Файл: 3. ДИСПАНАЛИЗ И ВЫЖИВАЕМОСТЬ.doc

Скачать файл
Заказать решение

ВУЗ: Казахский национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова

Категория: Учебное пособие

Дисциплина: Медицина

Добавлен: 04.02.2019

Просмотров: 1588

Скачиваний: 8

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.



Қорытынды. Шылым шегу факторы тыныс алу жолдары ауруларына маңызды ықпал етеді.





Тапсырмалар

  1. Ақ тышқандардың екі тобы (әр топта 10 жануардан) 86 күн бойы биопрепараттардың әсеріне ұшырады. Бірінші топтағы тышқандарға қатысты N/10 жүрек лизаты, ал екінші топтағы тышқандарға қатысты 10N бұлшық ет экстракты қолданылды. 86 күннен кейін тышқандар сойылды және әрқайсысының жүрек салмағының жалпы салмаққа қатынасы (%) анықталды. Аталған биопрепараттардың ақ тышқандардың жүректерінің салыстырмалы салмағына ықпалынα=0,01 мәнділік деңгейінде дисперсиялық талдау жүргізу арқылы анықтаңыз.


Биопрепарат

Тәжірибе нөмірі

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

N/10 жүрек лизаты

0,46

0,48

0,45

0,49

0,47

0,50

0,44

0,48

0,46

0,43

10N бұлшықет экстракты

0,47

0,46

0,48

0,50

0,51

0,48

0,52

0,45

0,5

0,49

Бақылау

0,55

0,58

0,60

0,62

0,61

0,57

0,60

0,59

0,58

0,56


  1. Сүтқоректілердің дене салмағы мен жеке ағзаларының салмақтарын биопрепараттармен өңдеу жолымен өзгерту бойынша тәжірибелер жүргізілді. Тәжірибенің әр сериясында 10 тышқаннан болды. Салмақтары 16-18 г болатын жас тышқандар қолданылды. Әрбір тәжірибе 56 немесе 86 күнге созылды. Тышқандарды сойғаннан кейін тәжірибелер нәтижесінде, биопрепараттардың әсерінен жалпы салмақтың және жеке ағзалар салмақтарының өзгеруі анықталды. Тәжірибелер нәтижелері төменде келтірілген кестелерге енгізілген.


№1.Ақ тышқандарды биопрепараттармен өңдегеннен кейінгі жалпы салмақтың өзгеруі (жалпы салмақтың граммен өсуі):

Биопрепарат

Тәжірибе нөмірі

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

N бауыр лизаты

3,83

3,55

3,61

3,75

3,52

3,43

3,24

3,66

3,37

3,94

N/10 көкбауыр лизаты

3,02

3,30

3,09

3,12

3,25

2,92

3,20

2,82

3,36

3,52

10N ми экстракты

3,32

3,33

3,16

3,40

3,62

3,73

3,03

3,22

3,47

3,52

Тәжірибе ұзақтығы 56 күн.



№2. Ақ тышқандарды биопрепараттармен өңдегеннен кейінгі

жеке мүшелердіңсалмағының өзгеруі. Мүшенің салмағының жануардыңжалпы дене салмағына қатынасы өлшенді(%).

Бауыр

Биопрепарат

Тәжірибе нөмірі

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

N/ 10 бауыр экстракты

6,06

6,27

6,15

6,32

6,11

5,92

6,18

6,41

6,22

6,01

N 10 ми лизаты

5,85

5,94

6,03

5,71

6,20

5,91

6,13

6,98

6,07

5,81

N/100 ми лизаты

6,15

6,27

6,09

6,35

6,20

6,45

6,31

5,95

6,21

6,05

Тәжірибе ұзақтығы 56 күн.

Ми

Биопрепарат

Тәжірибе нөмірі

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

N/ 10 бауыр экстракты

1,66

1,68

1,72

1,69

1,71

1,64

1,70

1,68

1,69

1,67

N 10 бауыр экстракты

1,68

1,69

1,66

1,70

1,65

1,70

1,73

1,67

1,68

1,69

10 N бұлшықет экстракты

1,55

1,57

1,56

1,58

1,53

1,61

1,61

1,58

1,59

1,57

N/10 жүрек лизаты

1,59

1,65

1,62

1,57

1,60

1,64

1,60

1,63

1,62

1,61

Тәжірибе ұзақтығы 86 күн.


