Қырғи қабақ соғысы түсінігі азамзат тарихына қайғы қасірет алып келген, 1939-1945 жылдар аралығанда орын алған екінші дүниежүзілік соғыстан кейін пайда болды. Екінші джс кейін әлем екіге бөлінген болатын. Атап айтар болсақ, Батыс және Шығыс блоктары немесе социоализм мен капитализм болып бөлінуін айта аламыз.

Қырғи қабақ соғысының басталуына басты себептердің бірі - алпауыт 2 державаның бір уақытта өмір сүруін айта аламыз. Сонымен қатар, КСРО мен АҚШ Екінші дүниежүзілік соғыста одақтас болды. Германияны жеңе отырып, елдер соғыстан кейінгі бейбітшілік туралы дипломатиялық жолмен келісе алмады. Сондықтан капиталистік Америка да, социалистік Кеңес Одағы да басқа мемлекеттердің саясаты мен режиміне бір-бірінің ықпалының артуынан қорықты. Бұл ықпал ету салалары мен жалғыз держава мәртебесі үшін күрес болды.

Қырғи қабақ соғыс-бұл екінші дүниежүзілік соғыстың аяғынан 1980 жылдардың аяғына дейін созылған КСРО мен Батыс арасындағы шиеленісті кезең. Бұл екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі екі негізгі күш - Америка Құрама Штаттары мен Кеңес Одағы арасындағы қызу бәсекелестік кезінде болды.

Қырғи қабақ соғыстың себептері бірнеше факторларға байланысты болуы мүмкін:

• 
  Идеологиялық қарама-қайшылық. Қақтығыстың негізі капиталистік Батыс пен Коммунистік Шығыс арасындағы саяси және экономикалық жүйелердегі айырмашылықтар болды.
  
• 
  Гегемонияға ұмтылу. Екі тарап та әлемдік аренада өзара бәсекелестікке және қақтығыстардың өршуіне әкеліп соқтырған әлемде үстем жағдай орнатуға тырысты.
  
• 
  Қару жарысы. Екі тарап та әскери күштерін сақтап, бір-бірін қорқыту үшін ядролық қаруды және басқа да қару-жарақтарды әзірлеуге және өндіруге көп ақша жұмсады.
  
• 
  Оқиғалар мен қақтығыстар. Корея соғысы, Куба дағдарысы және басқалары сияқты бірқатар оқиғалар екі тарап арасындағы шиеленістің одан әрі күшеюіне әкелді.
  

Осылайша, қырғи қабақ соғыстың себептері жан-жақты және жан-жақты болды. Әлем тарихындағы бұл кезең екі супер державаның қарсыласуы қаншалықты ауыр болатынын және қару-жарақ жарысы қандай қауіп төндіретінін және ұлттар арасындағы диалог пен ынтымақтастықтың жоқтығын көрсетті.

12. 
    Трумэн доктринасы және Маршалл жоспарының негізгі мазмұнын ашып көрсетіңіз
    

Трумэн доктринасы - АҚШ президенті Гарри Трумэн Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін ұсынған сыртқы саяси бағдарлама. 1947 жылы 12 наурызда көпшілік алдында айтылды, доктринаның негізі бүкіл әлемдегі КСРО-ға қатысты "тежеу" саясаты болып табылады. Ол бұрын қалыптасқан Рузвельт кезінде халықаралық қатынастар жүйесін қайта қарауға бағытталған болатын. Жалпы, трумен доктринасы 1947-1948 қаржы жылында КСРО тарапынан коммунистік қауіп-қатер сылтауымен Греция мен Түркияға көмек көрсету үшін 400 миллион доллар бөлуді көздеді. Нақтырақ ацтар болсақ, Грецияға 300 миллион доллар бөлінді ал Түркия-100 млн. Грекиямен және Түркиямен келісімдерге сәйкесінше 1947 жылдың 20 маусымы мен 12 шілдесінде қол қойылды. АҚШ-тың Түркиямен ұзақ мерзімді Альянсының негізін қалады.

---

"Трумэн доктринасы" 2-ші дүниежүзілік соғыстан кейін күшейген 1939-1945 Социалистік күштердің өсуін шектеуге, КСРО мен социалистік блоктың басқа елдеріне үздіксіз қысым көрсетуге, реакциялық күштер мен режимдерді қолдауға бағытталды. АҚШ-тың басқа елдердің ішкі істеріне араласуын, "қырғи қабақ соғысты" бастау және халықаралық шиеленісті басу үшін қолданылған. Шет елдерде әскери базалар желісін құрумен қатар жүретін және АҚШ басқа бағдарламалар шеңберінде жүзеге асыратын басқа елдерге кең әскери көмек көрсетудің бастамасы болды.

