Файл: 1. Бізді заманымыза дейінгі жазу сызулар мен аыз жырлар.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 03.12.2023
Просмотров: 946
Скачиваний: 4
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
деген өлең жолдары кімге қатысты (* А.Байтұрсынұлы “Анама хат”)
Айғырсып момындарға ақыр, інім.
Кісімсіп ең болмаса қақыр , інім,-деп , інісіне кекесінмен “ақыл” айтқан автор : ( А.Байтұрсынұлы)
(Шәңгерейдің белгілі өлеңімен басталады)
*” Әдебиет танытқыш “)(“ Баяншы”- мұғалідерге арналған әдістемелік құрал)
(А.Байтұрсынұлы )
Міржақып Дулатов
Міржақып Дулатов (1885-1935)
"Қазақта бұрын роман жоқ еді. Біздің арамызда қазақша бірінші роман жазған Міржақып Дулатов болды. " (А. Байтұрсынұлы)
Міржақып Дулатов - қазақтың аса көрнекті ағартушыны, қоғам қайраткері, ақын, жазушы, жалынды көсемсөз шебері, қазақтың тұнғыш романының авторы.
Туған жері: бұрынғы Торғай уезі, Сарқопа болысы (Қостана) облысы, Жангелдин ауданы, Қызбел ауылы).
Еңбектері: "Оян, қазақ!" (Уфа, 1909; Орынбор, 1911), "Бақытсыз Жамал" романы (Қазан, 1910), "Азамат" (Орынбор, 1913). "Терме" (Орынбор, 1915);"Есеп құралы". (Орынбор, 1914; Ташкент, 1922), "Балқия" пьесасы (Орынбор, 1922), "Оқу құралы"
(Орынбор, 1924), "Қирағат" кітабы; "Бүркіт кегі" балладасы,
1993 жылы сүйегі туған жеріне әкелінді.
Дулатовтың туған жері: (Торғай атырабы)
М. Дулатовтың туған жылы мен туған күні: (1885 жылы 25 қараша)
• М. Дулатов орысша сабақты үйренген: (Мұқан Теқтабайұлынан)
• "Менің алған білімге көзімді ашқан осы кісі, "- дейді Мұқан
Тоқтабай ұлына арнаған сезінде… Айтып отырған: (М.Дулатов)
*** Қазақ әдебнетінің тарихындағы қудаланған қаламгер(лер): ("М.Дулатов; *Ж. Аймауытов)
• М. Дулатов қамалған кезінде Орынборға бірге жер аударылды:(Ә.Бөкейхановпен, 1922 жылы)
• М. Дулатов бірнеше арнау өлеңдерінде кімнің поэтикалық бейнесін жасауғаұмтылған? (Ә. Бөкейхановтың)
• М. Дулатов "Қазақ" газетінде кіммен бірге қызмет атқарған? (А. Байтұрсынұлы)
• А. Байтұрсынұлы мен Ә.Бөкейханұлының серіктесі, ақын, жазушы,публицист: (М. Дулатов)
• М. Дулатов Түркістан Республикасының "Ақ жол" газетінде қызметте болған жыл: (1920 жыл)
• М. Дулатовтың Сталин, Голощекин озбырлығының қармағына ілініп, қайтадан тұтқынға алынуы: (1928 жылдың желтоқсаны)
• М. Дулатов қайтыс болды: (Сосновецтегі лагерьдің лазаретінде)
• *** М. Дулатов: (*Публицист; *Ағартушы ұстаз; *Қоғам қайраткері)
• М. Дулатовтың 1909 жылы Уфада басылып шыққан кітабы: ("Оян,қазақ!")
• М. Дулатовтың "Оян, қазақ!" өлең жинағы екінші рет басылып шыққанқала: (
Орынборда, 1911 жыл)
**** Дулатовтың шығармалары: (*«Жастарға»; *«Оян, қазақ!»;*«Бақытсыз Жамал»)
*** М. Дулатовтың "Оян, қазақ!" жинағына енген өлең(дер): (*"Сөзақыры"; *"Сайлаулар хақында"; *"Жастарға")
• М. Дулатовтың "Оян, қазақ!" кітабына енген шығармалары:
("Жігіттер", "Жастарға", "Қазақ халқының бұрынғы һәм бүгінгі халі",
"Қазақ жерлері", "Насихат ғумумия", т.б.)
