Файл: азастан Республикасыны 2025 жыла дейінгі Стратегиялы даму жоспары.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 26.10.2023

Просмотров: 281

Скачиваний: 2

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.


Еңбек ресурстарын қажетті дағдылармен, оның ішінде жоғары білікті жұмыс күшінің жетіспеушілігі байқалатын экономиканың сол секторларында шетелдік білікті мамандарды тарту арқылы өсіру экономиканы әртараптандыру және жаңғырту бойынша міндеттерін шешуге ықпал ететін болады. Осы тұрғыдан Қазақстан ЕО-ге келісімдік негізде мамандарды тарту бойынша қосымша кепілдіктер берді. ЕО өз кезегінде мұндай кепілдіктерді көпжақты негізде ДСҰ-ның мүше елдеріне ұсынады.

Мемлекеттік сатып алу рәсімдерінің шеңберінде көзделген, келісіммен бекітілген ұлттық режим қағидаты және базалық тәсілдер, сондай-ақ баға бағамы және өтпелі кезеңдер бойынша уағдаластықтар қазақстандық өнім берушілерге мемлекеттік сатып алудың еуропалық нарығына кемсітпеушілік, ашық және болжамды шарттармен шығуын қамтамасыз етеді. Бұл ретте Қазақстан экспорттық монополияға тыйым салуды, ішкі нарықтағы бағаларды реттеуді жоюды, еуропалық компаниялардың мұнай мен газ кен орындарына кемсітусіз қол жеткізулерін қамтамасыз етуге ұмтылатын болады.

5-міндет. Өңірлік ынтымақтастықты кеңейту

ТМД елдері Қазақстанның басым сауда әріптестері болып қалуда. Біздің еліміз ТМД еркін сауда аймағының шеңберінде преференциялы режимнің мүмкіндіктерін тауарлар саудасы үшін кеңінен пайдаланады. Көрсетілетін қызметтердің еркін саудасы, оларды құру, қызметі және ТМД-ға қатысушы елдердің инвестицияларын жүзеге асыру туралы келісімді әзірлеу жүргізілуде.

Қазақстанның Орталық Азия елдерімен ынтымақтастығы географиялық жақындығына байланысты және сауда-экономикалық байланыстарын тереңдету үшін әлеуетіне байланысты маңызды басымдықтарының бірі болып табылады. Қазақстандық экспорттаушылардың Орталық Азия елдерін шикізаттық қана емес, терең өңделетін тауарлармен толықтыруға өндірістік, технологиялық мүмкіндіктері бар. Сондай-ақ Орталық Азия елдерімен ынтымақтастықты дамыту қазақстандық бизнеске таяу Шығыс, Оңтүстік Азия, сондай-ақ ҚХР-дың батыс өңірлерінің нарығына кедергісіз шығуға мүмкіндік береді.

6-тарау. 2025 жылға дейінгі стратегиялық жоспарды іске асыру тәсілдері
Стратегиялық жоспар реформалардың кешенді жоспары және саясаттар жинағы болып табылады, оның жетістігі нақты нәтижелерге қол жеткізуге бағытталған өзара байланысты міндеттер мен бастамаларды толық ауқымды іске асыру арқылы айқындалады. Реформалар мен саясаттарды жүзеге асыру барлық мемлекеттік органдардың, сондай-ақ бизнес пен азаматтық қоғамның үйлестірілген іс-қимылын талап етеді.


2025 жылға дейінгі Стратегиялық жоспарды табысты іске асыру үш қағидатқа негізделген.

1-қағидат. Реформаларды іске асыру нəтижелері үшін нақты жауапкершілік

Стратегиялық жоспардың реформаларын, саясаттарын және жалпы мақсаттарына қол жеткізуді бақылауды Қазақстан Республикасы
Премьер-Министрінің төрағалық етуімен Экономиканы жаңғырту жөніндегі мемлекеттік комиссия жүзеге асыратын болады.

Әрбір реформаның және саясаттың орындалуына жауапкершілік Премьер-Министрдің орынбасарлары деңгейіндегі тиісті жетекшілерге жүктеледі. Әрбір реформа мен саясаттың жетекшісі мемлекеттік орган басшылары деңгейіндегі міндеттердің жетекшілері арасында жауапкершілікті бөлу арқылы міндеттерін орындауды қамтамасыз етеді.

