ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 30.11.2023
Просмотров: 682
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Сабақтың барысы:
Сабақ кезеңі/Уақыты | Педагогтің іс-әрекеті | Оқушының іс-әрекеті | Бағалау | Ресурстар | ||
Сабақтың басы Қызығушылықты ояту 7 мин. | Ұйымдастыру кезеңі: (Ұ) Оқушылардың бір-біріне жақсы тілек айту арқылы жағымды ахуал қалыптастыру. Жұмыс жасау ережені еске түсіру. Мақсаты: оқушылар бойында идея немесе тілек білдіру, тыңдау дағдыларын дамытуға бағыттау, сондай-ақ барлық оқушыларды қатыстыру арқылы оқыту жағдайларын теңестіру. Тиімділігі: оқушыны бір-біріне тілек айту арқылы жақындастырады, көңіл күйін көтереді, бауырмалдығын оятады. | |||||
Жаңа сабаққа кіріспе | (Ұ) «Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау. Бір-біріне сұрақтар қояды. Сыныптастырының пікірін толықтырады. Өз ойымен бөліседі. Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, өзара ұжымдық талқылау жасағаннан кейін мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады. | Айтылым. 1-тапсырма. Поэманың екінші тарауы бойынша не айтасыңдар? Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың айтылым дағдысы қалыптасады | Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту. Тиімділігі: оқушының танымдық дағдысы артады. Сонымен қатар оқушыға сабақтың өмірмен байланысын көрсетеді және сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға мүмкіндік береді. Саралау: Бұл жерде саралаудың «Диалог және қолдау көрсету» тәсілі көрінеді. Дұрыс мағынада жауап беруге бағыттау мақсатында кейбір оқушыларға ашық сұрақтар, ал кейбір көмек қажет ететін оқушыларға жетелеуші сұрақтар қойылады. | ҚБ: Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға белсенділікпен қатысқан оқушыға «Жарайсың!» деген мадақтау сөзімен ынталандыру. | ||
Сабақтың ортасы Мағынаны ашу. 31 мин. | 7-тапсырма. Батыр Баянға мінездеме беріп, тұлғалық болмысын анықтатамыз. | Жазылым. 7-тапсырма. Мұғалімнің көмегімен сөздердің магынасын аныктап, кестеге жазады. Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың жазылым дағдысы қалыптасады | Дескриптор: Жалпы -3 балл. - Мұғалімнің көмегімен сөздердің магынасын аныктап, кестеге жазады. - сұраққа жауап береді. | 7-сынып оқулығы Жұмыс дәптерлері | ||
| 8-тапсырманы орындатады. Кестемен жұмыс жасаймыз. | Жазылым. 8-тапсырма. Баянның іс-әрекетіне баға бере отырып, кестені толтырады. Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың жазылым дағдысы калыптасады. | Дескриптор: Жалпы - 3 балл. - Баянның іс-әрекетіне баға бере отырып, кестені толтырады. -Топта талқылайды . | 7-сынып оқулығы Жұмыс дәптерлері | ||
| 9-тапсырма. Поэмаға зейін қойып тыңдатады. | Айтылым. 9-тапсырма. Автордың ұстанымы туралф пікірталас болады. Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың айтылым дағдысы қалыптасады | Дескриптор: Жалпы - 4 балл. - Автордың ұстанымы туралы пікірталас болады. | | ||
Сабақтың соңы Ой толғаныс. Рефлексия 7 мин. | «Аяқталмаған сөйлем» әдісі. Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, рефлексиясын тыңдайды. Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады. Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды. Саралау: Бұл кезеңде саралаудың «Қорытынды» тәсілі көрінеді. | Жеке жұмыс: - бүгінгі сабақта мен....түсіндім, ...білдім, ....көзімді жеткіздім. - бүгін сабақта қуантқаны..... - мен өзімді.....үшін мақтар едім. - маған ерекше ұнағаны..... - сабақтан соң маған........келді - бүгін маған..........сәті түсті. - қызықты болғаны..... - ......қиындық тудырды. - менің түсінгенім..... - енді мен......аламын. | Мұғалім оқушыларды «Бас бармақ» әдісі арқылы бағалайды. Жарайсың! Жақсы! Талпын! Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады. | | ||
