ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.11.2023
Просмотров: 118
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
кг. (2.3.1)
Мұндағы, d-керннің диаметрі, м. 1-керннің ұзындығы, м
D1-кеннің колемдік массасы, т/м3 Сынаманың бастапқы салмағы
Qбаст ≥ 2kd2 , (2.3.2)
Сенімді қажетті салмақ
Q=2*0,1*202=80 кг
Осыдан кейін үгіту дәрежесімен ұсату кезеңдерін анықтаймыз: S=dсоңғьІ/dбаст=0,1\20=1\200=1\2*і\4*1\5* 1\5 , (2.3.3)
Шыққан есептеуге байланысты санаманы ұсату 4 кезеңде жүргізіледі.
1 кезең 20* 1/2=10 мм
кезең 10*1/4=2,5мм
кезең 2,5 *1/5=0,5мм
кезең 0,5* 1/5=0, 1 мм.
Лабораториялық талаптар
dбаст=20мм, dсоңғ= 0,1 мм, к=0,2
Қажетті салмақ Q=rd2 (2.3.4)
Q=0,2*102=20кг
Q=0,2*2,52=1,25кг
Q=0,2*0,12=0,02кг
2.3.1-кесте.Түйіршіктену коэффиценті
Салыстырмалы өңдеу нобайы
Qбаст= 7,3, dбпст=20мм, r=0,2
10 мм бағдарлық елеуі
қуысты үгіткіш 10мм.
10мм бағдарлық елеуіш.
Араластырғыш.
2,5мм бағдарлық елеуіш
2,5мм білікті елеуіш
2,5мм бағдарлық елеуіш
Араластырғыш
Q=3,0кг дейін қысқарту
0,5мм бағдарлық елеуіш
0,5мм дискалы елеуіш
0,5мм бағдарлы0 елеуіш
Араластырғыш.
Q2=1,8кг дейін қысқарту
Q2=1,2кг дейін қысқарту
Q4=0,9кг дейін қысқарту
0,1мм бағдарлық елеуіш
Солықты үгіткіш диірмен
0,1-0,7 мм дейін уатылады
0,1 мм бағдарлық улеуіш
2.4. Геофизикалық зерттеулер
Жобаланған ұңғыларды геофизикалық зерттеулердің төмендегі көрсетілген түрлері жүргізіледі.
1.Гамма-каротаж (ГК)2.Нейтронды-активті каротаж (НАК)
Гамма-каротаж бұрғыланатын барлық ұңғылардың
геологиялық құрылымын анықтау үшін жүргізіледі. Инструкция бойынша қабылданған уран іздеуге арналған Кура аппаратурасы қолданылады. Гамма-каротаж 1034 м жүргізілді.
Нейтронды-активті каротаж кенді қабатта және кеннің басқа қабаттарымен түйісу аймағын 1: 200 және 1: 100 масштабта жүргізіледі. 1:200 масштабта 2 жазба мәлімет алынады; ал 1:100 масштабта НАК-16 үшін 4-6 жазба мәліметак тивтілігі 1 жазба мәлімет фон, НАК-28 үшін 2 жазба мәлімет активтілігі, 1 жазба мәлімет фон алынады.
Ұңғылардың кавернометриясы 1:200 масштабта жобалауға сәйкес жүргізеді. Ұңғылардың бұрғылануын бақылау үшін НИД приборы қолданады. Зерттеу-бұрғылау кезінде және бұрғылау аяқталғаннан кейін 10 м алдымен жүргізіледі.
2.5. Бұрғылау мақсаты және техникалық жағдайлары
Жобаның алдыңғы бөлімінде айтылғандай Ақжар фосфориттер кен орнын барлау үшін барлау ұңғысы жобаланып кен коры А категориясы бойынша бағаланады. Кен орнын барлау үшін ұңғылардың жалпы көлемі сегіз. Бұрғылау жұмысы жобалау және есеп жургізу ең терең ұңғыға жүргізіледі. Осы ұңғыны ең негізгі деп аламыз, ең терең ұңғыны бұрғыланған қондырғылармен жабдықтар және аспаптар, одан тайыз ұңыларды жеңіл бұрғылайды.
