Файл: Оу жетістіктерін сырттай баалауды маынасы.doc

Есімдіктер есім сөздердің атын да, белгісін де, санын да атамай тек нұсқап меңзеп көрсетеді де, солардың орнына қолданылады. Олар мағынасына және атқаратын қызметіне қарай бірнеше топқа бөлінеді.

Есімдік түрлері

Personal pronouns Жіктеу есімдіктері	I, you, he, she, it, we, you, they
Possessive pronouns Тәуелдік есімдіктері	my, your, his, her, its, our, your, their, mine, yours, his, hers, its, ours, yours, theirs
Demonstrative pronouns Сілтеу есімдіктері	it, this/these, that/those, same, such
Interrogative pronouns Сұрау есімдіктері	who (whom), whose, which, what (сұраулы сөйлемдерде)
Self-pronouns (Reflexive pronouns) Өздік есімдіктері	myself, yourself, himself, herself, itself, ourselves, yourselves, themselves
Reciprocal pronouns Ортақ есімдіктер	each, other, one another
Negative pronouns Болымсыз есімдіктері	no, nobody, (no one), none, nothing (болымсыз сөйлемдерде)
Indefinite pronouns Белгісіздік есімдіктері	some, any, no, all, both, each, every, other, another, one, much, many, (a) little, (a) few, either, neither

Personal pronouns

Number	Person	The Nominative case	The objective case
Single	I II III	I You He She It	Me You Him Her It
Plural	I II III	We You They	Us You Them

Possessive pronouns

Тәуелдік есімдіктері кімнің? ненің? деген сұрақтарға жауап береді.

Possessive Adjectives	Possessive Pronouns
My our Your your His their Her Its	Mine ours Your yours His theirs Hers

For example:

Whose bag is this? (Бұлкімніңсөмкесі)?
It`s my bag (Бұл – меніңсөмкем) / It`s mine (Бұлменікі)
This is not my pencil, mine is blue – Бұлменіңқарындашымемес, менікі – көк.

Demonstrative pronouns

Сілтеу есімдіктері нұсқау және көрсету мағыналарын білдіретін есімдіктің түрі.

Single form	Plural form
This (мынау, бұл, осы) this week, this year My brother will go to Turkey this summer. I am busy at this moment. These (мыналар, осылар) these weeks, these years These are my books.	That (анау, сонау, сол) that week, that year Asel lives in that house. At that moment the door opened and a man entered the room. Those (аналар) those weeks, those years I like those dresses.
Егер заттар сөйлеушіге жақын орналасқан болса, онда this,	Егер заттар сөйлеушіден біршама қашықтықта орналасқан
these сілтеу есімдіктері қолданылады.	болса, онда that, those сілтеу есімдіктері қолданылады.

Interrogative pronouns

Сұрау есімдіктері жауап алу мақсаты мен сұрау мағынасында қойылатын сұрақтар, сөйлемдерде олар заттың саны, белгілері, сапасы орналасқан орны туралы сұрайды.

Who? (кім?), what? (не? қандай?), which? (қайсысы?

қай?), whose? (кімдікі?), whom? (кімге?)

Who is that man?
Who (whom) did you meet there?
Whose book is that?
What has happened?
Which chapter did you like best?

Self-pronouns (Reflexive pronouns)

Өздік есімдіктері ағылшын тілінде атау септігінде жіктеу есімдіктерімен қабаттасып қолданылады. Жекеше түрдегі есімдікке - self ал көпше түрдегі есімдіктерге –selves жалғауы жалғанады.

Single form		Plural form
I myself (өзім)	I can do it myself		We ourselves (өзіміз)	We can do it ourselves
You yourself (өзіңіз)	You can do it yourself		You yourselves (өздеріңіз)	You can do it yourself.
He himself (өзі) She herself (өзі) It itself (өзі)	He can do it himself She can do it herself		They themselves (өздері)	They can do it themselves

Өздік есімдіктер сөйлемде есімдіктен кейін немесе сөйлемнің аяғында келеді. Егер сөйлемде іс-әрекетті жасаушы өзі екендігі анық айқындалып тұрса, зат есімнен кейін өздік есімдік қолданылады.

Мысалы:

He himself solved the problem.

I myself will present the prizes.

Negative pronouns

No және noun болымсыздық есімдіктері

No – сөйлемдерде «ешнәрсе, жоқ» мағынасында болымсыз мағына береді.

► No + noun

I have no ticket. = I haven’t a ticket.
I have notime to help you today = I have any time to help you

today

None есімдігі зат есімсіз қолданылады.

How much money have you got? „None.`
Is there telephone in the room? No, there is none

► None + plural word (зат есімнің көпше түрі) a) None of the libraries were (was) open

b) None of my friends will be at the party

Indefinite pronouns some (something, somebody, someone) any (anything, anybody, anyone) no (nothing, nobody, no one)

	Affirmative	Interrogative	Negative
Countable / uncountable	Some	Any	Not any / no
People	Someone / somebody Біреу, әлдекім	Anyone / anybody	No one / nobody ешкім
Things	Something Бір нәрсе, бірдеңе	Anything	Nothing Ештеңе, ешнәрсе
Places	Somewhere Бір жерге, бір жерде	Anywhere	Nowhere Ешжерде, ешқайда

► Some – белгісіздік есімдігі болымды сөйлемдерде зат есімнің жекеше және көпше түрлерінің алдында келеді.

Зат есімнің көпше түрінің алдында «бірнеше» деп аударылады.

Aisha bought some books to read.
Nurdaulet asked me some questions.

► Саналмайтын за есімдердің алдында қолданылады. a) There is some milk in the fridge.

b) I want to buy some cheese.

► Біреуге ұсыныс жасағанда, әлде қандай да бір сұрақ қойғанда, some есімдігі қолданылады.