Саралау. Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз қабілетті оқушылардың алдына қандай тапсырмалар қоясыз? | Бағалау. Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз? | Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау | ||||
«Диалог және қолдау көрсету», «Тапсырма», «Жіктеу». Саралау тапсырмаларды іріктеуді, белгілі бір оқушыдан күтілетін нәтижені, оқушыға жеке қолдау көрсетуде, оқу материалы мен ресурстарды оқушылардың жеке қабілеттерін ескере отырып әзірлеуді қамтиды. | «Мадақтау сөз» әдісі. 1-10 баллдық жүйе бойынша бағаланады. | Денсаулық сақтау технологиялары. Сабақта сергіту жаттығулары мен белсенді жұмыс түрлерін қолданамын. Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары орындалады. | ||||
Жалпы бағалау Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз. 1: 2: Сабақты жақсартуға не жәрдемдесер еді? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз. 1: 2: Сабақ кезінде, сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиыншылықтары туралы мен нені анықтадым? Келесі сабақтарда неге назар аудару керек? 1: 2: |
Қысқамерзімді жоспар
Сабақтың тақырыбы: Ер есімі-ел есінде
№5-сабақ.
Бөлім: | VII. Жамбыл Жабаев. «Зілді бұйрық»-5 |
Педагогтің аты-жөні: | |
Күні: | |
Сыныбы: | Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны: |
Сабақтың тақырыбы: | Ер есімі-ел есінде |
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты | 7.3.4.1.Әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы шағын сыни шолу жазу |
Сабақтың мақсаты: | Барлық оқушылар үшін: Әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы шағын сыни шолу жаза алады. |
Құндылықтарға баулу: | «Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясы бойынша «Жалпыға бірдей еңбек қоғамы» құндылығына баулу. Бұл арқылы оқушыларда шығармашылық және сын тұрғысынан ойлауы, функционалдық сауаттылығы, қарым-қатынас жасау қабілеті мен жауапкершілігі артады. Сонымен қатар өмір бойы оқуға, еңбеу етуге, Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілікке деген дағдысы қалыптасады. |
Сабақтың барысы:
Сабақ кезеңі/Уақыты | Педагогтің іс-әрекеті | Оқушының іс-әрекеті | Бағалау | Ресурстар | ||
Сабақтың басы Қызығушылықты ояту 7 мин. | І.Ұйымдастыру кезеңі: а) Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Психологиялық жағымды ахуал туғызу Мақсаты: Оқушылар бір-біріне тілек білдіреді, тыңдау дағдыларын дамытуға бағытталады, сондай-ақ барлық оқушылардың қатыстырылуы арқылы сабаққа белсенділігі артады. Тиімділігі: Оқушылар бір-біріне тілек айту арқылы жақындасады, көңіл күйін көтереді және бауырмалдығын оятады. Саралау: Бұл жерде саралаудың «Жіктеу» тәсілі қолданылады. Оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттыру мақсатында мүмкіндігінше оларға таңдау еркіндігі беріледі. | |||||
Жаңа сабаққа кіріспе | (Ұ) «Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау. Бір-біріне сұрақтар қояды. Сыныптастырының пікірін толықтырады. Өз ойымен бөліседі. Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, өзара ұжымдық талқылау жасағаннан кейін мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады. | Айтылым. 1-тапсырма. Поэмадағы батыр бейнесіне көзқарасың қандай? Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың айтылым дағдысы қалыптасады. | Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту. Тиімділігі: оқушының танымдық дағдысы артады. Сонымен қатар оқушыға сабақтың өмірмен байланысын көрсетеді және сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға мүмкіндік береді. Саралау: Бұл жерде саралаудың «Диалог және қолдау көрсету» тәсілі көрінеді. Дұрыс мағынада жауап беруге бағыттау мақсатында кейбір оқушыларға ашық сұрақтар, ал кейбір көмек қажет ететін оқушыларға жетелеуші сұрақтар қойылады. | ҚБ: Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға белсенділікпен қатысқан оқушыға «Жарайсың!» деген мадақтау сөзімен ынталандыру. | ||