Бұрғылау участігінде және ұңғы басына жол тартылады. Жол бұрғылау қондырғысы тасымалдау үшін және қажетті материалдарды жеткізу үшін алдын-ала жобаланды. Ұңғының жоғарғы аралығын бұрғылау үшін қажетті балшық ерітінділері және цементтеуге, тампондауға керек.
Бұрғылау тәсілін анықтаған кезде негізгі факторлар: бұрғылаудың геологиялық жағдайы, ұңғының терендігі диаметрі, жұмысы жүргізетін ауданның географиялық жағдайы.
Осымен қатар алдында жүргізілген бұрғылау жұмыстарын талдау жүргізіп, алынған мәліметтер бойынша анықтау жүргізуге болады. Қазіргі кезде ең көп тараған жәнее нәтиижелі болып қатты қорытпалы және алмас коронкаларды қолдану арқылы айналмалы колонкалар бұрғылау. Таңдап алынған жыныс талқандаушы аспапқа байланысты қатты қорытпалы және алмасты болып бөлініп, бұрғылаудың технологиясы мен жұмыс параметрлері бұрғылау тәсіліне байланысты жасалады. Бұрғылау жүргізілетін қабаттағы жыныстардың техника-технолоғиялық қаситеттері және геологиялық мәліметтері толығымен анықталған кезде, бұл қабатта кернсіз жаппай бұрғылау жүргізіледі. Алдын-ала барлау стадиясында бұрғылау керн ірік тасын алу арқылы жүргізіледі. Ал кернді сапалы түрде алып отыру үшін негізінен айналмалы бұрғылау тәсіл қоспалармен ертінділер тікелей бұрғылау учатсігіне бұрғылар күшімен жасалады. Қоспалар мен ерітінділерді дайындауға керекті заттар авто көлікпен жеткізіледі.
Бұрғылау технологиясымен аспапты таңдауда жобада көрсетілген. Негізгі ұңғы ретінде алынған ұңғының геологиялық тәсілмен төменгі кестеде көрсетілген. Бұрғылау тәсілін жан-жақты анықтау үшін алдымен тау жыныстарының динамикалық беріктігі Ғg және олардың аброзифтілік коэффицентінің мәні анықталады. Одан кейін жыныстардың біріктірілген көрсеткішін яғни рм.нің мәнін формула бойынша анықтаймыз .
Рм=3×Ғg0,8×Кабр[8].
Біздің геологиялық тілмеде қаттылығы әр түрлі тау жыныстары кездеседі.
2.5.1-кесте. Геологиялық тілме
2.5.2-кесте. Тау жыныстарының физика-механикалық көрсеткіштері
2.6.Ұңғының конструкциясын жобалау
Ұңғының конструкциясын жобалаудың дұрысты бұрғылау жұмысын жүргізуде мақсатты орындаудағы нәтижесінде әсерін тигізеді. Таңдап алған бұрғылау тәсілі және ұңғының конструкциясы қарапайым және экономикалық тиімді болуы керек.
Қатты пайдалы қазбаларды барлау кезінде ұңғыны бұрғылаудың өнімділігін жоғарлату үшін талқандаушы аспаптың диаметрі мүмкіндігінше кіші болғаны дұрыс. Ұңғының диаметрі кіші болған жағдайда талқандаушы аспапты айналдыруға жұмсалатын күш және түйісу ауданы азайады, жынысты талқандау нәтижесі мен өнімділігі жоғарлайды.
Ұңғының конструкциясын жобалау төменнен жоғары жүргізіледі. Химиялық зерттеу лабороториясының талабына және бұрғылаудың тәсіліне геологиялық жағдайға байланысты ұңғының соңғы диаметрі анықталады.
