«Білім беру менеджменті» пәнінен тест
Аттестацияның мақсаты:
кəсібилік деңгейді көтеруге ынталандыру, оқу-тəрбие процесінің сапасын арттыру, шығармашыл ынта дамыту
педагогтардың кәсіби біліктілігін жетілдіру
педагогтар мен мектеп басшыларының біліктілігін көтерудің аса маңызды да тиімді құралы есептеледі, педагогтардың əлеуметтік қорғанысын қамтамасыз ету
педагогтардың еңбекақысын төлеу
еріктілік, жариялылық, жүйелілік жəне тұтастық, шынайылылық
Басқару туралы ғылым:
Менеджмент
Логистика
Маркетинг
Экономика
Лигвистика
Басқару мақсаттары бұл:
бақылау объектісінің қортынды жағдайы немесе қалаған нәтижесі
бүкіл басқару процесінің соңы
ұйымның миссиясын жету үшін бақылау объектісінің қызметін оңтайландыру
біріздендіру процесі
бақылау стратегиясымен бірдей
«Менеджмент» терминінің анықтамасы (А. Мескон, М. Альберт, Ф. Хедоури):
басқа адамдардың еңбегін, ой өрісін, тəртіп уəждерін қолдана отырып, алға қойылған мақсаттарға жете білу ептілігі
басқарудағы бірінші реттік міндеттерді анықтау
кез-келген басшының басқалардың орнына шешім қабылдау құқығы
ұйымның ресурстарын нақты тапсырмаларды орындауға қолдану құқығы
жүйелік, тиімділік, стратегиялық басқару, функцияналдылық
Менеджмент ғылымындағы «ғылыми басқару мектебін» қалаушы:
Ф. Тейлор
А. Маслоу
Э. Мэйо
А. Файоль
Ф. Герцберг
Фредерик У. Тейлор құрған «ғылыми басқару мектебінде»:
басқарудың негізі – өз заңдары, ғылыми əдістері, формулалары, қағидаттары болуға тиіс
басқарудың тиімсіздігі басшылардың арнайы курстардан өтпегендігі
жұмысшылардың сапасыз еңбегінің себептері төмен жалақы
жұмысшыларды жоғары нəтижелерге жетуге ынталандырудың қажеті жоқ
жұмысшылар еңбектің тиімді əдістерін өздері үйрену керек
Әкімшілік (классикалық) басқару мектебінің дамуына көп үлес қосқан ғалым:
А. Файоль
Д.Г етти
Ф.Тейлор
Э.Мэйо
М.Фоллетт
Мектепішілік жоспардың түрлері:
Стратегиялық, тактикалық, жедел
Болжау, мерзімін анықтау
Мақсат пен міндеттерді анықтау
Жоспарлау объектісі мен субъектісі
Стратегиялық, жұйелі, бастапқы
Менеджмент ғылымындағы «әкімшілік басқару мектебінің» негізін салған:
А. Файоль
Ф. Герцберг
В. Врум
Э. Мейо
Ф. Тейлор
Өндіріс сапасын арттыру үшін Ф.Тейлор басқарудың негізгі ұстанымын ұсынды:
өндірістің ғылыми негіздерін анықтау, қабілеттеріне сəйкес атқарушыларды дұрыс іріктеу, оқыту жəне жаттықтыру, əкімшілік пен қызметкерлердің ынтымақтастығы
адамдарды басқаруда табиғаттың даму заңдарын, технологияларды білу жəне техниканы басқару керек
еңбек үдерісінің операцияларын жетілдіру керек
«əлеуметтік технологиялар» əдістерін білу жəне пайдалану керек
жұмысшылардың еңбегін тиімді ұйымдастыруға өздері шешім қабылдау керек
Басшының ұжыммен тиімді қарым-қатынасы:
Басшының құқығы мен өкілеттілігінің негізінде қызметкерлермен ресми іскерлік қарым-қатынас орнатады
ұжым басшысының басқару қабілеттілігі қарым қатынасқа әсер етпейді
ұжымдағы қарым қатынас жағдайына мән бермеу
Басшының ұжыммен қарым-қатынас этикасын сақтау маңызды емес
мінддеттерді шешу үшін басшы құқықтарын жүзеге асырырады
Файоль басқарудың бірқатар əмбебап ұстанымдарын атады:
Қызметкерлер құрамының тұрақтылығы, қызмектерлерді біріктіру, мадақтау
Жоғарыдағылардың айтылғандардың барлығы сәйкес келеді
Тәртіп, әділдік, еңбек қатынастарын құрметтеу
Билік (өкілеттік) пен жауапкершілік, басшылықтың бірлігі, дара басшылық
Жеке мүдделердің жалпы мүдделерге бағыныштылығы
Менеджмент ғылымындағы «сандық тәсіл» авторы:
Портер – Лоулер
Ф. Герцберг
Ф. Тейлор
А. Файоль
Э. Мейо
Педагогикалық менеджмент - ол:
Педагогикалық процестің тиімділігін арттыруға бағытталған, оны басқару принциптерінің, әдістерінің, ұйымдастыру нормалары мен технологиялық тәсілдерінің жүйесі
