Файл: 1. Бізді заманымыза дейінгі жазу сызулар мен аыз жырлар.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 03.12.2023

Просмотров: 924

Скачиваний: 4

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

«Қарашығым, тамағыңды іш, деміңді алшы!» -деген үн

Осы бір сәт отыр ма екен, отыр ма екен ине алып,

Жіңішке ине ,жіңішке жіп-өткізе алмай қиналып,- деген үзінді алынған Ж.Нәжімеденовтің өлеңі? («Әжеме»)

  • Жұмекен Нәжімеденовтің қазақтардың жан дүниесі мен болмыс табиғатын тап басып сипаттай алған өлеңі («Қоңыр түс»)

  • Ж.Нәжімеденовтің «Жаманыңды көрмесем» өлеңіне арқау болған тілек? «Әке тілегі»

  • Ж.Нәжімеденовтің әке тілегінен тұратын өлеңі? («Жаманыңды көрмесем»)

  • «Сен ақылды болсаң екен » өлеңінің авторы? Ж.Нәжімеденов

  • ...Жақсы жанның ұнатқаны -тілегім,

Қауіптенем жамандарға ұнаудан,-деген тармақтар алынған Ж.Нәжімеденовтің өлеңі? Сен ақылды болсаң екен

  • Ж.Нәжімеденовтің әнұранға алынған өлеңі? Менің Қазақстаным



ҚАДЫР МЫРЗА ӘЛІ (1935-2011)

  • Туған жері: БҚО Жымпиты ауд

  • Тұңғыш кітабы: «Көктем»

  • Балаларға арналған кітабы: «Жаңғалақтар», «Тақпақ айтып ән шырқайық», «Кішкене Қожанасырлар», «Сабақ», « Ноян қоян», «Алуан палуан», «Омар мен Құмар», «Мешін және адам», «Күміс қоңырау»,» Шымыр жаңғақ»,т.б

  • Жыр кітаптары: Ой орманы, Дала дидары, Бұлбұл бағы, Ақ отау, Көш, Жерұйық, Алақан, Қорамсақ, Көкпар, Қызыл кітап, т.б

  • «Алғашқы өлеңімді мен 6-сыныпта жүргенімде 1948ж жаздым..,.» деген кім? Қ. МырзаӘли

  • «Мешін және адам» кітабының авторы: Қ.Мырза Әли

  • «Домбыра» және «Жерұйық» атты жыр жинақтарының авторы: Қ.Мырза Әли

  • Неге орынсыз ояттым мен жатқанды

Неге босқа дүрліктірдім шатқалды?

Жақсы жырды жамандаған кезде жұрт

Неге, неге үндемедім шет қалдым? Үзінді авторы? Қ.Мырза Әли

  • Жеті саны мен соған қатысты ұғымға өлең жазғанақын: Қ.Мырза Әли

  • Қ.Мырза Әлидің алғ туындысы қай журналда жарияланған? «Пионер» журналында 1954ж

  • Қ.Мырза Әли еңбек жолан алғаш бастаған? «Балдырған» журналында1954ж

  • «Сабақ», «Жаңғалақтар» шығармаларының авторы? Қ.Мырза Әли

  • Қ.Мырза Әлидің балаларға арналған өлең жинақтары: («Күміс қоңырау», «Шымыр жаңғақ», «Ақыл аспанда») және (Жаңғалақтар», «Тақпақ айтып ән шырқайық», «Кішкене Қожанасырлар», «Сабақ», « Ноян қоян», «Алуан палуан», «Омар мен Құмар», «Мешін және адам», «Биік баспалдақ», «Жоғарыла, жасқанба»,т.б кітаптары)

  • «Өткелдер» поэмасының авторы: (Қ.Мырза Әли)

  • Қ.Мырза Әли өлеңі «Қызыл кітап» атауының себебі: (Тірі жан тимесін деп жоғалуға айналған хайуанатқа берілген қызыл мандат бар екенін көрсету үшін.)


