Файл: Задачи пропедевтики внутренних болезней. Основные понятия (этиология, патогенез, симптом, синдром, диагноз). Этика и деонтология медицинской сестры.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 30.11.2023
Просмотров: 153
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Гипоталамус-гипофиздік жүйе
Гипоталамус — аралық мида орналасқан ішкі секреция бездерінің қызметін реттейтін орталық. Әдеби тұрғыда айтатын болсақ: гипоталамус ішкі секреция бездерінің «композиторы». Гипоталамус пен гипофиз тығыз байланыста жұмыс істеп, Гипоталамус-гипофиздік жүйені құрайды. Гипоталамус гипофиз безін реттейді, ал гипофиз ағзадағы барлық басқа бездердің жұмысын реттейді. Олар нейрогормондар бөліп рефлекстік және гуморальдік реттеуді жүзеге асырады. Гипоталамус гипофизге әсер ететін статин (гипофиздың гормон түзуін тежейді) және либерин (гипофиздің гормон бөлу белсенділігін арттырады) гормондарын бөледі. Окситоцин және вазопрессин гормондары гипофиздың артқы бөлігінде жиналады.
Гипофиз және Эпифиз
Гипофиз — аралық мида орналасқан ішкі секреция бездерінің ең негізгі жетекші орталығы. Әдеби тұрғыда бұл гормон ішкі секреция бездерінің «дирижері» болып саналады. Гипофиз - сопақша пішінді, салмағы 0,5-0,7 г. Гипофиз гормондарының барлығы химиялық құрамы бойынша пептидті (нәруызды). Гипофиз үш бөліктен тұрады: алдыңғы, артқы, ортаңғы
Аралас бездер сөл де, гормон да бөледі. Сөлді арнайы өзектері арқылы басқа жерде орналасқан мүшелерге, ал гормондарды тікелей қанға бөледі. Сондықтан бұл бездер әрі сыртқы, әрі ішкі секреция бездеріне жатады. Аралас бездерге ұйқыбез бен жыныс бездері жатады.
Ұйқыбездің құрылысы: ұйқыбез бозғылдау қызғылт түсті, ұзындығы 15-22 см, құрсақ қуысының сол жағында асқазанның астына таман орналасады. Ұйқыбездің сыртқы секрециялық (экзокриндік) қызметі: өзінен бөлінетін ұйқыбез сөлі (панкреатин) өзекшесі арқылы тікелей ұлтабарға құйылады. Ішкі секрециялық (эндокриндік) қызметі: ұйқыбездің әр жерінде топтанып орналасқан ерекше жасушалар жиынтығына байланысты. Мұндай топтанып орналасқан жасушалар ұйқыбездің жалпы салмағының 2-10%-ын құрайды. Жасушалар тобы әсіресе ұйқыбездің төменгі ұшында көбірек орналасқан. Адамның ұйқыбезінде мұндай жасушалар тобының саны 1 800 000-ға жетеді, олардың өзегі болмайды. Жасушалар тобының диаметрі 100 мкм-ден 500 мкм-ге дейін, пішіндері домалақ, сопақша және т.б. Сәби және жас кезде ағзаның өсуіне әсер ететін инсулин гормоны, ал қартайғанда глюкагон гормоны көбірек бөлінеді. Ұйқыбездің экзокриндік қызметі асқорыту ферментін бөлу болса, эндокриндік қызметі инсулин, глюкагон гормондарын бөлумен байланысты.
Қызметі: инсулин ( латынша аралша, топ) - қарапайым нәруыз, қандағы глюкозаны реттейтін гормон. Инсулин гормонын Канада ғалымдары 1921 жылы жасанды жолмен бөліп алған. Инсулин жасушалардың жарғақшасы арқылы глюкозанын өтуін жылдамдатады және оның біраз бөлігін гликогенге айналдырады.
Гликоген - глюкозаның жүздеген молекуласынан құралған полисахаридтер. Ол суда ерімейді, сондықтан қанда болмайды. Тағамнан алынған артық мөлшердегі көмірсулар гликоген түрінде бауырда, бұлшықеттерде кор ретінде жиналады.
Дені сау адамның қанында глюкозаның мөлшері 4,6-6,7 миллимоль/ л. Глюкоза - ағза үшін энергетикалық және пластикалық материал. Май мен нәруыз алмасуына да әсер етеді. Нәруыз түзілу кезінде жасуша жарғақшасынан аминқышқылдардың тасымалдануын күшейтеді. Инсулин зат алмасудың көптеген реакциясына қатысады.
