---

«Биосфера, экожүйе және популяция».«Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Бөлімше	Экожүйелердің жалпы құрылымы.
	Су және құрлық экожүйесі.
	Популяцияның негізгі қасиеттері және құрылымдық ерекшеліктері.
	Ағзалардың тіршілікке қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдері.
	Жыртқыш-құрбан қарым-қатынасы
	Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлері.
	Тірі ағзалардың қоршаған ортаның өзгермелі жағдайларына
	бейімделу механизмдері.
	Дүниежүзілік Тұқым қорының маңызы.
	Қазақстан аумағындағы экологиялық проблемалардың туындау
	себептері мен оларды шешу жолдарын.
Оқу мақсаттары	8.3.1.1 экожүйелердің жалпы құрылымының сызбасын жасау;
	8.3.1.2 су және құрлық экожүйелерін салыстыру
	8.3.1.3 популяцияның негізгі қасиеттерін және құрылымдық
	ерекшеліктерін сипаттау;
	8.3.1.4 ағзалардың тіршілікке қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдерін
	зерттеу
	8.3.1.5 жыртқыш-құрбан қарым-қатынасы мысалында популяция
	санының өзгеру себептерін анықтау
	8.3.1.6 тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлерін сипаттау;
	8.3.1.7 тірі ағзалардың қоршаған ортаның өзгермелі жағдайларына
	бейімделу механизмдерін түсіндіру
	8.3.2.2 Дүниежүзілік Тұқым қорының маңызын бағалау
	8.3.2.3 Қазақстан аумағындағы экологиялық проблемалардың
	туындау себептері мен оларды шешу жолдарын түсіндіру
Бағалау критерийі	Білім алушы
	•	Экожүйедегі заттар ағынының айналымына						қатысатын
		компонентті анықтайды
	• Су және құрлық экожүйелерін салыстырады
	• Популяцияның негізгі				қасиеттерін және құрылымдық
		ерекшеліктерін сипаттайды
	•	Ағзалардың	тіршілікке	қабілеттілігінің		әртүрлі		тәсілдерін
		зерттейді
	•	Жыртқыш-құрбан қарым-қатынасы мысалында						популяция
		санының өзгеру себептерін анықтайды
	• Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлерін сипаттайды
	• Тірі ағзалардың қоршаған ортаның өзгермелі жағдайларына
		бейімделу механизмдерін түсіндіреді
	• Дүниежүзілік Тұқым қорының маңызын бағалайды
	• Қазақстан		аумағындағы экологиялық			проблемалардың
		туындау себептері мен оларды шешу жолдарын түсіндіреді
Ойлау дағдыларының	Жоғары деңгей дағдылары
деңгейі
Орындау уақыты	25 минут

---

Тапсырма

1. 
   Диаграммада экожүйедегі заттар ағынының трофикалық деңгейдегі айналымы көрсетілген. Шөпқоректілер айналымның қай бөлігінде бейнеленген, көрсетіңіз.
   

(a). Экожүйеге назар аударыңыз.



А. В.

(i). Екі экожүйеге атау беріңіз.
А.________________________________________________________________________

В.________________________________________________________________________
(іі). Екі экожүйені салыстырыңыз.

А	В

(iii). Популяцияның негізгі ерекшеліктерінің бірі құрылымдық популяция түрлерін атаңыз.



1 2 3
1.___________________________________________________________________________

2.___________________________________________________________________________

3.___________________________________________________________________________

2. 
   Төменде берілген екі графикке назар аударыңыз.
   

(і). Сұр тышқан санының 5 және 6 жылдары арасындағы санының төмендеуінің 2 себебін келтіріңіз.

1.____________________________________________________________________________

2.____________________________________________________________________________
(ii). Сұр тышқан мен үкінің арасындағы байланыс 10 жыл бойы зерттелді. Сұр тышқан – кішкене сүтқоректі, ал үкі – етқоректі құс.

1 және 2 графикті пайдалана отырып, үкінің негізгі қорегі сұр тышқан болғандығын, нақты дәлелдемелер арқылы түсіндіріңіз.

_________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________

3. 
   (а)Тірі ағзалардың қарым-қатынас түрлерін атаңыз.
   

А. В.

A.____________________________________________________________________________

B.____________________________________________________________________________

---

(в). Сызбаға назар аударыңыз.



(ii). Түр дарақтарының қоршаған ортаның температруасына бейімделу механизмін түсіндіріңіз . _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________
4 (i). Қазіргі таңда биоаулан түрліліктің азаюының екі себебін келтіріңіз:
1.___________________________________________________________________________

2.___________________________________________________________________________
(ii). «Дүниежүзілік Тұқым қорының маңызы» тақырыбында эссе жазыңыз. _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________
(iii). Суреттегі Арал және Каспий теңіздерінің көрінісіне назар аударыңыз.



1. 2.
Арал теңізінің тартылуының себебін түсіндіріңіз. _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________
Каспий теңізінің ластану себебін келтіріңіз:

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________
(с). Қазақстан аумағындағы экологиялық проблемаларды шешудің кем дегенде 2-3 жолдарын ұсыныңыз.