«Қызыл кітап» поэмасының авторы: (Қ.Мырза Әли)

  • «Қызыл кітап» поэмасының негізгі тақырыбы: (Табиғаттың байлығын қорғау)

  • Жоғалуға бет алған аң-құс,өсімдік, жәндіктерді қорғауға арналған өлең авторы: (Қ. МырзаӘли)

  • Жақсылықтың алдында бас иетін

Бабалардың не істиміз өсиетін?!

Жер жоғалтса не болмақ перзенттерін?

  • Ер жоғалтса не болмақ қасиетін? Үзінді алынған поэма? (Қ. МырзаӘли «Қызыл кітап»)



  • Мылтық көрсем төрлерден іліп қойған,

  • Менің мазам кетеді күдікті ойдан,»-деген жолдарда Қ. МырзаӘлидің айтпақ ойы: (Мылтықтың аң-құсқа өлім себелейтінінен тітіркенеді).

  • «Қазақтарды шетелдік қонақтарға таныстыру» өлеңінің авторы: (Қ. МырзаӘли)

  • Қазақ халқының мінез-құлқын, тыныс-тіршілігін суреттеген Қ. МырзаӘлидің өлеңі: («Қазақтарды шетелдік қонақтарға таныстыру»)

  • Қ. МырзаӘли бүркіттің тектілігін суреттеген өлеңі: («Кәрі қыран»)

  • Қ. МырзаӘлидің шығармасы: : («Кәрі қыран»)

  • Қыранша өмір сүргенің-

Қандай бақыт!

Қандай бақыт-

Қыранша өле білген!» үзінді авторы: (Қ. МырзаӘли)

  • Бұл сөзіме сенбе мейлің , сен мейлің,

Отан барда сембеймін де, сөнбеймін.

Туған жерден таба алмасаң қасиет,

Басқа тапқан қасиетіңе сенбеймін. Үзіндінің авторы: (Қ. МырзаӘли)

  • «Дала дидары», «Қорамсақ», «Жерұйық» т.б өлең жинақтарының авторы: (Қ. МырзаӘли)

  • «Домбырасы» қолында, «Көшпен» шексіз даласын аралап, «Жерұйықты » жырлаған ақын: (Қ. МырзаӘли)

  • Қ. МырзаӘли 1980 ж қазақ КСР Мем сыйлығының лауреаты атағын қай жыр кітабы үшін алған? («Жерұйық»)

  • Қ. МырзаӘли әдеби еңбек жолындағы жетістіктері үшін қай жылы «Тарлан» сыйлығын алған? (2001ж)

  • Қ. МырзаӘли қай қаламгердің шығармаларын қазақ тіліне аударған? (Расул Ғамзатовтың)

  • Қ. МырзаӘли Олжас Сүлейменовтың қай батырға арнаған өлеңін қазақшаға аударған? Махамбетке

  • Қ. МырзаӘли шетел жазушыларынан кімдердің шығармаларына аударған? (А.Чехов, Ж.Руми, В.Гюго) және П.Овидий, Гейне, М.Лермонтов, Д.Родари шығармаларын)

  • «...Өзіне тән өзгеше пішінін тапқан шын мәніндегі шынайы талант екеу болса- бірі, біреу болса – өзі- Қ. МырзаӘли» -деген пікірдің иесі: (Зейнолла Қабдолов 1927-2006)






Тұманбай Молдағалиев 1935-2011

  • Тұманбай Молдағалиевтің туған жылы мен туған жері: (1935 жылы Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы Жарсу ауылы)

  • Т.Молдағалиевтің тұңғыш өлеңдер жинағы: («Студент дәптері»)

  • «Көктем таңы», «Жаңа дәптер», «Ескерткіш» кітаптарының авторы: (Т. Молдағалиев)

  • Т.Молдағалиевтің 1992 жылы Алматы қаласында өткен Дүниежүзі қазақтарының құрылтайына орай жазған шығармасы: («Бауырлар»)

  • Т.Молдағалиевтің дүние жүзі қазақтарының Құрылтайына арналып жазылған өлеңі: (Бауырлар)

  • «Бауырлар» атты өлеңінің авторы: (Т. Молдағалиев)

  • Т.Молдағалиевтің :

  • «Кел, бауырым, несіне жүрсің жырақ

  • Сыртың да ұнап тұр маған ішің де ұнап.

