«М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті» КЕ АҚ

Гуманитарлық-әлеуметтік ғылымдар факультеті факультеті
Әлеуметтік психология кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Қарым-қатынас психологиясы пәні бойынша
Тақырыбы: Жеткіншек кезеңдегі баланың қарым-қатынас мәдениетін қалыптастыру

Білімгер ___________________________ Тобы____________ ___________________

/аты-жөні/ /қолы/

Жетекші______________________________________ __________________________

/қызметі/ /аты-жөні/

Қорғауға жіберілді «_____»_______________20____ж. _______________________

/қолы/
Жұмыс қорғалды «_______»___________20__ж. бағасы ____________________

/жазбаша/

Комиссия мүшелері: ______________________________ ______________________

/аты-жөні/ /қолы/

______________________________ ______________________

/аты-жөні/ /қолы/
______________________________ ______________________

/аты-жөні/ /қолы/


Тараз 20___

«М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті» КЕ АҚ

Әлеуметтік психология кафедрасы

6В03111тобының білімгеріне _ Азимбаева Б.___курстық жоба(жұмыс)

/аты-жөні/

«Қарым-қатынас психологиясы» пәні бойынша

1. ТАПСЫРМА

1.Тақырыбы____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Тапсырманың арнайы нұсқауы _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Есепке-түсініктеме жазбаларының негізгі тараула­ры (жұмыстары)	Орындау кестесі
	Көлемі, %	Орындау уақыты
5. Жобаның (жұмысты) жинақтау мерзімі
6. Қорғау

---

Кафедра мәжілісінде бекітілген «______»_____________20___ ж. хаттама № ______

Жетекшісі:

_____________________ _____________________ ___________________________

/қызметі/ /қолы/ /аты-жөні/

Мазмұны

Кіріспе.....................................................................................................4

1. 
   ҚҰБЫЛЫСТЫҢ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ ЖӘНЕ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТЫ ДАМЫТУ ҚҰРЫЛЫМЫ
   

1.1 Жеткіншек баланың қарым-қатынастарының дамуы............................6

1.2 Балалардың байланыс құбылысы..................................................................8
II. БӨЛІМ ЖАСӨСПІРІМ БАЛАЛАРДЫҢ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

2.1 Жасөспірімнің дамуының әлеуметтік жағдайы..........................................10

2.2 Жасөспірімнің ересектермен және құрдастарымен қарым-қатынасының ерекшеліктері.......................................................................................................14

Қорытынды............................................................................................................20

Пайдаланылған әдебиеттер..................................................................................22

Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі: қарым-қатынас қажеттілігі адамдар арасындағы жеке қарым-қатынастың ішкі негізі болып табылады. Бұл негізгі әлеуметтік қажеттілік адам өмірінің алғашқы кезеңдерінде пайда болады және айқын көрінеді. Оның дамуына негіз, л. с. Выготский атап өткендей, нәрестенің кез-келген қажеттілігі басқа адамның қажеттілігіне айналады.

Бірте-бірте қарым-қатынас қажеттілігі баланы ересектермен ғана емес, құрдастарымен де, басқа балалармен де эмоционалды байланыс іздеуге мәжбүр етеді.

Қарым-қатынас қажеттілігін дамытудың жаңа кезеңі, демек, қарым-қатынастың өзі баланың мектепке түсуінен басталады және жасөспірімдік кезеңді қамтитын мектептегі оқу процесінде белсенді түрде жалғасады. Жасөспірімнің қарым-қатынас жүйесіне екі негізгі әлеуметтік-психологиялық ішкі жүйенің ансамблі кіреді: "жасөспірім-жасөспірім" ішкі жүйесі (ата-аналар, мұғалімдер), оған "жасөспірім-құрдас" ішкі жүйесі (бауырлар, құрдастар, сыныптастар, қарым-қатынас тобы) "бекітілген". Бұл біртұтас жүйеде жасөспірімнің жеке басын қалыптастыру процесі жүреді, атап айтқанда оның қажеттіліктері мен мотивтерін дамыту.

