ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 07.12.2023
Просмотров: 46
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Жасанды құмдар қатты және тығыз тау жыныстарын, сондай-ақ үйінді металлургиялық шлактарды ұсақтау арқылы алынады. Ұсақталған құм түйірлерінің пішіні өткір бұрышты, ал беті өрескел. Олардың құрамында табиғи құмдарда жиі кездесетін зиянды қоспалар жоқ. Алайда, ұсақталған құмдардың құны жоғары, сондықтан олар жоғары берік бетон өндірісі үшін шикізат ретінде қызмет ететін ұсақ табиғи құмды байыту үшін қолданылады. Ауыр бетонға арналған құм оның қасиеттері мен құнын ескере отырып таңдалады, ал жергілікті табиғи құмды қолдануға тырысу керек.
Ауыр бетонды дайындау үшін қолданылатын құмның сапасы негізінен астық құрамымен және зиянды қоспалардың құрамымен анықталады. Құмның астық (гранулометриялық) құрамы цементтің ең аз тұтынылуымен берілген брендтің ауыр бетонын алу үшін үлкен мәнге ие. Ауыр бетонда құм үлкен толтырғыш түйірлері арасындағы бос жерлерді толтырады, сонымен бірге құм түйірлері арасындағы барлық бос жерлер цемент қамырымен толтырылуы керек. Сонымен қатар, барлық бөлшектердің беттері бірдей қамырмен жабылуы керек. Алайда, цемент қамырының шығынын азайту үшін төмен қуыс және бөлшектердің ең аз жалпы беті бар құмдарды пайдалану керек.
Құмның астық құрамы ондағы әртүрлі мөлшердегі дәндердің құрамымен сипатталады. Құмның астық құрамын анықтау үшін тесіктері бар стандартты електер жиынтығы қолданылады (мм): 5; 2.5; 1,25; 0,63; 0,315 және 0,14, ол арқылы құм ілулі. Алдымен әр електен (A2.5, A1.25, A0.63 және т.б.) жеке қалдықтарды (%- бен), содан кейін толық қалдықтарды (A2.5, A1.25, A0. 63 және т. б.) анықталады. Кез-келген електен толық қалдық осы електен және барлық жоғары орналасқан електен алынған жеке қалдықтардың қосындысына тең. Сонымен, A0.63= A0.63 + A1.25 + A2.5 толық қалдықтардың мөлшері құмның астық құрамына тән.
Құмды електен талдау нәтижелеріне сүйене отырып, астық мөлшерінің модулін есептеуге болады: Mк = (A2.5+ A1.25+ A0.63 + A0.315 + A0.14)/100.
Астық құрамы бойынша құмдар үлкен, орташа, ұсақ және өте ұсақ болып бөлінеді.
Борпылдақ күйдегі үйінді тығыздығы 1000 кг/м3. Нағыз тығыздығы 1300 кг/м3. Кесектердегі саздың мөлшері 0,5 %, шаң тәрізді және сазды бөлшектердің мөлшері 2 %; органикалық қоспалар 2% құрайды; ылғалдылық 9%; қуыстылық 42%; күкірт және күкірт қышқылды қосылыстардың мөлшері 1%; органикалық қоспалардың құрамы – NaOH өңделген құм ерітіндісінің түсі эталонның түсінен ашық. Құм ірі Мк = 2,5 қолданылады.
Су сипаттамасы. МЕМСТ 23732-79 бетон қоспасын жабу және бұйымдарды суару үшін пайдаланылатын су талаптарға сай болуы тиіс. Су құрамында химиялық қосылыстар мен қоспалар болмауы керек, олар цемент қамырын орнату уақытына, қатаю жылдамдығына, беріктікке, бетонның аязға төзімділігі мен су өткізбейтіндігіне, арматураның коррозиясына әсер етуі мүмкін.
Суда еритін тұздардың құрамындағы натрий (Nа+1) және калий (К+1) иондарының жалпы құрамы 1000 мг/л-ден аспауы тиіс.
Су бетінде мұнай өнімдерінің, майлардың және майлардың іздері болған кезде қолдануға рұқсат етіледі.
Судың сутектік көрсеткіші (рН) 4-тен кем емес және 12,5-тен аспауы тиіс.
Судың тотығуы 15 мг/л-ден аспауы керек.
Иіс қарқындылығы 2 баллдан аспайтын кезде суды қолдануға рұқсат етіледі.
Судың түсі МЕМСТ 3351 сәйкес түсі 70° - тан аспайтын түссізден сарғышқа дейін болуы керек. Егер бетонға техникалық эстетика талаптары қойылса, судың түсі 30° - тан аспауы керек.
Бетон қоспасын дайындау үшін жоғарыда аталған шарттарға сәйкес келетін теңіз және басқа да тұзды суларды пайдалануға болады. Жалғыз ерекшелік - ыстық және құрғақ климатта тұрғын және қоғамдық ғимараттардың ішкі құрылымдарын және үстіңгі темірбетон конструкцияларын бетондау, өйткені теңіз тұздары бетонның бетіне шығып, болат арматурасының коррозиясын тудыруы мүмкін.
Бетонды суару үшін бетон қоспасын дайындауға арналған сапалы суды пайдаланыңыз.Сынау үшін су сынамасын кемінде 5 литр көлемінде алады.
Су сынамасы жоспарланған су тұтыну көзіне тән болуы тиіс. Тұрақты емес химиялық құрамы бар су көзінен су сынамаларын қоспалар құрамының маусымдық, тәуліктік және басқа да өзгерістерін ескере отырып алады.
Су сынамаларын алу, сақтау және тасымалдау МЕМСТ 24481 6; 8 - 14-тармақтарына сәйкес жүргізіледі.
Арматура. Темірбетон құбырларын нығайту үшін болат сым спиральдарынан және бір-бірімен дәнекерленген бойлық бөлгіш шыбықтардан тұратын кернеусіз жалғыз немесе қос цилиндрлік спиральды рамалар қолданылады.
Спиральді арматура ретінде МЕМСТ 6727 бойынша Вр-I класты диаметрі 3-5 мм, МЕМСТ 5781 бойынша А400 класты диаметрі 6-10 мм немесе МЕМСТ 34028 бойынша А500 және А600 сыныпты кезеңдік профильдегі сым пайдаланылады. МЕМСТ 6727 бойынша В500 класты тегіс профильді сымды қолдануға рұқсат етіледі.
Болат қаңқаларды бойлық арматуралау үшін МЕМСТ 34028 сәйкес А400 және А500 класты өзекті арматураны пайдалану ұсынылады.
МЕМСТ 34028 немесе МЕМСТ 5781 бойынша А240 класты болаттардан жасалған диаметрі 6-8 мм тегіс профильді өзектерді қолдануға рұқсат етіледі.
Сыртқы және ішкі жақтаулар арасындағы қатаң байланысты қамтамасыз ету үшін (құбырларда қос спиральды жақтауларды қолданған кезде) МЕМСТ 5781 сәйкес А240 класты болаттан жасалған диаметрі 6-8 мм тегіс профильдің иілген шыбықтары қолданылады, олар тоқылған сыммен немесе МЕМСТ Р 57997 сәйкес дәнекерлеумен бекітіледі.
Сым және өзекті арматураның нормативтік және есептік кедергілері СП 63.13330 бойынша қабылданады.
Микротоннелирлеуге арналған құбырларда қолданылатын болат сақиналы элементтер МЕМСТ 7350 бойынша болат табақтан дәнекерленуі тиіс.
Бетон қоспасы. МЕМСТ 24211 бойынша С-3 қоспасы бетон қоспасын суперпластификатор ретінде дайындауда қолданылады, бұл су шығынын азайтуға және нәтижесінде бетонның сапасын жақсартуға мүмкіндік береді.
Бетон қоспалары химиялық, негізгі, минералды және ұсақ ұнтақталған толтырғыштарға бөлінеді.
Бетонның, бетон қоспасының қасиеттерін реттеу және цементті үнемдеу үшін бетонда әртүрлі қоспалар қолданылады. Олар екі топқа бөлінеді. Біріншісіне бетон қоспасы мен бетонның қасиеттерін дұрыс бағытта өзгерту үшін бетонға аз мөлшерде (цемент массасының 0,1-2%) қосылатын химиялық заттар жатады. Екіншісіне цементті үнемдеу немесе цементті аз тұтыну кезінде тығыз бетон алу үшін бетонға 5-20% немесе одан да көп мөлшерде қосылатын ұсақ ұнтақталған материалдар жатады. Ұсақ ұнтақталған қоспаларға күл, шлак, құм, тас ұнтақтау қалдықтары және бетонға ерекше қасиеттер беретін (оның тығыздығын арттыру, электр өткізгіштігін өзгерту, бояу және т.б.) беретін кейбір басқа материалдар жатады. Жақында химиялық қоспалар ең көп қолдануды тапты.
Қоспалары бар бетон қоспасын дайындау қарапайым бетон қоспасын қоспасыз дайындаудан ерекшеленеді, өйткені илеуге қажетті қоспаның белгілі бір мөлшері бетон араластырғышқа құйылған сумен беріледі. Олардың жоғары концентрациядағы сулы ерітінділері алдын-ала дайындалады.
2.7 Қалыптарға арналған май
ТБӨ цехтарында сулық және сумайлы суспензиялар, сумайлы және сусабынды эмульсиялар, машина майлары, мұнай өнімдері және олардың қоспалары қолданылады.
Агрегатты – ағынды әдісте майлау үшін эмульсол майын қолданамыз. Эмульсол – бұл дайын типті майлау, ол қоңыр түске ие және құрылыс алаңдарында кеңінен қолданылады. Темірбетон цехтарында су – және су – май суспензиялары, су – май және су – шаң эмульсиялары, машина майлары, мұнай өнімдері және олардың қоспалары пайдаланылады. Бұл майлар оңай шайылады. Эмульсиялық майлау ең тұрақты және үнемді.
Май оны қалыптың бетіне толық және жіңішке түрде (0,1...0,3мм) тең қалыңдықта механизацияларға мүмкіндік беретін, консистенцияға ие болуы керек, металлды қалыпқа тән, қажетті жабысуға ие болу керек, қалыптың тік бетінен аспауы керек және өзінің қызметін қалып шешілгенге дейін атқару керек, бетонды қоспамен араласып кетпеуі керек, ұстасу мерзіміне және бетонның қарқынды бекітілуіне әсер етпеуі керек, қалыптың металын тоздырмауы керек, қоршаған ортаға зиян болмауы керек, адамдарға, жануарларға және өсімдіктерге улы болмауы керек, өнімнің бетінде майлы дақтар қалдырмауы керек.
2.8 Бетонның құрамын есептеу мен таңдау және цементті үнемдеу бойынша шаралар
Бетон құрамының есебіне келесі параметрлерді анықтау жатады: бетонның берілген беріктігін қамтамасыз етуші су-цемент қатынасы; цементтің минимум қажетті мөлшері.
Бетонның құрамы 1 шаршы метр бетон алу үшін (мысалы, цемент 200 кг, су 150 л, құм 650 кг, қиыршық тас 410 кг) немесе салмағы немесе көлемі бойынша бөліктердегі компоненттердің арақатынасымен анықталады, бұл ретте цемент мөлшері бірге қабылданады.
Шикізат есептемесі:
Бетон түрі – ауыр;
Бетон беріктігі Rб= 200 кгс/см2;
Материалдардың үйінді тығыздығы:
Ρн.ц=900 кг/м3; Ρн.п=1000 кг/м3; Ρн.щ=1430 кг/м3.
Материалдардың нағыз тығыздығы:
Ρц=1350 кг/м3; Ρп=1200 кг/м3; Ρщ=1300 кг/м3.
Қиыршық тастың қуыстылығы: Vп.щ=43%; Құмның орташа ылғалдылығы Wп=9%; Қиыршық тас ылғалдылығы Wщ=3%.
Су цемент қатынасы қажетті бетон маркасы мен цемент белсенділігі бойынша, шикізаттың түрі мен сапасын ескеріп келесі формуламен есептейді:
В/Ц = А* Rц / (Rб + 0.5А* Rц) (4)
В/Ц =0.6 * 300 / (150+0.6*0.5*300) = 0.75
А коэффициентінің мәні материалдардың сапасын ескереді және жоғары сапалы шикізаттар үшін 0.6 алынды. 1 м3 бетон араласпасына қажетті су мөлшері 190 л болады.
Цемент шығыны:
Ц = В/ (В/Ц) (5)
Ц = 150/0.75 = 200 кг/м3
Құрғақ түрінде қиыршық тастың шығыны:
Щ = 1000/ [ (а * Vщ / pн.щ) + 1 / pщ] (6)
Щ = 1000/ [ (1.32*0.43/1.43) + (1/1.3)]= 847 кг
мұндағы, Щв – 1м3 бетондық қоспаға, ылғалды қиыршықтастың шығыны, кг;
Щ – 1м3 бетондық қоспаға, құрғақ қиыршықтастың шығыны, кг;
Wщ – қиыршықтастың ылғалдылығы, %.
Түйіршіктердің ашылу коэффициенті а=1.32 деп қабылданады.
Құмның құрғақ түріндегі шығыны :
П = 1000 – (Ц/pц + В + Щ/pщ) * pп (7)
П = 1000 – (200/1.35 + 150 + 847/1.3) * 1.2 = 349 кг
мұндағы Пв – 1м3 бетондық қоспаға ылғалды құмның шығыны, кг;
П – 1м3 бетондық қоспаға құрғақ құмның шығыны, кг;
Wп – құмның ылғалдылығы, %.
Бетон қоспасының тығыздығын анықтау, кг/м3:
γв = В + Щ + Ц + П = 150+847+200+349 = 1546 кг/м3 (8)
Кесте 7
1м3 бетондық қоспаға (зертханалық) маркасы және беріктігі бойынша бетонның құрамы
| Бетонның түрі | Бетонның маркасы | Құрамдаушы заттардың шығындалуы | ||||
| Ц | П | Щ | В | Д | ||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| Жеңіл | М150 | 200 | 349 | 847 | 150 | 202 |
Бетондық қоспалардың құрамын, құрамалардың ылғалдылығының негізінде жинақтайды. Қайта есептеу келесі формула бойынша жасалынады:
ПВ=П (100+Wаm)/100 (9)
ПВ=349 (100+9)/100 = 380,41 кг
мұндағы ПВ - 1м3 бетондық қоспаға ылғалды құмның шығыны, кг.;
П - 1м3 бетондық қоспаға құрғақ құмның шығыны, кг.
Wam - құмның ылғалдылығы, %.
ЩВ=Щ (100+ Wащ)/100 (10)
ЩВ=847 (100+ 3)/100=872,41
мұндағы Щв - 1м3 бетондық қоспаға, ылғалды қиыршықтастың шығыны, кг;
Щ - 1м3 бетондық қоспаға, құрғақ қиыршықтастың шығыны, кг;
Wащ - қиыршықтастың ылғалдылығы, %;
ВП = ПВ – П (11)
ВП = 380,41 – 349 = 31,41
мұндағы ВП - құмдағы су, кг (л);
Вщ = ЩВ – Щ (12)
Вщ =872,41 – 847 = 25,41
мұндағы Вщ - қиыршықтастағы су, кг (л).
Впр= В-(Вп + Вщ) (13)
Впр = 150 – (31,41 + 25,41) = 93,81
мұндағы В - 1м3 зертханалық құрамдағы бетондық қоспаға судың шығыны, кг (л);
Впр - 1м3 өндірістік құрамға судың шығыны, кг (л).
Соңғы есептеме түріндегі бетонның әрбір маркасына бетондық қоспаның әрбір түріне арналған қайта санаудың қорытындысы 9 кестесіне енгізіледі.
Кесте 8
1м3 бетондық қоспаға (өндірістік) беріктігі, маркасы бойынша бетондардың құрамы
| Бетонның түрі | Бетонның маркасы | Құрамдаушы заттардың шығындалуы | |||
| Ц | П | Щ | В | ||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| Жеңіл | М150 | 200 | 380,41 | 872,41 | 93,81 |
2.9 Шикізаттың және жартылай дайын өнімдердің шығыны
Бұл тарауда цех бағдарламасының негізінде технологиялық жобалау нормаларымен және құрылыс материалдарының табиғи кемуінің басқа нормаларымен белгіленген, ысырапты есепке алғанда шикізаттың, материалдардың және жартылай дайын өнімдердің жылына жұмсалуын есептеу 9-кесте орындалды. Май шығындарын есептеу үшін қалыптың майланатын үстіңгі бетінің ауданын табу қажет. Майланатын үстіңгі бет ауданы мына формула бойынша есептеледі:
Sд = LB (14)
мұндағы Sд – қалып түбінің ауданы. м2;
L – қалыптың ұзындығы. м;
B – қалыптың ені. м;