  • Сендердің де бір салған әндеріңе,

  • Бар таулары қазақтың түрсін құлақ»,- деген өлең жолдарында айтылған негізгі ой: (Жырақта жүрген қандас бауырлардың атамекенге оралуын аңсау)

  • Т.Молдағалиевтің туындысы: (Өмір, қымбаттым менің)

  • Т.Молдағалиевтің өлеңі: (Құстар қайтып барады)

  • Т.Молдағалиевтің ән мәтініне айналған өлеңі: (Жаздың түні барқыт еді әдемі)

  • Т. Молдағалиевтің «Мен қазақтың баласымын» өлеңінен алынған

  • Қазақ деген қазақтың баласымын,

  • Баласына беретін бар асылын

  • Мінін көрсе қиналып інісінің,

  • Тілін алып өсетін анасның-деген өлең жолдарында айтылатын негізгі ой. (Халқымыздың ұлттық тәлім –тәрбиесінің жарқын көріністері)

  • «Адам рухына көтерер, оның ойын марқайтып, жырына азық беретін –өмір деген» Тұманбай жырлары сол өмірдің алуан түрлі сырын, ондағы өзгерістерді шынайы бейнелейді...»-деген Т.Молдағалиев туралы пікірдің авторы: (Серік Қирабаев)

  • Т. Молдағалиевтің : «Тұмаш, осы поэманы Ғабит ағаға апарып оқыдым. Разы болып, мына алтын қаламды сыйлайды,»- деп айтқан адам: (М.Мақатаев)





  • Олжас Сүлейменов (1936)

  • О. Сүлейменовтің туған жылы мен туған жері: (1936 жылы Алматы қаласында)

  • «Невада-Семей» халықаралық қозғалысына жетекшілік еткен ақын: (Олжас Сүлейменов)

  • Жалынды поэзиясына әлем жұртшылығы құлақ түрген ақын: (О.Сүлейменов)

  • О.Сүлейменов қай жерде білім алған: (Мәскеуде, М. Горький атындағы Әдебиет институтында)

  • «Адамға табын, Жер, енді» поэмасының авторы: (О.Сүлейменов)

  • «Аз и Я» атты зерттеу еңбегінің авторы: (О. Сүлейменов)

  • «Асқардан асу», «Арғымақтар» жинақтарының авторы: (О.Сүлейменов)

  • «Арғымақ», «Қыз қуу» өлеңдерінің авторы (О. Сүлейменов)

  • О. Сүлейменовтің оқулыққа енген , ұлттық мінезге тәнті өлеңі: (Арғымақ)

  • Мына өлең жолдары алынған О. Сүлейменовтің өлеңі:

  • Дала қандай!

  • Даладағы ат қандай!

  • Нөсер шөпке белшесінен батқандай (Арғымақ)

  • О.Сүлейменовтің ұлттық дүниетаным мен салт –дәстүрді сипаттайтын шығармасы: (Қыз қуу)

  • Ұлттық ойынға байланысты О. Сүлейменовтің өлеңі: (Қыз қуу)

  • О.Сүлейменов «Қыз қуу» өлеңінде шебер қолданған айшықтаудың түрі. (Қайталау)

  • «Көндім –ау бұл азапқа,

  • Көндім-ау бұл мазаққа,

  • Мұндай мазақ –азаптан

  • Жеңіл шығар тозақ та!»-деген өлең шумағы алынған О. Сүлейменовтің өлеңі: (Қыз қуу)

  • О. Сүлейменовтің шетелдік қазақтар туралы жазған өлеңі: (Ришад-қыр қазағының баласы)

  • Мен сыйлаған тақияны

  • Төсіне

  • Басып тұрып,

  • Қарады-ау бір тесіле.

  • Үнсіз –түнсіз кетті әкесі бұрылып,

  • Туған жері түсті ме екен есіне.

  • Тапты деп бір туысқанын баласы,

  • Қуанып жүр,

  • Мәз болып жүр анасы,-деген үзінді алынған О. Сүлейменовтің өлеңі: (Ришад- қыр қазағының баласы)

  • «Қыш кітап» атты поэманың авторы: (О. Сүлейменов)

  • М.Мағауин О. Сүлейменовтің қай шығармасына қатысты пікір айтады: (Қыш кітап)

  • О. Сүлейменов туралы «Қыш кітап»- Отанға сүйіспеншілік туған халыққа адалдық , азаматтық борыш туралы шығарма ... Поэмада көне скиф дәуірінің шынайы көріністері бар... Ең бастысы- ақын өткен күннің сауатын бүгінгі күн талабымен үндестірген»,- деген пікірдің авторы: (М. Мағауин)

  • «Көгілдір маршрут» , «Бабалар жері» кинофильмдері қай ақынның шығармасы бойынша түсірілген : (О. Сүлейменов)

  • О.Сүлейменовтің «Махамбетке » атты өлеңіндегі ақын мақсаты: ( Өрлікті ,ерлікті,намысты мадақтаған биік мақсат)

  • О. Сүлейменовтің «Арғымақ», «Махамбетке» атты өлеңдерін қазақ тіліне аударған ақын (Қадыр Мырза Әли)

  • Қадыр Мырзалиев Олжас Сүлейменовтің қай батырға арнаған өлеңін қазақшаға аударған: (Махамбетке)




Фариза Оңғарсынова (1939-2014)

Туған жері: Атырау обл. Мақаш ауылы

Ф.Оңғарсынованың тұңғыш жыр кітабы: «Бұлбұл»,1967ж.

Түрін-ай текеметтің! Асыл қандай!

Үңілдім үнсіз ғана басымды алмай.

«Келе ғой,қошақаным, өзіме!» деп,

Әжем кеп сипағандай шашымнан жай. (Ф.Оңғарсынова)

Елестеп көз алдымда сән шақтарым,

Келгендей құлағыма аңсатқан үн.

Түрінен текеметтің көріп тұрмын,

Әжемнің тарамысты саусақтарын. (Ф.Оңғарсынова «Оюлар»)

Болардай басқұр, өрнек маған медет,

Белгісі балғын шақтың қарар жебеп.

Сүйеніп тұскиізге тұрып қаппын,

Көз жазып оюлардан қалам ба деп,

Мөлдір шық жасырынды жанарға кеп...Фариза өлеңінің соңғы екі жолындағы айтар ой: (Ұлттық қолөнерден айырылып қалу қаупін ойлап толғануы)

Аңсаумен күнім өтті қанша менің,

Желбауда , басқұрда ма аңсау елім.

Әжемнің көзіндей бұл оюларды

Таба алмай дала кезіп шаршап едім. Үзінді авторы: (Ф.Оңғарсынова)

Ф.Оңғарсынованың халқымыздың мәдени ұлттық құндылықтарын қастерлеуге арналған өлеңі: ( «Оюлар» )

Ф.Оңғарсынованың «Оюлар» өлеңіндегі өзекті ой: ( Қазақтың сан ғасырлық тарихы бар ұлттық қолөнеріне деген сүйіспеншілік )

Ф.Оңғарсынованың «Оюлар» өлеңіндегі өзекті ой: ( Халқымыздың жүріп өткен жолындағы тарихи оқиғаларды зерделеу)

Ф.Оңғарсыноваға қатысты ақпараттар реті: 1. «Бұлбұл» атты тұңғыш жыр кітабы жарық көрді. 2. 1939 жылы Атырау өңіріндегі Мақаш ауылында дүниеге келді. 3. 1969-1990 жылдары отты жырлары қазақ поэзиясын жаңа өріске бастады. (2. 3. 1.)

Ф.Оңғарсынованың:

Дара күндерімнің, Мен сені аялаймын...

Нала түндерімнің Тағдырым болып,

Серігі болғаның үшін, О баста көріскенің үшін,

Сенімі болғаның үшін Өлең, мен сені аялап өтем,-деген өлең жолдарындағы ақын ойының өзегі: (Өлең құдіретін бағалау, мәңгі бас иіп өту)

Фариза Оңғарсынованың:

«Отан деген не?-дейсің, ұлым, маған,

Ол-сенің ғұмырлы анаң,

Жөргегіңнен жаныңа сіңіп қалған,

Әнің мен жырың, балам!»-деген шумақ алынған өлеңі: («Жас ананың әндері»)

Төлеген Айбергенов (1937-1967)

Туған жері: Қарақалпақ елінің Қоңырат деген жерінде.

Алғашқы бір топ өлеңдері «Жас дәурен»(1961) жинағына енді.

Жыр кітаптары: «Арман сапары», «Өмірге саяхат» (1963), «Құмдағы мұнаралар», «Мен саған ғашық едім», «Аманат», «Бір тойым бар», «Бақшаға саяхат» т.б.

Ташкент Низами атындағы мемлекеттік педагогика институтын бітірген ақын : ( Т.Айбергенов)

«Арман сапары», «Құмдағы мұнаралар» жинағының авторы:
( Т.Айбергенов)

Т.Айбергеновтың алғашқы өлеңдер жинағы: ( «Арман сапары» Алғаш рет «Жас дәурен» атты жинақта бір топ өлеңдері жарияланған)

Т.Айбергеновтің өлеңдер жинағы: ( «Мен саған ғашық едім»)

Т.Айбергеновтің «Ана» өлеңіндегі «Сендік қуат мың есе артық Жердің тарту күшінен» деген өлең жолындағы ақын ойы: ( Ана құдіретінің теңдесі жоқ өлшемі)

Т.Айбергеновтің «Ана» өлеңінде жасаған ақындық ой қорытындысы: ( «Даналықтың қажеті жоқ сыйлау үшін ананы»)

Т.Айбергеновтің «Даналықтың қажеті жоқ сыйлау үшін ананы» деп аяқталатын шығармасы : («Ана»)

Арманыңды ақтармын ба жүрегімде тербесем,

Айға сіңлі, қарындассың қасиетті Жерге сен.

Мен өзіңді теңдесі жоқ құдірет деп түсінем,

Сендік қуат мың есе артық Жердің тарту күшінен,- үзіндісі алынған Т.Айбергеновтің өлеңі («Ана» )

Сұлу әлем, әлем сұлу сен жаратқан адаммен,

Көк жолының қарсылығын қағып тастап барам мен. Т.Айбергеновтің қай шығармасынан? («Ана»)

Т.Айбергеновтің «Ана» өлеңі неше бөлімнен тұрады? ( Екі)

Т.Айбергеновтің өлеңі: ( «Бір тойым бар»)

Т.Айбергеновтің болашақ өмірінің мақсаты мен арманын көрсететін өлеңі:(«Бір тойым бар»)

...Кім білсін, талай күнгі арманым ед,

Мәңгілік тарқамауы да мүмкін оның. Бұл өлең жолдары алынған Т.Айбергеновтің шығармасы: («Бір тойым бар»)

«Қыз қуатын жігітке ат беремін,

Жанам деген жігітке от беремін.

Мен әйтеуір бар жиған-тергенімді,

Бір тамаша той қылып өткеремін» Үзінді қай ақынның өлеңінен? (Т.Айбергенов)

Өлең құрылысына жаңалық әкелген, 18,19 буынды өлеңдер жазған

«Аруана-бауыр дүние», «Ана» өлеңдерінің авторы: ( Т.Айбергенов)

Аруананың туған жерге махаббатын сөз еткен ақын: ( Т.Айбергенов)

Т.Айбергеновтің «Аруана-бауыр дүние» өлеңінің мақсатын ашуда қолданылған аңыз: (Аруана туралы белгілі аңыз)

«Тауға да керек астана

Тасқа да керек астана»- жолдарының авторы: ( Т.Айбергенов «Аруана- бауыр дүние»)

«Сен мұны менен бетер ұқ:

Түкпірімдегі дір ете қалғаш құйттай жүрекпен

Келем мен бүгін қасиетті байтақ Қазақстанымды көтеріп! »- деген өлең жолдарындағы ақынның айтар ойы: ( Туған жерге деген махаббатын көрсететін ақындық қуаттың өлшемі )

Т.Айбергеновтің қазақ өлеңінің құрылысына енгізген жаңалығы: ( 18-19 буынды өлеңдер)

Т.Айбергеновтің «Оралам үйге кейде мен» өлеңіндегі ақын көңілі күйі: ( Күнделікті тіршілік күйбеңін өмірлік мақсат-мұраттармен астастыру)