Сабақтың ортасы Мағынаны ашу. 31 мин. | 15-тапсырманы түсіндіреді. Талқылауға арналған сұрақтарға оқушылар жауап береді | Жазылым. Поэма оқиғасын өз көзқарастарымен жазады. Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың жазылым дағдысы қалыптасады. | Дескриптор: Жалпы - 3 балл. - Поэма оқиғасын өз көзқарастарымен жазады. -Топта жұмыс жасайды. | 7-сынып оқулығы Жұмыс дәптерлері. | ||
| 19-тапсырманы орындатады. Пікірталастырады. | Айтылым. Поэманаың көркемдігі мен сюжетін талдап, жанарлық ерекшеліктеріне, өз ойларын еркін айтады. Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың айтылым дағдысы қалыптасады | Дескриптор: Жалпы - 3 балл. -Поэманаың көркемдігі мен сюжетін талдап, жанарлық ерекшеліктеріне, өз ойларын еркін айтады. -сұрақтарға жауап береді. | 7-сынып оқулығы Жұмыс дәптерлері | ||
| 21-тапсырма. «Батыр Баян» тақырыбында эссе жаздырамыз. | Жазылым: Эсседе поэманың ұлттық әдебиеттегі орны мен эстетикалық құндылғына назар аударады. Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың жазылым дағдысы қалыптасады | Дескриптор: Жалпы - 4 балл. Эсседе поэманың ұлттық әдебиеттегі орны мен эстетикалық құндылғына назар аударады. | Оқулық, жұмыс дәптерлері. | ||
Сабақтың соңы Ой толғаныс. Рефлексия 7 мин. | «Еркін микрофон» әдісі. Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, рефлексиясын тыңдайды. Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады. Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды. Саралау: Бұл кезеңде саралаудың «Қорытынды» тәсілі көрінеді. | Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсаты, тақырыбы бойынша өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды. | Мұғалім оқушыларды «Жапондық бағалау» әдісі арқылы бағалайды. Яғни «Дұрыс келісемін», «Толықтырамын, басқа көзқарасым бар», «Менің сұрағым бар». Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады. | | ||
Саралау. Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз қабілетті оқушылардың алдына қандай тапсырмалар қоясыз? | Бағалау. Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз? | Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау | ||||
«Диалог және қолдау көрсету», «Тапсырма», «Жіктеу». Саралау тапсырмаларды іріктеуді, белгілі бір оқушыдан күтілетін нәтижені, оқушыға жеке қолдау көрсетуде, оқу материалы мен ресурстарды оқушылардың жеке қабілеттерін ескере отырып әзірлеуді қамтиды. | «Мадақтау сөз» әдісі. 1-10 баллдық жүйе бойынша бағаланады. | Денсаулық сақтау технологиялары. Сабақта сергіту жаттығулары мен белсенді жұмыс түрлерін қолданамын. Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары орындалады. | ||||
Жалпы бағалау Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз. 1: 2: Сабақты жақсартуға не жәрдемдесер еді? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз. 1: 2: Сабақ кезінде, сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиыншылықтары туралы мен нені анықтадым? Келесі сабақтарда неге назар аудару керек? 1: 2: |
Қысқамерзімді жоспар
Сабақтың тақырыбы: Мұхтар Әуезов. Әңгіме.Пейзаж.Суреттеу.
№6-сабақ.
