Файл: Задачи пропедевтики внутренних болезней. Основные понятия (этиология, патогенез, симптом, синдром, диагноз). Этика и деонтология медицинской сестры.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 30.11.2023
Просмотров: 157
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Функционалды диспепсиядан қалпына келтіру терең психо-эмоционалды қайта құрылымсыз мүмкін емес. Бұл үшін стресс мөлшерін кем дегенде азайту керек, сонымен қатар теріс жағдайларға пациенттің көзқарасын өзгертеді. Спорт бұл жағдайға ықпал ете алады, суды емдеуге арналған, йога сабақтары. Қатысушы дәрігер науқаспен сенімді қарым-қатынаста болу керек, аурудың даму себептері мен механизмдерін егжей-тегжейлі түсіндіріңіз – Бұл жағдайда ғана емдеуден қажетті нәтиже алуға болады. Седативтерді тағайындау арқылы емдеудің тиімділігін жоғарылатуға болады (Valerian Herb, анасы), антидепрессанттар (флувоксамин, флюоксетин).
Дәрі-дәрмекпен емдеу диспепсия түріне байланысты тағайындалады. Ұйқы тәрізді нұсқада, есірткінің негізгі тобы – антацидтер және антисекреторлық агенттер: алюминий гидроксиді магний гидроксидісімен үйлеседі, Протон сорғы ингибиторлары, H2 рецепторлы блокаторлары және басқалары. Диспепсиялық диспепсияда прокинетика қолданылады: domperidone немесе metoclopramide. Функционалдық диспепсияның қалған нұсқалары антацидтер мен прокинетиктердің әр түрлі комбинацияларын қолдануға негізделген.
Егер, егер диспепсияның белгілері емнің аясында өңделмеген болса, аталған топтардың басқа да препараттарын қолдану керек, немесе есірткілердің тіркесімін өзгерту. Сондай-ақ, H бойынша зерттеу жүргізу ұсынылады.pylori (егер ол әлі күнге дейін орындалмаса), оң нәтиже береді – микроорганизмді бактерияға қарсы агенттермен жоюды жүзеге асырады. Антиликобактериялық терапия 25% жағдайлары диспепсияның дамуын айтарлықтай жеңілдетеді.
Ұйытқушы белгілерді ұмытпаңыз, бұл диспепсиямен ауыратын науқаста пайда болуы мүмкін: дисфагия, асқазан трактінің әр түрлі бөліктерінен қан кету, салмақ жоғалту. Егер пациент аталған шағымды жасаса, эндоскопиялық және басқа зерттеулер қауіпті асқазан-ішек патологиясын уақтылы анықтауға арналған (асқазанның қатерлі ісігі, ішектің қатерлі ісігі және тоннасы. п.).
Диспепсияның болжамдары және алдын-алу
Функционалды диспепсия науқастың өмірін нашарлатады, алайда бұл аурудың болжамдары қолайлы. Мазасыздық симптомдары болмаған жағдайда, жоғарыда аталған, асқазан-ішек жолдарының ауыр патологиясының болуы екіталай. Алайда, диспепсия сипаттамалары толқындарға ұқсас, сондықтан терапия курсы аяқталғаннан кейін симптомдардың қайталану ықтималдығы жоғары. Диспепсияның алдын алу үшін нақты шаралар әзірленбеген, бірақ салауатты өмір салтын сақтау, жақсы тамақтану және стресстік жағдайларды болдырмау осы ауруды дамыту ықтималдығын айтарлықтай төмендетеді.
18. Анатомо-физиологические особенности органов мочевыделительной системы и их функции. Основные жалобы при заболеваниях органов мочевыделительной системы. Характеристика и детализация жалоб.
Зәр шығару жүйесі мүшелерінің анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктері және олардың қызметі. Зәр шығару жүйесінің ауруларындағы негізгі шағымдар. Шағымдардың сипаттамасы және егжей-тегжейлері.