Шикізаттар қорының мемлекеттік комитеттің бекітуіне сай фосфориттерді барлау үшін бұрғылайтын ұңғылардың ең кіші диаметрі 76 мм кем болмауы керек. Сондай-ақ геологиялық тілмеге сәйкес 8-35 м аралығында жуу сұйғының жарықшақтау жыныстарына жұтылуы, жоғалуы ықгимал. Сондықтан бұл аралық 93 мм коронкамен бұрғыланып 89 мм шегендеуші құбырлармен бекітіледі. Тығыс саздақтардан тұратын жоғарға интервал 8 м-ге дейін 112 мм қашаумен бұрғыланып, одан кейін ұңғының оқпаны 108 мм кондуктормен шегенделеді. Осыған ұңғының конструкциясы суреттегі схемада көрсетілген . Керннің диаметрі коронканың кіші диаметріне тең. Алынған мәліметке және ГКЗ талабына сәйкс ұңғының соңғы диаметрі ДСОҢҒЫ=76 мм.
2.7. Жыныс талқандаушы аспаптарды таңдау
Жобаланған ұңғыларды бастап бұрғылау үшін ең алғашқы аспап ретінде 0-8 м интервалында 112 мм қашаулар қолданылады. Тау жыныстарының категориясы 4-ші, сондықтан оларға шарошкалы М немесе МС типті қашаулар қолданылады. Аталған интервал бұрғылданып болған соң оның диаметрі 108 мм шегендеуші құбырмен толық шектеліп оның түбін және сыртқы саңлауын цементтеп толтырып нығайтамыз. Б
ұл кондуктор ұңғы сағасының шайылуын сақтандырады және ұңғының берілген бағытынан ауытқылауына себепкер болады.
Ұңғыны бастап бұрғылау кезінде жыныс талқандаушы аспапқа берілетін осьтік салмақ айналу жылдамдығы, жуу сүйығының шығыны 50% төмедетіледі. Одан төменгі 8-35 м интервалында тау жыныстары орнықты, бірақ жиі жарықшақты жыныстардан тұрады. Олардың бұрғыланғыштық категориясы 8. Бұл қабаттардан керн сынамасын алып шығу қажет. Сондықтан колонкалы тәсілді қабылдаймыз. Негізгі коронка ретінде диаметрі 93 мм СА-4 маркалы қатты қорытпалы коронканы қолданамыз. Олар 6-9 категориялы аброзифті-монолитті және жарықшақты тау жыныстарын бұрғылауға тағайындалған. Келесі 35 м-ден 140 м-ге дейін интервал 8 категориялы доламиттерден тұрады. Бұл аралықты геологиялық қимаға сәйкес тектоникалық бұзылу және жырту салдарынан әр түрлі жарыкшақтар кездеседі. Жоғарғы интервал түгел 89 мм шегендеуші құбырлармен бекітілген. Болған соң, 35 мм төмен 76 мм коронкалармен бұрғылаймыз. Бұрғылаудың мехникалық жылдамдығын өсіру үшін алмас коронкаларын пайдаланамыз. Екінші жағынан, экономикалық тиімділікті көздеп отырып табиғи алмас коронкалардың орнына жасанды, яғнии синтетикалық алмастармен қаруланған коронкаларды қолданамыз. Мындай коронкалар Украина республикасы Ғылым академиясы аса қатты материалдар институтының зауыттарында шығарылады, олардың ішінде ең кең тарағын маркалары БСС. БСС коронкаларының дүмі синтетикалы аса берік АСС сортты түйіршектермен қаруланады тағайындалуы 8-11 категориялы монолитті және жарықшақты, аброзивті тау жыныстары. БСС алмас коронкаларының негізгі техникалық көрсеткіштері кестеде көрсетілген.