• Міржақып Дулатовтың "Насихат ғумумия" толғауы неше бөлім, неше тармақтан тұрады? (17 бөлім, 556 тармақ)
*** М. Дулатовтың "Насихат ғумумия" өлеңдер топтамасының желісі:
(*Ақын аты-жөнін, асыл затын, тайпасын, шыққан жерін айтады;
*Кітаптың 25 жаста жазылғанын айтады; *Халқының, замандасымен,
елінің сөз ұғарлық азаматымен түгел сырласады)
"Көзіңді аш, оян, қазақ, көтер басты,
Өткізбей қараңғыда бекер жасты.
Жер кетті, дін нашарлап, хал һарам боп,
Қазағым, енді жату жарамас-ты." Өлең жолдарының авторы: (М. Дулатов)
"Ұйқыда жатыр қазақ көзін ашпай,
Кеттік қой отқа күйіп, өрттен қашпай.
Әр халық алға кетіп жатса-дағы,
Біздің жұрт шегінеді қадам баспай. " Кімнің өлеңі (М. Дулатов)
• 1907 жылы Петерборда шыққан " Серке" газетінің бірінші санында жарияланған Міржақыптың өлеңі: ("Жастарға")
*** Міржақыптың өлең жинақтары: (*«Терме»; *«Азамат»)
• М. Дулатовтың "Азамат" атты өлеңдер жинағы Орынборда басылып шықты: (1913 ж.)
• Орынборда 1915 жылы М. Дулатовтың басылған жинағы: ("Терме")
*** М. Дулатовтың "Шағым" өлеңінен алынған жолдар: (*Мен біткен
ойпаң жерге аласа ағаш; *Емеспін жемісі көп тамаша ағаш; *Пайдалан
керегіңе жараса, Алаш!)
"Мен біткен ойпаң жерге аласа ағаш,
Емеспін жемісі көп тамаша ағаш.
Қалғанша жарты жаңқам мен сенікі,
Пайдалан, шаруаңа жараса, Алаш, " - деген үзіндінің авторы: (М. Дулатов)
• М. Дулатовтың "Бүркіт кегі" деген шығармасы: (Баллада)
• М. Дулатұлының Абай үлгісімен жазған 216 тармақ, 5 бөлімнен тұратын
шығармасы: ("Бүркіт кегі")
• М. Дулатовтың юморлық, сатиралық қырларын танытатын өлеңі:
(«Жұмбақ» өлеңі)
• "Елім-ай" өлеңінің авторы: (М. Дулатов)
"Таза бұлақ" өлеңінің авторы: (М. Дулатов)
• М. Дулатовтың өлеңі: ("Таршылық халіміз хақында аз мінәжат")
• "Шешенің балаларын сүюі" өлеңінің авторы: (М. Дулатов)
• Үзінді М. Дулатовтың қай шығармасынан?
Кім сағынар сендерді келгенінше,
Құлындарын көзімен көргенінше?
- Сендер қайтып келсеңдер адам болып,
Еш арманым болмас еді өлгенінше… ("
-
А. Байтұрсынұлының “ Маса “ жинағындағы қайратты ерлер тұлғасын мүсіндеген жыры : ( “Жауға түскен жан сөзі”) -
А. Байтұрсынұлының “ Маса “ жинағында берілген аударма шығармалар : ( “Балықшы мен балық”, “Қыздыр дейсің мәжілісті , жан дейсің “, “Ат”, “Данышпан Аликтің ажалы”, “Алтын әтеш”, А.С .Пушкиннен; “Сорлы болған мұжық”, “Қаздар” И.А. Крыловтан) -
А. Байтұрсынұлының өлеңі : ( “Туысыма”) -
“ Ақын ініме ” өлеңінің авторы : ( А.Байтұрсынұлы) -
Нашардың көбірек же хақын , інім,
Айғырсып момындарға ақыр, інім.