Бүйректің анатомиялық ерекшеліктері: зәр түзе отырып, қаннан шығатын бөлінділерді сүзетін, арқа жотадан төмен орналасқан, асбұршаққа ұқсас үлкен мүше. Оның жоғары полюсінде эндокрин бездері -қыртысты және ми қабатынан тұратын бүйрек асты бездері орналасқан.Адам бүйрегінің салмағы - 150 г. Бүйрек ұлпасы сыртқы қоңырқай түсті қыртысты қабаттан және ішкі бозғылт түсті ми затынан тұрады.Ми затында ұштары бүйрек астауына бағытталған пирамидалар орналасқан.Бүйректің ішіндегі қуыс бүйрек астауы деп аталады.Бүйректе түзілген несеп жинағыш түтікшелер арқылы астауға келіп, одан зәрағар бойымен қуыққа жиналып,зәр шығару өзегі арқылы сыртқа шығады. Бүйректің ерекшелігі қанмен жақсы қамтамасыз етілуі: бүйрек арқылы тәулігіне 1500-1700 л қан ағады.Бұл дегеніміз - әрбір 5 минут сайын қан тамырлары арқылы айналатын барлық қан бүйрек арқылы өтеді деген сөз.Осы кезде организм ұлпаларында үнемі түзілетін, тіршілік әрекетінің зиянды заттары қаннан бөлінеді.
БҮЙРЕК АУРУЛАРЫНА НЕГІЗГІ ШАҒЫМДАР
Шағымдар. Көбінесе бүйрек ауруымен ауыратын адамдар арқадағы ауырсынуға, зәр шығарудың бұзылуына, ісінуге, бас ауруы мен айналуға шағымданады. Сондай-ақ көру қабілетінің нашарлауы, жүректің ауырсынуы, ентігу, тәбеттің болмауы, жүрек айну, құсу, дене температурасының жоғарылауы болуы мүмкін. Бірақ кейбір жағдайларда бүйректің кейбір
аурулары (гломерулонефрит, пиелонефрит, бүйрек тастары және т.б.) бүйрек немесе жалпы
клиникалық белгілері белгісіз ұзақ уақытқа созылуы мүмкін.
Зәр шығару жүйесінің ауруларымен бірге жүретін келесі шағым несептің түзілуі мен бөлінуінің бұзылуы болып табылады.Зәрдің белгілі уақыт аралығында бөлінуі диурез деп аталады. Диурез оң болуы мүмкін (науқас тәулік ішінде сұйықтықты ішкеннен гөрі көп несеп шығарады) және теріс .Теріс диурез организмде сұйықтық бөлінбеуі (бүйрек, жүрек және басқа ісіктердің өсу кезеңінде), сондай-ақ тері және өкпе арқылы шығарылған кезде (мысалы, ыстық,
құрғақ ортада) байқалады.Диуретиктерді қабылдағаннан кейін және бірқатар басқа жағдайларда оң диурез байқалады. Зәр шығарудың бұзылуы дизурия деп аталады
-
Особенности расспроса и осмотра при патологии мочевыделительной системы.
Зәр шығару жүйесінің патологиясында сұрау және тексеру ерекшеліктері.
Негізгі шағымдар: Бүйрек және несеп жолдарының ауруларына тән негізгі шағымдар: ауырсынулар – бас ауырсынуы, бүйрек және несеп ағар жолдарының ауырсынуы, жүректің ауырсынуы, несепке отырған кездегі ауырсыну, ісінулер, несеп бөлудің бұзылуы, көрудің нашарлауы, ентігу, қызу көтерілу және тері қышуы.
Бүйрек және несеп жолдары зақымданғанда ауырсыну бел аймағында, несеп жолдарының бойында және қуық
тұсында болады. Ауырсынудың тұрақты және ұстамалы түрі, не бір жақтан не екі жақтан бірдей байқалуы мүмкін. Белгілі иррадиациясы жоқ, екі жақты бүйрек тұсында болатын тұрақты сыздап тұратын ауырсыну жедел және созылмалы гломерулонефритке, пиелонефритке және «қан іркілу бүйрегіне» /жүрек жетіспеушілігі/ тән. Аталған аурулардағы ауырғандықтың механизмі қабыну не қан іркілу нәтижесінде бүйректің үлкейіп, сыртындағы капсуласын керуіне байланысты капсуладағы рецепторлар тітіркеніп
ауырсыну пайда болады.
