Файл: Задачи пропедевтики внутренних болезней. Основные понятия (этиология, патогенез, симптом, синдром, диагноз). Этика и деонтология медицинской сестры.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 30.11.2023
Просмотров: 151
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
-
Задачи пропедевтики внутренних болезней. Основные понятия (этиология, патогенез, симптом, синдром, диагноз). Этика и деонтология медицинской сестры.
Ішкі аурулар пропедевтикасының міндеттері. Негізгі ұғымдар (этиологиясы, патогенезі, симптомы, синдромы, диагностикасы). Медбике этикасы және деонтологиясы.
Пропедевтика термині Гректің «propaideuo» сөзінен шыққан болып, «дайындау», «орнату» деген мағынаны білдіреді. Пропедевтика – ішкі аурулардың диагностикалық негізі.
Ауру дегеніміз – ол ағзаның зақымдануға қарсы беретін қатысты серпілісі. Ауру тек бір жеке мүшені ғана зақымдамайды, ол тұтас адамға әсер етеді
Ішкі аурулар – клиникалық медицинаның аймағында, ішкі мүшелер ауруларының этиологиясын, патогенезін, клиникалық көрінісін және оның диагностикалық, емдеу, алдын алу әдістерін зерттейді және науқастың түрін танып анықтау, жеке аурулардың пайда болу себептерін анықтайды.
Ішкі аурулар пропедевтикасында аурудың симптомдары мен белгілерін және оларды анықтаудың әдісін оқытады;
Диагностика – медициналық ғылымның бір бөлімі, тиісті емдеу және алдын алу шараларын тағайындау мақстаымен дәрігердің науқасты зерттеу барысы және ауруды тану, науқастың жағдайын бағалау.
Диагноз – аурудың және науқас жағдайын тану туруалы дәрігердің қысқаша қортындысы.
Ауруды тану үшін оның көрінісін білу, ағзадағы тек оның өзіне тән өзгерісін табу керек. Аурудың әртүрлі көріністерін анықтау және үйрену үшін ұқсамаған зерттеу әдістері қолданылады.
Диагностикалық зерттеу әдістері негізгі және қосымша болып бөлінеді.
Негізгі зерттеу әдістері сұрастыру, қарау, пальпация, перкуссия және аускультация. Субъективті және объективті көріністерді анықтау.
Аурулардың пайда болуына әкеліп соғатын мәнбірлерді аурудың этиологиясыдеп атайды. Олар экзогенді және эндогенді деп екі топқа бөлінед
Әр аурудың биологиялық даму механизмін патогенез деп атайды. Мысалы, өкпе қабынуында патогенді жұқпаның әсерінен өкпе ұлпасы зақымданып,өкпе альвеоларына сары судың жиналуы. Сөйтіп дем алу дәрісі бұзылады.
Симптом – аурудың негізгі клиникалық белгісі, ауру әйгіленісі. Мысалы, лоқсу, құсу асқазан ауруларында, жөтел – тыныс алу мүшелерінің ауруларында кездеседі. Симптомдар субъективтік және объективтік түрге бөлінеді. Субъективтік деп науқастың өзінің сезген сезім шағымдарын айтады, ал объективтік деп дәрігердің науқасты қарағанда анықтаған белгілерін айтады (мысалы, жүрек, бауыр көлемінің үлкеюі, қан қысымының, дене қызуының көтерілуі т.б.)
Синдром деп әр патологиялық жағдайға сәйкес келетін бірнеше симптомның жиынын айтады. Мысалы, уыттану синдромына әлсіздену, дене қызуының көтерілуі, бас ауруы, бас айналуы, тамаққа тәбетінің тартпауы жатады. Аурудың нәтижесі жазылу, созылмалы түріне ауысу, мүгедектікке ұшырау немесе өлімге ұшырау. Ағзаның функционалдық жағдайына байланысты мүгедектік 3 топқа бөлінеді.
І топ – науқас функционалдық қабілетінен толығымен айырылады. Науқас өзін-өзі күте алмайды.