Инсулин гормоны жетіспегенде (аз бөлінгенде) ағзада болатын ауытқулар: денеде инсулин гормоны жетіспесе, адам ңантауруына (сусамыр) шалдығады. Қант ауруы (сахарный диабет) көмірсу алмасуының бү-зылуынан болады. Қанда глюкозаның концентрациясы 10 миллимоль/ л дейін жоғарылайды. Бұл аурумен ауырған адамның бауырында гликоген коры азайып, қанда глюкоза мен май қышқылы көбейеді. Жасушада аминқышқылы реакциясы бұзылып, нәруыздың түзілуі на-шарлайды. Қанда глюкозаның мөлшері 0,1%-дан - 0,4% -ға дейін көбейеді, зөрдің құрамында глюкоза пайда болады.
Қанда глюкоза мөлшері артқандықтан, ол зәрмен бірге сыртқа шығарылады. Қантты бөліп шығару үшін косымша су мөлшері қажет.
Аурудың белгісі: адам шөлдей береді; тамақты да жиі қабылдайды; тез арықтайды. Бұл ауруды суды көп қажет ететіндіктен, «сусамыр» дейді. Қант диабеті ауруын емдеу үшін құрамында көмірсулары бар тағамдарды өте аз пайдалану; диета сақтау; денеге инсулин гор-монын жіберу; «толбутамид», «надизан» және т.б. дөрілерді ішу қажет. Үйқыбезден бөлінетін екінші гормон - глюкагон. Бұл гормонның қызметі инсулин гормонына керісінше. Егер қанда глюкоза жетіспесе, глюкагон гликогеннің глюкозаға айналуына әсер етеді. Қанда глюкозаның мөлшері көбейеді.
Жыныс бездерінің сыртқы секрециялық белгісі: ер адамдардың жыныс бездерінде жыныс жасушалары - сперматозоидтар, әйелдер-де жұмыртқа жасушасы түзіледі. ішкі секрециялық белгісі: жыныс бездерінде түзілген жыныс гормондары бірден қанға бөлінеді. Ер адамдардан бөлінетін жыныс гормондары - андрогендер (грекше - еркек), оның негізгісі - тестостерон. Әйелдердің жыныс гормондары экстрогендер деп аталады.
Қызметі: ер адамдардың жыныс гормоны еркектерге тән белгілердің дамуына әсер етеді (дауыстың жуандауы, сақал-мұрттың шығуы, бұлшықеттерінің даму ерекшеліктері және т. б.). Андрогендер - бауыр, бүйрек, бұлшықеттегі нәруыздың түзілуін күшейтеді.
Эндокриндік Аурулар эндокриндік жүйесінің гормондардың шамадан тыс немесе жеткіліксіз шығарылымнан туындайды. қарапайым көріністерін сипатталады, осы аурулар үшін. Жүруі эндокриндік бұзылулар ұйқышылдық, әлсіздік, шаршау, эмоционалдық тұрақсыздық белгілері ретінде. Сонымен қатар, науқастардың бұзылуы Потливость, шөлдеу, бет және қабақтың ісінуі, кенеттен салмақ пайда немесе, керісінше, салмақ жоғалту, етеккір циклінің бұзылуы ұйқыға бейім.
Гипогликемиялық ауру қан глюкоза азаюына байланысты туындайды. Бұл асқазан жасушаларының секреция инсулин артуына байланысты. аштық, аяқ дірілдеп, әлсіздік сезімі күшті сипатталады эндокриндік жүйе аурулардың даму бастау. Аурудың одан әрі дамыту үйлестіру, мазасыздық, сананың шатасуы, психикалық толқулар жоғалтуға жүреді. ауру көмірсулар тұтыну қант диабеті немесе тиімсіз инсулин дозаланғанда бастауға болады.
гипотиреоз жылы секрециясын азайды thyritropic гормондар, зат алмасу процестерін баяулатады. тұрақты салқын, жад жоғалту, ұйқышылдық, құрғақ тері, іш қатудың білдіру сипатталады осы эндокриндік аурулар үшін. ауру басқа органдар, негізінен жүрек-қан тамырлары жүйесіне әсер етеді.