Бөлім: | IX. М.Әуезов. «Көксерек»-5 |
Педагогтің аты-жөні: | |
Күні: | |
Сыныбы: | Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны: |
Сабақтың тақырыбы: | Мұхтар Әуезов. Әңгіме.Пейзаж.Суреттеу. |
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты | 7.1.2.1; Әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау. 7.2.2.1 Эпикалық,поэзиялық , драмалық шығармадағы автор бейнесін анықтау. |
Сабақтың мақсаты: | Барлық оқушылар үшін: Әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдай алады. Көпшілік оқушылар үшін: Эпикалық,поэзиялық , драмалық шығармадағы автор бейнесін анықтай |
Құндылықтарға баулу: | «Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясы бойынша «Жалпыға бірдей еңбек қоғамы» құндылығына баулу. Бұл арқылы оқушыларда шығармашылық және сын тұрғысынан ойлауы, функционалдық сауаттылығы, қарым-қатынас жасау қабілеті мен жауапкершілігі артады. Сонымен қатар өмір бойы оқуға, еңбеу етуге, Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілікке деген дағдысы қалыптасады. |
Сабақтың барысы:
Сабақ кезеңі/Уақыты | Педагогтің іс-әрекеті | Оқушының іс-әрекеті | Бағалау | Ресурстар | ||
Сабақтың басы Қызығушылықты ояту 7 мин. | Ұйымдастыру кезеңі: (Ұ) Оқушылардың бір-біріне жақсы тілек айту арқылы жағымды ахуал қалыптастыру. Жұмыс жасау ережені еске түсіру. Мақсаты: оқушылар бойында идея немесе тілек білдіру, тыңдау дағдыларын дамытуға бағыттау, сондай-ақ барлық оқушыларды қатыстыру арқылы оқыту жағдайларын теңестіру. Тиімділігі: оқушыны бір-біріне тілек айту арқылы жақындастырады, көңіл күйін көтереді, бауырмалдығын оятады. | |||||
Жаңа сабаққа кіріспе | (Ұ) «Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау. Бір-біріне сұрақтар қояды. Сыныптастырының пікірін толықтырады. Өз ойымен бөліседі. Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, өзара ұжымдық талқылау жасағаннан кейін мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады. | Айтылым. 1-тапсырма? Мұхтар Әуезовтың қандай шығармалары бар? Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың айтылым дағдысы қалыптасады | Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту. Тиімділігі: оқушының танымдық дағдысы артады. Сонымен қатар оқушыға сабақтың өмірмен байланысын көрсетеді және сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға мүмкіндік береді. Саралау: Бұл жерде саралаудың «Диалог және қолдау көрсету» тәсілі көрінеді. Дұрыс мағынада жауап беруге бағыттау мақсатында кейбір оқушыларға ашық сұрақтар, ал кейбір көмек қажет ететін оқушыларға жетелеуші сұрақтар қойылады. | ҚБ: Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға белсенділікпен қатысқан оқушыға «Жарайсың!» деген мадақтау сөзімен ынталандыру. | ||
Сабақтың ортасы Мағынаны ашу. 31 мин. | 2-тапсырма түсіндіріледі. Өзара еркін пікір алмасамыз. | Жазылым. Мұхтар Әуезов туралы жазылған пікірлерді жинап, кестені толтырады. Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың жазылым дағдысы қалыптасады | Дескриптор: Жалпы - 3 балл. Мұхтар Әуезов туралы жазылған пікірлерді жинап, кестені толтырады. | Оқулық, жұмыс дәптерлері. | ||
| 3-тапсырма. Қарқыны жылдам оқушыларға бағыттаушы сұрақтар қойып қолдау көрсетеді. | Жазылым. Топқа бөлініп, әңгімені не үшін «Көксерек» деп атағанына назар аударып дәртерге жазады. Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың жазылым дағдысы қалыптасады | Дескриптор: Жалпы - 4 балл. - Топқа бөлініп, әңгімені не үшін «Көксерек» деп атағанына назар аударып дәртерге жазады. -сұрақтара жауап береді. | Оқулық, жұмыс дәптерлері. | ||