2.7.1-кесте.БСС алмас коронкалары
БСС коронкаларының бөлек дамытылған бір түрі БСИ маркасы. БСС, БСИ коронкалары жоғарыда айтылғандай синтеттикалы АСС 250/200, АСС 315/250 алмас түйіпшіктерімен жабдықталады. Жалпы көлемдік алмастардың салмағы 13,0 карат. Коронкалардың әрбір секторының сыртқы жәнее ішкі кесуші қабаттары "Славутичь" аса қатты материалымен жабдықталады. өндірістік тәжірибелерге қарағанда БСС, БСИ маркалы коронкалардың көрсеткіштері мынандай: [19].
- орташа мехникалық бұрғылау жылдамдығы 1,71м/сағ;
- бір рейсте ұңғылау тереңдігі 3,34 м;
- бір коронканың орташа өтімділігі 10,9 м.
Кен денесіне дейінгі және одан 1/4 төмен орналасқан қабаттардың котегориялары 8-9-10. Сондықтан оларды, яғни 160-175 м, 200-210 м, 210-258 м БСС немесе БСИ маркалы коронкалармен бұрғылаймыз. Ал кен денесіне 5 м жетпей кен денесінің өзін және кен денесінен 5 м төмен бұрғылаушы және жоғары өнімділікпен керн сынамасын сақтап оны шығару үшін бөлек аспаптар және техникалық құралдар қолданамыз.
2.8. Бұрғылау тәртібінің технологиялық параметрлерін есептеу
1. 0-7 м аралығы
диаметрі 112 мм М және МС шарошкалы қашаулары. Қашауға берілетін осьтік салмақ мына теңдеу бойынша есептелінеді [7].
Р=Р0 × Д; кН;
Бұл теңдеуде Ро - қашаудың диаметрінің 1 см ұзындығына берілетін үлестік салмақ нақты осьті салмақгы екі есе төмендетеміз. Шарошкалық қашаулармен жұмсақ және орташа тау жыныстарын бұрғылағанда айналдыру жиелігі 90-300 айн/мин аралығында болады. ұңғының бастап бұрғылағанда, оны екі есе төмендетеміз.
Ұңғының түбіне жіберілетін жуу сүйығының мөлшерін төмендегі теңдеумен есептейміз:
Q=П/4(D2 - d2)Ukа, м3/с
Мұнда D — скважинаның диаметрі, м;
d — бұрғылау құбырының диаметрі, м;
Ukа - скважина мен бұрғылау колоннасының арасындағы соңылау арқылы сыртқа шығатын көтерілме ағымның жылдамдығы, м/с.
Мұндағы, d-керннің диаметрі, м. 1-керннің ұзындығы, м
D1-кеннің колемдік массасы, т/м3 Сынаманың бастапқы салмағы
Qбаст ≥ 2kd2 , (2.3.2)
Сенімді қажетті салмақ
Q=2*0,1*202=80 кг
Осыдан кейін үгіту дәрежесімен ұсату кезеңдерін анықтаймыз: S=dсоңғьІ/dбаст=0,1\20=1\200=1\2*і\4*1\5* 1\5 , (2.3.3)
Шыққан есептеуге байланысты санаманы ұсату 4 кезеңде жүргізіледі.
1 кезең 20* 1/2=10 мм
кезең 10*1/4=2,5мм
кезең 2,5 *1/5=0,5мм
кезең 0,5* 1/5=0, 1 мм.
Лабораториялық талаптар
dбаст=20мм, dсоңғ= 0,1 мм, к=0,2
Қажетті салмақ Q=rd2 (2.3.4)
Q=0,2*102=20кг
Q=0,2*2,52=1,25кг
Q=0,2*0,12=0,02кг
2.3.1-кесте.Түйіршіктену коэффиценті
| Түйіршіктену коэффициенті | 0,2 | 0,2 | 0,2 | 0,2 | 0,2 |
| Түйіршіктену | 20 | 10 | 2,5 | 0,5 | 0,1 |
| Диаметрі,мм | | | | | |
| Қажетті салмақ, кг | 80 | 20 | 1,25 | 0,05 | 0,02 |
Салыстырмалы өңдеу нобайы
Qбаст= 7,3, dбпст=20мм, r=0,2
10 мм бағдарлық елеуі
қуысты үгіткіш 10мм.
