Файл: Сарып, лептоспироз жне листериоз кезіндегі шаралар, стандарттары мен алгоритмдері.pptx

Зәрде белок, эритроциттер, лейкоциттер, цилиндрлер болады.

Бауырдың, бүйректің қабынуы өрбиді және геморрагиялық белгілердің де пайда болуы мүмкін. Қан шығу, әртүрлі ағзалардан қан кетуі де ғажап емес. Қан қысымы төмендейді, жүректің соғуы нашарлайды. Жүйке жүйесінің зақымдануына байланысты ұйқысыздық, есінің өзгеруі байқалады, сандырақтау, ал кейде менингиалдық белгілердің орын алуы да мүмкін.

Асқынуы

Ирит, иридоциклит, нефрозонефрит, бет нервтерінің зақымдануы, полиневрит.

Диагноз қою

Эпидемиологиялық анамнезді жинау.
Клиникалық белгілеріне қарау.
Зертханалық зерттеулер жүргізу (қанды, зәрді,жұлын сұйықтығын ) алу керек.
Зертханалық зерттеулердің түрлері:
Микроскопиялық
Биологиялық
Сериологиялық (РПГА).

Емдеу

Науқасты ауруханаға жатқызу.
7- 10 күн төсек тәртібін сақтау.
Қоздырғышқа қарсы ем: пенициллин 500.000 тәулігіне 6 рет немесе гентамицин 0.3 тәулігіне 4 рет. Олар дене қызуы түскеннен кейін 2-3 күн өткенге дейін беріледі.
Ауыр түрде лептоспирозға қарсы гамма − глобулин беріледі.
Улану белгісіне қарсы сұйықтықтар беріледі.
Зәр жүргізетін дәрілер (маннитол) тағайындалады.
Ацидозды азайту үшін асқазан ішекті жуады.
Анурия болғанда фурасемид беріледі.
Бүйректің жетіспеушілігінде гемодиализ қажет болады.
Симптомдық ем қолданып, дәрумендер беріледі.

Бұлшық еттері қатты ауырғанда жылытқыштар беру.
Науқастың қан қысымын, дене қызуын өлшеп, тәуліктік зәр мөлшерін анықтау.
Дене қызуы төмендегенде дәрігерге хабар беру.
Науқас құса бастаса, белі ауырса, зәр бөлінуі азайса, оны жан сақтау бөліміне ауыстыру.

Су көздерін кеміргіштердің , малдың зәрімен ластанудан сақтау, дератизация.
Адамдар суға шомылатын жерді дұрыс анықтап, әсіресе судың басынан, мал су ішпейтін жерлерді таңдау.
Шахтыларда, мал соятын жерлерде, ет комбинатында, жұмыскерлердің міндетті түрде арнайы киім кию.
Су алатын жерлерде қажентті құралдардарды дұрыс дайындап , дұрыспайдалану.
Эпидемиологиялық жағдайға байланысты Халық арасында санитарлық ағарту жұмысын жүргізу.Сонымен қатар кәсібіне байланысты арнайы топтатарға, малмен жұмыс істейтін адамдарға, балықшыларға, аңшыларға егу жұмысын жүргізу.

Науқасты жұқпалы аурулар ауруханасына жатқызу.
СЭС жедел хабар беру.
Санитарлық − ағарту жұмысы
Таза ауыз суымен қамтамасыз ету.
Егу жұмысы.

Листериоз (Listeriosis) — Listeria monocytogenes тудыратын, бактериялық зооноздар тобына жататын жұқпалы ауру. Инфекция негізінен алиментарлық жолмен жұғады, септицемия жиі кездеседі; оның тамырлары - септикалық нервтік, сүзек тәрізді, көзбездік түрлерін ажыратады. Бұл кеселді патогенді листерий қоздырғыштары тудырады. Баспа (ангина), пиелонефрит, сепсис, менингит, энцефалит, ішкі мүшелердің зақымдануы, жатырішілік, қынап қабынулары, түсік (аборт), өлі бала босану және жаңа туған нәрестенің ерте шетінуімен көрініс береді.

Этиология – қоздырғышы

Листерилер − таяқша, грам (+), аэроб, жылжығыш, қоздырғыш сыртқы ортада әсіресе төменгі температурада төзімді. Мұзда, кепкенде жақсы сақталады. Қоздырғыш кең тараған.

Ауру көзі − ауырған жан-жануарлар (ірі қара мал, жылқы, ит, мысық), құстар (тауық, қаз, үйрек), кеміргіштер (үй тышқандары), кене, бүргелер болып табылады. Дерт қоздырғышымен залалданған тағамдарды (көкөніс, ет және ет өнімдері, сүт өнімдері) асқа пайдаланғанда , сонымен қатар ауру малдар мен құстарды күтіп бағуда гигиеналық талаптарды сақтамаған жағдайда ауруды жұқтырады. Нәрестеге кесел анасынан жатырішілік немесе босану уақытында босану жолдары арқылы, сондай-ақ залалданған ана сүтімен жұғады.
Мал өнімдерін дайындауда дезинфекциялық талап сақталмағанда, ережеге сай өңделмеген жағдайда, ауру малдар мен кеміргіштердің бөліністерімен ластанған ауадағы шаң-тозаң арқылы жұғу қаупі зор. Көбіне қыс –көктем мезгілдерінде қоздырғыштардың белсенділігінің артуымен және организм қорғанышының төмендеуімен байланысты келеді.
Тері, көздің, асқазан − ішек жоладырының шырышты қабаттары арқылы еніп, жұтқыншақ, мойын бездерін қабындырып, қан арқылы қоздырғыш бауырға, көк бауырға, нерв жүйесіне, бүйрекке еніп оларды зақымдайды.

Клиникалық белгілері

Аурудың көптеген клиникалық түрлері бар:

Жүкті әйелдің листериозы
Нәрестенің листериозы
Септикалық түрі
Орталық нерв жүйесінің листериозы
Ошақты түрі.
Жасырын кезең 2-4 аптаға дейін созылады. Аурудың алғашқы белгілер: дене қызуының артуы, қалтырау, құсу, бұлшық-ет, сүйек-буындардың үздіксіз сырқырауы. Іріңді-некрозды жаралар, бауыр мен талақтың ұлғаюы білінеді. Әрі қарай дерт талақтың қабынуына, өкпе, бауыр қабынуына ұласады
Листериозбен нәрестелер әлсіз болып туады, денесінде бөртпелер шығады.
Бауыр, көк бауырда, өкпе, мида абцесстер пайда болады.
Сепсистік түрінде орталық жүйке жүйесін зақымдайды.

Нәрестелерде сепсис және менинигит туғаннан кейін 3-ші күні пайда болады.
Басты белгілері: бала емшек ембейді, өсуі баяулайды.
Дене қызуы субфебрильді болады.
Желке бұлшық еттері тартылады.
Еңбегі қабынады.

Диагноз қою

Эпидемиологиялық анамнез жинау.
Клиникалық белгілеріне қарау.
Зертханалық зерттеулер жүргізу.

Емдеу

Алдын алу шаралары

Мал шаруашылығында ет және сүт өнімдерін дайындауда гигиеналық талаптар орындалуы қажет.
Кеміргіштерді жойып, тағамдарды ластанудан сақтау керек.
Аяғы ауыр әйелдерді есепке алып тексеру керек.
Мал шаруашылығында олардың жұмыс істеуіне жол бермеген дұрыс.

Пайдаланылған әдебиеттер

“Қазақ Энциклопедиясы”,II-том
Вернер, Дэвид. Халыққа медициналық жәрдем көрсету жөніндегі (Анықтамалық). Қазақ тіліне аударғандар: Айымбетов М, Бермаханов А.—Алматы: "Демалыс", "Қазақстан", 1994— 506 бет.
К.А. Жуманбаев «Клиникалык иммунология жэне аллергология», Караганды, 2008
Л.Б.Борисов. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология. Москва. – МИА. – 2005. – 736с.
http://medkz.ucoz.com/publ/orta_buyn_medicina
https://kk.wikipedia.org/wiki