ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 11.01.2024
Просмотров: 951
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
- сақталған функциялар мен анализаторларға сүйену;
- сөйлеу жүйесінің бірлігі, яғни артикуляциялық аппараттың және тыныс алудың жұтқыншақ емес бөлімдерін бір мезгілде белсендіру;
- баланың жас және компенсаторлық мүмкіндіктерін есепке алу;
- сөйлеу механизмдерінің табиғи жұмысына тәрбиелеу: жұмсақ дауыс беру, сөйлеу материалын таңдау және пайдалану.
Ақаудың дамуын әлсіретуге көмектесетін кешенді шаралар әсіресе маңызды. Кешенді әдіс сөйлеу тыныс алуын, дауыс түзілуін және артикуляцияны бір мезгілде оқыту, сондай-ақ артикуляциялық базаны сөйлеу қуысының алдыңғы бөлімдеріне аудару принципіне негізделген.
Күнделікті тәжірибеде логопедтің алдында өзекті міндеттер тұр:
Мұрын мен ауыз арқылы тыныс алу мен дем шығаруды саралау кезінде сөйлеу тынысын қалыптастырыңыз. Палатиндік пердені белсендіріңіз (операциядан кейін ол тіндердің тыртықтануына байланысты қысқарады). Таңдай пердесін белсендіруге көп көңіл бөле отырып, біз қарқынды дем шығаруға жағдай жасаймыз. Тыныс алуды түзету жұмыстары ауыз арқылы бағытталған ауа ағынын шығарудан басталады. Ол үшін біз балаларды ең аз шаршататын қол жетімді жаттығуларды қолданамыз.
-
Соотнесите формы закрытой ринолалии. Органическая закрытая ринолалия. Определите причины возникновения передней и задней форм органической закрытой ринолалии.
Закрытая ринолалия – нарушение произносительной стороны речи при пониженном носовом резонансе. В основе деления ринолалии на закрытую и открытую лежит соотношение функционирования носовой и ротовой полости во время акта фонации. При закрытой форме полость носа оказывается непроходимой для воздушного потока, поэтому носовые фонемы лишаются присущего им своеобразного звучания. Поскольку к закрытой ринолалии может приводить целая группа разнородных факторов, судить о ее распространенности в популяции довольно сложно.
Закрытая органическая ринолалия обусловлена дефектами областей зева, носа, носоглотки. Формы закрытой органической ринолалии дифференцируют в зависимости от локализации дефекта:
передняя закрытая органическая ринолалия. Причины: гипертрофия слизистой носа вследствие хронических насморков, полипы и опухоли носовой полости, искривление носовой перегородки.
Задняя закрытая органическая ринолалия. Причины: механические препятствия в области носоглотки (аденоидные разращения, сращение мягкого неба с задней стенкой глотки, рост глоточной непарной миндалины). Для таких детей характерно постоянное ротовое дыхание, полуоткрытый рот.
Передняя закрытая ринолалия возникает при хронической гипертрофии слизистой носа, главным образом задних отделов нижних раковин, при полипах в носовой полости, при искривлении перегородки носа и при опухолях носовой полости.
Задняя закрытая ринолалия у детей чаще всего является следствием больших аденоидных разрастаний, изредка носоглоточных полипов, фибромы или других носоглоточных опухолей.
Жабық ринолалия-мұрын резонансы төмендеген кезде сөйлеудің айтылу жағының бұзылуы. Ринолалияның жабық және ашық болып бөлінуі фонация кезінде мұрын мен ауыз қуысының жұмысының арақатынасына негізделген. Жабық пішінде мұрын қуысы ауа ағынына өтпейді, сондықтан мұрын фонемалары өзіне тән ерекше дыбыстан айырылады. Гетерогенді факторлардың бүкіл тобы жабық ринолалияға әкелуі мүмкін болғандықтан, оның популяциядағы таралуын бағалау өте қиын.
Жабық органикалық ринолалия жұтқыншақ, мұрын, мұрын-жұтқыншақ аймақтарының ақауларына байланысты. Жабық органикалық ринолалияның формалары ақаудың орналасуына байланысты сараланады:
алдыңғы жабық органикалық ринолалия. Себептері: мұрынның шырышты қабығының гипертрофиясы, созылмалы мұрынның ағуы, мұрын қуысының полиптері мен ісіктері, мұрын септумының қисаюы.