Жетекшілердің жұмыс тобын қолдауда ведомствоаралық өзара
іс-қимылды талап ететін өзгерістерді іске асыру үшін жобалық офис шеңберінде Үкімет қалыптастырған жобалық офистер жүзеге асырады. Проблемаларды жедел және кешенді шешу үшін жобалық офистерге мүдделі мемлекеттік органдар, азаматтық қоғам және бизнес өкілдері кіреді.

Бұл тәсіл, бірінші кезекте, айтарлықтай өзгерістерді не әртүрлі мүдделі тараптардың үйлестірілген іс-қимылын талап ететін реформалар мен саясаттар шеңберіндегі міндеттер мен бастамаларды орындауға қолданылады. Басқа міндеттер мен бастамаларды министрліктер мен мемлекеттік органдар тиісті мемлекеттік және үкіметтік бағдарламаларды орындау шеңберінде және олардың ағымдағы қызметі шеңберінде жүзеге асыратын болады.

2-қағидат. Енгізу нəтижелері үшін жауапкершілікті бизнеспен жəне қоғамдастықпен бөлісу

Бизнес, азаматтық қоғам және мемлекеттік органдар Стратегиялық жоспарды іске асырудағы жауапкершілікті өзара бөліседі. Ол үшін бизнестің атынан «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасы, азаматтық қоғам атынан Қазақстанның Азаматтық альянсы кеңесі мен Үкіметтің арасында бірлесіп іске асыру туралы келісімге қол қою жоспарлануда.

Бірлесіп іске асыру реформа шеңберінде бастамаларды жүзеге асырудың нақты тетіктерін, әр тараптың жауапкершілік аясын айқындау үшін консультациялар мен пікір алмасу жүргізуді, сондай-ақ Стратегиялық жоспардың реформаларының мақсаттары мен мақсаттарына қол жеткізуді мониторингтеу тетігін құруды болжайды.

Бірлесіп іске асыру шеңберінде Үкімет қажетті заңнамалық, реттеуші және институционалдық жағдайлар жасауды, кедергілерді жоюды, сондай-ақ қажетті саясатты жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Бизнес тарапынан мемлекеттік органдарға қажетті консультацияларды беруге белсенді түрде қатысу, сондай-ақ операциялық тиімділікті арттыру бойынша, технологиялық жаңару, қызметкерлердің құзыретін дамыту және тағы басқалары бойынша


іс-шараларды өткізу арқылы өнімділігін және өз тауарлары мен көрсетілетін қызметтерінің сапасын арттыру үшін нақты шаралар күтіледі. Азаматтық қоғам өкілдері құзыретті дамытуға және халықтың қоғамдық санасын жаңғыртуға бағытталған іс-шараларға қатысады.

3-қағидат. Нәтижеге назар аудару және бағалау

2025 жылға дейінгі стратегиялық жоспарды іске асыру нақты нәтижелерге қол жеткізуге бағдарланатын болады. Ол үшін міндеттерді орындаушылар міндеттерді орындаудың және мақсатты индикаторларға жетудің ең тиімді әдісін таңдауда белгілі бір еркіндікке ие болады.

2025 жылға дейінгі стратегиялық жоспардың орындалуын бақылау және бағалау Мемлекеттік жоспарлау жүйесіне сәйкес жүзеге асырылады. Тәуелсіз бағалауға қол жеткізу үшін сыртқы ұйымдар, оның ішінде халықаралық ұйымдар тартылуы мүмкін (мысалы ЭЫДҰ, Дүниежүзілік Банк немесе басқалар).

7-тарау. Түйінді нысаналы индикаторлар
2025 жылға дейінгі стратегиялық жоспардың түйінді ұлттық индикаторлары (бұдан әрі – ТҰИ) 2021, 2025 және 2050 жылдарға қарай қол жеткізілуге тиіс нысаналы нәтижелерді көрсетеді.


Сала

ТҰИ деңгейі

Индикатор

Өлшем бірлігі

Мәндері

2016 жыл

2021 жыл

2025 жыл

2050 жыл

Әл-ауқаттың өсуі

Экономикалық өсу

I

Жан басына шаққандағы ЖІӨ

номиналды мәндегі ағымдағы АҚШ долларында

7 715

13 190

18 500

33 270

номиналды мәндегі халықаралық долларда (СҚТ бойынша)

26 048

34 600

46 100

60 000

II

Еңбек өнімділігінің өсуі

2016 жылғы деңгейден 2016 жылға қарай өсу %

-

24

51

363

Экономиканың сапалы өсуі

Макроэкономикалық тұрақтылық

I

Мемлекеттік бюджеттің мұнай емес тапшылығы

% ЖІӨ-ден

9,0

<6,6

<6,0

-

Инфляция

кезең соңындағы %

8,5

3,0-4,0

3,0-4,0

-

Әртараптандыру

I

Тауарлар мен қызметтердің шикізаттық емес экспорт үлесі


млрд. АҚШ долл.


19,2


29,2


41,0


90,0

II

Экономика күрделілігінің индексі

(Гарвард)

Рейтингтегі орны

(балл)

78

(-0,5)

70

(-0,3)

55

(0)

16

(1,5)

Бизнес орта және кәсіпкерлікті дамыту

I

ЖІӨ-дегі шағын және орта бизнес үлесі


ЖІӨ-дегі ЖҚҚ %

26,8

30,0

35,0

50,0

ЭЫДҰ бәсекелестік ортасының индексі(Product Market Regulation)


Рейтингтегі орны

(балл)

-

40

(2,7)

37

(2,2)

23

(1,5)

II

Экономикадағы орта кәсіпкерлік үлесі

ЖІӨ-ғы ЖҚҚ %

4,8

10

15

20

Бақыланбаған (көлеңкелі) экономиканың үлесі

% ЖІӨ-ге

25,8

23

20

15

Технологиялар және инновациялар

I

Экономикадағы ҒЗТКЖ-на шығындар

ЖІӨ %

0,14

0,5

1,0

3,0

II

Ғылыми және/немесе ғылыми нәтижелерді коммерцияланды-ру үшін жобаларды жекеменшік қаржыландыру-дың көлемі

қолданбалы зерттеулерді қаржыландыру

дың жалпы сомасынан%

7

20

50

≥50

Қаржы нарығы және инвестициялар

I

Негізгі капиталға инвестициялар

ЖІӨ %

16,4

17,1

19,4

30,0

II

Несие портфелінің көлемі

ЖІӨ-ден %

18

≥30

30-50

50≤

Инфрақұрылым

I

АКТ дамыту индексі (БҰҰ)

Орны

52

34

25

15




Логистика тиімділігінің индексі

(Дүниежүзілік Банк)

Орны

77

40

38

30

Сала

II

Орталықтанды-рылған сумен қамтамасыз ету:

қалаларда

%

88,0

98,0

100,0

100,0

АЕМ- е




52,3

64,0

80

-

Өмір сүру сапасының өсуі

Денсаулық сақтау

I

Туу кезіндегі күтілетін өмір сүру ұзақтығы

жас

72,4

73,3

75,0

84,0

II

Нәресте өлім-жітімі

1000 тірі туғандарға шаққандағы саны

8,6

7,8

7,2

3,5

Ана өлім-жітімі

100 мың тірі туғандарға шаққандағы саны

12,7

11,0

10,0

9,0

Білім беру

I


PISA тестіне сәйкес орта білім беру сапасын бағалау

(ЭЫДҰ соңғы баяндамасына сәйкес)

Математикадан орташа балл

460

470

480

510

Оқу бойынша орташа бал

427

440

450

510

Ғылым бойынша орташа бал

456

465

490

510

Жоғары білім жүйесінде шетелдік студенттердің үлесі,%

%

2,6

6

10

20

II

Білім беру бағдарламаларының үлесі (ТКЭ) халықаралық талаптар негізінде жасалды

%

23

100

100

-

Қазақстандағы жоғары оқу орындарының саны кемінде екі халықаралық деңгейде танылған (QS-WUR, TOP-200, Times Higher Education-500, Shanghai Academic Ranking-500)

бірлік

0

2

3

5

Жұмыспен қамту

I

Жұмыссыздық деңгейі

%

4,9

≤4,9

≤4,9

3-4

II

Өнімсіз еңбекпен қамтылғандар үлесі

өз бетінше жұмыспен қамтылғандар-

дың жалпы санынан %

13,6

12,4

10,0

5

Кіріс

I

Халықтың нақты ақшалай табыстарының өсуі

2016 жылғы деңгейден 2016 жылға қарай өсім %-бен

-

18,2

42,3

292,0

II

Азық-түлік тауарларына арналған үй шаруашылық шығыстары

жалпы шығыстардағы

%

45,8

41,3

37,1

30,0

Халықтың ең аз қамтылған 40%-ның табысының үлесі

халықтың жалпы табысының

%-ы

22,8

24,9

27,0

34,5

Өңірлік даму

I

Урбандалу деңгейі

%

56,8

58,0

60,0

70,0

II

Өңірлер арасында ЖӨӨ дамуының айырмашылығы

n есе

3,2

3,0

2,7

2,5

Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету

бір адамға шаршы метр

21,4

23,1

26

35

Жасыл экономика және қоршаған орта

I

ЖІӨ энергиялық сыйымдылығы (қоршаған ортаға прокси-көрсеткіш ықпалы, ХЭА мәліметі бойынша)

2008 жылғы деңгейден төмендеу %

13

20

25

50

II

Жаңартылатын энергия көздерінен электр энергия үлесі

өндірудің жалпы көлемінен %

0,9

3

6

50

Иституттар

I

Дүниежүзілік Банктің мемлекеттік басқару тиімділігінің индексі (Government Effectiveness)

процентиль

51,44

55–60

60–75

75–90

II

Сыбайлас жемқорлықты қабылдау индексі Corruption Perception Index, НГО Transparency International)

балл

29

32

35

62

Заң үстемдігі индексі (Rule of Law Index, «The World Justice Project» ҮЕҰ)

рейтингтегі орны

(балл)

73

(0,50)

65–70

(0,51)

55–60

(0,53–0,54)

25–30

(0,66–0,70)



Стратегиялық жоспардың түйінді ұлттық индикаторларын айқындау тәсілдері

Стратегиялық жоспардың түйінді ұлттық индикаторлары және олардың нысаналы мәндері Қазақстанның 2050 жылы әлемнің ең дамыған 30 елінің қатарына ену бойынша мақсатына қол жеткізудегі прогресті өлшеу, Қазақстанның позициясын 30 дамыған елмен салыстыру, сондай-ақ осы Стратегиялық жоспарда қамтылған реформалар мен саясаттардың орындалуын бағалау үшін анықталған.

Әлемнің барынша дамыған отыз елі әлемдегі дамыған елдің әлеуметтік-экономикалық дамуы деңгейі, сол сияқты халықтың өмір сүру сапасының деңгейін көрсететін факторлардың жиынтығы бойынша айқындалды. Бұдан әрі бұл елдер индикаторлардың нысаналы мәндерін айқындау үшін қолданылды.

Стратегиялық жоспардың түйінді ұлттық индикаторлары Стратегиялық жоспардың реформалары мен басым саясаттарын ескеретін өлшеудің 14 саласы бойынша прогресті қадағалап отырады және ел дамуының осы кезеңінде өзекті болып табылады.

Өлшеу саласы бойынша екі деңгейдегі нысаналы индикаторлар айқындалған. Бірінші деңгейдегі индикаторлар Қазақстанның әлемнің дамыған елдерге қатысты даму деңгейін көрсетеді. Екінші деңгейдің индикаторлары осы кезеңде Қазақстан үшін өзекті проблемаларды көрсететін көрсеткіштерді қамтиды. Индикаторларды таңдау кезінде БҰҰ-ның Орнықты даму мақсаттары ескерілді.

Дамыған елдерге қатысты Қазақстанның прогресін тұрақты түрде мониторингтеу және салыстыру үшін жалпы танылған халықаралық индекстер айқындалған, оларды сарапшылар және инвесторлар елдегі жағдайды бағалау үшін кеңінен пайдаланады.

Индикаторлардың нысаналы мәнін есептеу үшін орташа жылдық халық саны 2017 жылдан бастап 2025 жылды қоса алғанда 18 048,6-дан 19 834,8 мың адамға дейін өседі деп болжануда, бұл ретте жұмыспен қамтылған халық саны орта есеппен 0,25% жылдық өсімді ескере отырып, 8 750 адамға жетеді.

2020 жылдан бастап инфляция деңгейі 3-4% белгісінде тоқтайды, теңгенің АҚШ долларына айырбас бағамы 330 деңгейінде белгіленген, Brent маркалы мұнайдың әлемдік бағасы 55 доллар деңгейінде, ал металдардың әлемдік бағасының орташа жылдық өсу қарқыны 2,6% деңгейінде. Бұл ретте белгіленген деңгейден шикізаттың әлемдік бағасының асып түсуі Ұлттық қорға аударымдар жасау арқылы жойылады деп болжануда. Сондай-ақ Қазақстанда шикі мұнай мен газ конденсатын өндіру көлемі 2016 жылдан бастап
29,3 млн тоннаға өседі және 2025 жылы 107,3 млн тоннаны құрайды деп болжанып отыр.