| «Түртіп алу» әдісі арқылы оқулықтағы мәтінді оқуға нұсқау береді. | Жазылым. Мәтінді талдап. Өз ойларымен қорытынды жасйды. Жұмыс дәптерлеріне негізгі ұғымның анықтамасын жазып алады. Осы тапсырманы орындау арқылы оқушылардың жазылым дағдысы қалыптасады | Дескриптор: Жалпы - 3 балл. - Мәтінді талдап. Өз ойларымен қорытынды жасйды. - Жұмыс дәптерлеріне негізгі ұғымның анықтамасын жазып алады. | Оқулық, жұмыс дәптері | ||
Сабақтың соңы Ой толғаныс. Рефлексия 7 мин. | «Аяқталмаған сөйлем» әдісі. Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, рефлексиясын тыңдайды. Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады. Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды. Саралау: Бұл кезеңде саралаудың «Қорытынды» тәсілі көрінеді. | Жеке жұмыс: - бүгінгі сабақта мен....түсіндім, ...білдім, ....көзімді жеткіздім. - бүгін сабақта қуантқаны..... - мен өзімді.....үшін мақтар едім. - маған ерекше ұнағаны..... - сабақтан соң маған........келді - бүгін маған..........сәті түсті. - қызықты болғаны..... - ......қиындық тудырды. - менің түсінгенім..... - енді мен......аламын. | Мұғалім оқушыларды «Бас бармақ» әдісі арқылы бағалайды. Жарайсың! Жақсы! Талпын! Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады. | | ||
Саралау. Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз қабілетті оқушылардың алдына қандай тапсырмалар қоясыз? | Бағалау. Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз? | Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау | ||||
«Диалог және қолдау көрсету», «Тапсырма», «Жіктеу». Саралау тапсырмаларды іріктеуді, белгілі бір оқушыдан күтілетін нәтижені, оқушыға жеке қолдау көрсетуде, оқу материалы мен ресурстарды оқушылардың жеке қабілеттерін ескере отырып әзірлеуді қамтиды. | «Мадақтау сөз» әдісі. 1-10 баллдық жүйе бойынша бағаланады. | Денсаулық сақтау технологиялары. Сабақта сергіту жаттығулары мен белсенді жұмыс түрлерін қолданамын. Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары орындалады. | ||||
Жалпы бағалау Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз. 1: 2: Сабақты жақсартуға не жәрдемдесер еді? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз. 1: 2: Сабақ кезінде, сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиыншылықтары туралы мен нені анықтадым? Келесі сабақтарда неге назар аудару керек? 1: 2: |
Қысқамерзімді жоспар
Сабақтың тақырыбы: Көксерек.Көксеректің ауылға келуі.Көксеректің мінезі.
№7-сабақ.
Бөлім: | IX. М.Әуезов. «Көксерек»-5 |
Педагогтің аты-жөні: | |
Күні: | |
Сыныбы: | Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны: |
Сабақтың тақырыбы: | Көксерек.Көксеректің ауылға келуі.Көксеректің мінезі. |
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты | 7.1.1.1; Әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау 7.2.1.1.Шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыру |
Сабақтың мақсаты: | Барлық оқушылар үшін: Әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдай алады. Көпшілік оқушылар үшін: Шығармадағы эпизодтар мен бейнелерді салғастыра алады. |
Құндылықтарға баулу: | «Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясы бойынша «Жалпыға бірдей еңбек қоғамы» құндылығына баулу. Бұл арқылы оқушыларда шығармашылық және сын тұрғысынан ойлауы, функционалдық сауаттылығы, қарым-қатынас жасау қабілеті мен жауапкершілігі артады. Сонымен қатар өмір бойы оқуға, еңбеу етуге, Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілікке деген дағдысы қалыптасады. |