ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 01.12.2023
Просмотров: 89
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
| Жалпы ақпарат | |||||||||
| Пәннің коды және атауы | Кредит саны - 2 | Барлық сағаттар саны | Қорытынды бақылау түрі | ||||||
| Дәрістер | Семинар/ практ./лаб. сабақтар | СОӨЖ | СӨЖ | ||||||
| Маd 2109 | 15 | 15 | 10 | 20 | | тестілеу | |||
| Байланыс ақпараты | |||||||||
| Жоғары мектеп | ӘГПМ | ||||||||
| Лектор | Сулейменова Г.Б -тарих ғыл.канд,доцент | ||||||||
| e-mail телефон: | | ||||||||
| Zoom ID | | ||||||||
| Ассистент | | ||||||||
| e-mail телефон: | | ||||||||
| Академиялық ақпарат | ||
| Пәннің қысқаша сипаттамасы | Оқыту нәтижесі/лері | |
| Мәдениеттану курсы барысында мәдениет теориясының жалпы мәселелері, жетекші мәдени концепциялар, мәдениет қалыптастыру мен дамытудың әмбебап заңдары мен механизмдері, әлемдік және қазақстандық мәдениеттің қалыптасуы мен дамуындағы негізгі тарихи кезеңдер, олардың ең маңызды жетістіктері зерттеледі. Оқу пәнінің мақсаты: мәдениеттанудың категориялық аппаратын меңгеру негізінде студенттерді мәдени ойлау тарихымен таныстыру, әлемдік және ұлттық мәдениеттің даму заңдылықтары мен ерекшеліктері туралы идеяларды қалыптастыру, қазіргі заманғы мәдениеттанудың және олкетану негізгі мәселелерінің мәнін анықтау. | ОН3: Оқыту нәтижелері: - Білім беру және ғылыми әдебиеттермен жұмыс істеу, мәдениет әлеміне бағдарлауға мүмкіндік беретін, оның өзгеретін функцияларын түсінуге мүмкіндік беретін ақпаратты шығарып, түсіндіру қабілеті. . Әлемдік және отандық мәдениетті зерттеу. | |
| Пән бойынша ОН 3 | Пән бойынша РО-ға жету көрсеткіштері | |
| - 3.1. Білім мен түсінікті қолдану: - арнайы және әлеуметтік-гуманитарлық білімін үйлесімді түрде үйлестіре білу, алған білімдерін практикалық қызметінде қолдану. - түрлі мәдени іс-шаралар, құбылыстар, процестер туралы өз пікірлерін қалыптастыру және негіздеу. - 3.2. Білім мен ұғымды қолдану: - өткен тарихи оқиғалар мен көріністерді сыни талдау, ретроспективті, салыстырмалы-тарихи және де басқа да ғылыми зерттеу әдістері негізінде оларды адамзаттың әлемдік-тарихи дамуымен байланыстыра көрсетуге дағдылану. - 3.3. Коммуникативтік қабілеттер. - біздің заманымыздың әлеуметтік-мәдени ортасының үрдістері мен үрдістерін талдау дағдыларын дамыту. - 3.4. Оқыту дағдылары және оқуға қабілеттілік. Әлемдік және отандық мәдениетті танудың әдістерін саралау. | 3.1 -«мәдениет» түсінігін анықтаудың негізгі тәсілдерін білу, қоғам мен адам өміріндегі рөлін сипаттай білу, мәдениеттің түрлері мен формаларын, оның функцияларын білу; 3.2-әлемдік мәдениеттің пайда болуының ажырамас бейнесін қалыптастыру, оның дамуының негізгі кезеңдері мен бағыттары; 3.3-мәдениетті дамытудағы сабақтастық пен үздіксіздіктің қажеттілігін түсіну; 3.4-әртүрлі ұлттық мәдениеттерді барабар түрде қабылдау қабілетін дамыту. | |
| Пререквизиттер | Философия | |
| Постреквизиттер | Құқық негіздері , Әлеуметтану, Саясаттану | |
| Әдебиеттер және қорлар 1.Ғабитов Т.Х. «Қазақ мәдениетінің тарихы: оқу құралы». – Алматы: Қазақ университеті, 2016. Бүл оқулықта қазақ халқының рухани және материалдық мәдениетінің тарихы суреттелген. 2 Бияздықова, К. Ә. Қайта өрлеу және жаңа заман мәдениеті: оқу-әдістемелік құрал. - Алматы : Қазақ университеті, 2017. - 114 б Қайта өрлеу заманы және 17-19 ғғ мәдениеті туралы жазылған. 3. Барнард Алан. «Антропология тарихы мен теориясы»/пер. на каз.яз. Под руков. Кульсариева А.Т., Масалимова А.Р. – А., 2017 .Адамның қалыптасуы мәдениетпен бірге болғандығын айтылған ой пікірлер туралы жұмыс. 4.Өмірбекова А. Ө. Ежелгі әлем мәдениеті: оқу құралы. - Алматы: Қазақ университеті. 2015. Ежелгі шығыс пен европа мәдениетінің тарихы суреттелген. 5 Сулейменова Г. Б. История культуры стран Западной Европы (истоки и этапы развития) : учебно-методическое пособие / Г.Б. Сулейменова, М.