Кісімсіп ең болмаса қақыр , інім,-деп , інісіне кекесінмен “ақыл” айтқан автор : ( А.Байтұрсынұлы)
-
Ахмет Байтұрсынұлының” Маса” кітабына енген өлеңдері : (“Туысыма” ,” Жұртыма”, “Қазақ қалпы”, “Қазақ салты”, “Қарқаралы қаласына”, “Анама хат”, “Жауға түскен жан сөзі”, “Көк есектерге”, т.б) -
Ахмет Байтұрсынұлы бастырған эпостық жыр : (“Ер Сайын”) -
А.Байтұрсынұлы жинап құрастырған фольклор материалдарының бірі (“Ер Сайын”) -
А. Байтұрсынұлының “ Ер Сайын ” жыры жарық көрген жыл: (1923 жылы ,Мәскеу) -
А. Байтұрсынұлы өңдеп бастырған “ Ер Сайын ” эпостық жыры арналған : (Потанинге) -
А. Байтұрсынұлының “ Ер Сайын ” туындысының соңында кімнің өмірбаяны берілген? (Г.Потаниннің) -
А. Байтұрсынұлының “ 23жоқтау” фольклорлық мұрасында берілген жырлар қамтиды (400 жылдық уақытты ) -
А.Байтұрсынұлының “23 жоқтау”
(Шәңгерейдің белгілі өлеңімен басталады)
-
А.Байтұрсынұлының “23 жоқтау” жинағына енгендер: (Бапай батыр, Қаз дауысты Қазыбек би , т.б. тарихи тұлғалар) -
Әдебиеттану ғылымының негізін салушы : ( А. Байтұрсынұлы ) -
Ауыз әдебиетін 5 топқа бөліп жіктеген ғалым: ( А.Байтұрсынұлы) -
*** А.Байтұрсынұлының ғылыми еңбектері үшін әділ әрі бағалы пікір айтқан орыс ғалым (дар)ы: (* А.Самойлович; *Е.Поливанов) -
А.Байтұрсынұлының ғылыми зерттеу еңбектері ( *”Тіл құрал”);
*” Әдебиет танытқыш “)(“ Баяншы”- мұғалідерге арналған әдістемелік құрал)
-
“Тіл құралы “, “Әдебиет танытқыш “ , “23 жоқтау” ,”Тіл жұмсар”,” Оқу құрал” еңбектерінің авторы: ( А.Байтұрсынұлы) -
Қазақ тіліне еш елде жоқ “Ана тілі” деген атау берген жан:
(А.Байтұрсынұлы )
-
“ Тіл жұмсар” ( 1928) атты еңбек кімдікі? ( А.Байтұрсынұлы)
-
А.Байтұрсынұлының бізге жетпеген еңбегі: ( “Мәдениет тарихы”)
-
А.Байтұрсынұлының жаңалығы : (Араб графикасына негізделген қазақ әліппесін жасады)
-
А.Байтұрсынұлының “Сауат ашқыш''деген оқулығына лайықты айтылған қатар (Ересектер әліппесі)
-
“ Әліппе астар ” еңбегінің авторы : ( А.Байтұрсынұлы)
-
А.Байтұрсынұлының “Оқу құрал” хрестоматия ( нұсқаулық) деген кітабын бірлесіп жазған адам : (Шонанов)
-
Ахмет Байтұрсынұлының еңбегі ( “ Тіл тағылымы”)
-
А. Байтұрсынұлының “Тіл құралы” оқулығындағы жаттығу тапсырмалардың берілген айдары : (“Сынау”)
-
Қазақ тіліндегі 9 сөз табын алғаш сұрыптаған ғалым : (А.Байтұрсынұлы)
-
Қазақ тілінің фонетикалық, грамматикалық құрылымын талдаған А.Байтұрсынұлының тұңғыш еңбегі: (“Тіл құралы”)
-
“ Сөз бен сөйлем”,” Сөз бен буындар” бөлімдері А. Байтұрсынұлының қай еңбегіне тән ? (“ Тіл құралы” )
-
Қазақ тілі емлесінің реформалары, грамматиканың,әдебиет теориясының негізін салушы: ( Ахмет Байтұрсынұлы)
-
Сөз тұлғасын түбір сөз , туынды сөз , қос сөз, қосалқы сөз, қосымша сөз деп беске бөліп қарастырған ғалым: (А.Байтұрсынұлы)