ІІ топ – науқас функционалдық қабілетінен жартылай айырылады, бірақ өзін-өзі күте алып, өздеріне сәйкес тұрмыс істей алады.
ІІІ топ - науқас жұмыс жағдайын толығымен істей алмайды, жеңіл жұмыс жасауға рұқсат беріледі.
Дерт анықтамасын сырқатқа диагноз қою үшін қолданады (қандай ауру екенін анықтау үшін).
Диагноз – аурудың анықтамасы, оны медицина терминологиясымен жазу. Диагноз болжамды, нақтылы(дифференциалды), қорытынды болады. Болжамды диагнозды науқастың шағымдарына, субъективтік, объективтік тексеру мәліметтеріне сүйеніп қояды. Дифференциалды – көп аурулардың белгілері бір біріне ұқсас келеді, сондықтан қосымша тексерістерді жүргізіп, клиникалық белгілерін салыстырып, қай ауруға тән екендігін анықтап сырқат түрін бір - бірінен ажыратады. Қорытынды диагнозды субъективтік, объективтік және қосымша тексеру нәтижелер көрсеткіші бойынша қояды
диагностика түрлері олар клиникалық, зертханалық, бейнелеу, қашықтан, алып тастау, арандату және дифференциалды болуы мүмкін. Медициналық диагноз - бұл адам ағзасында аурудың немесе физикалық жағдайдың болуын анықтайтын процесс.
Дәл диагнозға жету үшін пациент туралы ақпаратты жинап, қарама-қарсы қою керек. Бұл ақпарат ауру тарихы, белгілері, белгілері және қосымша зерттеулер арқылы алынады.
Медициналық этика - медицина қызметкерлерінің адамгершілік қасиеттерінде кѳрініс табуда. Ол медицина қызметкерлерінің ерекшеліктері мен қоғамда алатын орнына байланысты мінез-құлық нормаларын реттейтін
қағидалар жиынтығын қамтып, дәрігердің науқастар мен және олардың туыстарымен өзара қарым-қатынасына, тән және жан тазалығын қарастырады. Медициналық этиканың құрамдас бѳлігі деонтология болып табылады. Бұл жаңа ғылым саласы XIX ғасырдың басында пайда болды
(грекше dеоn - тиісті; lоgоs - ғылым, ілім).
Деонтология термині қолданысқа енгеніне аса кѳп болтан жоқ: өткен
ғасырдың басында ағылшын философы И. Бентам оны адамның кәсіби мінез-құлқы туралы ғылымның атауы ретінде ауызға алған.
Қазіргі таңда «биомедициналық этика» үш түрде немесе модельде беріледі:
1. Гиппократ модельі. Бұл модельдің негізгі принцпі – «зиян келтірме».
2. Парацельс модельлі (1493-1541 жж.) – «Қайырымдылық
жасау», орта ғасырларда пайда болған.
3. Деонтологилық модель немесе дәрігерлік этика, 1840 ж
құрылған. (авторы Петров). Негізгі принцпі «міндетті
орындау».
4. Биоэтика – дәстүрлі медицинаның заманауи түрі, негізгі
принцпі «адамның құқығын және мәртебесін сыйлау».
-
Анамнез жизни. Определение понятия. Составные части.
Омир анамнезі. Ұғымның анықтамасы. Құрамдас бөліктер
Аурудың өмір тарихы.Бұл бөлімнің ерекшелігі аурудың дамуын анықтауға ықпал етеді. Науқастың қай елді мекенде туып өскеніне көңіл бөлу керек. Кейбір аудандарда йод тапшылығынан қалқанша без ауруларының, бруцеллез, безгек сырқаттарынының да дамуы жиі байқалады. Сол аймақтағы тұрғындардың әлеуметтік және материалдық жағдайлары ескеріледі. Әйел адамның етеккір циклінің өтуін, қанша құрсақ көтергендігін, жүктіліктің өту кезенің барысын, босануын сұрастыру әдісін қолдана отырып жүзеге асырады. Сырқаттың жалпы денсаулық жағдайын анықтау үшін оның мамандығын, қызметтегі талаптарды орындауын, тамақтану тәртібін сұрастырып қолданады. Бұдан басқа қандай сырқаттар түрімен ауырғандығын, жан ұясында тұқым қуалаушылық ауруларын анықтайды. Науқастың дәрі-дәрмектерге, әр түрлі тағамдар және тағы басқа заттарға аллергия серпілісін анықтайды. Жағымсыз қылықтар туралы сұрап білу басты көрсеткіш болып табылады.