Диабет Несахарный вазопрессин төмен өндіруге салдарынан пайда болады. Бұл гормон сұйықтар өндіру және тұтыну реттеу үшін жауапты болып табылады. Тәжірибе көрсетіп отырғандай, бұл нысаны жас ерлер жүреді. шамадан тыс және өте жиі зәр шығару, ұйқысыздық, экстремалды ашқарақтық сипатталады ауруы. салмақ жоғалту, тәбетінің жоқтығына сүйемелдеуімен бағытын жалғастыруда. Онда сондай-ақ, раздражительности және шаршау, іш қатуға бейімділік және құрғақ теріні артты. ауру жыныстық саласындағы әсер етеді.
Қант диабеті инсулин салыстырмалы немесе абсолюттік болмауымен байланысты болып отыр және қабілеті нашар көмірсулар алмасуының сипатталады. Диабет бірінші түрі немесе жасөспірімдер жастағы балалар дамытады. эндокриндік аурулардың осы түрі үшін уақтылы тұрақты инсулин қажет. Типті қант диабеті қант диабеті, әдетте қырық жастан кейін дамиды. Бұл ауру ұйқы безінің инсулинді жеткіліксіз өндіру туындаған. негізгі белгілері салмақ жоғалту, ретінде жіктелуі тиіс құрғақ аузында, әлсіздік, ашушаңдық, ұйқы бұзылуы. ауру, сондай-ақ басқа да мүшелері мен жүйелерін әсер етеді.
Гипертиреоз (арттырылды) қалқанша безінің гиперактивностью сипатталады. ауру қатерсіз қалыптастыру салдарынан орын алады. Ауру, жеңіл, орташа немесе ауыр нысаны болуы мүмкін.
- 1 2 3 4 5 6
Особенности расспроса при патологии костно-мышечной системы и соединительной ткани.
Тірек-қимыл аппараты және дәнекер тін патологиясында сұрау ерекшеліктері.
Тірек-қимыл аппаратын тексеру кезінде дәрігер науқастан тірек-қимыл аппаратының белгілері туралы сұрайды және дене қызуы, қалтырау, салмақ жоғалту, бөртпе, көздің ауыруы немесе қызаруы, жүрек, өкпе және асқазан-ішек ауруларының белгілері сияқты басқа белгілерді анықтауға тырысады. . Бұл басқа белгілер тірек-қимыл аппаратының әртүрлі жағдайларынан туындауы мүмкін немесе олармен байланысты болуы мүмкін. Ауырсыну тірек-қимыл аппаратының бұзылуының ең жиі кездесетін симптомы болып табылады. Дәрігер науқастан ауырсынудың сипатын, орнын және қарқындылығын сипаттауды сұрайды. Ол науқастан ауырсынуды күшейтетін немесе жеңілдететін факторларды тізіп, ауырсынудың жаңа немесе қайталануын көрсетуін сұрайды. Дәрігер ауырсынудың буынның бірінші қозғалысымен немесе ұзақ күш салудан кейін күшейетінін, жаяу жүргеннен кейін сезілетінін немесе күн ішінде пайда болғанын білгісі келеді. Сондай-ақ дәрігер науқастан ауырсынуды сипаттауды сұрайды, мысалы, өткір немесе тартылатын ауырсыну немесе ауыратын немесе жанып тұрған ауырсыну. Ол науқастың буынның тереңдігінде немесе басқа тірек-қимыл аппаратында ауырсынуды сезінетінін білуі керек. Ауырсынудың түрі мен орнын білу дәрігерге оның себебін анықтауға көмектеседі. Тірек-қозғалыс аппаратының ауруларында жиі буын қатаюы (яғни буында қозғалуға тырысқанда қарсылық сезімі) дамиды. Дәрігерлер науқастардан өздерінің қаттылық сезімін дәл сипаттауды сұрайды, өйткені пациенттер әлсіздікті немесе қатты шаршауды (шаршауды) сипаттау үшін «қаттылық» сөзін жиі пайдаланады, бірақ дәрігерлер үшін «қаттылық» буындарды жылжыту қиындықтарын білдіреді. Дәрігерлер қозғалыс кезінде пайда болатын ауырсынуға байланысты қаттылық пен қозғалысты бастауды қаламауды ажыратады. Дәрігер сондай-ақ науқастың қаттылығын сезінген кезде сипаттауды сұрайды. Кейбір бірлескен жағдайларда (мысалы, ревматоидты артрит және остеоартрит) қаттылық демалыс кезеңінен кейін алғаш рет қозғалғанда