Адамның жаңа білімдер, икемділіктер мен дағдыларды игеру процесі
Іс-әрекетінің нақты нәтижесіне, жемістері мен мәртебесіне жеке тұлғаның позитив бағдары
Жеке тұлғаның өзіндік дара және кәсіби мүмкіндіктерін толыққанды анықтауы
Өндірістік ұжымның іс-әрекетін бақылау саласы
Бacқaру әдicтeрi:
ұйымдacтырушылық-әкiмшiлiк, экoнoмикaлық, әлeумeттiк-пcиxoлoгиялық
экoнoмикaлық cтимулдaрғa нeгiздeлгeн экoнoмикaлық әдic
ұйымдacтырушылық-әкiмшiлiк;
әкімшілік, әлeумeттiк әдicтeр
әлeумeттiк-пcиxoлoгиялық әдic
Менеджмент ғылымындағы «сандық тәсіл» авторы:
Л. Портер мен Э. Лоулер
Л. Занков
Д. Мак Грегор
В. Беспалько
А. Макаренко
Мектепішілік ұйымдacтыру функцияcының нeгiзгi құрaлдaры:
бұйрықтaр, қaғидaлaр, eрeжeлeр, нұcқaулaр, ecкeртпeлeр, кeңecтeр, пiкiрлecу, т.б.
ұйымның мақсаттарына жету жолдарын анықтау
Ақпараттық коммуникациялық технологиялар
Оқу әдістемелік құралдар, ресурстар
міндеттерді жүзеге асыру жолдары мен құралдарын анықтау
Француз зерттеушісі Анри Файоль қандай басқару мектебінің өкілі болды?
классикалық басқару мектебі
ғылыми басқару мектебінің
мінез ғылымдар мектебі
адам қарым-қатынас мектебі
эмпирикалық басқару мектебі
Педагогикалық мониторинг:
Педагогикалық процесті үздіксіз қадағалау
Оқу тәрбие үдерісін жаңаша ұйымдастыру
Субъект субъектілік қатынас орнату
Оқушының оқушысының тұлғалық қасиеттерін зерттеу
Мұғалімдердің шығармашылық жұысын талдау
Әдістемелік бірлестіктің қызметі:
Бір оқу пәнін оқытатын немесе мазмұны бойынша жақын оқу пәндерін оқытатын мұғалімдердің бірлесіп теориялық және әдістемелік міселелерді шешу
Жоспардау, бақылау, мониторинг жүргізу
Сараптау, аттестаттау, марапаттау
Талдау, болжау, жоспарлау, диагностикалау
Қоғамдық ұйымдармен бірлесіп жұмыс жасау
Оқу- тәрбие процесінің жағдайын, тиімділін және нәтижесін айқындайтын іс-әрекет:
Педагогикалық бақылау
Педагогикалық диагностика
Педагогикалық жобалау
Педагогикалық болжау
Педагогикалық коррекция
Топ- менеджердың негізгі міндеттеріне жатады:
ұйымның болашағын анықтау
өкілдердің функциясын атқару
бағыныштылардың іс-әрекеттерін бақылау
ұйым ішінде дұрыс әрекет етеітн бұйрықтарды құрастыру
ұжымның ұйымдастырылуы мен ынталандырылуы
Басқарудағы басшылық жағдайға ие адам - бұл ...
лауазымды тұлға
сарапшы
кеңесші
көшбасшы
рецпиент
Өкілеттелік – бұл:
ұйымның ресурстарын нақты тапсырмаларды орындауға қолдану құқығы
Басқа адамдарды қолдану мүмкіндігі
құзіреттілік
Кез келген басшының басқалардың орнына шешім қабылдау құқығы
басшының қызметтерін сипаттайтын жалпы термин
Стратегиялық шешімдердің ерекшеліктері:
субъективтілік
міндеттерді орындау
басқарудағы жаңа әдістер
инновациялық технологиялар
Оқыту үрдісі
Ұйымының стратегиясы деген – бұл:
басқару деңгейлерін таңдау;
дәйекті міндеттерді шешу жүйесі ішкі және сыртқы ортадағы өзгерістерді ескере отырып, мақсатқа перспективалы қозғалысы қамтамасыз етеді;
жұмыс жоспары
ұжымның қызметкерлерін басқару;
ұйымның мақсаттарына жету үшін ұзақ уақыт бойы тапшы ресурстарды бөлу үшін қызмет жоспары;
SWOT-анализі – бұл:
қоршаған ортаның мүмкіндіктері мен қауіп-қатерлерін, ұйымның күшті және әлсіз жақтарын талдау
салыстыру әдісі
қоршаған орта факторларының төрт топқа топтастыру: саяси, экономикалық, әлеуметтік-мәдени, техникалық және технологиялық
функционалдық-құндық талдау
тенденцияларды экстраполяциялау әдісі
Мұғалімдердің кәсіби дамуы:
Әдістемелік бірлестіктегі жұмыс, кәсіби біліктілігін арттыру, өздігінен білім алу, ізденністе болу, педагогикалық зерттеулер жұргізу, педагогикалық рефлексия жүргізу, педагогикалық кеңес, семинар, конференцияларға, сайыстарға қатысуы және т.б.