М. - Нур-Султан : ЕАГИ, 2020. - 134 с. : иллюстрации. - Библиография: с. 130-131. – Батыс Европа мәдениеті ,оның қалыптасуы көне замандардан басталды..Мәдениеттің даму кезендері тарихпен байланысты. | Әдебиеттер: 1. Өмірбекова А. Ө. Ежелгі әлем мәдениеті: оқу құралы. - Алматы: Қазақ университеті. 2015. 2.Барнард Алан. «Антропология тарихы мен теориясы»/пер. на каз.яз. Под руков. Кульсариева А.Т., Масалимова А.Р. – А., 2017. 3. Бияздықова, К. Ә. Қайта өрлеу және жаңа заман мәдениеті: оқу-әдістемелік құрал. - Алматы : Қазақ университеті, 2017. - 114 б. 4.Н.Назарбаев. «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласы. 21 қараша 2018 5.Ғабитов Т.Х. «Қазақ мәдениетінің тарихы: оқу құралы». – Алматы: Қазақ университеті, 2016. 6.Масалимова Ә.Р., Жолдубаева А.Қ. Қысқаша заманауи мәдениеттанулық сөздік. Алматы:Қазақ университеті, 2017 ж. 7.Габитов Т.Х., Абдигалиева Г.К., Исмагамбетова З.Н. «Философия культуры»: Учебник для студентов вузов и колледжей. – Алматы: Эверо, 2013 8. Жақсыбаева Б.Б Мәдениеттану : оқу құралы / Б.Б. Жақсыбаева. - Қарағанды : Medet Group, 2016. - 212 б. - Т. Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті. 9.Нуржанов Б.Г. «Модерн. Постмодерн. Культура». – Алматы, 2012. 10. Карен Армстронг Иудаизм, христиандық пен исламдағы 4000 жылдық ізденіс: Құдайтану баяны/– Астана, 2018. – 496 с. 11. Қазақстанның рухани мәдениеті. Толеранттылық : энциклопедия / Құрастырушылар: Т. Ғабитов, Қ. Затов, Ә. Өмірбекова, Б. Старшинов, Қ. Бағашаров ; Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті. - Алматы : Қазақ университеті, 2014. - 319 б. - Интернет қорлары https://www.youtube.com/watch?v=mUudDJ5goYQ https://www.akorda.kz/kz/events/memleket-basshysynyn-uly-dalanyn-zheti-kyry-atty-makalasy www.sozdik.kz | |
| Пән саясаты | |
| Университеттің келесі ішкі нормативтік құжаттарында қамтылған қағидаларды қатаң сақтау қажет:
Практикалық/зертханалық жаттығулар, СӨЖ дербес, шығармашылық болуы керек. Бақылаудың барлық кезеңдерінде плагиатқа, жалғандыққа, шпаргалка пайдалануға, алдауға жол берілмейді. Тапсырмаларды уақытылы орындамау ұпай жоғалтуға әкеледі! | |
| Аттестациялау және бағалау саясаты | студенттің оқу жетістіктері әрбір оқу түрі бойынша жеке 100 баллдық бағалау шкаласы бойынша (академиялық саясатқа сәйкес) апта сайын бағаланады. Жеке жұмыс түрлері бітірушінің нақты құзіреттілігін қалыптастыру мақсатында олардың пәннің ерекшеліктерін ескере отырып бағаланады. Мысалға: Эссені бағалау критерийлері (100 ұпай): • мазмұнның берілген тақырыпқа сәйкестігі – 15 • сауаттылық – 15 • ерекшелік және тәуелсіздік – 20 • өз ұстанымын айта білу – 25 • аргументтілік 25 Есепті бағалау критерийлері (100 ұпай) • есептің шешімі дұрыс және шешудің ұтымды жолы таңдалған – … ұпай; • есептің шешімі дұрыс, бірақ шешімнің иррационалды жолы таңдалды немесе бір немесе екі кемшілік болса – 9 ұпай; • есеп негізінен дұрыс шешілді, бірақ болмашы қате немесе екі-үш кемшілік болды – ... ұпай; • есеп шешу барысы және жауабы дұрыс, бірақ бірнеше ұсақ қателер жіберілді – … ұпай; • есеп шешу барысы дұрыс, бірақ қате жауапқа әкелген бір немесе екі қате жіберілді – … ұпай; • жауап алынбаған және есептің толық емес шешімі берілген, бірақ қолданылған формулалар мен шешімнің берілген бөлігінің барысы дұрыс – … ұпай; • жұмыста студенттің қолданылған заңдар мен ережелерді дұрыс түсінбеуін көрсететін өрескел қатемен байланысты қате жауап алынды – … ұпай; • есептің шешімі толығымен жоқ немесе бұл есеп үшін «берілген» деп жазылған және берілген жазбалар бұл есептің шешіміне қатысты емес; немесе дұрыс жауап берілсе, бірақ шешімі жоқ болса. – … ұпай; Суретті бағалау критерийлері (100 ұпай)
|
МОДУЛЬ БОЙЫНША ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
| Апта № | Сабақтың тақырыбы | Сабақ түрлері бойынша аптасына сағат саны | ОН | | ||
| дәріс | семинарлық/ зертханалық/ практикалық | СОӨЖ және СӨЖ | | |||