немесе таңертең оянғанда пайда болады. Сондай-ақ, дәрігер науқастың қай жерде қаттылық сезінетінін және оның қанша уақыт бойы жалғасып жатқанын білуі керек. Мысалы, қабынуды тудыратын ауруларда (мысалы, ревматоидты артрит) қаттылық ұзақ уақыт бойы (бір сағаттан астам) байқалады, ал қабынуды тудырмайтын ауруларда (мысалы, остеоартрит) қаттылық байқалады. қысқа мерзімді (шамамен 10 минут), бірақ ол ауыр және ауыр болуы мүмкін. Дәрігер шаршау туралы да сұрауы мүмкін. Шаршау - бұл демалуға деген қатты қажеттілік және кез келген әрекетті бастау және жалғастыру үшін күштің болмауы. Бұл әлсіздіктен немесе қозғала алмаудан ерекшеленеді, сондықтан дәрігерлер оны ұйқышылдықтан ажырату үшін пациенттерді бағалайды. Шаршау дененің көптеген жүйелеріне әсер ететін және қабынуды тудыратын аурудың немесе қалыпты ұйқы режиміне кедергі келтіретін аурудың симптомы болуы мүмкін. Пациенттер буындардың тұрақсыздығын (мысалы, буынның тербелуі немесе деформациясы) сезінуі мүмкін, бұл буындардың немесе буынды тұрақтандыратын басқа құрылымдардың әлсіздігін көрсетеді. Тізе буынының ең көп таралған деформациясы.
-
Аллергозы. Характеристика. Организация сестринского процесса.
Аллергия. Сипаттама. Мейірбикелік процесті ұйымдастыру.
Аллергия — организмнің иммундык жауабынын үлгісі, ол әр түрлі кұрамдагы бөгде заттарға ағзаның жоғарғы ерекше сезімталдығының дамуынан пайда болады.Аллергияны туындататын заттарды аллергендер дейді.
Аллергиялық реакциялар емдеудің көріністері мен ауырлығында әр түрлі; олар әртүрлі бағытта дамып, дененің әртүрлі мүшелері мен тіндерін тарта алады.
Аллергиялық реакциялардың екі түрі бар.
* дереу түрі
·замедленного типа. (ақырын түрі)
Жедел түрдегі аллергиялық реакциялар аллергенге ұшырағаннан кейін 15-20 минут ішінде дамиды. Кешіктірілген типтегі аллергиялық реакциялар аллергенге ұшырағаннан кейін 1-2 күннен кейін дамиды.
Аллергоздар-бұл әртүрлі экзогендік аллергендердің әсеріне жедел түрдегі иммундық реакцияның клиникалық көрінісі, онда тіндер зақымдалады.
Ағымдағы болжам және өмірге қауіпті жағдайлардың даму қаупі бойынша жедел аллергиялық аурулар бөлінеді:
1.Өкпе-аллергиялық ринит (жыл бойы немесе маусымдық), аллергиялық конъюнктивит (жыл бойы немесе маусымдық), крапивница.( есекжем)
2.Орташа ауыр және ауыр - жалпыланған есекжем, Квинке ісінуі, көмейдің жедел стенозы, бронх демікпесінің орташа ауырлықтағы өршуі, анафилактикалық шок.
Мейірбикелік процесті жүзеге асыру 5 кезеңнен тұрады:
1) мейіргерлік тексеру.
Деректерді жинау (анамнез): пациенттің шағымдары, медициналық тарихы, өмір тарихы, терінің жағдайы, импульс, температура, қан қысымы, жүрек соғу жиілігі, жүрек соғу жиілігі, дауыс жағдайы және т. б.
2) мейірбикелік диагноз қою және пациенттің проблемаларын тұжырымдау.
Науқастың қажеттіліктерін анықтаңыз, басым міндеттерді анықтаңыз, науқасқа күтім жасаңыз. Деректерді түсіндіру, мейірбикелік диагноздарды тұжырымдау.
3) мейірбикелік көмекті жоспарлау. Мақсаттардың стратегиясын жасаңыз, олардың орындылығын анықтаңыз. Мейірбике жоспарын құру, бірінші кезектегі іс-шараларды, консультацияларды анықтау.
Күтім жоспары:
* Дәрігердің барлық тағайындауларын қатаң орындау.
* Диетаны ұстану.
* Тамақ күнделігін жүргізу.
* Тері мен шырышты күтім.
* Күтім бойынша қарапайым манипуляцияларды үйрету,
* Диетаны ұстанудың маңыздылығын түсіндіріңіз.
4) күтім жоспарын іске асыру.