Семинар, тренингтер, дөңгелек үстелдер ұйымдастыру
Озық іс-тәжірибені зерттеп, тарату
Авторлық бағдарламалар мен оқу әдістемелік кешен жасау
Жас мұғалімдерге әдістемелік көмек беру, коучинг жүргізу, ашық сабақ ұйымдастыру
Басқару функциялары:
жоспарлау, ұйымдастыру, басшылық ету, кординациялау, бақылау
өкілеттілікті бөліп беру, еркіндік беру
ұйымдастыруды әр бөлімнің басшысына тапсыру
құрметтеу, марапаттау, қызықтыру, жеңілдету
бағындыру, қадағалау, тексеру, ескерту жасау, жазалау, талап ету
«Адами қатынастар мен тәртіптік көзқарас» тұжырымының авторы:
Э. Мейо
Д. Буннер
Л. Божович
Д. Фельдштейн
Ж. Пиаже
Педаогикалық менеджмент - ол:
педагогикалық процестерді басқару технологиясы
білім мен тәрбие берудің негізгі заңдылықтарын зерттейтін ғылым
тәлім-тәрбиелік жүйесін зерттейтін ғылым саласы
тәрбие туралы халық көзқарасын зерттейтін ғылым саласы
мүмкіндігі шектеулі балаларды білім беру үдерісіне кіріктірудің зерттейтін педагогика ғылымының саласы
Факторларды өзара арақатынасына байланысты оңтайлы шешімдерді талап ететін тәсіл - болып табылады:
ситуациялық көзқарас
ағымдағы көзқарас
үдерістік тәсіл
жүйелі көзқарас
мінез-құлық тәсілі
Басқару мақсаттары бұл:
бақылау объектісінің қоыртынды жағдайы немесе қалаған нәтижесі
біріздендіру процесі
бақылау стратегиясымен бірдей
бүкіл басқару процесінің соңы
ұйымның миссиясын жету үшін бақылау объектісінің қызметін оңтайландыру
Стратегия – бұл:
басқару деңгейлерін таңдау
жұмыс жоспары
дәйекті міндеттерді шешу жүйесі ішкі және сыртқы ортадағы өзгерістерді ескере отырып, мақсатқа перспективалы қозғалысы қамтамасыз етеді
ұйымның мақсаттарына жету үшін ұзақ уақыт бойы тапшы ресурстарды бөлу үшін қызмет жоспары
ұжымның қызметкерлерін басқару
Стратегияның орындалуының негізгі шарттары – ол:
кадрларды іріктеу және тиімді пайдалану
компанияның даму стратегиясына сәйкес ұйымдық құрылымын тарту
фирманың бірінші басшысының рөлін арттыру
фирманың бәсекелестілікке қабілетін күшейту
білікті және алдыңғы қатрлы мамандарды дайындау
Бәсекелес ұйымдардың кадрлық саясатын зерттеу бағы:
өз ұйымының тиімді кадр саясатын жасау
өнімнің жаңа түрлерін шығару;
қосымша жұмыс орындарын құру
ұйым дамуының стратегиялық курсын анықтау
ұйым қызметін қайтамамандандыру
Жұмысты кешенді бағалау – бұл:
жұмыстың тиімділігі мен қиындықтарын анықтау, алдыңғы кезеңмен салыстыру, сапа көрсеткіштерін бағалау сәйкестігін анықтау
әлеуметтік сауалнамалар көмегімен интеллект деңгейі мен әдеттерді, кәсіби білімдерді бағалау
бақылау сұрақтарының көмегімен интеллект деңгейі мен кәсіби білімдерді бағлау
арнайы тесттердің көмегімен кәсіби білімдер мен әдеттерді анықтау
бақылау сұрақтарының көмегімен кәсіби білім мен білікті бағалау
Адам капиталы – бұл:
Әр адамның жалпы және арнайы білім алуына, тәрбиелеуіне, дамуына, денсаулығын сақтауға жұмсалатын шығындар, инвестиция
ұйымның материалды емес бірлігі
өндіріс құралдарына қаржы салу
ұйымның материалды бірлігі
бұл басшылықтың тиімді нәтижені қамтамасыз ететін жұмыс әдістері мен формаларының жиынтығы.