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________
56

Бағалау критерийі	Тапсырма	Дескриптор	Балл
	№
		Білім алушы
Экожүйедегі заттар ағынының	1	диаграммада берілген экожүйедегі	1
айналымына қатысатын		заттар ағынының трофикалық
компонентті анықтайды.		деңгейдегі шөпқоректілер айналымнын
		көрсетеді;
Су және құрлық экожүйелерін	(а)(i)	суретті пайдаланып экожүйеге атау	1
салыстырады.		береді;
	(ii)	суретті пайдалана отырып, екі	2
		экожүйені салыстырады;
Популяцияның негізгі	(iii)	суретпен сызбаға қарай отырып,	3
қасиеттерін және		популяцияның негізгі ерекшеліктерінің
құрылымдық ерекшеліктерін		бірі құрылымдық популяция түрлерін
сипаттайды.		атайды;
Ағзалардың тіршілікке	2(i)	сұр тышқан санының 5 және 6	2
қабілеттілігінің әртүрлі		жылдары арасындағы санының
тәсілдерін зерттейді.		төмендеуінің 2 себебін келтіреді;
Жыртқыш-құрбан қарым-	(ii)	сұр тышқан мен үкінің арасындағы	3
қатынасы мысалында		қарым-қатынасты нақты дәлелдемелер
популяция санының өзгеру		арқылы графикті пайдаланып
себептерін анықтайды.		түсіндіреді;
Тірі ағзалардың өзара қарым-	3(а)	А және В суреттерді пайдаланып, тірі	2
қатынас түрлерін сипаттайды.		ағзалардың қарым-қатынас түрлерін
		атайды;
Тірі ағзалардың қоршаған	в(iі)	түр дарақтарының қоршаған ортаның	2
ортаның өзгермелі		температурасына бейімделу механизмін
жағдайларына бейімделу		графикті пайдаланып түсіндіреді;
механизмдерін түсіндіреді.
Биологиялық әртүрлілікті	4 (i)	қазіргі таңда биоаулан түрліліктің	2
сақтаудың және қолдауды		азаюының екі себебін келтіреді;
қажеттіктің себептерін
негіздейді.
Дүниежүзілік Тұқым қорының	(ii)	Дүниежүзілік тұқым қорының маңызы	3
маңызын бағалайды.		тақырыбында эссе жазып, түсіндіреді;
Қазақстан аумағындағы	(iiі)	Арал теңізінің тартылуы мен	1
экологиялық проблемалардың
туындау себептері мен оларды		Каспий теңізінің ластану себебін	1
шешу жолдарын түсіндіреді.		келтіреді;
	(с)	Қазақстан аумағындағы экологиялық	2
		проблемаларды шешудің кем дегенде 2-
		3 жолдарын ұсынады.
	Жалпы балл саны		25

---

«Биосфера, экожүйе және популяция, «Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне

қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________

Бағалау критерийі

Оқу жетістіктерінің деңгейі

Төмен

Орташа

Жоғары

Экожүйедегі заттар ағынының

Экожүйедегі

заттар

ағынының

Диаграммада

берілген

экожүйедегі

Экожүйедегі заттар ағынының

айналымына қатысатын

айналымына

қатысатын

заттар

ағынының

трофикалық

айналымына қатысатын

компонентті анықтайды.

компонентті анықтауда қиналады.

деңгейдегі

шөпқоректілер

компонентті анықтайды.

айналымнын толық көрсете алмайды..

Су және құрлық экожүйелерін

Экожүйеге атау беруде \

Экожүйеге толық атау беруде

екі

Су және құрлық экожүйелерін

екі

\

салыстырады.

экожүйені салыстыруда қиналады.

экожүйені

толық

салыстыруда

салыстырады.

қателіктер жібереді.

Популяцияның негізгі қасиеттерін

Популяцияның

негізгі

қасиеттерін

Популяцияның негізгі

Популяцияның негізгі қасиеттерін

және құрылымдық ерекшеліктерін

және құрылымдық ерекшеліктерін

ерекшеліктерінің бірі құрылымдық

және құрылымдық ерекшеліктерін

сипаттайды.

сипаттауда қиналады.

популяция түрлерін атауда қателіктер

сипаттайды.

жібереді.

Ағзалардың тіршілікке

Ағзалардың

тіршілікке

Сұр тышқан санының 5 және 6

Ағзалардың

тіршілікке

қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдерін

қабілеттілігінің

әртүрлі

тәсілдерін

жылдары

арасындағы

санының

қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдерін

зерттейді.

зерттеуде қиналады.

төмендеуінің

2 себебін

зерттеуде

зерттейді.

қателіктер жібереді.

Жыртқыш-құрбан қарым-

Жыртқыш-құрбан қарым-қатынасы

Сұр тышқан мен үкінің арасындағы

Жыртқыш-құрбан қарым-

қатынасы мысалында популяция

мысалында популяция санының

қарым-қатынасты нақты дәлелдемелер

қатынасы мысалында популяция

санының өзгеру себептерін

өзгеру себептерін анықтауда

арқылы

графикті

пайдаланып

санының өзгеру себептерін

анықтайды.

қиналады.

түсіндіруде қателіктер жібереді.

анықтайды.

Тірі ағзалардың өзара қарым-

Тірі ағзалардың өзара қарым-

Тірі ағзалардың қарым-қатынас

Тірі ағзалардың өзара қарым-

қатынас түрлерін сипаттайды.

қатынас түрлерін сипаттауда

түрлерін атауда \ сипаттама беруде

қатынас түрлерін сипаттайды.

қиналады.

қателіктер жібереді.

---

Смотрите также файлы

• Отчет по учебной практике ознакомительная практика 2 семестр Обучающийся.docx

• Формирование отношения и уважения к труду собственному и труду других людей.docx

• Министерство здравоохранения иркутской области.rtf

• "Банк ісі" пнінен емтихан сратары 1дегей.docx

• Квл ПН х 10 000 где Квл коэффициент виктимности по лицам, п количество потерпевших, н все население региона, независимо от возраста. А Квл. 280075000010000 37,3.docx