-
“Тіл деген нәрсе қалың елдің күндегі тұрмыс қазанында қайнап, пісіп, дүниеге келеді. Сонан соң шешендер ,” тіл көсемдері “бұл тілді безеп , салады... деп айтқан : ( А.Байтұрсынұлы)
-
“ Біз тіліміз бүлінбей сақталуын тілесек , өзгелерше әуелі өз тілімізбен оқылып , сонан соң басқаша оқытуға тиіспіз, ”- деген пікірдің иесі: ( А. Байтұрсынұлы)
-
Ахмет Байтұрсынұлының 1926 жылы басылған құнды шығармасы : (“Әдебиет танытқыш ”)
-
Әдеби терминдерді қазақша қалыптастырған А.Байтұрсынұлының еңбегі : (“ Әдебиет танытқыш”)
-
А.Байтұрсынұлының “Әдебиет танытқыш ''еңбегі жарияланған жыл :(1926 ж)
-
“ Көркем өнерінің тараулары”, “Сөз өнері” бөлімдері А.Байтұрсынұлының қай еңбегіне тән? (“ Әдебиет танытқыш” )
-
“Шендестіру” , “кейіптеу” терминдері А. Байтұрсынұлының қай еңбегіне тән : (“ Әдебиет танытқыш” )
-
“ Өнердің ең алды – сөз өнері”. Мұны қазақ сөз баққан ,сөз күйттеген халық барлық сөз қадірін білгендіктен “Өнер алды -қызыл тіл “-деген “Төмендегі пікір айтылған А. Байтұрсынұлының еңбегі : ( Әдебиет танытқыш)
-
*** А.Байтұрсынұлына тән қасиет(тер) : ( * “Қазақ” газетінің редакторы, * Қазақ әдебиетінің терминологиясын қалыптастырушы; * Қазақ тіл білімінің негізін салушы)
-
*** “ Газет- халықтың көзі , құлағы һәм тілі ... “ деп пікір білдірген зиялы қоғам қайраткері: ( А.Байтұрсынұлы)
-
А. Байтұрсынұлы “Қазақ” газетін ұйымдастырған қала аты : ( Орынбор)
-
А. Байтұрсынұлы жылдар арасында редактор болып жұмыс істеген газеті : “Қазақ”
-
А .Байтұрсынұлы ашқан “Қазақ” газеті шығып тұрды ( *1913 ж.ақпан- 1918 ж. қазан аралығы)
-
А. Байтұрсынұлы бас редактор болған газет : (“Қазақ”)
-
“Қазақ ” газетінің тұңғыш редакторы: ( А . Байтұрсынұлы)
-
М.Дулатов Қазақ газетінде кіммен бірге қызмет атқарған ?( А. Байтұрсынұлымен)
-
А.Байтұрсынұлы “Қазақтың бас ақыны” мақаласы жарияланды : ( “Қазақ газетінде”)
-
А. Байтұрсынұлы ұлы Абай шығармашылығы туралы қай мақаласында сөз етті ? ( “Қазақтың бас ақыны”)
-
Ахмет Байтұрсынұлы Абайды бағалаған : ( “Қазақтың бас ақыны”)
-
А. Байтұрсынұлы ( “Қазақтың бас ақыны”) мақаласында Абайдың есімін кімдер білетінін көрсеткен ? ( Ақмола , Семей облыстары біледі)
-
“ Қазақ “ газеті оның жаны болған А.Байтұрсынұлы туралы құнды пікір айтқан адам : ( М.Әуезов)
-
“ Ахаң ашқан қазақ мектебі , Ахаң түрлеген ана тілі ... тарих ұмытпайтын болатын,”- деген пікірдің авторы: ( М.Әуезов)
-
А.Байтұрсынұлының мақалалары жарияланған журнал: ( “Айқап”)
-
Ахмет Байтұрсынұлының мақалалары : ( “Қазақша оқу жайында” )
-
А. Байтұрсынұлының Қостанай уезіндегі сауаттылық мәселелері жайлы мақаласы: ( “Оқу жайлы”)
-
А.Байтұрсынұлы “Қазақ өлкесі” мақаласында жауабы айтылған мәселелер: (Тарихи мәселелер)