Артқы жабық органикалық ринолалия. Себептері: мұрын-жұтқыншақ аймағындағы механикалық кедергілер (аденоидты кеңею, жұмсақ таңдайдың жұтқыншақтың артқы қабырғасымен бірігуі, жұтқыншақтың жұпталмаған бадамша безінің өсуі). Мұндай балаларға тұрақты ауыз тынысы, жартылай ашық ауыз тән.
Алдыңғы жабық ринолалия мұрын шырышты қабығының созылмалы гипертрофиясында, негізінен төменгі қабықтардың артқы бөліктерінде, мұрын қуысында полиптерде, мұрын септумының қисаюында және мұрын қуысының ісіктерінде пайда болады.
Балалардағы артқы жабық ринолалия көбінесе үлкен аденоидты өсінділердің, кейде мұрын-жұтқыншақ полиптерінің, фиброманың немесе басқа мұрын-жұтқыншақ ісіктерінің салдары болып табылады.
-
Опишите работу по устранению назального оттенка голоса.
Обучение навыкам правильного голосоведения начинается с пения гласных звуков. Вначале дети учатся петь гласные [а] и [о], через 2-3 занятия прибавляется звук [э]. Последними в работу включаются звуки [и] и [у].
А АО АЭ АИ АУ АОЭ АЭО АОИ АЭУ
О ОА ОЭ ОИ ОУ ОАЭ ОЭА ОАИ ОЭУ
Э ЭА ЭО ЭИ ЭУ ЭАО ЭОА ЭАИ ЭОУ
И ИА ИО ИЭ ИУ ИАО ИОА ИЭА ИАЭ
У УА УО УЭ УИ УАО УОА УЭО УОЭ
Сначала упражнения выполняются шепотом, затем включается громкое произношение. Утечка воздуха через нос контролируется при помощи зеркала или пузырька, поднесенного к носу ребенка.
На занятиях можно предлагать детям игровые ситуации. Например, укачивая куклу, ребенок напевает: [а]-[а]-[а], показывает, какой он большой: [о]-[о]-[о], как гудит пароход: [у]-[у]-[у], на прогулке в лесу кричит [ау!] и т. д.
Хорошего эффекта помогает добиться применение статической и динамической дыхательной гимнастики.
· стоя, поднять руки через стороны вверх, потянуться, сделать вдох, опуская руки петь [а] на выдохе;
· стоя, руки опущены вдоль туловища, поднять руки вверх, сделать глубокий вдох, наклонить туловище вперед, опускать руки с пением гласного [о];
· стоя, руки на поясе, сделать вдох, на выдохе петь [э], вытягивая вперед сомкнутые в ладонях руки, имитируя движения пловца.
На следующем этапе дети переходят к упражнениям с произнесением звукосочетаний с согласными в интервокальной позиции: гласный – согласный – гласный. В упражнениях используются только правильно артикулируемые согласные: носовые звуки [м], [н]. Звукосочетания произносятся слитно, плавно, сначала монотонно, негромко, затем с изменением высоты голоса.
Развивая силу голоса, ребенка учат говорить четко, громко, но не крикливо, постепенно изменяя силу голоса от громкого произнесения к среднему и тихому и наоборот. Пример упражнений для развития силы голоса:
· постепенное удлинение произнесения звуков на одном выдохе при средней громкости голоса;
· усиление голоса: артикуляция – шепот – тихо – громко; используются сочетания гласных звуков;
· ослабление голоса: громко – тихо – шепот – артикуляция;
· счет до десяти с постепенным усилением и последующим ослаблением голоса;
· аналогичное произнесение алфавитного ряда;
· чтение стихотворений с постепенной сменой силы голоса.
Дұрыс дауыс беру дағдыларын үйрену дауысты дыбыстарды айтудан басталады. Бастапқыда балалар [A] және [O] дауысты дыбыстарын айтуды үйренеді, 2-3 сабақтан кейін [e] дыбысы қосылады. Соңғы болып [және] және [U] дыбыстары жұмысқа қосылады.