1948 жылы сәуірде Конгресс Маршалл жоспары деп аталатын экономикалық ынтымақтастық туралы акт қабылдады. Маршалл Жоспары Трумэн доктринасының экономикалық қаруы болып табылады. Маршалл жоспары — Батыс Еуропа мемлекеттеріне Екінші дүниежүзілік соғысынан кейін АҚШ тарапынан экономикалық жәрдем жүргізу бағдарламасы. Еуропада экономикалық тұрақтылық орнатып, батыс Еуропа мемлекеттеріне АҚШ экономикалық ықпалын жаю үшін жүргізілген. Жоспар АҚШ мемлекеттік хатшысы Джордж Маршаллдың атымен аталған, ресми атауы European Recovery Program (Еуропаны қалпына келтіру бағдарламасы). Жоспарды жүзеге асыруға Еуропаның 17 елі, соның ішінде Батыс Германия да қатысты.

Алғаш рет бағдарламаның идеясын 1947 жылы маусымның 5-інде Джордж Кэтлетт Маршалл Гарвард университетінде сөйлеген кезде ұсынған. маусым — шілде айларында жеңімпаз державалар (АҚШ, Ұлыбритания, КСРО және Франция) Сыртқы істер министрлерінің Париж Кеңесінде талқылауға ұсынды. Маршалл жоспарына Ұлыбритания мен Франция қолдады. КСРО және Албания, Болгария, Венгрия, Польша, Румыния, Чехословакия, Югославия мен Финляндия Маршалл жоспарына қатысудан бас тартты. Жоспардың шарттарын 16 мемлекет — Ұлыбритания, Франция, Италия, Бельгия, Голландия, Люксембург, Швеция, Норвегия, Дания, Ирландия, Исландия, Португалия, Австрия, Швейцария, Грекия мен Түркия мақұлдады. Бұл мемлекеттер қатарына 1948 ж. Бат. Германия қосылды. Маршалл жоспарын қабылдаған елдер 1947 ж. шілдеде “Еуропаны қалпына келтіру бағдарламасын” жасайтын экон. қатынастар ұйымын құру жөніндегі конвенцияға қол қойды. Қаржының таратылуы АҚШ үкіметінің бақылауында болды. АҚШ М. ж-ның көмегімен Бат. Еуропадағы экон. дағдарыс қарқынын едәуір баяулата отырып, аталған аймақты өз ықпалында ұстады. Нәтижесінде 1949 ж. 4 сәуірде Вашингтонда 12 мемлекеттің қатысуымен (АҚШ, Канада, Франция, Италия, Исландия, Ұлыбритания, Норвегия, Голландия, Дания, Бельгия, Люксембург, Португалия) Солт. Атлантик. пактіге (НАТО) қол қойылды. АҚШ үкіметі федералдық бюджет есебінен жоғарыда аталған елдерге 17 млрд. долл. көлемінде жәрдем берді. Бағдарлама 1948 жылының сәуір айында бастап 1951 жылының желтоқсанына дейін созылған. Жәрдемнің басым көпшілігін Ұлыбритания, Франция,

---

Италия мен ГФР пайдаланып, өздерінің экон. қуатын қалпына келтіруге біршама мүмкіндік алды. Жәрдем бөлуінің шарты бойынша Еуропаның мемлекеттері өз үкіметтерінің құрамынан коммунист-саясаткерлерін шығару міндетті еді. Осылайша, АҚШ Батыс Еуропа мемлекеттерін КСРО-ның саяси ықбалынан және коммунисттік идеологиясының әсерінен сақтап, оларды экономика тарапынан өзіне қарай жақындатқан. Маршалл жоспары арқылы жиырма жыл ішінде көмек алған елдер бүкіл халықтың өмір сүру деңгейін жақсартуға қол жеткізді

12. 
    Қырғиқабақ соғыстың шарықтау шегін (1950-1962 жылдар) ашып көрсетіп талдаңыз
    

Қырғи қабақ соғыс 1946 жылдың 5 наурызынан 1992 жылдың 1 ақпанына дейін болған Кеңес Одағы мен Америка Құрама Штаттарының қақтығысы деп аталады. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін жаһандық саясатта екі ұлы державаның: Америка Құрама Штаттары мен Кеңес Одағының күресі басым болды. Қырғи қабақ соғыс 1950 жылдардан бастап 1990 жылдардың басына дейін Америка Құрама Штаттары мен Кеңес Одағы арасындағы шиеленісті кезең болды. Ол өз атауын екі ірі держава арасында тікелей әскери қақтығыс орын алмады, бірақ олардың арасындағы қарым-қатынас шиеленісті болды және екі тарап үнемі әскери қақтығысқа дайындық үстінде болды.