| 1-7 | 1-модуль. Модуль атауы Ежелгі және орта ғасыр мәдениеті | |||||
| 1 | Дәріс тақырыбы: Мәдениеттану пәніне кіріспе. Мәдениет және өркениет Семинарлық тақырыбы мен тапсырмасы: Мәдениет, оның адам өмірі мен қызметіндегі орны мен рөлі . 1.Мәдениет түсінігінің қалыптасу тарихы: мәдениеттің мәнін және қызметін анықтау ыңғайларының көптүрлігі. Мәдениет морфологиясы: мәдениеттің кеңістігі мен уақыты, мәдениеттің негізгі бөлшектері мен паттерндері. 2.Материалдық және рухани мәдениет. Мәдениет белгілер мен мәндер әлемі ретінде. Мәдениет артефактілер әлемі ретінде. Мәдениет мағыналар әлемі ретінде. Мағыналардың түрлері. Мәдениет белгілер әлемі ретінде. Мәдениеттің белгілер әлемі типологиясы. 3.Тіл – қарым-қатынас және мәдениетті тарату тәсілі ретінде. Тіл және ойлау. Тілдің когнитивті қызметтері. Сепир-Уорф гипотезасы. «Мәдениет» және «Өркениет»ұғымдары, олардың өзара қатынасы.Өркениет мәдениет дамуының белгілі бір сатысы және дәрежесі ретінде. 4.Өркениет-адамның сыртқы ,ал мәдениет- ішкі әлемі ретінде.Мәдени-тарихи процестерге байланысты формациялық және өркениеттік қағидалар. О.ШпенглерүА.Тойнби,Н.Бердяев еңбектеріндегі мәдениет пен өркениет мәселерінің айқындалуы.«Шығыс-Батыс»-мәдени-өкениеттілік дихатомиясының үлгісі ретінде.С.Хантингтонның өркениеттердің тоғысының қағидасы. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Мәдениеттану пәніне кіріспе. Мәдениет және өркениет .Шығармашылықтық тапсырма. С. Хантингтонның «Өркениеттер қақтығысы» еңбегі бойынша салыстырмалы кесте жасау Жазбаша және ауызша, жұмысты басқа студенттер тексереді | 1 | 1 | 2 | 3.1; 3.2 | |
| 2 | Дәріс тақырыбы: Мәдениеттер типологиясы және мәдениеттің тарихи өлшемдері Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: Мәдениеттер типологиясы және мәдениеттің тарихи өлшемдері Мәдениет және өркениет: өзара байланыс және айырмашылықтар. 1.Дүниежүзілік мәдениет тарихындағы мәдени типтердің тұтастығымен көптүрлілік мәселелері.Типология-мәдениет типологияны қалыптастыру принциптері. 2.Тарихи процесс мәдени типтердің алмасуы ретінде .Мәдениеттің көшпелілік типінің өзіндік ерекшеліктері. 3.Мәдени типтер жайындағы басты мәдениеттанулық қағидалар(Н.Данилевский,П.Сорокин,М.Вевер,К.Яспер) Мәдениет процесс ретінде. Мәдениет дамуындағы тұрақтылық пен өзгеріштік, прогресс пен регресс. Мәдениет әлеуметтік дамудың үлгілері.Мәдениет синергетикалық жүйе ретінде. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Мәдениеттер типологиясы және мәдениеттің тарихи өлшемдері Шығармашылықтық тапсырмалар. «Мәдени код. Мәдени код түсінігі. Ұлттық мәдениеттің мәдени кодының қайталанбайтындығы» тақырыбына сөздік жасау. Жазбаша.«Мәдени код. Мәдени код түсінігі. Ұлттық мәдениеттің мәдени кодының қайталанбайтындығы.» тақырыбы бойынша пікірталасқа дайындық. Кіші топпен жұмыс. Жазбаша және ауызша формада, жұмысты басқа студенттер тексереді. | 1 | 1 | 2 | 3.2; 3.3 | |
| 3 | Дәріс тақырыбы: Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер 1.Шығыстағы ежелгі өркениеттер.Қосөзен.Шумер өркениеті.Шумер мәдениетінің протүркілік табиғаты жайындағы ғылыми жорамалдар.Шумерлердің наным-сенімдері, сыналық жазу, көркемдік мәдениет.Шумер мәдениетінің әлемдік өркениеттердің қалыптасып дамуына ықпалы.Аккад, Вавилон,Ассирия,Финикия мәдениеттері ежелгі шығыс мәдениетіндегі абыздардың рөлі. «Гильгамеш туралы жыр». 2.Ежелгі Египет мәдениеті. Египет мәдениетінің пайда болуына байланысты қалыптасқан ғылыми қағидалар.Ежелгі Египеттің материалдық және рухани мәдениетінің ерекшеліктері. Ежелгі Мысырлықтардың менталитеті (ділі), иероглифтікжазба өнері және наным-сенімдері.Әлемдік өркениет аясындағы Мысыр мәдениеті. 3.«Зороастризм»-көне Иран мәдениетінің Айқындаушы белгісі. «Авеста»-ежелгі Шығыстың тарихи –мәдени феномен ретінде.Иран мәдениетінің Иран,Туран,Орталық Азия алғашқы өркениеттерге тигізген ықпалы.Қазақ мәдениетінің археатиптеріндегі Ирандық нышандар. 