-
“Тәні саудың -жаны сау” мақаласының авторы : ( А.Байтұрсынұлы)
-
А.Байтұрсынұлының “Тәні саудың -жаны сау” мақаласында көтерілген мәселе: ( Адам тәрбиелеудің тәсілдері)
-
“Біздің заманымыз жазу заманы, жазумен сөйлесу ауызбен сөйлесуден артық дәрежеге жеткен заман,”- деген ойдың иесі : (А.Байтұрсынұлы)
-
Ахметтану ғылымының негізін салушы : Міржақып Дулатов
-
1922 жылы орыс тілінде жазылған” Ахмет Байтурсынович Байтурсынов” деген өмірбаяндық очерктің авторы: (М.Дулатов)
-
“А.Байтұрсынов елуге толды” деген арнаулы мақаланы жазған: (С.Сейфуллин)
-
Қазақстан Республикасы Ғылым академиясының тіл білімі институты аты : ( А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институты)
-
А.Байтұрсынұлы ақталған жыл: ( )
Міржақып Дулатов
Міржақып Дулатов (1885-1935)
"Қазақта бұрын роман жоқ еді. Біздің арамызда қазақша бірінші роман жазған Міржақып Дулатов болды. " (А. Байтұрсынұлы)
Міржақып Дулатов - қазақтың аса көрнекті ағартушыны, қоғам қайраткері, ақын, жазушы, жалынды көсемсөз шебері, қазақтың тұнғыш романының авторы.
Туған жері: бұрынғы Торғай уезі, Сарқопа болысы (Қостана) облысы, Жангелдин ауданы, Қызбел ауылы).
Еңбектері: "Оян, қазақ!" (Уфа, 1909; Орынбор, 1911), "Бақытсыз Жамал" романы (Қазан, 1910), "Азамат" (Орынбор, 1913). "Терме" (Орынбор, 1915);"Есеп құралы". (Орынбор, 1914; Ташкент, 1922), "Балқия" пьесасы (Орынбор, 1922), "Оқу құралы"
(Орынбор, 1924), "Қирағат" кітабы; "Бүркіт кегі" балладасы,
1993 жылы сүйегі туған жеріне әкелінді.
Дулатовтың туған жері: (Торғай атырабы)
М. Дулатовтың туған жылы мен туған күні: (1885 жылы 25 қараша)
• М. Дулатов орысша сабақты үйренген: (Мұқан Теқтабайұлынан)
• "Менің алған білімге көзімді ашқан осы кісі, "- дейді Мұқан
Тоқтабай ұлына арнаған сезінде… Айтып отырған: (М.Дулатов)
*** Қазақ әдебнетінің тарихындағы қудаланған қаламгер(лер): ("М.Дулатов; *Ж. Аймауытов)
• М. Дулатов қамалған кезінде Орынборға бірге жер аударылды:(Ә.Бөкейхановпен, 1922 жылы)
• М. Дулатов бірнеше арнау өлеңдерінде кімнің поэтикалық бейнесін жасауғаұмтылған? (Ә. Бөкейхановтың)
• М. Дулатов "Қазақ" газетінде кіммен бірге қызмет атқарған? (А. Байтұрсынұлы)
• А. Байтұрсынұлы мен Ә.Бөкейханұлының серіктесі, ақын, жазушы,публицист: (М. Дулатов)
• М. Дулатов Түркістан Республикасының "Ақ жол" газетінде қызметте болған жыл: (1920 жыл)
• М. Дулатовтың Сталин, Голощекин озбырлығының қармағына ілініп, қайтадан тұтқынға алынуы: (1928 жылдың желтоқсаны)
• М. Дулатов қайтыс болды: (Сосновецтегі лагерьдің лазаретінде)
• *** М. Дулатов: (*Публицист; *Ағартушы ұстаз; *Қоғам қайраткері)
• М. Дулатовтың 1909 жылы Уфада басылып шыққан кітабы: ("Оян,қазақ!")