А АО АЭ АИ АУ АОЭ АЭО АОИ АЭУ
О ОА ОЭ ОИ ОУ ОАЭ ОЭА ОАИ ОЭУ
Э ЭА ЭО ЭИ ЭУ ЭАО ЭОА ЭАИ ЭОУ
И ИА ИО ИЭ ИУ ИАО ИОА ИЭА ИАЭ
У УА УО УЭ УИ УАО УОА УЭО УОЭ
Алдымен жаттығулар сыбырлап орындалады, содан кейін қатты айтылу қосылады. Мұрын арқылы ауаның ағуы баланың мұрнына апарылған айна немесе көпіршік арқылы бақыланады.
Сабақтарда сіз балаларға ойын жағдайларын ұсына аласыз. Мысалы, қуыршақты тербетіп жатқанда, бала: [a]-[a]-[a], оның қаншалықты үлкен екенін көрсетеді: [o]-[o]-[o], пароход қалай гылдайды: [U]-[U]-[u], орманда серуендеу кезінде айқайлайды [ау!] және т. б.
Статикалық және динамикалық тыныс алу жаттығуларын қолдану жақсы нәтижеге қол жеткізуге көмектеседі.
* тұрып, қолдарыңызды бүйірлеріңізден жоғары көтеріңіз, созыңыз, дем алыңыз, қолдарыңызды төмен түсіріңіз [a] дем шығарғанда;
* тұрып, қолдар дененің бойымен төмен түсіп, қолдарыңызды жоғары көтеріңіз, терең дем алыңыз, денеңізді алға еңкейтіңіз, дауысты дыбыспен қолдарыңызды төмен түсіріңіз [о];
* тұрып, қолдар белбеуде, дем алыңыз, дем шығарғанда [e] әнін айтыңыз, алақанға жабық қолдарды алға созыңыз, жүзушінің қимылына еліктеңіз.
Келесі кезеңде балалар интервокальды позицияда дауыссыз дыбыстармен дыбыстық тіркестерді айту жаттығуларына көшеді: дауысты – дауыссыз – дауысты. Жаттығуларда тек дұрыс артикуляцияланған дауыссыздар қолданылады: мұрын дыбыстары [м], [н]. Дыбыстық тіркесімдер біртұтас, тегіс, алдымен монотонды, үнсіз, содан кейін дауыс биіктігінің өзгеруімен айтылады.
Дауыс күшін дамыта отырып, баланы анық, қатты сөйлеуге үйретеді, бірақ қатты емес, дауыстың күшін біртіндеп қатты айтылудан орташа және үнсізге және керісінше өзгертеді. Дауыс күшін дамытуға арналған жаттығулардың мысалы:
* дауыстың орташа көлемінде бір дем шығару кезінде дыбыстардың айтылуын біртіндеп ұзарту;
• дауысты күшейту: артикуляция-сыбырлау-тыныш-қатты; дауысты дыбыстардың тіркесімдері қолданылады;
* дауыстың әлсіреуі: қатты-тыныш-сыбырлау-артикуляция;
* дауыстың біртіндеп күшеюімен және кейіннен әлсіреуімен онға дейін санау;
* алфавиттік қатардың ұқсас айтылуы;
* дауыс күшінің біртіндеп өзгеруімен өлең оқу.
-
Раскройте сущность работ по коррекции звукопроизношения при ринолалии.
Коррекция звукопроизношения проводится при постоянном контроле ротового выдоха и параллельно с дыхательной гимнастикой; развитием фонематического слуха и фонематического анализа; контролем над подъемом и удержанием мягкого неба; участием зрительного, тактильно-вибрационного и слухового контроля.
Приступая к коррекции звуков, проводят проверку детей на способность к воспроизведению артикуляций и фонем по подражанию. Это позволяет выявить наиболее доступные звуки. Необходимо максимально использовать уже доступные ребенку движения и фонемы, это позволяет уменьшить напряжение, облегчить введение звука в слоги и выразить принцип опоры на уже сформированные умения и переход от простого к сложному. Особенность всех коррегирующих