4.Мәдениеттің Үнді-буддизм типі. Ежелгі Мәдениетінің материалдық және рухани ерекшеліктері. Үнді мәдениетіндегі дүниетанымдық жүйелер (брахманизм,чарвактар, буддизм, индуизм).Ежелгі Үндістанның ең басты мәдени-тарихи ескерткіштері: «Ведаалр», «Махабхараджа», «Рамояна». Үнділік және Орта Азиялық мәдениеттердің сұхбаты. Үнді мәдениетінің өзара мәдени ықпалдастығы. 5.Мәдениеттің Конфуцийлық-даосистік типі.Ежелгі Қытайдың мәдениеті Қытай мәдениетінің қайнар бастаулары мен ділдік ерекшеліктері.Қытай мәдениетінің архетипі: инь мен янь, аспан ырғақтары және Конфуцийлік, даолық мәдени генотип. «Өзгерістер кітабы»-ежелгі Қытайдың рухани мәдениетінің мәңгі өшпес тарихи мұрасы. Қытай және Түрік халықтарының мәдениеті. 6.Мәдениеттің ежелгі көпшілілік типі.Ежелгі түрік өркениеті және оның ерекшеліктері. Ежелгі түріктердің космогониясы мен мифологиясы. Орхон Енесей –мәдени жазба ескерткіштері. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер. Шығармашылықтық тапсырма.талдау эссе орындау.Жазбаша және ауызша формада. | 1 | 1 | 2 | | |
| 4 | Дәріс тақырыбы Антика дүниесінің мәдениеті. Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: Антика дүниесінің мәдениеті. 1. «Антика» туралы ұғым. Ежелгі грек мәдениетінің сипаты мен даму кезеңдері. 2.Ежелгі грек мифологиясы мен космоцентризмі. Грек поэзиясы: Гоиер, Гесиод. Антикалық полес ұғымы. Грек мәдени дүниетанымының табиғаты. 3..Антика мәдениетіндегі білім беру, тәрбие мәселелері. 4.Грек трагедиясы және театры (Эсхия, Софокл, Еврипид, Аристофан). 5.Ежелгі Рим мәдениетіндегі сабақтастық пен жаңашылдық сарындары. Құқық, шешендік өнер және тарихнама. Салт-дәстүрлер, әдет-ғұрыптар. Жанұялық қарым-қатынастар этикасы. Әдебиет. Сәулет өнері. Еуропалық типтегі өркениеттер тағдырындағы антикалық мәдениет, христиан діні. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Антика дүниесінің мәдениеті Шығармашылықтық тапсырма. Антика дүниесінің мәдениеті тақырыбына қысқаша түйін жазу, оны түсіну, талдау (көне грек-парсы, қытай тарих жазбалары негізінде).Жазбаша және ауызша формада, | 1 | 1 | 2 | | |
| 5 | Дәріс тақырыбы: Шығыс және Батыс ортағасырлық мәдениеті Семинарлық/ сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: Шығыс және Батыс ортағасырлық мәдениеті 1.Жібек жолы: Қазақстан – Шығыс пен Батысты байланыстырушы ретінде. Орталық Азия аймағындағы мәдениеттер Ортағасырдағы түркі мәдениеті. Философия мен ортағасырлық ғылымның дамуы. Ортағасыр мәдениеті мен ғылымының қалыптасуындағы әл-Фарабидің үлесі. Математиканың дамуы. Өнер, әдебиет, сәулет өнері, техниканың дамуы. Ортағасырлардағы Қазақстан мен Орталық Азиядағы білім. Хорезми ұлы ортағасырлық ғалым- математик. Әбу Рейхан Бируни және Ғалам. Әбу Рейхан Бируни математик және мәдениет тарихшысы ретінде. Әбу Әли ибн Сина. Қазақстан аумағындағы Ұлы Жібек жолы бойындағы қалалар. Орталық Азиядағы қалалық мәдениеттің гүлденуі. 2.Ортағасырларды дәірлерге бөлу мәселесі. Інжілдің мәдени тарихи мағынасы: Ортағасырлар мәдениетіндегі жан мен дене мәселелері.Формальдық-ортағасырлар мәдениетінің басты ойлау тәсілі және оның неархайлылығы.Монахтық және рыцарлық ордендер. Крест жорықтары,оның салдарлары, ислам мен христиан әлемінің өзара жүздесуі. Патристика мен схоластика, араб-ислам философиясының ықпалы.Ортағасырлық университеттер.Роман мен готикалық ситльдер, иконалар жасау өнері. Рыцарлық романдар. Сауықтық халық мәдениеттанулық концепциясы. 3.Қайта жаңғырту мәдениетінің гуманизмі. Ренессанс мәдениетінің мәні мен рөлі жайындағы түрлі көзқарастардың туындауы. Қайта жаңғыру мәдениетін дәуірлерге бөлу.Данте,Петрарко, Боккачо- қайта жаңғыру мәдениетінің алып тлғалары.Ренессанс- жалпы еуропалық мәдени құбылыс. Реформацияның мәдени парадигмаларда өзгерістерге ұшыратудағы рөлі. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Шығыс және Батыс ортағасырлық мәдениеті.Шығармашылықтық тапсырма. «Ұлы Жібек жолы халықтарының мәдениаралық қарым-қатынастағы Қазақстан түріктері» тақырыбына қызықты фактілер мен материалдар негізінде мәлімдеме немесе презентация дайындау | 1 | 1 | 2 | | |