Қырғи қабақ соғысы уақытында 1950-1960 жылдар кезеңі ерекше оқиғаларға толы болды. Осы уақытта әлемде АҚШ пен КСРО арасындағы шиеленістің күшеюіне әкелген оқиғалар орын алды. . Мысалы, 1950 жылы Корея соғысы басталды, онда АҚШ Оңтүстік Кореяны, ал КСРО Солтүстік Кореяны қолдады. 1960 жылы АҚШ пен КСРО Холмогорларда соқтығысып, кеңес жауынгері АҚШ-тың U-2 барлау ұшағын атып түсірді. 1961 жылы АҚШ Фидель Кастро режимін құлату үшін Кубаға басып кіру әрекетін қолдады. Алайда бұл жоспар сәтсіз аяқталды, бұл екі ел арасындағы шиеленістің артуына әкелді.

Шиеленістің ең танымал және қауіпті кезеңі 1962 жылғы Кариб дағдарысы болды. АҚШ Кубада АҚШ аумағына бағытталуы мүмкін кеңестік ядролық зымырандарды тапты. АҚШ президенті Джон Кеннеди Кубаға блокада жариялады және Кеңес Одағынан зымырандарды алып тастауды талап етті. Дипломатиялық күш-жігердің нәтижесінде екі тарап та АҚШ Кубаға басып кірмеуге уәде берген компаға келісті, ал КСРО ядролық зымырандарды бөлшектеуге келісті.

Қырғи қабақ соғыс кезеңі екі ірі держава арасындағы қару-жарақ жарысымен де сипатталды. Екі тарап та жанжал туындаған жағдайда оларға көмектесе алатын жетілдірілген ядролық қару мен басқа да қару-жарақ жасауға тырысты.

---

Қырғи қабақ соғыс 1990 жылдардың басында Кеңес Одағы ыдырап, АҚШ әлемдегі жалғыз ірі держава болған кезде аяқталды.

Осы және басқа оқиғалар 1950-1960 жылдары АҚШ пен Кеңес Одағы кез-келген уақытта әскери қақтығыстарға әкелуі мүмкін тұрақты шиеленісті қақтығыста болғанын көрсетеді.

12. 
    БҰҰ-ның құрылуы, БҰҰ Жарғысы, қызметінің негізгі бағыттарын ашып көрсетіңіз
    

ҚҰРЫЛУЫ. Екінші дүниежүзілік соғыс нәтижесінде бүкіләлемдік саясаттағы терең мәселелердің пайда болуы Біріккен Ұлттар Ұйымы деп аталатын ірі халықаралық ұйымның құрылуына және өзара қарама-қарсы елдердің бірігуіне үлкен мүмкіндік туғызды.Соғыстан кейінгі бейбітшілікті сақтау туралы алғашқы концепция 1941 жылы 14 тамызда Рузвельт пен Черчилль қол қойған Алтант хартиясында орын алған еді. Мұнда агрессиялық қауіп төндіріп келе жатқан елді жалпы қауіпсіздіктің берік және кең жүйесінің алдағы уақытта қалыптасуына дейін ол елді қарусыздандыру керектігі айтылды. Хартиядағы соғыстан кейінгі әлемдік төрттікті құру туралы жалпы принциптері Кеңес Одағы тарапынан қолдау тапты. 1941 жылы 24 қыркүйекте Кеңес Одағы Лондондағы Одақтастар аралық Конференцияда Атлантикалық хартияға қосылды. Соғыстан кейінгі әлемдегі бейбітшілікті сақтаудағы ұйым құру туралы идеяны қарастыру керектігін Сталин премьер-министр Черчилльге 1941 жылғы 8 және 23 қарашада жолдаған өз хаттарында айтып өткен болатын.