• М. Дулатовтың "Оян, қазақ!" өлең жинағы екінші рет басылып шыққанқала: (
Орынборда, 1911 жыл)
**** Дулатовтың шығармалары: (*«Жастарға»; *«Оян, қазақ!»;*«Бақытсыз Жамал»)
*** М. Дулатовтың "Оян, қазақ!" жинағына енген өлең(дер): (*"Сөзақыры"; *"Сайлаулар хақында"; *"Жастарға")
• М. Дулатовтың "Оян, қазақ!" кітабына енген шығармалары:
("Жігіттер", "Жастарға", "Қазақ халқының бұрынғы һәм бүгінгі халі",
"Қазақ жерлері", "Насихат ғумумия", т.б.)
• Міржақып Дулатовтың "Насихат ғумумия" толғауы неше бөлім, неше тармақтан тұрады? (17 бөлім, 556 тармақ)
*** М. Дулатовтың "Насихат ғумумия" өлеңдер топтамасының желісі:
(*Ақын аты-жөнін, асыл затын, тайпасын, шыққан жерін айтады;
*Кітаптың 25 жаста жазылғанын айтады; *Халқының, замандасымен,
елінің сөз ұғарлық азаматымен түгел сырласады)
"Көзіңді аш, оян, қазақ, көтер басты,
Өткізбей қараңғыда бекер жасты.
Жер кетті, дін нашарлап, хал һарам боп,
Қазағым, енді жату жарамас-ты." Өлең жолдарының авторы: (М. Дулатов)
"Ұйқыда жатыр қазақ көзін ашпай,
Кеттік қой отқа күйіп, өрттен қашпай.
Әр халық алға кетіп жатса-дағы,
Біздің жұрт шегінеді қадам баспай. " Кімнің өлеңі (М. Дулатов)
• 1907 жылы Петерборда шыққан " Серке" газетінің бірінші санында жарияланған Міржақыптың өлеңі: ("Жастарға")
*** Міржақыптың өлең жинақтары: (*«Терме»; *«Азамат»)
• М. Дулатовтың "Азамат" атты өлеңдер жинағы Орынборда басылып шықты: (1913 ж.)
• Орынборда 1915 жылы М. Дулатовтың басылған жинағы: ("Терме")
*** М. Дулатовтың "Шағым" өлеңінен алынған жолдар: (*Мен біткен
ойпаң жерге аласа ағаш; *Емеспін жемісі көп тамаша ағаш; *Пайдалан
керегіңе жараса, Алаш!)
"Мен біткен ойпаң жерге аласа ағаш,
Емеспін жемісі көп тамаша ағаш.
Қалғанша жарты жаңқам мен сенікі,
Пайдалан, шаруаңа жараса, Алаш, " - деген үзіндінің авторы: (М. Дулатов)
• М. Дулатовтың "Бүркіт кегі" деген шығармасы: (Баллада)
• М. Дулатұлының Абай үлгісімен жазған 216 тармақ, 5 бөлімнен тұратын
шығармасы: ("Бүркіт кегі")
• М. Дулатовтың юморлық, сатиралық қырларын танытатын өлеңі:
(«Жұмбақ» өлеңі)
• "Елім-ай" өлеңінің авторы: (М. Дулатов)
"Таза бұлақ" өлеңінің авторы: (М. Дулатов)
• М. Дулатовтың өлеңі: ("Таршылық халіміз хақында аз мінәжат")
• "Шешенің балаларын сүюі" өлеңінің авторы: (М. Дулатов)
• Үзінді М. Дулатовтың қай шығармасынан?
Кім сағынар сендерді келгенінше,
Құлындарын көзімен көргенінше?
- Сендер қайтып келсеңдер адам болып,
Еш арманым болмас еді өлгенінше… ("