| 6 | Дәріс тақырыбы: Батыс Европанының 17-21ғасырлардағы мәдениеті. Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: Батыс Европанының 17-21ғасырлардағы мәдениеті. 1.Жаңа замандағы мәдени өзгерістер.Протестанттық этика және оның Батыстық буржуазиялық мәдениетін қалыптастырудағы рөлі.Дүниені жаңаша қабылдау. 2.Ағартушылық- ауқымды әлеуметтік-мәдени қозғалыс.Ағартушылық дәуірінің идеалдары-модернизм жобасының негіздері.Ағартушылардың мәдениеттанулық қағидалары. 3.Өнер, сәулетшілік пен әдебиет салаларындағы басты бағыттар. 4.Европа мәдениетінің «Алтын ғасыры» (XIXғ.аяғы- XXғ.басы): ғылым, поэзия,музыка, көркемөнер, философия саласындағы айтарлықтай жетістіктер, жаңа пәндердің пайда болуы,еуроцентризм СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Батыс Европанының 17-21-ғасырлардағы мәдениеті. Шығармашылықтық тапсырма. «Батыс Ренессанс және оның әлемдік мәдениет тарихындағы орны» тақырыбындағы талдаулы эссе жазу. Жазбаша және ауызша формада, жұмысты басқа студенттер тексереді««XX – XXI ғасырлардағы Батыс Еуропаның жастар субкультурасы және оның қазақстандық жастардың құндылықтар жүйесіне әсері»» тақырыбында шығармашылық жұмыс (эссе, жобалық талдау, жобаны талқылау, презентация, кейс – бірін таңдаңыз). | 1 | 1 | 2 | | |
| 7 | Дәріс тақырыбы: Қазақстан номадтарының мәдениеті Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: Қазақстан номадтарының мәдениеті 1.Ежелгі Қазақстан аумағындағы архаикалық мәдениет: материалдық мәдениет ескерткіштері. Материалдық («технологиялық») мәдениеттің негізгі жетістіктері. Ежелгі әлемнің техникалық жетістіктерінің негізгі ескерткіштері. Көшпелілік (номадизм) мәдениет типі ретінде. Көшпелілік (номадизм). концепциялары. Көшпелілік мәдениет типологиясы. Көшпелілік түрлері мен жіктеу (көшпелілер мәдениеті). Еуразиялық кеңістік көшпелілері мәдениетінің негізгі белгілері. Қазақстан аумағындағы ежелгі тайпалар мәдениеті: салт-дәстүрлері, культтері, наным-сенімдері, салт-дәстүрлері. Аңызға айналған кейіпкерлердің бейнелері. Көшпелілік мәдениеттегі кеңістік пен уақыт. 2.Арғытүркілердің мәдени мұрасы. Номадтық мәдениетті дамытудағы арғытүркілердің кезеңі. 3.Ғұндардың көшпелілік мәдениеті. Үйсін мен қаңлылар мәдениеті. Ежелгі түркі өркениеті және оның ерекшеліктері. Ежелгі түркілердің космогониясы мен мифологиясы. Ата-баба культы. 4.Тәңіршілдік. Ежелгі түркілердің руна жазуы. Түркі жазуы. Түркі жазуының түрлері: соғдылық, брахми, манихейлік, ұйғыр. Түркі қағанатының мемлекеттік жазуы. Руна жазуы. Ежелгі түркілік өркениеттер мен жетістіктер.. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Қазақстан номадтарының мәдениеті Түркілердің мәдени мұрасы. Шығармашылықтық тапсырма. 1 «Түріктердің музыкалық-мәдени мұрасының еуропалық және ислам әлеміне әсер» тақырыбында шығармашылық жұмыс (эссе, жоба талқылауы, кейс-жағдайды талдау) дайындаңыз. 2. «Күй - қазақ өнерінің феномені» тақырыбына презентация дайындаңыз | 1 | 1 | 2 | 1,2,6 | |
| 8-15 | 2-модуль. Қазақ халқының мәдениеті | |||||
| 8 | Дәріс тақырыбы: Қазақ халқының 8-15 ғғ мәдениеті Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: Орта ғасыр кезеңіндегі Қазақстан түріктерінің мәдениеті және олардың еуропалық және ислам мәдениетіне әсері. 1.Қарахан кезеңіндегі мәдениет. Қарахандар кезеңінің материалдық, қалалық мәдениеті. Материалдық мәдениет ескерткіштері. 2.Әл-Қашқари және оның түркі әдебиеті мен тілінің қалыптасуындағы рөлі. Жүсіп Баласағұн және оның «Құтты білік» еңбегі. Ахмед Үйгінеки, Сулеймен Бақырғани және олардың түркі мәдениетіне қосқан үлестері. Қазақстанда исламның таралуы. 3.Ортағасырлық түркі мәдениетінің ерекшелігі: ислам және номадизм. Рухани құндылықтар. Өнер. Діни наным-сенімдер. Салт-дәстүрлер. 4. Атын Орданың негізгі технологиялық жетістіктері. Ақсақ Темір кезеңіндегі мәдениет. Сәулет өнері. Өнер және сәулет өнері. Миниатюра. Фреска өнері. Ұлықбек (Мұхаммед Тарағай) астрономия ғылымының дамуы. Математиканың дамуы. Ұлықбек обсерваториясы. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Қазақ мәдениетінің қалыптасуы. Шығармашылықтық тапсырма. «Түркі Ренессанс және оның әлемдік мәдениет тарихындағы орны» тақырыбындағы талдаулы эссе жазу | 1 | 1 | 2 | | |