1942 жылы 1 қаңтарда Вашингтонда антигитлерлік коалицияға қатысушы 26 мемлекеттің өкілдері Германия, Италия және Жапонияға қарсы күресу үшін «Біріккен Ұлттар» декларациясына қол қойды. Бұл жаңа халықаралық қауіпсіздік ұйымы - Біріккен Ұлттар Ұйымының атының шығуына бастау болды.Мұндай ұйым құру төңірегіндегі сұрақтар кейіннен КСРО, АҚШ және Англия өкілдері қатысқан Думбартон-Окстағы конференцияда қаралды.Практикалық тұрғыда БҰҰ құру туралы сұрақ 1945 жылы 4-11 ақпанда Қырымда өткен конференцияда шешілді. Ялтада үш мемлекет Дубартон-Окстағы өңделген ұсыныстарды негізге ала отырып БҰҰ-ның Жарғысын бекіту үшін Конференция шақыруды және оның өтетін жерін анықтады. Практикалық тұрғыда БҰҰ құру туралы сұрақ 1945 жылы 4-11 ақпанда Қырымда өткен конференцияда шешілді. 1945 жылы 25 сәуірде Сан-Францискода Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғы бекіту конференциясы басталды.1945 жылы 25 маусымда Сан-Франциско опера театрының залында конференцияның ең соңғы пленарлық мәжілісіне жиылған 50 мемлекеттің делегаттарына Жарғының қорытынды жобасы ұсынылды. Келесі күні Конференцияға қатысушылар Сан-Францисконың ардагерлер үйінде Біріккен Ұлттар Ұйымының жарғысына қол қойды

---

1945 жылы 24 қарашада КСРО, АҚШ, Ұлыбритания, Франция, Қытай және конференцияға қатысушы көптеген мемлекеттер БҰҰ Жарғысын бекіткеннен кейін ол бірден күшіне енді. Бұл күн тарих парағында Біріккен Ұлттар Ұйымы құрылған күні деп мәңгі хатталып қалды.

ЖАРҒЫСЫ.Біріккен ұлттар ұйымының жарғысы Біріккен Ұлттар Ұйымының негізгі құжаты. 1945 жылы 26 маусымда Сан-Францискода (АҚШ) өткен халықаралық ұйымда құру жөніндегі қорытынды конференцияда қол қойылып, 1945 жылы 24 қазанда күшіне енді. Кіріспеден және 19 тараудан тұрады. Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарлығында бірінші кезектегі мақсат ретінде халықтар арасындағы бейбітшілікпен қауіпсіздікті қамтамасыз ету, бейбіт өмірге төнген қауіптің алдын алу немесе бетін қайтару, агрессиялық және елдердің тыныштығын бұзатын басқа да әрекеттерге тойтарыс беру, халықаралықдаулы мәселелер мен шиеленістерді реттеу екендігі жарияланған. Бүгінгі таңда халықаралық құқықтың аса маңызды құжаттарының бірі болып отырған бүл Жарғыда мемлекеттердің бейбіт өмір сүруі мен ынтымақтастығының басты принциптері, оның барлық мүшелерінің теңдігі, халықаралық көлемдегі ынтымақтастық пен өзге мемлекеттердің ішкі істеріне араласпау принциптері бекітілген. Жарғыда жазылғандай, Біріккен Ұлттар Ұйымының негізгі мақсаты - "адам құқын және баршаға ортақ бостандықтарды нәсілі, жынысы, тілі мен дініне бөлместен құрметтеу" рухында халықаралық ынтымақтастықты қамтамасыз ету. Бүл құжатта Жарғы міндеттерін мойындаған, оларды орындауға ниет білдірген барлық бейбітшілік сүйгіш мемлекеттер Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше бола алатындығы көрсетілген (4-бап). Біріккен Ұлттар Ұйымы мүшелерінің қалаған уақытта ұйымнан шығуға қақысы бар.

БАҒЫТТАРЫ.Жарғысына сәйкес, БҰҰ өз қызметінде келесі 4 мақсатты көздейді:

• 
  бүкіл әлемде бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау;
  
• 
  ұлттар арасындағы достық қатынастарды дамыту;
  
• 
  халықаралық мәселелерді шешуде халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру мен адам құқығын құрметтеуді қолдау;
  
• 
  осы мақсаттарға қол жеткізуде ұлттардың бірлесіп әрекет ететін орталығы болу.
  

БҰҰ өзінің көп қырлы функцияларын қосқанда әлемдік қауымдастық қызметінің барлық дерліктей салаларын қамтиды. Оның өзектілігі, әсіресе өсіп келе жатқан ғаламдық тәуелділік пен мемлекеттердің халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз етуде күш-жігерін біріктіруді талап етумен ерекшеленетін қазіргі заманның қақтығыстарын шешудегі рөлі өте зор.

---

Смотрите также файлы

• .rtf

• Инструкция по охране труда при работе с легковоспламеняющимися жидкостями.doc

• Еще раз напоминаем в чем заключается суть изменений.docx

• Контрольная работа по теме Начальные геометрические сведения.docx

• Практика по получению профессиональных умений и опыта профессиональной деятельности 38.doc