Бүйрек аймағында туындап, несеп жолы бойымен төмен қуық не шат маңына тарайтын ұстамалы ауырсыну несеп тас ауруында болады яғни жүгіріп, секіріп, селкілдеп
көлікпен жүргеннен кейін пайда болады.Бұл ауырғандықтың механизмі тастың несеп жолымен
қозғала отырып, оның түйілуін тудырып, жарақаттайтынына байланысты. Бұл аурғандық өте күшті болып науқас бұл ауырсыну басылатын ыңғайлы жағдай таппай өте мазаланып домалайды. Бұл жағдайды бүйрек шаншуы деп атайды.
Несепке отырған кезде түйіліп ауыратын ауырсыну циститпен уретритке тән. Жүрек тұсында ауырсыну бүйрек ауруларының салдарынан, тәж артерияларының атеросклерозынан, бүйрек
гипертониясынан және уремиялық перикардиттен пайда болады.
Анамнез. Біріншіден пациентті сурағанда осы аурудың белгілері пайда болардың алдында қандай қабыну ауруларымен ауырғанын анықтау керек, әсіресе диффузды гломерулонефритте дәлелдеу керек. Бурында бүйрек ауруларымен ауырғанын анықтау керек.
Пациенттен өңдірістік уланулар,қабылдаған дәрілері туралы мәлімет жинау керек. Ауру созылмалы болса қай себептен асқынуын, жиілігін, клиникалық белгілерін, емделуін және оның нәтижесін дәлелдеу керек.
• Зерттеудің физикалық әдістері
• Қарау. Пациентті қарағанда фельдшер біріншіден оның жағдайын бағалау керек: өте ауыр жағдай, естүссіз- бүйректің ауыр зақымдануында байқалады, бүйрек жетіспеушілігімен
білінеді, орташа ауыр немесе қанағатты жағдай- бүйректің жеңіл зақымдануында болады.
• Пациенттің төсектегі жағдайы аурудың алғашқы кезеңінде белсенді болады, ал уремиялық комада- пассивті. Коматозды жағдайда пациент зақымданған жағында аяқтарын тізе,жамбас
буындарын бүгіп ішіне қарай тартып жатады. Бүйрек шаншуында пациент мазаланып аяқайлап, өзіне орын таппайды.
• Жедел және созылмалы гломерулонефритте, нефротикалық синдромда, пиелонефритте пациентте ісінулер байқалады. Бүйрек ісінулерінің ерекше белгілері: науқас беті бозарып ісінген, қабақтары ісінгеннен көз алмалары сығрайып тарылған.
Сырқаттың ауыр түрінде ісінулер аяқтарында, қуыстарда пайда болады, кейде анасаркаға дейін. Созылмалы гломерулонефритте пациенттің терісі бозарып ісінген.Теріде тырнақ іздерін байқау болады,құрғақ тұтықпен қапталған тіл бүйрек жетіспеушілігінің уремиясын білдіреді.
Паранефритте зақымданған жағында бел аймағында ісінуді байқау болады.
Пальпация. Бүйректер құрсақ ішінде орналасқан. Сау адамда өкпе доғасымен құрсақ пресі бүйректі сипап тексеруге мүмкіндік бермейді. Құрсақ пресі босап, адам өте тез жүдесе ғана
бүйректер төмен түсіп кетіп оларды сипап тексеруге болады.Бұйрек қатты үлкейгенде ғана сипап тексергенге жақсы білінеді /киста, ісік/. Бүйрек пальпациясын вертикальді және гоизонтальді жағдайда жүргізу керек.
Бүйректі пациент тұрып тұрғанда анықтауды Боткин С.П ұсынған. Ол пациент жатқан кездегідей ережелермен жүргізіледі. Пальпация бүйректің төмен түсүін нефропатозды анықтауға мүмкіндік береді. Нефропатоздың үш кезеңі анықталады:
біріншіде- бүйректің төмен жағы анықталады, екіншеден бүйрек тұтас анықталады, үшіншіден бүйрек ары бері еркін жылжыйды, өте төмен түседі немесе омыртқаның басқа жағына өтіп кетуі мүмкін.