10мм бағдарлық елеуіш.
Араластырғыш.
2,5мм бағдарлық елеуіш
2,5мм білікті елеуіш
2,5мм бағдарлық елеуіш
Араластырғыш
Q=3,0кг дейін қысқарту
0,5мм бағдарлық елеуіш
0,5мм дискалы елеуіш
0,5мм бағдарлы0 елеуіш
Араластырғыш.
Q2=1,8кг дейін қысқарту
Q2=1,2кг дейін қысқарту
Q4=0,9кг дейін қысқарту
0,1мм бағдарлық елеуіш
Солықты үгіткіш диірмен
0,1-0,7 мм дейін уатылады
0,1 мм бағдарлық улеуіш
2.4. Геофизикалық зерттеулер
Жобаланған ұңғыларды геофизикалық зерттеулердің төмендегі көрсетілген түрлері жүргізіледі.
1.Гамма-каротаж (ГК)2.Нейтронды-активті каротаж (НАК)
Гамма-каротаж бұрғыланатын барлық ұңғылардың
геологиялық құрылымын анықтау үшін жүргізіледі. Инструкция бойынша қабылданған уран іздеуге арналған Кура аппаратурасы қолданылады. Гамма-каротаж 1034 м жүргізілді.
Нейтронды-активті каротаж кенді қабатта және кеннің басқа қабаттарымен түйісу аймағын 1: 200 және 1: 100 масштабта жүргізіледі. 1:200 масштабта 2 жазба мәлімет алынады; ал 1:100 масштабта НАК-16 үшін 4-6 жазба мәліметак тивтілігі 1 жазба мәлімет фон, НАК-28 үшін 2 жазба мәлімет активтілігі, 1 жазба мәлімет фон алынады.
Ұңғылардың кавернометриясы 1:200 масштабта жобалауға сәйкес жүргізеді. Ұңғылардың бұрғылануын бақылау үшін НИД приборы қолданады. Зерттеу-бұрғылау кезінде және бұрғылау аяқталғаннан кейін 10 м алдымен жүргізіледі.
2.5. Бұрғылау мақсаты және техникалық жағдайлары
Жобаның алдыңғы бөлімінде айтылғандай Ақжар фосфориттер кен орнын барлау үшін барлау ұңғысы жобаланып кен коры А категориясы бойынша бағаланады. Кен орнын барлау үшін ұңғылардың жалпы көлемі сегіз. Бұрғылау жұмысы жобалау және есеп жургізу ең терең ұңғыға жүргізіледі. Осы ұңғыны ең негізгі деп аламыз, ең терең ұңғыны бұрғыланған қондырғылармен жабдықтар және аспаптар, одан тайыз ұңыларды жеңіл бұрғылайды.
Бұрғылау участігінде және ұңғы басына жол тартылады. Жол бұрғылау қондырғысы тасымалдау үшін және қажетті материалдарды жеткізу үшін алдын-ала жобаланды. Ұңғының жоғарғы аралығын бұрғылау үшін қажетті балшық ерітінділері және цементтеуге, тампондауға керек.
Бұрғылау тәсілін анықтаған кезде негізгі факторлар: бұрғылаудың геологиялық жағдайы, ұңғының терендігі диаметрі, жұмысы жүргізетін ауданның географиялық жағдайы.
