Файл: 1. Бізді заманымыза дейінгі жазу сызулар мен аыз жырлар.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 03.12.2023
Просмотров: 920
Скачиваний: 4
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Т.Айбергеновке жыр арнаған ақиық ақын есімі : ( М.Мақатаев)
Т.Айбергенов туралы:
«Тұңғыш көрдім шын ақынның өлгенін
Қызарып батты ертеңгі шығатын күн.
Торғай-өлең шырылдап бара жатты,
Аузында ажал дейтін сұрапылдың,»-деген үзінді алынған өленнің аты мен авторы: (М.Мақатаев «Төлегенге»)
М.Шаханов
М. Шаханов (1942) туған жері - ОҚО, Отырар ауд, Шілік ауылы
М. Шахановтың танылған талант, қабілеті - ақын, драматург, сазгер, қоғам қайраткері
«Желтоқсан жаңғырығы», «Түсінісу теоремасы» өлеңдері авторы - М. Шаханов
М. Шахановтың «Арман» өлеңінде бала Әбу өз арманын дана қарияға қалай түсіндірген-Ғылым мен өнердің шамын жағу
М. Шахановтың «Арман» өлеңінің оқиғасы өтетін жер - Отырар
М. Шахановтың Әбу Насыр әл-Фараби өмірінен алынған өлеңі –«Арман»
М. Шахановтың тарихи шындыққа негізделіп жазылған шығармасы - «Отырар»
М. Шахановтың отансүйгіштік, ерлік, батырлыққа тәрбиелейтін шығармасы -«Отырар»
Шыңғыс хан, Шағатай М. Шахановтың қай шығармасының кейіпкерлері? - «Отырар»
1219 жылы қыркүйек айындағы Шыңғыс хан жасағының шабуылы М. Шахановтың қай шығармасында суреттеледі? - «Отырар»
М. Шахановтың «Отырар» балладасындағы»
«Мысқыл күлкің маған салды маған қаншама ой!
Шіркін, сендей бес қолбасшым болса ғой,
Қалың қолым ұқсап дүлей тасқынға,
Бөлеп дархан күйге мені,
Бүкіл әлем билер еді
Аяғымның астында,»-деген өлең жолдарындағы Шыңғыс хан сөзін арнаған – Қайыр ханға
М. Шаханов «Отырар» дастанында мақтап жырлайды - Қайыр ханды
«Егер бүкпей баяндасам шындықты,
Рухы-өр, Тәні-бекем,
Бұл бір қайсар халық екен,
Тірліктен де биік қойған бірлікті», - деген шумақ арқылы қазақ халқының өмірлік мұраты мен мақсатын айқындап беретін ой айтылатын шығарма мен оның авторы - М. Шаханов «Отырар»
Махамбет жайлы арнау өлең жазған қаламгер - М. Шаханов
Үзінді М. Шахановтың қай өлеңінен алынған:
...Тағдырыңды тамырсыздық індетінен қалқала,
Әр адамда өз анасынан басқа да
Жебеп жүрер, демеп жүрер арқада
Болу керек құдіретті төрт ана... –«Құдіретті төрт ана»
Туған жері-түп қазығы, айбыны,
Туған тілі-сатылмайтын байлығы.
Туған дәстүр, салт-санасы-тірегі,
Қадамына шуақ шашар үнемі.
Және туған тарихы, еске алуға қаншама
Ауыр әрі қасіретті болса да ,- деген үзінді алынған М. Шаханов өлеңі – «Төрт ана»
Өсер елдің қай сәтте де бірлік болмақ қалауы,
Лаула, лаула, желтоқсанның мұзға жанған алауы!
Өздеріңдей өр намысты жас өркені бар елдің
Ешқашанда еңкеюге тиісті емес жалауы! - деген шумақпен аяқталатын М. Шахановтың өлеңі - «Желтоқсан алауы»
Темір қолдар қуатты еді алқымыңды қаусырған,
Намысыңды жықпай өттің нәубет, дүлей маусымнан.
Жалғыз қалған шақтарымда жігер алдым бойыма,
Түрме торын жарып шыққан сенің қайсар даусыңнан, - деген өлең жолдары арналған тарихи оқиға -1986 жылғы желтоқсан көтерілісі
Қазіргі заман әдебиеті, XX ғ. П жартысы, Проза
Бауыржан Момышұлы (1910-1982)
Туған жері: Жамбыл обылысы, Жуалы ауданы, Көлбастау ауылы
Шығармалары: «Бір түннің оқиғасы», «Москва үшін шайқас», «Генерал Панфилов», «Куба әсерлері», «Ұшқан ұя», «Қанмен жазылған кітап», т.б
1975 жылы Қазақстан Мемлекеттік сыйлығын иеленді.
-
«Москва үшін шайқас» шығармасының авторы: (Б.Момышұлы 1910-1982ж) -
Ұлы Отан соғысының атын аңызға айналған қаһарманы, «Ұшқан ұя» шығармасының авторы: (Б.Момышұлы) -
«Қанмен жазылған кітап» жинағының авторы: (Б.Момышұлы) -
«Жауынгер тұлғасы» шығармасының авторы: (Б.Момышұлы) -
Б.Момышұлының шығармасы: (Жонарқа) -
«Жонарқа» шығармасын жазған әскери жазушы: (Б.Момышұлы) -
Зәресі зәр түбіне кетіп, үрейленген кейіпкердің ала-шапқын көңіл-күйін шыншыл суреттеген Б.Момышұлының шығармасы: (Жонарқа) -
Жауынгер-жазушы Б.Момышұлы сомдаған тартымды тұлғаның шоқтығы: (Генерал Панфилов) -
«Үстеріне шинел киген солдаттар арқылы барлық халықтардың жанын ұқтым,»-деп жазған жауынгер жазушы: (Б.Момышұлы) -
«Қырағының өзі де батыр, көзі де батыр,»-деген нақыл сөз айтушы: (Б.Момышұлы) -
«Сен жаудан қашсаң, өмір сенен қашады,»-деген нақыл сөздің иесі: (Б.Момышұлы) -
«Мен өзге ұлттарды құрметтеуші, өз ұлттын сүюші адаммын» деген пікірдің иесі: (Б.Момышұлы) -
«Өз елінің бағасын білген адам ғана басқа елді қадірлей алады,»-деген пікірдің авторы: (Б.Момышұлы) -
«Өз халқын құрметтеп, сүймеген адам-опасыз, оңбаған адам,»-деген пікірдің авторы: (Б.Момышұлы) -
«Командир деген әскери педагог қой. Осы әр ұлт адамдарымен қызметтес болғанымды өзіме ерекше мектеп деп бағалаймын» пікірінің авторы: (Б.Момышұлы) -
Б.Момышұлының шығармалары: «Куба әсерлері», «Жауынгердің тұлғасы», «Офицер күнделігі». -
... Қазақстанда құрылып, Мәскеуді қорғауда ерлік танытқан панфилов дивизиясының майдандағы жолы баяндалып, Отан соғысы дәуірінің шындығына арналған шығармалар: (Б.Момышұлы «Артымызда Москва», Т.Ахтанов «Қаһарлы күндер») -
Хамза Есенжанов (1908-1974) -
1967 жылы Қазақстан мемлекеттік сыйлығын иеленді. -
Хамза Есенжанов туған жері - Батыс Қазақстан облысы бұрынғы Чапаев ауданы -
4 кітаптан түратын «Ақ Жайық» романы авторы – Х.Есенжанов (1908-1974) -
«Ақ Жайық» романының кейіпкерлері - Әбдірахман, Хакім -
Х. Есенжанов Ұлы Отан соғысынан кейін жазған шығармасы –«Ақ Жайық» -
Х.Есенжановтың алғашқы әңгімесі-«Өлеңті жағасында» -
Х.Есенжанов аудармасы- «Тынық Дон» М. Шолохов -
Х.Есенжанов аудармасы –«Рудин» Тургеневтен -
Х.Есенжанов аудармасы .....(216-бетте қолмен жазылған, анық емес) – «Екі мырзаға бір қызметші» -
Туған жері: Батыс Қазақстан облысының бұрынғы Чапаев ауданы -
Тұңғыш шығармалары: «Өлеңтінің жағасында», "Қызыл құмақ», «Күшке - күш» әңгімелері. -
Романдары: "Ақ Жайық» трилогиясы (1957, 1959, 1965 ж.), «Көп жыл өткен соң» -
(1963), «Ағайынды Жүнісовтер» (1970). -
Аудармалары: И. Тургенев "Рудин", М. Шолохов "Тынық Дон" (бірінші, төртінші -
кітап), К.Гольдони "Екі мырзаға бір қызметші" пьесасы. -
*** Хамза Есенжановтың 30-жылдары жазылған алғашқы әңгімелері: -
(*"Күшке күш"; "«Өлеңтінің жағасында»; *«Қызыл құмақ») -
*** Хамза Есенжановтың трилогиясы: (*«Ақ Жайық») -
*** Хамза Есенжановтың "Ақ Жайық" трилогиясындағы ағайындылар:(*Жаһанша; *Халел) -
• «Ақ Жайық» трилогиясы үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығы берілген -
берілген жазушы: (Х. Есенжанов, 1967 ж.) -
• Төрт кітаптан тұратын "Ақ Жайық" романының авторы: (Х. Есенжанов) -
• Хамза Есенжановтың Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығы берілген -
трилогиясы: ("Ақ Жайық") -
• Хамза Есенжановтың көптомдық романының алғашкы кітаптары басылған жылдар: ("Ақ Жайық" 1957-1962 жылдар) -
• "Ақ Жайық" романының кейіпкерлері: (Әбдірахман, Хакім) -
• Хамза Есенжановтың «Ақ Жайықтың» үш кітабына да ортақ кейіпкер: (Хакім Жүнісов) -
• Қазақ жазушысының Үлы Отан соғысынан кейін жазылған шығармасы:("Ақ Жайық") -
*** Хамза Есенжановтың "Иганынды Жүнісовтер" романының шыққан жылы: (*1971 жыл) -
• К.Гольдонидің "Екі мырзаға бір қызметші" пьесасын аударған жазушы: (Хамза Есенжанов) -
• Х. Есенжановтың аудармасы: ("Тынық Дон" М. Шолохов) -
*** Хамза Есенжановтың И. Тургеневтен аудармасы: ("Рудин") -
-
- 1 ... 25 26 27 28 29 30 31 32 ... 35
Мұқан Иманжанов (1916 - 1958)
Туған жері: Қарағанды облысы, Жезлі ауданы.
Әңгімелері, очерктері "Жастық" (1948), "Тындағылар" (1956), "Таныс қыз" (1957)
җинақтарында жарық көрді. "Сонген шала" (сатиралык комедия, 1957), "Менін
махаббатым" (пьесалар, 1960), "Кок белес" (аяқталмаган роман, 1960) кітаптары
басылды. "Алғашқы айлар" повесі 1950 жылы жарық көрді, Жамбыл атындағы
республикалық бірінші жүлдеге ие болды. Повестің бас кейіпкері Жақыпбек
Әділбеков.
Тәкен Әлімқұлов (1918-1987)
Туған жері: Оңтүстік Қазақстан облысы, Созақ ауданы
Шығармаларының баспа бетінде жариялануы : 1945 ж
Тәкен Әлімқұловтың шығармалары: « Қараой», «Сарыжайлау», «Қаралы қобыз»,
***«Қараой» шығ. Авторы- Т.Әлімқұлов
***Т.Әлімқұлұлының «Қараой» шығармасында Махамбет өміріне қатысты қай кезеңді суреттейді? «Махамбет өмірінің соңғы кезеңін)
** Махамбет өмірінің ең қайғылы тұсын суреттеген шығарма – «Қараой»
***Т. Әлімқұлұлының Махамбет шығармасындағы «Қараой» ненің аты?- жердің
***Т.Әлімқұлы «Қараойға ертеде ат шалдыртыпты –мыс»,-деп, Махамбетттен басқа қай батырдың атын атайды? (Ер Тарғынның)
***Т.Әлімқұлұлы «Қараой» туындысында «Ақырап» деп атаған қай ай? (Қазан)
***Әуес, Нұрсұлтан, Ықылас , Жаңаберген атты кейіпкерлері бар Т.Әлімқұлұлының туындысы?- («Қараой»)
***Т.Әлімқұлының шығңармасында ерекше орын алатын тақырып: (өнер тақырыбы)
***Т.Әлімқұлының өнер тақырыбындағы шығармалары мен кейіпкерлері: («Телқоңыр» - күйші Сейтек, «Сейтек сарыны » - Сейтек, «Сарыжайлау» -Тәттімбет, «Қаралы қобыз» -Ықылас
*** Тәттімбеттің бейнесін қандай күйлердің шығу тарихы арқылы бейнелеген? « Сылқылдақ», «Қосбасар», «Сарыжайлау»
**** Атақты Сүгірдің бейнесін «Телқоңыр «әңгімесінде қай күйдің шығу тарихымен байланыстыра суреттеген? «Телқоңыр» күйі
***Т.Әлімқұлов « Қаралы қобыз» әңгімесінде Ықылас күйшінің бейнесін қай күйдің шығу тарихы арқы бейнелеген? «Ерден» күйінің шығу тарихы арқылы
***Т.Әлімқұлының күй тақырыбындағы шығармаларында кездесетін кейіпкерлер:
( Сейтеке, Ықылас, Тәттімбет)
*** Тәкен Әлімқұловтың бойындағы өнері: домбырашы, күйші
*** Ел арасындағы Тәкен Әлімқұловтың екінші аты: бала күйші
*** 1949 жылы бітірген оқу орны: Мәскеудегі М.Горький атындағы әдебиет институты
*** Тәкен Әлімқұловтың меңгерген тілдері: қазақ және орыс тілдері
*** М.Горькиден аударған шығармасы: «Зеріктірген дүние»
*** П.Павленконың қай шығармасын аударған? «Бақыт»
*** «Сейтек сарыны» әңгімесінде Сейтектің қандай күйі баяндалады? «Заман-ай» күйі
**** «Қараой» әңгімесіне Т.Тоқбергеновтің берген пікірі: «Тәкеннің мына «Қараойы»-асчыл Махамбет турасында жазылған ең қысөқа , ең терең, соншалық шағын, соншалық ширақ, керемет кесек туынды.
Т.Ахтанов /1923-1994/
1. Т.Ахтановтың туған жері: Ақтөбе облысы, Қарабұтақ селосы
2. «Қарһарлы күндер», «Боран», «Шырағың сөбесін» романдарының авторы: Т.Ахтанов
3. Т.Ахтановқа қай еңбегі үшін Абай атындағы Мемлекеттік сыйлық берілген:
«Дала сыры» повесі, кейінгі аты «Боран» романы
4. Екінші дүниежүзілік соғыстың көркем шежіресі болып табылатын туынды:
«Қаһарлы күндер», Т.Ахтанов
5. Т.Ахтановтың «Қаһарлы күндер» шығармасында солдаттар мен офицерлердің ауыр сынды абыроймен атқарған шайқас орны: Москва түбіндегі шайқас
6. 1941 жылы Москваны қорғауда көзге түскен генерал Панфилов басқарған атқыштар дивизиясының әскери өмірі негіз болған Т.Ахтановтың романы: «Қаһарлы күндер»
7. «Мына қараңғы түнде, қараңғы көлеңке бөлмеде тағы да бір әлсіз шырақ тұтанып, жылтырап жанып келеді,»- деген «Шырағың сөбесін» романынан алынған үзіндідегі сөз кімге арналып тұр: Бойға біткен балаға
8. Т.Ахтановтың «Шырағың сөбесін» атты романында Қамқа «Шырағың сөбесін» деген сөзді кімге арнап айтқан: Нәзираға
9. «Шырағың сөбесін» романындағы қазақ әйелі: Нәзира
10. «Шырағың сөбесін» романындағы Надияның қазақша аты: Нәзира
11.Т.Ахтановтың «Шырағың сөнбесін» атты романының бас кейіпкері: Нәзира
12. Т.Ахтановтың «Шырағың сөнбесін» атты романындағы Назираның тұрмысқа шыққан жігітінің есімі: Қасымбек
13. Т.Ахтановтың «Шырағың сөнбесін» атты романындағы Назираның әкесінің есімі мен оның бойындағы қасиеттері: Көріпкелі бар, Қамқа
14. М.Шолоховтың «Адам тағдыры», Ш.Айтматовтың «Қош бол, Гүлсары» атты шығармаларымен үндес Т.Ахтановтың романы: «Боран»
15. Т.Ахтановтың қарапайым еңбек иесі Қоспан тағдыры бейнеленген шығармасы: «Боран»
16. Т.Ахтановтың драмалық шығармасы: «Махаббат мұңы»
17. Т.Ахтановтың аудармасы: «Азапты сапарда», А.Н. Толостой
Туган жері: Ақтөбе облысының Қарабұтақ селосы
Тұңғыш жарық көрген шығармасы
: "Күй аңызы» әңгімесі.
Романдары: «Қаһарлы күндер», «Боран», «Шырағың сөнбесін».
Драмалары: "Сәуле", "Боран". «Күтпеген кездесу", "Махаббат мұны", "Әке мен балан, "Лит", "Күшік күйеу", "Жоғалған досм, т. б.
*** Т. Ахтановтың алғаш жарық көрген шығармасы: (*«Күй аңызы»)
• "Қаһарлы күндер", "Боран", "Шырағың сөнбесін" романдарының авторы:(Тахауи Ахтанов, 1923-1994 ж.)
• Т.Ахтановқа қай еңбегі үшін Абай атындағы Мемлекеттік сыйлықберілген? ("Дала сыры" повесі, кейінгі аты "Боран" романы, 1966 ж.)
*** Т. Ахтановтың Абай атындағы мемлекеттік сыйлық алған еңбегі:(*«Боран»)
*** Т. Ахтановтың "Боран" романының кейіпкерлері: (*Қоспан;*Қасболат; "Жаңыл, Қаламұш)
*** Т. Ахтановтың "Боран" романындағы басты кейіпкер: (*Қоспан)
*** Т. Ахтановтың "Боран" романындағы Қоспанның кызметі: (*Қойшы)
*** Т.Ахтановтың«Боран» романының алғашқы атауы: (*«Дала сыры»)
*** Ұлы Отан соғысы тақырыбындағы Т. Ахтановтың роман(дар)ы:(*«Қаһарлы күндер»; *«Шырағың сөнбесін»)
*** Т. Ахтановтың "Қаһарлы күндер" романының кейіпкерлері: (*Ержан;*Көжек; *Кәрібай)
• Екінші дүниежүзілік соғыстың көркем шежіресі болып табылатын туынды:("Қаһарлы күндер" Т. Ахтанов)
• 1941 жылғы қанды қырғын шайқасқа арналған еңбек, ("Қаһарлы күндер"Т. Ахтанов)
• Т. Ахтановтың "Қаһарлы күндер" шығармасында солдаттар мен
офицерлердің ауыр сынды абыроймен атқарған шайқас орны: (Москватүбіндегі шайқас)
• 1941 жылы Москваны қорғауда көзге түскен генерал Панфилов басқарған
атқыштар дивизиясының әскери өмірі негіз болған Т. Ахтановтың романы:("Қаһарлы күндер")
• Негізгі кейіпкері кеңес армиясының офицері Қасымбек пен Нәзира туралы
баяндалатын Т. Ахтановтың туындысы: ("Шырағың сөнбесін")
*** Т.Ахтановтың Үлы Отан соғысына арнаған соңғы туындысы:(*"Шырағың сөнбесін")
• *** Т. Ахтановтың "Шырағың сөнбесін"туындысына тән жауаптар:
(*Соңғы туындысы; *Роман; *Үлы Отан соғысы туралы)
"Мына қараңғы түнде, қараңғы көлеңке бөлмеде тағы да бір әлсіз шырақ тұтанып онсылты
канал келеді. " - деген Т. Ахтановтың "Шырағың сөнбесін"
романынан алынған үзіндідегі сөз арналып тұр: (Бойға біткен балаға)
Т. Ахтановтың "Шырағың сөнбесін" атты романында Қамқа "Шырағың сөнбесін"деген сөзді кімге арнап айтқан? (Нәзираға)
"Шырағың сөнбесін" романындағы қазақ әйелі: (H)зира)
*** Т. Ахтановтың "Шырағың сөнбесін" романының кейіпкері: (*Нәзира)
"Шырағың сөнбесін" романындағы Надяның қазақша аты: (Нәзира)
• Т. Ахтановтың "Шырағың сөнбесін" атты романындағы Нәзираның