| 9 | Дәріс тақырыбы: Қазақ мәдениетінің қалыптасуы. XV ғ -XVII ғ Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: Қазақ мәдениетінің қалыптасуы. XV ғ -XVII ғ 1.Қазақ халқының мифтері мен аңыздары. ның мифтері мен аңыздары. Қазақ дәстүрлі мәдениетінің қалыптасуы. 2.Халықтық поэзия формалары. Ақын-жыраулардың музыкалық шығармашылығы. Халық ауыз шығармашылығы. Қазақ даласының шешендері. 3. Мәдени құндылықтар және батырлар этикасы. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Қазақ мәдениетінің қалыптасуы. XV ғ -XVII ғ тақырыбындағы талдаулы эссе жазу | 1 | 1 | 2 | | |
| 10 | Дәріс тақырыбы: XVIII ғ. – ХIХ ғ. соңы аралығындағы қазақ мәдениеті. Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: XVIII ғ. – ХIХ ғ. соңы аралығындағы қазақ мәдениеті. 1.Қазақ Ағартушылығы феномені. Ш. Уәлиханов және оның шығармашылығы. 2.Абай ұлы қазақ ақыны және ойшылы ретінде. 3.Ы. Алтынсарин көрнекті ағартушы және педагог ретінде. 4.Құрманғазы, Тәттімбет, Жаяу Мұса және т.б. музыкалық шығармашылығы. Қазақ мәдениетіндегі «Зар заман» феномені.Қазақтың қоғамдық ойы және XIX-XX ғғ. аралығында қазақ әдебиетіндегі негізгі бағыттар. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: XVIII ғ. – ХIХ ғ. соңы аралығындағы қазақ мәдениеті. тақырыбына қысқаша түйін жазу, оны түсіну, талдау (көне грек-парсы, қытай тарих жазбалары негізінде).Жазбаша және ауызша формада. | 1 | 1 | 2 | | |
| 11 | Дәріс тақырыбы: ХХ ғасырдағы қазақ мәдениеті Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: ХХ ғасырдағы қазақ мәдениеті. 1.Кеңестік кезеңдегі қазақ мәдениеті. Тоталитарлық-әкімшілік жүйе және ұлттық мәдениет. Қазақстандық ғылымның, білім және мәдениет институттарының қалыптасуы мен дамуы. 2.Қазақ өнерінің дамуы: кескіндеме, мүсін, сәулет өнері, опера, балет, музыка, ХХ ғ. драматургиясы. ХХ ғ. 3.Қазақстан әдебиеті. Қазақ киносының қалыптасуы мен дамуы. ХХ ғ. Қазақстандағы гуманитарлық ғылым. Қазақ мәдениетінің дамуындағы зиялы қауымның шығармашылық үлесі. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: ХХ ғасырдағы қазақ мәдениеті Шығармашылықтық тапсырма.1 Абайдың «Толық адамы» 2 Ы.Алтынсариннің «Білімді адамы» Тақырыптарына шығармашылық жұмыс, эссе-негіздеу, жоба-талқылау, презентация, кейс – осылардың бірін таңдаңыз. | 1 | 1 | 2 | | |
| 12 | Дәріс тақырыбы: Қазіргі әлемдік үдерістер аясындағы қазақ мәдениеті. Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: Қазіргі әлемдік үдерістер аясындағы қазақ мәдениеті. 1.Жаһандану және этно-аймақтық мәдениеттердің өзін-өзі бірегейлендіру мәселесі. Қазіргі Қазақстанның мульти-мәдени кеңістігіндегі қазақ мәдениетінің орны. 2. Заманауи қазақ мәдениетіндегі рухани дәстүрлер мен жаңашылдық үдерістер. Қазақстанның қазіргі өнеріндегі негізгі үрдістер мен бағыттар. Қазақ мәдениетінің іздерін (паттерн) сақтау, қазақ тілін дамыту мен оның мәдени кеңістігін кеңейту, қазақ халқының рухани құндылықтарын сақтау мен ұлықтаудағы гуманитарлық зиялы қауымның рөлі. 3.Заманауи қазақ өнерінің негізгі жанрлары: әдебиет, кескіндеме, театр, сәулет өнері, музыка, кино, телеведение. Дәстүрлі қазақ және заманауи қазақ мәдениеті. 4. Қазақ халқының мәдени коды. Қазақ ұлттық мәдени кодын сақтау мәселесі. Қазақ дәстүрлі мәдениетінің рухани құндылығы және Қазақстан жағдайындағы батыс құндылықтарының сіңіру мәселелері. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Қазіргі әлемдік үдерістер аясындағы қазақ мәдениеті. Шығармашылықтық тапсырма.Жазбаша және ауызша формада | 1 | 1 | 2 | | |
| 13 | Дәріс тақырыбы: Жаһандану аясындағы қазақ мәдениеті. Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: Жаһандану аясындағы қазақ мәдениеті. 1.Жаһандану жағдайындағы қазақ халқының мәдени мұрасын сақтау мәселесі. 2. Қазақстан мұражайлары және олардың мәдени мұраны сақтаудағы рөлі. Қазақстанның мәдени және табиғи ескерткіштер жобасын жүзеге асыру. 3..Жаңа мәдени парадигмалар мен жаңа рухани бағдарлар. мәдени институттардың рөлі. Қазақстандағы мульти-медиа-мәдениеттің алыптасуы мен дамуы. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Жаһандану аясындағы қазақ мәдениеті «Қазақ мәдениетіндегі қазақ тілінің рөлі» тақырыбына эссе. Жазбаша формада, Эссе жазу | 1 | 1 | 2 | | |
| 14 | Дәріс тақырыбы: Қазақстанның мәдени саясаты. Семинарлық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: Қазақстанның мәдени саясаты. 1.Мәдени саясат ұстанымдары: «ҚР Мәдениет туралы заңы». Қазақстандағы мәдени реформалардың негізгі ұстанымдары. Мәдени саясаттың қазақстандық моделі. 2«Мәңгілік Ел» ұлттық идеясының қалыптасуы көпұлтты және поликонфессионалды азақстандық қоғам мен оның мәдени қорының бірігуі ретінде. 3. Қазақстан Халқы Ассамблеясы және оның қазақстандық қоғамның мәдени шығармашылығындағы рөлі СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: Қазақстанның мәдени саясаты. Шығармашылықтық тапсырмалар.1 «Мәдени мұра» бағдарламасы және оның маңызы»» тақырыбында шағын жоба жасаңыз. 2 «Қазақ халқының ұлттық аспаптары» тақырыбына презентация дайындаңыз. Жазбаша және ауызша формада, жұмысты басқа студенттер тексереді. | 1 | 1 | 2 | | |
| 15 | Дәріс тақырыбы: КР қазіргі кездегі мәдениеті .Рухани жаңғыру Семинарлық/лабораторлық/практикалық сабақ тақырыбы мен тапсырмасы: КР қазіргі кездегі мәдениеті 1.«Мәдени мұра» Мемлекеттік Бағдарламасы мәдени саясат саласы ретінде. Жергілікті тарихты қарастыру, мәдени-тарихи ескерткіштерді және жергілікті, аймақтық көлемдегі мәдени объектілерді қалпына келтіру мен сақтаудағы мұражай, білім беру мекемелері мен ұйымдарының рөлі. Табиғи ескерткіштерді жасау мен сақтау бағдарламасы Қазақстанның мәдени мұрасының құрамдас бөлігі ретінде. 2.Мәдени мұра бағдарламаларының дамуындағы ЮНЕСКО халықаралық ұйымдарының рөлі. 2.Мәдени туризмнің дамуы және оның «Туған ел», «Қазақстанның сакральды географиясы», 3.«Жаһанданған әлемдегі қазіргі қазақстандық мәдениет», «Сандық Қазақстан» жобаларының қалыптасуы мен жүзеге асырылуындағы рөлі. 4.Рухани жаңғыру бағдарламасы. СОӨЖ тақырыбы мен тапсырмасы: КР қазіргі кездегі мәдениеті «Цифрлық Қазақстан» және «Медиа-мәдениеті» моделі: кейс форматында қазіргі заманғы болашақ ахуалын талдау. | 1 | 1 | 2 | | |
| | Барлығы: | 15 | 15 | 30 | | |
1-2 Аралық бақылау сұрақтары
1. Мәдениеттану тарихы ғылыми пән ретінде. Мәдениеттану пәні мен әдістері, оның ғылым жүйесіндегі орны.
2. Мәдениет ұғымының қалыптасу тарихы. Материалдық және рухани мәдениет.
3. Мәдениет типологиясы: мәдениет типінің түсінігі, мәдениеттің тарихи типологиясы.
4. Мәдениет функциялары.
5. Ф. Боастің, Л. Уайттің, З. Фрейдтің, К. Леви-Стросстің, К. Маркстің, Э. Тайлордің, О. Шпенглердің, А. Тойнбидің, Л. Гумилевтің, П. Сорокиндің, С. Хантингтонтің теориялық тәсілдер.
6. Мәдениет артефактілер әлемі ретінде. Мәдениет мағыналар әлемі ретінде. Түрлері едім.
7. Мәдениет тілі белгілер мен таңбалық жүйелердің негізгі типтері.
8. Қазақ тілі және оның тұлғаны мәдени-этникалық сәйкестендірудегі рөлі.
9. Мәдениет зерттеулеріне структуралистік, семиотикалық тәсілдер.
10. Мәдени код ұғымы. Мәдени кодтардың түрлері.
11. Мәдениет символының түсінігі. Мәдениеттің негізгі нышандары.
12. Рухани мәдениет. Рухани мәдениеттің түрлері.
13. Технологиялық мәдениет. Ғылым мәдениет феномені ретінде.
14. Ежелгі Қазақстан аумағындағы архаикалық мәдениет.