Осымен қатар алдында жүргізілген бұрғылау жұмыстарын талдау жүргізіп, алынған мәліметтер бойынша анықтау жүргізуге болады. Қазіргі кезде ең көп тараған жәнее нәтиижелі болып қатты қорытпалы және алмас коронкаларды қолдану арқылы айналмалы колонкалар бұрғылау. Таңдап алынған жыныс талқандаушы аспапқа байланысты қатты қорытпалы және алмасты болып бөлініп, бұрғылаудың технологиясы мен жұмыс параметрлері бұрғылау тәсіліне байланысты жасалады. Бұрғылау жүргізілетін қабаттағы жыныстардың техника-технолоғиялық қаситеттері және геологиялық мәліметтері толығымен анықталған кезде, бұл қабатта кернсіз жаппай бұрғылау жүргізіледі. Алдын-ала барлау стадиясында бұрғылау керн ірік тасын алу арқылы жүргізіледі. Ал кернді сапалы түрде алып отыру үшін негізінен айналмалы бұрғылау тәсіл қоспалармен ертінділер тікелей бұрғылау учатсігіне бұрғылар күшімен жасалады. Қоспалар мен ерітінділерді дайындауға керекті заттар авто көлікпен жеткізіледі.
Бұрғылау технологиясымен аспапты таңдауда жобада көрсетілген. Негізгі ұңғы ретінде алынған ұңғының геологиялық тәсілмен төменгі кестеде көрсетілген. Бұрғылау тәсілін жан-жақты анықтау үшін алдымен тау жыныстарының динамикалық беріктігі Ғg және олардың аброзифтілік коэффицентінің мәні анықталады. Одан кейін жыныстардың біріктірілген көрсеткішін яғни рм.нің мәнін формула бойынша анықтаймыз .
Рм=3×Ғg0,8×Кабр[8].
Біздің геологиялық тілмеде қаттылығы әр түрлі тау жыныстары кездеседі.
2.5.1-кесте. Геологиялық тілме
| № | Жыныстардың аттары | Шартты белгілер | қалың басы | дығы, соңы | М Барлығы | |
| 1 | Тығыз саздақтар | | 0 | 7 | 7 | |
| 2 | Әктастар | | 7 | 35 | 28 | |
| 3 | Доломиттер | | 35 | 140 | 105 | |
| 4 | Фосфориттер | | 140 | 160 | 20 | |
| 5 | Кремний | | 160 | 175 | 15 | |
| 6 | Фосфориттер | | 175 | 200 | 25 | |
| 7 | Кремнилі- саздақты тақтатастар | | 200 | 210 | 10 | |
| 8 | Кварцты құмтастар | | 210 | 300 | 90 | |
2.5.2-кесте. Тау жыныстарының физика-механикалық көрсеткіштері
| № | Тау жыныстары ның аттары | б а с ы | а я ғ ы | Ба рл ығ ы | Fg | Кабр | Рм | Бұрғының категорияс ы | Бұрғылау тәсілі |
| 1 | Тығыз саздақтар | 0 | 7 | 7 | 6, 4 | 0,8 | 6, 6 | IV | Шарошкал армен |
| 2 | әктастар | 7 | 3 5 | 28 | 8, 5 | 0,4 | 6, 8 | VIII | қатты |
| 3 | Доломиттер | 3 5 | 1 4 0 | 10 5 | 11 ,9 | 1,1 | 23 ,5 | VIII | қорытпалы |
| 4 | Фосфоритт ер | 1 4 0 | 1 6 0 | 20 | 16 ,3 | 11,4 | 37 ,4 | IX | Алмаспен |
| 5 | Кремний | 1 6 0 | 1 7 5 | 15 | 20 ,3 | 1,2 | 40 | X | Алмаспен |
| 6 | Фосфоритт ер | 1 7 5 | 2 0 0 | 25 | 16 3 | 1,4 | 37 2 | IX | Алмаспен |
| 7 | Кремнилі- саздақты тақтатастар | 2 0 0 | 2 1 0 | 10 | 18 ,2 | | | VIII | Алмаспен |
| 8 | Кварцты Құм тастар | 2 1 0 | 2 5 8 | 48 | 18 ,4 | | | X | Алмаспен |
2.6.Ұңғының конструкциясын жобалау
Ұңғының конструкциясын жобалаудың дұрысты бұрғылау жұмысын жүргізуде мақсатты орындаудағы нәтижесінде әсерін тигізеді. Таңдап алған бұрғылау тәсілі және ұңғының конструкциясы қарапайым және экономикалық тиімді болуы керек.