Өмір анамнезі баланың немесе оның ата-анасын сұрастыру арқылы баланың
өмірі жайлы ақпарат жиынтығын айтады.
ӨМІР АНАМНЕЗІ – аnamnesis vitae.
Жалпы графиктік сипатқа йе:
туылған жері,
білімі,
бұрын және қазір өмір сүрген ортасының шарт-жағдайы,
материялдық жағдайы,
отбасылық жағдайы,
қызығушылығының артуы,
әдеттері,
дем алу жағдайы,
физикалық белсенділік жағдайы.
қосымша ауруларға және оның ағымына көңіл аудару керек;
зиянды әдеттері – темекі шегу, арақ ішу т.б., олардың мөлшері.
жалпы анамнез жыныс қызметін қамтиды.
тұқым қуалаушылық.
-
Правила осмотра. Виды осмотра. Их методика.
Тексеру ережелері. Тексеру түрлері. Олардың техникасы
Тексеру. Қарау кезінде пациенттің жалпы түрі және жалпы жағдайы анықталады - қанағаттанарлық, ауырлығы орташа, ауыр және өте ауыр. Алдымен төсектегі жағдайды, сыртқы қақпақтардың жағдайын (тері, шырышты қабаттар) анықтаңыз, содан кейін дененің жеке бөліктерін (бет, бас, мойын, Магистраль, жоғарғы және төменгі аяқтар) тексеріңіз.
Тексеру түрлері: арнайы және жалпы.
Жалпы тексеру диагноздың бірінші кезеңі, оның көмегімен науқастың жалпы жағдайы туралы түсінік алынады
1.Жағдайы: қанағаттанарлық, ауырлығы орташа, ауыр
2. Сана: айқын, Ступор ( stupor) науқас қоршаған ортасын түсіне бермейді, сұраққа салбырт жауап береді Сопор (sopor) науқас үнемі жатады да, тек қатты дыбыстан не айғалағанда ғана жауап береді Кома (coma) науқастың ес түссіз, санасыз күйі, кейде рефлекстер мүлдем жоғалады
3. ЖАҒДАЙЫ: белсенді, пассивті, мәжбүрлі
4. Бет әлпеті: тыныш, қозған, ерекше түрлері
5. Жүрісі: бос, шектелген, көңілді, үйрек тәрізді, ерекше
6. ДЕНЕСІ (телосложения): дұрыс, дұрыс емес
7. Конституциялық түрі: нормостеник- орташа қалыпты жағдай
Астеник- дене тұрқы ұзын , аяқ-қолдары ұзын және жіңішке , тар иық, бет сүйегі жіңішке көкіріек қуысы жіңішке және жалпақ.
Гиперстеник- кең жіне үлкен кеуде , иықтары кең , бет пішіні жалпақ
8. Бойы , салмағы
9. Тамақтану: қанағаттанарлық, жақсы, артық, төмен, кахексия
10. Теріні зерттеу : түсі, тургор, ылғалдылығы, тазалығы (бөртпелер), тыртықтар, қосымшалар( тырнақтар, шаштар), шырышты қабықтар( түсі, бөртпелері), ісінулер (орналасуы, түсі, температурасы, тығыздығы)
11. Лимфа түйіндері: диаметрі, пішіні, ауруы, консистенциясы, қозғалғыштығы, жабысқақтығы
12. Бұлшықет жүйесі: даму дәрежесі, тонус, ауырсыну, дүмпулер, паралич
13. Сүйектер: деформациялар, ауырсыну
14. Буындар: конфигурация, терінің гиперемиясы, температура, белсенді және пассивті қозғалыс көлемі, ауырсыну, қысылу, тербеліс, контрактура, анкилоз
Арнайы тексеруді мамандар (гинеколог, офтальмолог) арнайы құралдарды пайдалана отырып жүзеге асырады.