Әлеуметтік педагогтың қызметіне жасөспірімді зерделеу, оның өзін-өзі жүзеге асыруы, өзін-өзі дамытуы үшін жағдай жасау; жасөспірімдердің белсенді және шығармашылық өмірін ұйымдастыру; жасөспірімнің жайлы әл-ауқатын қамтамасыз ету, оның ұжымының құрдастарын қабылдауы; мұғалімдер мен ата-аналарға жасөспіріммен қарым-қатынасты ұйымдастыруға және қажет болған жағдайда оның дамуын түзетуге көмектесу кіреді. Бұл әсіресе қазіргі қоғам жағдайында, отбасында, мектепте (мұғалім мен жасөспірім арасында, сынып ұжымында және т.б.), жалпы әлеуметтік ортада қарым-қатынас пен өзара әрекеттесу процесі бұзылған кезде өзекті болып табылады.

---

А.А. Реан, В. С. Мухина, Р. Ф. Савинов, я. л. Коломинский және т. б. зерттеулер адами қарым-қатынас құбылысын, оның ішінде жасөспірімдер арасындағы қарым-қатынасты зерттеуге арналған. әлеуметтік-педагогикалық іс-шаралар А. В. Мудрик, М. в. Шакурова, Н. Ф. Маслова, Р. В. Овчарова және т. б. еңбектерінде қарастырылады.

Бұл зерттеудің мақсаты-жасөспірім балалардың қарым-қатынасын зерттеу.

Осылайша, зерттеу объектісі жасөспірімдер арасындағы қарым - қатынастың ерекшеліктері болып табылады, ал тақырып-жасөспірім балалардың қарым-қатынасын ұйымдастыру қызметі.

Зерттеу міндеттері:
1. Жасөспірімдердің қарым-қатынас ерекшеліктерін қарастыру;
2. Жасөспірімдердің қарым-қатынасының құбылысын, даму құрылымын және мазмұнын анықтау;
3. Жасөспірім балалардың қарым-қатынас мәселелерін қалыптастыру ерекшеліктерін, проблемаларын және шешу жолдарын ашыңыз.
Жұмыс құрылымы: жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, 38 бетте орналасқан әдебиеттер тізімінен тұрады. Әдебиеттер тізіміне 24 атау кіреді

1 . ҚҰБЫЛЫСТЫҢ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ ЖӘНЕ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТЫ ДАМЫТУ ҚҰРЫЛЫМЫ
1.1 Жеткіншек балалардың қарым-қатынасының дамуы
Жасөспірімдік кезеңнің басты тенденцияларының бірі-Ата-аналармен, мұғалімдермен және жалпы үлкендермен қарым-қатынастан құрдастарымен қарым-қатынасқа қайта бағдарлау және бұл бірқатар себептерге байланысты.Біріншіден, құрдастарымен қарым-қатынас жасау маңызды нақты ақпарат арнасы болып табылады; ол арқылы жасөспірімдер ата-аналарына айта алмайтын нәрселерді талқылайды.Екіншіден, бұл тұлғааралық қатынастардың ерекше түрі. Топтық ойындар, бірлескен іс-шаралар әлеуметтік өзара әрекеттесу дағдыларын, жеке мүдделерді қоғаммен байланыстыру дағдыларын дамытады. Ата-аналармен қарым-қатынаста жоқ топтық қатынастардың бәсекелестігі құнды өмірлік мектеп ретінде қызмет етеді,Үшіншіден, бұл эмоционалды байланыстың ерекше түрі. Топтық тиістілік, ынтымақтастық санасы жасөспірімге ересектерден автономия алуды жеңілдетеді және эмоционалды әл-ауқат сезімін береді.Жасөспірім кезіндегі қарым-қатынас психологиясы екі қажеттіліктің тоғысуына негізделген: оқшаулау және кез-келген топқа немесе қауымдастыққа қосылу қажеттілігі. Автономияға, оның жеке кеңістігіне қол сұғылмаушылыққа деген қажеттілік артып келеді. Жасөспірімдер топтарына тән қасиет - бұл өте жоғары сәйкестік. Үлкендерден тәуелсіздігін қорғай отырып, жасөспірімдер өз тобының пікірлеріне сын көзбен қарайды. Нәзік болмысқа күшті "біз" қажет, ол өз кезегінде қандай да бір "олар"-ге қарама-қайшы келеді.

---

Жасөспірімдердің қарым-қатынасында бірқатар ерекшеліктер бар. Жасөспірімдер үнемі өздеріне алаңдайды және басқалар өздерінің алаңдаушылығымен бөліседі деп есептей отырып, әдетте белгілі бір қиялға немесе нақты аудиторияға сәйкес әрекет етеді.Белгілі режиссер А. Эфрос былай деп жазды: "ересектер кейде театрда жылайды. Жасөспірімдер ешқашан жыламайды. Ол, жасөспірім, жеке реакцияға батылдық танытпайды, ал баланың қарапайымдылығы мен "өзі болу" қабілетін жоғалтты.Сонымен қатар, жасөспірімдер өздерінің бірегейлігін асыра көрсете отырып, өздерінің "жеке әлемін" жасайды, оны сақтау үшін үнемі күш қажет. Жасөспірімдер арасындағы қарым - қатынастың тағы бір маңызды саласы-ересектермен, ең алдымен ата-аналармен қарым-қатынас. Ата-аналардың осы кезеңге әсері шектеулі, жасөспірім құрдастарымен қарым-қатынасқа қайта назар аударады, бірақ оның құндылық бағдарлары, әлеуметтік мәселелерді түсіну, оқиғаларды моральдық бағалау ең алдымен ата-аналардың ұстанымына байланысты. Осылайша, ата-аналар, отбасы маңызды анықтамалық топ болып қала береді.Өтпелі жас-баланың ата-анасынан эмансипация кезеңі, яғни жасөспірімнің Тәуелсіздік пен автономияға деген ұмтылысынан туындаған отбасынан бөліну процесі. Эмансипация жасөспірім үшін ата-анамен эмоционалды байланыстың басқа адамдарға деген сүйіспеншілікпен (достық, махаббат) салыстырғанда қаншалықты маңызды екенін, ата-ананың ұлының немесе қызының мінез-құлқын қаншалықты қатаң реттейтінін көрсететін мінез-құлық немесе жасөспірімнің ата-анасымен бірдей нормалар мен құндылықтарға бағдарланғанын көрсететін нормативтік болуы мүмкін, немесе басқа.Эмансипация процесі көбінесе ата-аналарда бақылауды күшейту, қайғы-қасірет, оларды жоғалтудан қорқу түрінде реакция тудырады. Сонымен қатар, жастардың ата-аналарының нұсқауларына бағынуға және ұстануға дайындығы төмендейді. Себебі, жасөспірімдердің өкілдігінде ересектер балалардың көз алдында бұрын-соңды болмаған ерекше және өте алыс қасиеттерді жоғалтады. Қарым-қатынасты нақтылаудың бұл процесі өсудің соңына қарай шиеленіседі және отбасындағы қарым-қатынас стиліне, жасөспірімнің жеке ерекшеліктеріне және оның айналасына байланысты әр түрлі жолмен шешіледі.Мұнда отбасылық қатынастардың эмоционалды реңі және отбасында бақылау мен тәртіптің басым түрі маңызды рөл атқарады. Егер отбасында жылы, мейірімді қарым-қатынас болса, тәрбиенің негізгі құралдары назар аудару және ынталандыру болса, онда баланың өзін-өзі жоғары бағалауы, "мен" тұрақты жағымды бейнесі, ата-аналардың мейірімсіздігі немесе немқұрайлылығы балаларда өзара дұшпандықты тудырады. Бұл дұшпандық ата-ананың өзімен қарым-қатынаста да, жасырын түрде де көрінуі мүмкін. Кейде жасөспірімдердің бөтен адамдарға қатысты көрсететін Есепсіз, ынталандырылмаған қатыгездігі көбінесе балалардың тәжірибесінің салдары болып табылады. [Буева Л. П. М., 1968.- 287 б. https://doshkolnik.net/podgotovka-k-shkole/obuchenie-gramote/bukva-l.html]

---

Отбасылық тәрбиенің эмоционалды реңі өздігінен емес, тиісті мінез-құлық белгілерін қалыптастыруға бағытталған бақылау мен тәртіптің белгілі бір түріне байланысты болады. Жасөспірімдердің ата-аналармен ең жақсы қарым-қатынасы, әдетте, ата-аналар демократиялық тәрбие стилін ұстанған кезде дамиды. Бұл стиль тәуелсіздікке, белсенділікке, бастамашылыққа және әлеуметтік жауапкершілікке тәрбиелеуге үлкен ықпал етеді. Бұл жағдайда ата-аналар әрқашан өз талаптарының себептерін түсіндіреді; олар баланың пікірін тыңдайды, бірақ тек Оның қалауынан шықпайды; олар жасөспірімге өмірдің кейбір салаларында тәуелсіз болу құқығын береді: олардың құқықтарына нұқсан келтірмейді, бірақ сонымен бірге олар міндеттерді орындауды талап етеді. Мұндай қарым-қатынаста ересектіктің қалыптасуы ерекше тәжірибе мен қақтығыстарсыз өтеді.

Қарым-қатынастың экстремалды түрлері, олар авторитарлық немесе либералды төзімділікке қарай жүре ме, жоқ па, жаман нәтиже береді. Авторитарлық стиль жасөспірімдерді ата-анасынан алшақтатады, отбасында олардың маңыздылығы мен қалаусыздығын сезінеді. Ата-ананың талаптары, егер олар негізсіз болып көрінсе, наразылық пен агрессияны немесе әдеттегі апатия мен пассивтілікті тудырады. Толеранттылыққа қарай иілу жасөспірімде ата-анасының оған ешқандай қатысы жоқ деген сезімді тудырады. Сонымен қатар, пассивті, қызығушылық танытпайтын ата - аналар еліктеу мен сәйкестендірудің тақырыбы бола алмайды, ал басқа әсерлер - мектептер, құрдастар-бұл олқылықтың орнын толтыра алмайды, жасөспірімді күрделі және өзгермелі әлемде дұрыс басшылық пен бағдарсыз қалдырады. Ата-аналық принциптің әлсіреуі, оның гипертрофиясы сияқты, әлсіз өзін-өзі қалыптастыруға ықпал етеді.[2]

Т. О. басқалармен қарым - қатынас жасөспірімдер өмірінің ең маңызды жағы болып табылады. Балалар маңызды ересектермен және құрдастарымен толыққанды қарым-қатынас қажеттілігін қанағаттандырмайды. Бірақ бұл тәжірибелерді жеңілдетуге болады: құрдастар тобындағы келіспеушіліктер ата-анасымен немесе маңызды ересек адаммен қарым-қатынас арқылы өтелуі мүмкін; болмауы отбасындағы түсіністік пен эмоционалды жылулық жасөспірімді құрдастарына апарады, онда ол өзіне қажетті қарым-қатынасты табады.
1.2 Балардың байланыс құбылысы
Тұлғаның дамуы мен қалыптасуы мәселелерін негізгі теориялық негізгі пәнаралық зерттеулер адамның әлеуметтік мәні туралы негізгі ережелер болып табылады.Тұлға өзінің психологиялық құрылымында әлеуметтік қатынастарды катализдейді, сонымен бірге олардың объектісі және субъектісі болып табылады. Тұлғаның әлеуметтік қатынастарға қосылуы осы процестегі әлеуметтік қарым-қатынастың маңызды рөлі туралы тезисті анықтайды.Қарым-қатынас құбылысының сыйымдылығының күрделілігіне байланысты бұл тұжырымдаманы түсіндіру бастапқы теориялық негіздерге байланысты. Жалпы формада қарым-қатынас тіршілік формасы ретінде әрекет етеді."Қарым-қатынас" ұғымы қарым-қатынас ұғымымен тығыз байланысты. Байланыс актісі келесі компоненттер бойынша талданады және бағаланады:

---

Смотрите также файлы

• Курсты жмыс н 3 342022.docx

• Студентті зіндік жмысы н 3 372022.docx

• Студентті зіндік жмысы н 3 372022.docx

• Курсты жмыс н 3 342022.docx

• Лекция Статистические функции ms excel Задание.docx