15. Номадизм мәдениеттің түрі ретінде. Номадизм тұжырымдамасы.
16. Скифтердің, сақтардың, массагеттердің, сарматтардың номадтық мәдениеті.
17. Үйсін және Қаңлы мәдениеті.
18. Ғұндардың номадтық мәдениеті.
19. Ежелгі түркілердің Космогония және мифологиясы. Тенгрианство. VI – VIII ғғ.
20. Түркі жазуының түрлері. Руникалық хат. Түріктердің жазба ескерткіштері.
21. Жібек жолы: Қазақстан Шығыс пен Батыс арасындағы байланыстырушы буын ретінде.
22. Философия және ортағасырлық ғылымның дамуы. Әл-Фараби, Хорезми, Бируни, Ибн Сина.
23. Қазақстан аумағындағы Жібек жолы қалалары. Орталық Азияның қалалық мәдениетінің өркендеуі.
24. Қараханид кезеңінің мәдениеті. Қалалық мәдениет. Әл-Қашғари, Юсуф Баласағұн, Ахмед Югнаки, Сүлеймен Бақырғани.
25. Хорезмшах мемлекетінің мәдениеті.
26. Суфиялық Ренессанс. Ахмет Ясауи.
27. Моңғол шапқыншылығы мәдени апат ретінде. Алтын Орда кезеңінің мәдениеті.
28. Тимуридтер кезеңіндегі мәдениет. Ұлықбек.
29. Қазақтардың эпикалық мәдениеті. Халық поэзиясының түрлері. Қазақ билері.
30. Қазақ халқының салт-дәстүрлері. Халықтық мерекелер.
31. Қазақ ағарту феномені. Ш. Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, Абай. Музыкалық шығармашылық
32. ХІХ-ХХ ғасырлар тоғысындағы қазақ қоғамдық ой-өрісі және қазақ әдебиетіндегі негізгі бағыттар.
33. Кеңес кезеңіндегі мәдени саясаттың негізгі тенденциялары. Қазақстан ғылымының, Білім және мәдениет институттарының қалыптасуы мен дамуы.
34. Кеңес кезеңіндегі қазақ әдебиеті мен өнерін дамыту. Қазақ мәдениетін дамытудағы интеллигенцияның шығармашылық үлесі.
35. Қазақстанның заманауи өнерінің негізгі тенденциялары мен бағыттары.
36. Қазақстандағы қазіргі бұқаралық мәдениет.
37. Жаһандану жағдайында қазақ халқының мәдени мұрасын сақтау мәселелері.
38. Қазақстанның жастар субкультурасы және рухани моральдық, эстетикалық және діни құндылықтар мәселелері.
Тест емтихан сұрақтары
«Мәдениет» ұғымының түп мағнасы:
Монотеистік діни реформаны жүзеге асыруға талпынған Мысыр перғауыны:
Мәдениеттанудың теориялық негізі:
«Тарихтың мағынасы мен міндеттері» еңбегінің авторы:
Ежелгі Үнді қоғамындағы варналар:
Париждің Құдай ана соборы (ғибадатханасы) сәулет өнерінің мына стилінде салынды:
Сиқыр сөзінің баламасы болып табылатын ежелгі наным-сенім түрі:
Күнтізбе басы христиандар үшін – Христос туған күн, мұсылмандар үшін - ...
Көнегрек тілінде «пайдейя» ұғымы нені білдіреді
«Диуани хикмет» - еңбегінің авторы:
Тұнғыш энциклопедияны құрастырушы:
Батыс Еуропадағы Қайта өрлеу кезеңінде рухани-мәдени жаңғыруға негіз болған өркениет:
«Біржан-Сара» операсының авторы:
Рим империясында барлық құдайларға арналып салынған ғибадатхана аты:
Вестернизация дегеніміз:
Көне түріктер туындағы бейне:
Ресей мәдениетінің мессиандық идеясы:
«Homo ludens» шығармасының авторы:
ХХ ғ. өнеріндегі жаңа бағыттардың жалпы аталуы:
Қазақ алфавитінің реформаторы:
«Анимизм» терминін ғылымға алғаш рет енгізген:
«Құтты білік» шығармасының авторы:
Эдип туралы трагедияның авторы:
Дао ілімнің негізін қалаушы:
Тит аркасы қандай оқиғаның құрметіне салынды
Халиф – деген:
Гуманизм дегеніміз:
Жаңа заманға бастау болған 1640 жылғы буржуаздық революция болған ел:
Еуропадағы ортағасырлардағы құрылыстардағы сәулет өнері жататын стиль:
Көне түріктердің мемлекеті:
Белгі мен рәміздерді (символдарды) зерттейтін ғылым:
«Троицаны» салған орыс суретшісі:
Көне мысырлықтардың бас ғибадаты:
З.Фрейд іліміне сәйкес репрессивті мәдениеттегі тыймдар жүйесі:
Үнді буддалық ғибадатхананың көне үлгісі:
Европа дәстүрінде мәдениет (культура) ұғымына қарсы ұғым:
Ежелгі Грекияның үш ұлы трагигтерін көрсетіңіз:
Еуропаның Жаңа Заман мәдениетінің әдеп негізі:
Тұнғыш еуропалық гуманист
Жан мен рухтың мәңгі өмір сүретінін мойындайтын діни сенім: