2

т1

0 0

т

6

т

т

4

т

т

2

т

0

5

3

1

5-ші қадам

6-қадам

«Ү» 1 0 0 0 0 1 1

«Ү» 1 1 0 0 0 0 1

«1» 1 0 0 0 1 0 1

«1» 1 1 0 0 0 1 0

т7

т6

т5

т4

т3

т2

т1

т8

т7

т6

т5

т4

т3

т2

7-қадам

8-ші қадам

«Ү» 1 0 1 0 0 0 1

«Ү» 1 0 0 1 0 0 1

«1» 0 1 0 0 0 0 1

«1» 0 0 1 0 0 0 0

0 т8

т7

т6

т5

т4

т3

0 0 т8

т7

т6

т5

т4

---

Бағдарламалық қамтамасыз етуді енгізудің сипаттамасы.Зертхананы аяқтау үшін компьютерге XY-Mover бағдарламалық модулін орнату керек. Төменде бағдарламаның негізгі элементтері берілген.

1. 
   Мәзір жолағы. Бұл бағдарламада мәзір үш тармақтан тұрады: ШИФРЛЕУ, КӨРІНУ, КӨМЕК. Қажетті мәзір элементін тінтуірдің сол жақ түймешігімен басу арқылы немесе пернетақтадағы «оң», «сол жақ» түймелерін пайдаланып, оның алдында F10 функционалдық пернесін басу арқылы таңдауға болады. Пайдаланушы қажетті мәзір элементін таңдағаннан кейін ашылмалы ішкі мәзір ашылады. Мәзір элементтерін толығырақ қарастырайық.
   

ШІРДІРУ — ашылмалы мәзір элементтерін таңдауға болады тінтуірдің сол жақ түймешігімен немесе « », « » пернетақта түймелерімен. Ішкі мәзір элементтерін толығырақ қарастырайық:
—ПАРАМЕТРЛЕРДІ ӨҢДЕУ – бағдарлама терезесінің «Кодер параметрлері» өрісінде қажетті параметрлерді орнатуға мүмкіндік береді, баптау үлгісі күріш. 2.7,
—ENCRYPT - шифрлау процесін бастайды,
—DECRYPTION - шифрды шешу процесін бастайды,

Зертхана №785




Күріш. 2.7.«кодер параметрлері» бағдарламасының терезесіндегі параметрлердің мысалы
—EXIT — бағдарламаны тоқтату;

• 
  VIEW - бұл мәзір пункті бағдарламаның сыртқы түрін таңдауға мүмкіндік береді. Төменде ішкі мәзір элементтері берілген:
  

—ПАРАМЕТРЛЕР – төменде сипатталған «Кодер параметрлері» өрісін пайдалануға мүмкіндік береді;
—КОДЕРДІҢ СХЕМАСЫ – шифрлау машинасының құрылымдық сұлбасын байқауға мүмкіндік береді;
—STATUS BAR - осы мәзір элементін таңдау сізге мүмкіндік береді
Төменде сипатталған күй жолағын сақтамаңыз.

2. 
   Құралдар тақтасы. Пайдаланушыға мәзірмен жұмыс істеудің орнына құралдар тақтасын (батырмалар деп аталатын) пайдалану ыңғайлырақ болуы мүмкін. Түймешіктер кейбір мәзір элементтерін қайталайды, бірақ ішкі мәзір элементіне қарағанда түймені таңдау әлдеқайда ыңғайлы. Ол үшін тышқанның сол жақ батырмасымен таңдалған түймені басу керек. Солдан оңға қарай түймелерді қарастырыңыз:
   

A, мәзір элементіне ұқсас нәтиже алуға мүмкіндік береді:
ҚАРАУ/ПАРАметрлер;кодер схемасы - ұқсас нәтиже алуға мүмкіндік береді

---

кодердің VIEW / SCHEME мәзірінің пункті;

86. 
    2-БӨЛІМ
    

• 
  күй жолағы - мәзір пунктіне ұқсас нәтиже алуға мүмкіндік береді: КӨРІНІС / МӘРТЕБЕСІ LINE;
  

• 
  өңдеу параметрлері - мәзір тармағына ұқсас нәтиже алуға мүмкіндік береді ШІРДІРУ / ӨҢДЕУ PA-
  

РАМЕТРЛЕР;

• 
  шифрлау - мәзір пунктіне ұқсас нәтижені алуға мүмкіндік береді ШІРЛЕУ / ШИФРЛЕУ;
  

• 
  «шифрды шешу» - мәзір пунктіне ұқсас нәтижені алуға мүмкіндік береді ENCRYPTION / DECRYPTION;
  

• 
  «үзу» - деректерді өңдеу процесін үзуге мүмкіндік береді (шифрлау немесе шифрды шешу).
  

3. Күй жолағы. Күй жолағы бағдарлама терезесінің төменгі жағында орналасқан. Ол бағдарламаның күйі туралы ақпаратты көрсетеді:

• 
  сырғымалы ауыстыру шифрлауы - бұл хабарлама бағдарламаның жұмыс істеуге дайын екенін көрсетеді.
  

• 
  аяқталды ... % - шифрлау немесе шифрды шешу кезінде орындалған жұмыс көлемінің көрсеткіші.
  

4. Бағдарлама терезесінің өрістерінің сипаттамасы:

• 
  кодтаушы параметрлері:
  

—n1 - алдымен төменгі дискіге жазылатын таңбалар саны,
—n2 - басқа белгілер (барлығы 127),
—тіркеу крандары - LRS жою нүктелері,
—бастапқы толтыру – пайдаланушы өзгерте алатын ЖРЖ бастапқы толтыру;

• 
  кіріс ағыны:
  

—мазмұны шифрлануы (шифрын шешу) қажет мәтіндік файлдың атауын көрсететін өріс;
—«Ашу» батырмасы – осы түймені басқан кезде Windows жүйесінің стандартты «ФАЙЛ АШУ» терезесі ашылады,
—мәтін - шифрлау үшін ашылған файлдың мазмұны (ras-шифрлау),
—биттік ағын – таңдалған файлдың символдарының разрядтық көрінісі;

• 
  шығыс ағыны:
  

—мәтіндік файлдың атауын көрсететін өріс, оның мазмұны шифрдан шығарылуы/шифрлануы қажет;
—«Ашу» батырмасы – осы түймені басқан кезде Windows жүйесінің стандартты «ФАЙЛ АШУ» терезесі ашылады,




Зертхана №787



—мәтін – шифрды шешу (шифрлау) үшін ашылған файлдың мазмұны;
—биттік ағын – таңдалған файлдың символдарының разрядтық көрінісі.

---

Жаттығу

1. 
   Компьютерде зертханалық жұмыстарды орындау үшін XY-Mover бағдарламалық модулін орнату керек.
   

2. 
   Кодердің бастапқы параметрлерін мысалға сәйкес орындаңыз.
   

3. 
   Шифрлау үшін файлды жүктеп салыңыз.
   

4. 
   Жылжымалы ауыстыру шифрін пайдаланып ақпаратты шифрлаңыз, шифрлық мәтінді файлға сақтаңыз.
   

5. 
   Есепте XY-Mover эмулятор бағдарламасы арқылы деректерді шифрлау және шифрын шешу процесін сипаттаңыз. Алынған деректерді алдын ала талдау.
   

6. 
   Зертханалық жұмыстың есебіне нұсқа нөміріне сәйкес таңдалған бақылау сұрақтарына жауаптарды енгізу (2.8-кесте).
   

	2.8-кесте
Сан	Бақылау сұрақтары
опция
1, 5, 7, 3,	Неліктен гамма әдісімен шифрлау керек
9, 18, 28	жоғары жылдамдық үшін ең қолайлы
	телекоммуникация желілері?
2, 4, 6, 8,	Шифрлық гаммаға қойылатын жалпы талаптар қандай?
20, 22, 24
26, 30
11, 13, 15,	Шифрлау жұмысын түсіндіретін мысал келтіріңіз
10, 17,	n 5, n үшін жылжымалы ауыстыру автоматы12, n23
19, 27
12, 14, 16	Іске асыру схемасы қалай жұмыс істейтінін қысқаша сипаттаңыз
21, 23,	жылжымалы ауыстыру шифры
25, 29

---

№8 зертхана
БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ҚҰРАМДЫҚ ӨНІМДЕРДІ ЗЕРТТЕУ
АҚПАРАТТЫ ҚОРҒАУ. PGP БАҒДАРЛАМАСЫ
Жұмыс мақсаты:құрылысының жалпы принциптерімен таныстыру

• 
  ақпараттық қауіпсіздік бағдарламалық құралын, атап айтқанда PGPStudio (Pretty Good Privacy) бағдарламасымен пайдалану.
  

Компьютерде PGP бағдарламасы болмаған жағдайда зертханалық жұмыстарды орындау үшін оны орнату қажет.
pgpstudio1_2_0_windows.exe орнату файлы.
Келесі мақсатқа арналған PGP бағдарламалық жүйесінің құралдарын меңгеру:

• 
  құпия ресурстарды шифрлау және оларға қол жеткізуді шектеу;
  

• 
  электрондық цифрлық қолтаңба тетігін пайдалана отырып, ақпараттық ресурстардың тұтастығын қамтамасыз ету;
  

• 
  қалдық құпия ақпаратты сенімді жою;
  

• 
  виртуалды дискінің көмегімен компьютерлік жүйеде құпия ақпараттың болуын жасыру.
  

Зертханалық жұмыстың сипаттамасы. PGP бағдарламасының негізгі міндеттері файлдарды және пошталық хабарламаларды шифрлау, оларды электронды қолтаңбамен куәландыру және дискідегі файлдарды толығымен жою болып табылады. PGP бағдарламасы сонымен қатар келесі қосымша мүмкіндіктерді қамтамасыз етеді:

• 
  қашықтағы серверде ашық кілттерді сақтау;
  

• 
  үш симметриялық шифрлау алгоритмін қолдану
  

• 
  екі асимметриялық;
  

• 
  іске қосудың төрт әдісі: электрондық пошта плагиндері, PGPtray, PGPtools, контекстік мәзір;
  

• 
  ортақ кілттер;
  

• 
  кілттің жарамдылық деңгейін орнату және кілт иесіне сену.
  

Бағдарламаны іске қосқан кезде сіз суретте көрсетілген бағдарламаның негізгі бетіне өтесіз. 2.8.

• 
  жоғарғы мәзірде ФАЙЛ, КҮЙШЕ, ТАПСЫРМАЛАР, КӨМЕКТЕГІ тармағы бар. ФАЙЛ бөлімінде келесі функциялар бар:
  

Теңшелімдер (Параметрлер) - мәзір элементін басқан кезде ашыңыз
терезе пайда болады (2.9-сурет). Бұл терезе бар негізгі файлдарды импорттауға мүмкіндік береді. Импорттау үшін жалпы және жеке кілттері бар файлдарды пайдалануға болады.

Зертхана №889



Күріш. 2.8.PGP негізгі терезесі

---

Смотрите также файлы

• Волейбол. Нападающий удар.docx

• Бланк выполнения лабораторной работы 1.docx

• Условия и факторы необходимые человеку для сохранения своего психологического здоровья.docx

• Период Основной ресурс.docx

• Білім беру йымыны атауы 2 Ертіс жоббм.docx