Тексеру бас. Оның пішіні мен мөлшеріне назар аударыңыз. Бірқатар аурулар кезінде бастың тән қозғалыстары байқалады: бастың қисаюы жүйке кенелерінің салдары болуы мүмкін, еріксіз қозғалыстар паркинсонизммен, бастың пульсирленген ауытқуларымен (мусс симптомы) — аорта қақпақшасының жеткіліксіздігімен.
Тексеру көбінесе маңызды диагностикалық ақпарат береді. Бет әлпеті, тері мен еріннің түсі, бет әлпетінің жағдайы және мимикалық қатпарлардың орналасуы, тері астындағы тіндердің ылғалдану дәрежесі, көз саңылауларының мөлшері үлкен мәнге ие.
Көзді тексеру әртүрлі аурулардың бірқатар белгілерін анықтауға мүмкіндік береді. Қабақтың қара түсі тиротоксикоз, Аддисон ауруы кезінде пайда болады. Қабақтың сарғаюы-әртүрлі шығу тегінің сарғаюының белгісі.
Бетті қарау кезінде мұрын үлкен мөлшерде немесе өзгертілген пішінде назар аударуы мүмкін, мысалы, риносклерома, мерез (ер-тоқым мұрны деп аталады),
Ауызды тексеру кезінде оның пішінінің өзгеруіне, бұрыштардың симметриясына, еріннің жабылу дәрежесіне, олардың түсіне және т. б. назар аударылады.
Тістерді тексеру олардың пішінінің, позициясының, санының өзгеруін және соңында тән ауруларды анықтай алады.
Тілді тексерудің ерекше диагностикалық маңызы бар. Бірқатар аурулармен тілдің өзіндік ерекшеліктері бар: таза, қызыл және дымқыл — ойық жарамен, таңқурай-скарлатинмен, құрғақ, жарықтармен және қара қоңыр жабындымен жабылған, ауыр интоксикациямен,
Мойынды тексеру толық тексеруге мүмкіндік беретін бастың жағдайы өзгерген кезде жүргізіледі. Каротид артерияларының пульсациясына, қан тамырларының пульсациясына назар аударыңыз
Теріні тексеру бетке, мойынға, магистральға және аяқ-қолдарға жасалады. Оның түсіне, кеуектілігіне, ылғалдылығына, әртүрлі бөртпелер мен тыртықтарға назар аударыңыз.
Аяқ-қолдарды тексеру терінің өзгеруін, ісінуді, варикозды тамырларды, жаралардың, тыртықтардың, контрактуралардың, дүмпулердің болуын анықтауға мүмкіндік береді.
Сүйек-буын жүйесін тексеру. Сүйек жүйесін бағалай отырып, олар әртүрлі ақауларға, қисықтықтарға және басқа деформацияларға назар аударады.
-
Анамнез заболевания. Определение понятия. Составные части.
Ауру тарихы. Ұғымның анықтамасы. Құрамдас бөліктер
Аурудың тарихы-аурудың басталуы, аурудың басталу сәтінен бастап емдеу сәтіне дейінгі белгілердің динамикасы, пациент бұл ауруды қандай факторлармен байланыстырады, қандай зерттеулер және қандай емдеу жүргізілді және нәтижелері қандай және т.б.Аурулардың тарихы кезінде келесі сұрақтарға нақты жауаптар алу керек: 1) Ауру қашан басталды; 2) ол қалай басталды; 3) ол қалай өтті; 4) пациентті емдеу мекемесіне әкелген соңғы нашарлау қашан және қалай пайда болды.Анықтау кезінде аурудың жиі сұрақ қоюға қосымша сұрақтар нақтылайтын қандай жағдай күшейтеді ауыр симптомдары немесе алып тастайды