Пальпация әдісімен қуықтыда анықтау болады. Қуық толып тұрған кезде қасаға үстінде эластикалық былқылдаған ісіну анықталады, өте толып кеткенде кіндікке дейін көтеріледі.
Перкуссия.
Бүйрек үсті ішекпен қапталған, сондықтан перкуссия кезінде тимпаникалық дыбыс беріп, шекара анықтау мүмкін емес, ұрғылау әдісі ғана үлкен маңыз береді. Фельдшер сол қолын пациенттің беліне қойып, оң алақанының қабырғасымен не жұдырығымен жәйләп үстінен ұрады. Пациент ауырсыну сезсе
, симптом оң болып саналады, Пастернацкий
симптомы деп аталады. Пастернацкий оң симптомы тынжытаста, пиелонефритте, паранефритте, миозитте, радикулитте анықталады.
• Зәр шығару жүйесі ауруларының негізгі синдромдары.
• Зәр синдромы:
• Несеп түсінің өзгеруі. Бүйрек ауруларында пациенттер несептің түсінің өзгеруінеде шағым айтады. Жедел диффузды гломерулонефритте несептің түсі «ет жуындысындай» болады
/микрогематурия/, несеп тас ауруында несептің түсі қан араласқаннан қызарып кетеді /макрогематурия/ бұл жағдай бүйректің ісіктеріндеде кездеседі.
Несептің түсі дәрі- дәрмектердің әсеріненде өзгеруі мүмкін:
қызғылт- қоңыр несепте қышқыл тұздар /ураттар/ болуынан, сыра түс бауыр сарғаюынан, қою-қоңыр түс- бауыр үсті сарғаюдан.
• Несептің түсі ұзақ уақыт турғаннан, лейкоциттер,шырыш, қан
араласқаннан лайланған болуы мүмкін. Тұздар араласқан несеп тура
мөлдірленеді.
• Несептің құрамының өзгеруі лабораторлы зерттеулермен анықталады.
• Протеинурия- несептен ақуыздың бөлінуі/сау адамнын несебінде болмау керек /Физиологиялық жағдайда ақуыз физикалық күш және ақуызбен күш түсіргенде пайда болады.
• Глюкозурия- несепте қанттың/глюкозаның пайда болуы,
• Лейкоцитурия- несепте көру алаңында 5тен артық лейкоциттердің болуы, ал Нечипоренко зерттеуі бойынша -2,6х10 1л артық болса.
• Гематурия - несепте эритроциттер нефроннан өткен болады, ал өзгермеген эритроциттер- бүйрек тостағаншасынан, несеп ағарлардан, қуықтан шығады.
• Цилиндурия- несепте бүйрек шумақтарының эпителиальды мүсіндері.
• Бактериурия- несепте бактериялардың болуы. Несепте шырыш- несеп шығару жолдарының шырышты қабаттарының қабынуының белгісі.
• Несеп бөлудің өзгеруі.
• Поллакиурия - несепке жиі отыру.негізінен қуық пен үрпі қанайналымының қабынуына тән.Қалыпты жағдайда несепке отыру тәулігіне 4-7 рет болады..
• Никтурия- несептің түнге қарай /түнде/ басым бөлінуі.
• Полиурия- несептің көп бөлінуі, тәуліктік несептің мөлшері. 2литрден артық болуы.
• Олигурия- несептің аз бөлінуі, тәуліктік мөлшері 500 мл-ден төмен болады.
• Изурия- тәулік ішінде, несеп белгілі уақыт сайын бірдей мөлшерде бөлінуі.
• Анурия - несептің мүлдем бүйректен бөлінбеуі.
• Ишурия - пациенттің өз бетімен қуықты босата алмауы.
• Дизурия - несепке қиналып отыру және несепке отырғанда болатын сыздап ауырғандық.
• Странгурия - несеп бөліну кезде болатын сыздап ауырсыну.
• Изогипостенурия - полиурия кезінде несептің тығыздығының төмендеуі