Жүрек

Биопрепарат

Тәжірибе нөмірі

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

N/ 100 жүрек лизаты

0,48

0,49

0,48

0,49

0,50

0,47

0,49

0,50

0,51

0,48

N/10 жүрек лизаты

0,49

0,50

0,49

0,50

0,49

0,50

0,51

0,53

0,51

0,48

N/100 көкбауыр лизаты

0,46

0,48

0,48

0,49

0,50

0,52

0,50

0,48

0,50

0,49

10 N көкбауыр лизаты

0,47

0,49

0,49

0,50

0,50

0,51

-0,52

-0,49

0,54

0,50

Тәжірибе ұзақтығы 56 күн.


Әр кесте үшін ақ тышқандардың салмағының немесе жеке мүшелері салмақтарының өзгеруіне биопрепараттардың ықпалын, мәнділік деңгейлеріα=0,01 және α=0,05 деп алып салыстырмалы дисперсиялық талдау жүргізіңіз.

  1. Елдің әр түрлі аудандарындағы ауру-сырқаулық жөнінде деректер алынған:

Ауыл

Қала шеті

Кіші қалалар

Орта қалалар

Ірі қалалар

Туберкулез

4,9

8,9

6,8

8,4

11,2

Басқа аурулар

21,9

20,7

21,7

20,4

20

Аймақ факторының тұрғындар ауруына ықпалын зерттеу қажет.


  1. Бұршақ өсімдігі жапырағында тәуліктің әртүрлі уакытындағы хлорофилл құрамы(мг/дм2) жөнінде төмендегідей деректер алынған:



Тәулік сағаты

Хлорофин құрамы, мг/дм2

1

2

3

4

15

3,06

2,88

2,83

2,41

18

3,20

2,97

2,50

3,03

21

1,82

1,73

1,33

2,25

24

1,67

1,26

1,52

1,36

6

2,76

1,26

1,46

1,32

Тәулік уақыты хлорофилл құрамына ықпал ете ме?



  1. Әр түрлі текті үй қояндарының эмбриондарының даму ұзақтығы (күндермен) зерттелді:



Тектері

Эмбриондардың даму ұзақтығы

Альбиностар

30

36

35

31

33

Шиншилла

31

32

30

30

30

Голландықтар

30

29

30

30

31

Поляктар

30

31

30

29

29

Тектілік үй қояндары эмбриондарының даму ұзақтығына ықпал ете ме?



  1. Металлургиялық зауыт жұмысшыларының конъюнктивитпен аурушылдығына (уақытша еңбекке жарамсыздығымен) цехтағы жұмыс орны жағдайының ықпалы зерттелді.



Аурушылдық

Зауыттар

Цехтар

Домендік

Мартендік

Прокаттық

Аурушылдықтың көрсеткіштері(%)

1

2

3

4

4,4

5,3

3,1

3,8

8,6

11,9

6,2

15, 3

7,1

10,5

7,2

8,4

Жұмыс орны жағдайы конъюнктивитпен аурушылдық деңгейіне ықпал ете ме?



  1. Металлургиялық зауыт жұмысшыларының жедел созылмалы гастрит аурушылдығына (уақытша еңбекке жарамсыздығымен) цехтағы жұмыс жағдайының ықпалы зерттелді.



Аурушылдық

Зауыттар

Цехтар

Домендік

Мартендік

Прокаттық

Аурушылдықтың көрсеткіштері (%)

1

2

3

4

23,4

13,8

26,9

21,5

26,4

45,5

35,6

29,6

43,1

48,5

21,9

38,1

Жұмыс орны жағдайы металлургиялық зауыт жұмысшылары-ның жедел созылмалы гастрит аурушылдығына ықпал ете ме?



  1. Рентгенмен сәулелену кезіндегі тышқандардың ұрықтылығы жөнінде деректер бар.



Топ

Жеке ұрғашы тышқандардың балаларыныңсаны

Бақылау

10

12

11

10

100р доза

8

10

7

9

200р доза

7

9

6

4

Сәулелену тышқандардың ұрықтылығына ықпал ете ме?


  1. Төменде кестеде келтірілген тәжірибе нәтижелері бойыншаβ блокатордың жүректің жиырылу жиілігіне (минутына/соққы) ықпалының тиімділігін тексеру қажет.





Сынау нөмірлері

β- блокатордың деңгейлері(тәуліктік доза,мг)

А1=15

А2=60

А3=120

А4=180

1

100

85

65

55

2

90

80

70

60

3

95

80

75

55

4

105

75

65

65

β-блокатордың ықпалының жүректің жиырылу жиілігіне тиімділігі шынайы ма?

Дисперсиялық талдау

Дисперсиялық талдау – бұл екіден артық топтардың орта мәндерін салыстыру үшін, яғни бірнеше тәуелсіз топтардың бір бас жиынтыққа жататындығын немесе жатпайтындығын анықтау үшін қолданылатын талдау әдісі.

Орта мәндердің арасындағы айырмашылықтарды анықтау үшін дисперсиялар қолданылады.

Дисперсиялық талдау деп таңдама дисперсияларды салыстыру арқылы екі немесе бірнеше таңдамаларды зерттеуге арналған статистикалық әдістер тобын айтады.

Дисперсиялық талдау міндеттері: белгіленген немесе кездейсоқ болулары мүмкін бірнеше деңгейлермен сипатталатын факторлардың ықпалын зерттеу.

Мысалы, А факторы – үш деңгейден тұратын аурудың ауырлығы: жеңіл, орта, ауыр.

Фактор - соңғы нәтижеге әсер ететін нәрсе.

Фактордың деңгейі -фактордың нақты жүзеге асуын.

Жауап - өлшенетін белгінің мәні.

Дисперсиялық талдау бірнеше деңгейлермен сипатталатын факторлардың ықпалын оқып үйрену үшін қолданылады.

Айталық, X1,X2,…,Xk - бас жиынтықтары бар болсын.

1. Барлығы қалыпты таралған;

2. Барлық бас жиынтықтардың дисперсиялары бірдей.

Берілген α мәнділік деңгейі бойынша орта мәндердің теңдігі жөніндегі нөлдік жорамалды тексеру керек:

Н0:

Басқаша айтқанда, алынған k таңдама орта мәндердің айырмашылықтарының мәнділігін айқындау қажет.

Алайда, бас жиынтықтардың әрқайсысына бір немесе бірнеше сапалық факторлар ықпал етеді және олар орта мәндерді өзгертулері мүмкін.

Дисперсиялық талдаудың негізгі идеясы:

Таңдама дисперсияны екі компенентке бөлу:

  • Факторлық дисперсия,

  • Қалдық дисперсия.


Жалпы ортаға қарасты, топтардың орта мәндерінің шашырауын сипаттайтын факторлық дисперсияны топаралық дисперсия деп атайды.

Топтардың түзетілген таңдама дисперсиялары үшін орта арифметикалық мән болып табылатын қалдық дисперсияны топішілік дисперсия деп атайды.


Бірфакторлық дисперсиялық талдау

Дисперсиялық талдауды жүргізу әдісі:

1. Нөлдік және балама жорамалдарды құрамыз:

Н0: топтық бас орта мәндер тең, және таңдама орталар арасындағы айырмашылықтар кездейсоқ, фактор оларға ықпал етпейді.

H1: таңдама орталар арасындағы айырмашылықтар кездейсоқ емес және оларға фактор ықпал етеді.

2. α мәнділік деңгейі беріледі ( мысалы, α=0,05 немесе α=0,01).

3. Есептеледі MSфакт және MSкалд

Егер , онда нөлдік жорамал қабылданады.

Егер , онда Фишер статистикасы есептеледі.

4. Fтәж есептегеннен кейін, Fсыни кесте бойынша Фишер таралуының сыни мәндерін табады. Ол k-1 және k(r-1) еркіндік дәрежелерінің сандарына сәйкес келуі керек.

5. Fтәж және Fсыни салыстырылады.

Егер Fтәж < Fсыни , онда берілген мәнділік деңгейінде Н 0 нөлдік жорамалы қабылданады және фактор орта мәнге ықпал етпейді деген қорытынды жасалынады.

Егер Fтәж > Fсыни, онда нөлдік жорамал жоққа шығарылады және фактор ықпалы маңызды деп танылады.


Дисперсиялық талдау кестесі:

Вариациялар, дисперсиялар


Квадраттарының қосындысы

(ауытқулар)

Еркіндік дәрежелерінің саны

Орта квадрат MS


Топаралық (фактор А)


k-1

Топішілік (қалдық)

k(r-1)



Жалпы

kr-1




Сыныулар номері

Фактор денгейі

A1

A2

…

Ak

1

x11

x12

…

x1k

2

x21

x22

…

x2k

...


…

…


nj

…

Топталган орта мән

…

Жалпы орта мән


Фактордың әр деңгейі бойынша элементтердің таңдама топтық орта мәндері:

Ауытқулардың квадраттарының жалпы қосындысы:

немесе , мұндағы ,


Ауытқулардың квадраттарының факторлық қосындысы:

немесе

Ауытқулардың квадраттарының қалдық қосындысы:

мәндердің шашырау дәрежесін сипаттайды.


- жалпы дисперсия

- факторлық дисперсия

-қалдық дисперсия

Мысал: Темекі шегудің тыныс алу жолдары ауруларына ықпалы.

Белгілі бір жас шамасы категориясындағы үлкейген тұрғындар арасында екі жыл ішінде тыныс алу жолдары ауруына ұшыраған адамдардың саны белгіленді. Зерттеу мақсаты темекі шегудің тыныс алу мүшелері ауруларына ықпалын статистикалық дәлелдеу. Әрқайсысы 4 адамнан тұратын 3 топ кездейсоқ таңдалынып алынды, олардың: І топ-темекі шекпейтіндер; ІІ- темекі шегу стажы 5 жылға дейін, ІІІ- темекі шегу стажы 5 жылдан көп.

Зерттелетін фактор А: темекі шегу.

Фактор деңгейлері: А1 А2 А3 – темекі шегу стажы.

Темекі шегу факторына жауап – тыныс алу жолдары ауруларының саны.

Сыныулар номері

Фактор денгейі

A1

A2

A3

1

2

3

4

1

0

1

2

3

2

2

1

3

4

5

3







1. Жорамалдарды ұйғарамыз:

H0- топтық бас орта мәндер тең, және таңдама орталар арасындағы айырмашылықтар кездейсоқ, фактор оларға ықпал етпейді, темекі шегу тыныс алу мүшелері ауруларына ықпал етпейді.

H1 - таңдама орталар арасындағы айырмашылықтар кездейсоқ емес және оларға фактор ықпал етеді, темекі шегу тыныс алу мүшелері ауруларына маңызды ықпал етеді.

2. α=0,05

3. k=3 r=4 n=12

1 әдіс

2 әдіс

T1=1+0+1+2=4

T2=3+2+2+1=8

T3=3+4+5+3=15

R1=12+02+12+22=6

R2=32+22+22+12=18

R3=32+42+52+32=59

R=6+18+59=83

Онда


,

, яғни нольдік болжам жоққа шығарылады.

Қорытынды: темекі шегу тыныс алу мүшелері ауруларына маңызды ықпал етеді.


Вариациялар, дисперсиялар


Квадратта-рының қосындысы

(ауытқулар)

Еркіндік дәрежелерінің саны


Орта квадрат MS


Топаралық (фактор А)


=15,5

k-1=2

=7,75


Топішілік (қалдық)

k(r-1)= 9

=0,75



Жалпы

к(r-1)=11





Тапсырма. Бірфакторлы дисперсиялық талдау жасау. Зерттелетін фактор әсерінің күшін бағалау. Қорытындылар жасау.

Әр түрлі текті үй қояндарының эмбриондарының даму ұзақтығы (күндермен) зерттелді:


Тектері

Альбиностар

Шиншилла

Голландықтар

Поляктар

Эмбриондардың даму ұзақтығы

30

31

30

30

36

32

29

31

35

30

30

30

31

30

30

29

33

30

31

29

Тектілік үй қояндары эмбриондарының даму ұзақтығына ықпал ете ме?


Өміршеңдікті талдау

Өміршеңдікті талдау әдістерінің ерекшелігі - олар толық емес деректерге қолданылады.

Толық емес ақпараттардан тұратын бақылау цензурирленген бақылау деп аталады.

Талдау барысында цензурирленген деректерді қолдану, қарастырылып отырған әдістердің ерекшелігін анықтайды.

Смотрите также файлы