Сапа менеджменті жүйелерін құруға негіз болған:
TQN тұжырымдамасы
Портер – Лоулер теориясы
Врум теориясы
адами қатынастар теориясы
Тейлор тұжырымдамасы
Дүниежүзілік деңгейдегі ең ұтымды менеджмент жүйесі – ол:
Жапондық менеджмент жүйесі
американдық менеджмент жүйесі
ағылшын менеджмент жүйесі
неміс менеджмент жүйесі
ресейлік менеджмент жүйесі
Менеджменттің қосалқы функциялар тобына жатады:
атқарушыларды дұрыс іріктеу
заманауи математикалық тәсілдерді қолдану
ақпараттық білім алу дағдыларын тексеру
физикалық есептерді шығару әдістерін жетілдіру
шешімдерді қабылдау
Мектепті басқарудағы әдіснамалық тәсілдерге жатпайды:
әлеуметтік
гуманитарландыру
жүйелілік
құзыреттілік
тұлғаға бағытталған
Менеджердің қосалқы қызметіне кіреді:
ақпарат және байланыс
бақылау және түзету
уәждеу
жоспарлау
ұйымдастыру
Басқару қызметінің айрықша түрі:
педагогикалық рефлексия
педагогикалық технология
педагогикалық девиантология
педагогикалық менеджмент
педагогикалық психология
В.П.Симоновтың пайымдауынша «Педагогикалық менеджмент» - ол :
оқу-тəрбиелеу жəне оқу-тану үдерісін басқарудағы қағидаттар, əдістер, ұйымдастыру нысандары мен технологиялық амалдар кешені
басқарудағы шешім қабылдау үшін ақпаратты түрлендіру
оқыту мен тəрбиелеу үдерісін өзара байланысты жүйесіндей басқару
мұғалімнің басқарушылық және əлеуметтік-педагогикалық қызметі
білім мен тәрбие беру үдерістерін ұйымдастыру
«Пeдaгoгикaлық жoбaлaу» ұғымының мәні:
пeдaгoгикaлық үдерістің тұтacтaй өзгеруін қaмтиды
сыныптан тыс жəне мектептен тыс жұмысты тактикалық жəне жедел жоспарлау
мұғалімдердің жəне мектептің басқа қызметкерлерін жұмысқа қабылдауын ұйымдастыру;
Мaркeтинг, кeлiciмшaрттaр мeн кeздecулeрдi жүргiзу, қызмeткeрлeр caяcaты
Басқа педагогтардың тәжірибесін қолданудағы eрeкшe қызмeті
П. И. Третьяков бойынша мектепішілік басқарудың қызметері:
Жоғарыда аталғандардың барлығы сәйкес
ақпараттық-талдау, уəждеу-мақсаттық, жобалау,
жоспарлы-болжамдық, ұйымдастырушылық-атқарушы
шешімдер қабылдау, бақылау жасау, реттеу
бақылау-диагностикалық, реттеу-түзету
Мeктeптi бacқaруда мeнeджeрдің қызмeттeрі:
aқпaрaттық-aнaлитикaлық, жocпaрлы-бoлжaмдық, бacқaрушылық, әкiмшiлiк, жобалау, бақылау, мoтивaциялық-eрiктiк, түзeту-рeттeушiлiк, т.б.
Барлығы дұрыс
кoммуникaтивтiлiк қaбiлeттi игeру, қoл acтындaғылaрдың пcиxoлoгияcын түciнe aлу
ұйымдacтырушылық-oрындaушылық, бaқылaушылық-диaгнocтикaлық, зeрттeушiлiк
Ұйымдастырушылық, жоспарлы болжамдылық, шаруашылық, жазалаушылық
Мeнeджeрдiң жoбaлaу мәдeниeтi:
бacқaрушылық (өндiрicтiк прoцecтi ұйымдacтыру тәciлдeрi қолдану)
педагог кадрларды аттестаттау
қoлдaнaтын рecурcтардың ерекшелігін, тиімділігін талдай білу
ұжымдық-алқалық басқарудың ерекшелігін түсіну
инcтрумeнтaлдық (қoлдaныcтaғы eңбeк құрaлдaрының жиынтығымeн қолдану);
Мeктeптi бacқaрудың мaқcaты мeн мiндeттeрi: