Файл: Химия пнінен жиынты баалауа арналан дістемелік сыныстар 9сынып.docx

Шойын және болаттың құрамын салыстырады;	Шойын және болаттың құрамын салыстырғанда қиналады.	Таза металдармен салыстырғанда құймаларды қарқынды пайдаланудың екі себебін көрсеткенде/ шойынның/болаттың құрамын көрсеткенде қателіктер жібереді.	Шойын және болаттың құрамын салыстырады.
Құрамында қоспасы бар реагенттің бастапқы массасы бойынша таза металдың массасын есептейді;	Құрамында қоспасы бар реагенттің бастапқы массасы бойынша таза металдың массасын есептептегенде қиналады.	Эксперименттік деректер бойынша P/ Q затын анықтағанда/-есептеу үшін химиялық реакцияның теңдеуін құрастырғанда/ формуланы пайдалана отырып таза оксидтің (Q) массасын есептегенде/ Q металдың массасын есептептегенде қателіктер жібереді.	Құрамында қоспасы бар реагенттің бастапқы массасы бойынша таза металдың массасын есептейді.

---

9.2С «1 (I), 2 (II) және 13 (III) топ элементтері және олардың қосылыстары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаты	9.2.1.3-1 (І)ші және 2 (ІІ)-топ металдарының жалпы қасиеттерін салыстыру және реакция теңдеулерін құрастыру Кальций оксиді мен гидроксидінің негіздік қасиеттерін түсіндіру және қолданылуын сипаттау Атом құрылысы негізінде алюминийдің қасиеттерін түсіндіру, оның маңызды қосылыстары мен құймаларынның қолдану аймағын атау Алюминий, оның оксиді мен гидроксидінің екідайлы қасиеттерін зерттеу
Бағалау критерийі	Білімалушы 1 және 2 топтағы металдардың жалпы қасиеттерін салыстырады және реакция теңдеулерін құрастырады Кальций оксиді мен гидроксидінің негіздік қасиеттерін және қолданылуын түсіндіреді Алюминийдің кристалл торының құрылымдық бөліктерін ажыратады және осы құрылыстың негізінде оның қолданылуын түсіндіреді Алюминий оксидінің балқымасының электролизі арқылы алюминийді алудың реакция теңдеуін құрастырады
Ойлау дағдыларының деңгейі	Білу және түсіну Қолдану
Орындау уақыты	20 минут
Тапсырма Периодтық кестедегі І топ элементтеріне литий, натрий, калий және рубидий элементтері жатады. Неліктен калий керосин ішінде сақталатындығын түсіндіріңіз. Калий ауада өздігінен тұтанады. (і) Калийдің ауада жануының реакция теңдеуін жазып, оны теңестіріңіз.

---

(іі) Калий сонымен қатар хлормен де өздігінен реакцияға түседі. Калий мен хлордың арасындағы реакция теңдеуін жазыңыз.

2. 
   Калий ыстық сумен әрекеттескенде калий гидроксиді мен сутек газы түзіледі. ІІ топ элементтерінің бірі магний ыстық сумен әрекеттеседі ме? Әрекеттесетін болса қандай өнім(дер) түзетінін реакция теңдеуі арқылы жазып көрсетіңіз:
   

2. 
   Арман үйін сырлау үшін базардан сөндірілген әк, көк түсті бояу және ацетон сатып алды. ^{(а) Арман әк суының Са(ОН)}2 ^{ерітіндісін дайындау үшін сөндірілген әкке (Са(ОН)}2⁾ қандай еріткіш қолданады?
   

Еріткішті таңдаудың себебін түсіндіріңіз:


^{(b) Кальций гидроксидінің, Са(ОН)}2 ^{(с.е.) электролиттік диссоциация механизмін} жазыңыз:

2. 
   Алюминий табиғатта көп тараған металл. Ол таза және құйма күйінде қолданылады.
   

(а) Алюминийдің физикалық қасиетін, металдық байланыс тұрғысынан сипаттауға болады. Таза алюминийдің құрлымдық диаграммасы төменде көрсетілген:


(і) Таңбаланған диаграмманы қолданып алюминийдің металдық байланысына сипаттама беріңіз:


(іі) Алюминий электр сымдарын жасау үшін қолданылады, себебі алюминий жақсы электр өткізгіш. Неліктен алюминий электр тогын жақсы өткізетіндігін түсіндіріңіз:



(b) Дюралюминий құймасының құрамы 95% алюминий және

---

4 % мыстан тұрады.

(і) Дюралюминий құймасының, алюминийге ұқсас құрылымдық диаграммасын

салып көрсетіңіз:




(іі) Неліктен таза алюминий жұмсақ және майысқақ болып келеді де, дюралюминий құймасы қатты және берік болып келетіндігін түсіндіріңіз:


(с) Павлодар алюминий зауытында жыл сайын алюминий кенінен шамамен 250 мың тоннадай алюминий өндіріледі. Егер Павлодар алюминий зауыты алюминий өндіруде қайта өңдеу әдісін жүзеге асыратын болса оның бір артықшылығы мен бір кемшілігін жазыңыз:

2. 
   Алюминийдің жер қыртысында тек қосылыстар құрамында кездеседі. (а) Алюминийді қай кенінен алады?
   

Алюминийді алу үрдісінде криолит деп аталатын қоспа қосады. (b)Алюмний өндіру кезінде криолиттің маңызы қандай?


Алюминий оксиді балқымасынан электр тогы өткізілді.

(с) Катодта қандай үрдіс жүзеге асады? Реакция теңдеуін жазыңыз:

4. 
   Анодта қандай үрдіс жүзеге асады? Реакция теңдеуін жазыңыз:
   

4. 
   Алюминий оксиді электролизінің молекулалық теңдеуін жазып, реакцияны теңестіріңіз:
   

Бағалау критерийі	Тапсырма №	Дескриптор	Балл
		Білімалушы
1 және 2 топтағы	1	сілтілік металдардың керосин	1
металдардың жалпы		қабатының астында сақтау себептерін
қасиеттерін салыстырады		олардың химиялық белсенділігіне
және реакция теңдеулерін		сүйене отырып түсіндіреді;
құрастырады		ауадағы калий жануының теңестірілген	1
		теңдеуін құрастырады;
		калийдің газ тәрізді хлормен өзара	1
		әрекеттесуінің теңестірілген теңдеуін
		құрастырады;
		кальцийдің сумен әрекеттесуінің	1
		теңестірілген теңдеуін құрастырады;
Кальций оксиді мен	2	сөндірілген әкті дайындау үшін	1
гидроксидінің негіздік		қолданылатын еріткішті көрсетеді;
қасиеттерін және		еріткішті қосу мен еріткіштің түріне	1
қолданылуын түсіндіреді		сүйене отырып таңдау себебін
		түсіндіреді;
		кальций гидроксидінің	1
		диссоциациялану теңдеуін
		құрастырады;
Алюминийдің кристалл	3	элементар бөлшектер көрсетілген таза	1
торының құрылымдық		алюминий кристалл торына сипаттама
бөліктерін ажыратады		береді;
және осы құрылыстың		өлшемі мен пішіні көрсетілген таза	1
негізінде оның		алюминийдің кристалл торына
қолданылуын түсіндіреді		сипаттама береді;
		кристалды тордың ерекшелігін ескере	1
		отырып, алюминийдің электр өткізгіш
		қасиеттерін түсіндіреді;
		дюралюминий құймасының	1
		диаграммасын жасайды;
		таза алюминий мен оның құймасының	1
		физикалық қасиеттеріндегі
		айырмашылықтарын түсіндіреді;
		электролиз арқылы алюминийді	1
		өнеркәсіптік алудың кемшілігін
		көрсетеді;
		электролиз арқылы алюминийді	1
		өнеркәсіптік алудың артықшылығын
		көрсетеді;

---

Алюминий оксидінің балқымасының электролизі арқылы алюминийді алудың реакция теңдеуін құрастырады	4	алюминийді алатын кеннің атауын жазады;	1
		алюминий алу үрдісінде криолиттің маңызын түсіндіреді;	1
		алюминий оксиді электролизінде катодта өтетін жартылай реакция теңдеуін құрастырады;	1
		алюминий оксиді электролизінде анодта өтетін жартылай реакция теңдеуін құрастырады;	1
		алюминий оксиді электролиз реакциясының толық молекулалық теңдеуін құрастырады;	1
		молекулалық теңдеуіндегі реагенттер мен реакция өнімдерін теңестіріп, коэффициенттерді қояды.	1
Барлығы			20

2. С «1 (I), 2 (II) және 13 (III) топ элементтері және олардың қосылыстары» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі	Оқу жетістіктерінің деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
1 және 2 топтағы металдардың жалпы қасиеттерін салыстырады және реакция теңдеулерін құрастырады	1 және 2 топтағы металдардың жалпы қасиеттерін салыстырады және реакция теңдеулерін құрастырғанда қиналады.	Сілтілік металдардың керосин қабатының астында сақтау себептерін, олардың химиялық белсенділігіне сүйене отырып түсіндіргенде/ауадағы калий жануының теңестірілген теңдеуін құрастырғанда/ калийдің газ тәрізді хлормен өзара әрекеттесуінің теңестірілген теңдеуін құрастырғанда /кальцийдің сумен әрекеттесуінің теңестірілген теңдеуін құрастырғанда қателіктер жібереді.	1 және 2 топтағы металдардың жалпы қасиеттерін салыстырады және реакция теңдеулерін құрастырады
Кальций оксиді мен гидроксидінің негіздік қасиеттерін және қолданылуын түсіндіреді	Кальций оксиді мен гидроксидінің негіздік қасиеттерін және қолданылуын түсіндіргенде қиналады.	Сөндірілген әкті дайындау үшін қолданылатын еріткішті көрсеткенде/ еріткішті қосу мен еріткіштің түріне сүйене отырып таңдау себебін түсіндіргенде/ кальций гидроксиді диссоциациясының теңдеуін құрастырғанда қателіктер жібереді.	Кальций оксиді мен гидроксидінің негіздік қасиеттерін және қолданылуын түсіндіреді

---