Қатты пайдалы қазбаларды барлау кезінде ұңғыны бұрғылаудың өнімділігін жоғарлату үшін талқандаушы аспаптың диаметрі мүмкіндігінше кіші болғаны дұрыс. Ұңғының диаметрі кіші болған жағдайда талқандаушы аспапты айналдыруға жұмсалатын күш және түйісу ауданы азайады, жынысты талқандау нәтижесі мен өнімділігі жоғарлайды.
Ұңғының конструкциясын жобалау төменнен жоғары жүргізіледі. Химиялық зерттеу лабороториясының талабына және бұрғылаудың тәсіліне геологиялық жағдайға байланысты ұңғының соңғы диаметрі анықталады.
Шикізаттар қорының мемлекеттік комитеттің бекітуіне сай фосфориттерді барлау үшін бұрғылайтын ұңғылардың ең кіші диаметрі 76 мм кем болмауы керек. Сондай-ақ геологиялық тілмеге сәйкес 8-35 м аралығында жуу сұйғының жарықшақтау жыныстарына жұтылуы, жоғалуы ықгимал. Сондықтан бұл аралық 93 мм коронкамен бұрғыланып 89 мм шегендеуші құбырлармен бекітіледі. Тығыс саздақтардан тұратын жоғарға интервал 8 м-ге дейін 112 мм қашаумен бұрғыланып, одан кейін ұңғының оқпаны 108 мм кондуктормен шегенделеді. Осыған ұңғының конструкциясы суреттегі схемада көрсетілген . Керннің диаметрі коронканың кіші диаметріне тең. Алынған мәліметке және ГКЗ талабына сәйкс ұңғының соңғы диаметрі ДСОҢҒЫ=76 мм.
2.7. Жыныс талқандаушы аспаптарды таңдау
Жобаланған ұңғыларды бастап бұрғылау үшін ең алғашқы аспап ретінде 0-8 м интервалында 112 мм қашаулар қолданылады. Тау жыныстарының категориясы 4-ші, сондықтан оларға шарошкалы М немесе МС типті қашаулар қолданылады. Аталған интервал бұрғылданып болған соң оның диаметрі 108 мм шегендеуші құбырмен толық шектеліп оның түбін және сыртқы саңлауын цементтеп толтырып нығайтамыз. Б
ұл кондуктор ұңғы сағасының шайылуын сақтандырады және ұңғының берілген бағытынан ауытқылауына себепкер болады.
Ұңғыны бастап бұрғылау кезінде жыныс талқандаушы аспапқа берілетін осьтік салмақ айналу жылдамдығы, жуу сүйығының шығыны 50% төмедетіледі. Одан төменгі 8-35 м интервалында тау жыныстары орнықты, бірақ жиі жарықшақты жыныстардан тұрады. Олардың бұрғыланғыштық категориясы 8. Бұл қабаттардан керн сынамасын алып шығу қажет. Сондықтан колонкалы тәсілді қабылдаймыз. Негізгі коронка ретінде диаметрі 93 мм СА-4 маркалы қатты қорытпалы коронканы қолданамыз. Олар 6-9 категориялы аброзифті-монолитті және жарықшақты тау жыныстарын бұрғылауға тағайындалған. Келесі 35 м-ден 140 м-ге дейін интервал 8 категориялы доламиттерден тұрады. Бұл аралықты геологиялық қимаға сәйкес тектоникалық бұзылу және жырту салдарынан әр түрлі жарыкшақтар кездеседі. Жоғарғы интервал түгел 89 мм шегендеуші құбырлармен бекітілген. Болған соң, 35 мм төмен 76 мм коронкалармен бұрғылаймыз. Бұрғылаудың мехникалық жылдамдығын өсіру үшін алмас коронкаларын пайдаланамыз. Екінші жағынан, экономикалық тиімділікті көздеп отырып табиғи алмас коронкалардың орнына жасанды, яғнии синтетикалық алмастармен қаруланған коронкаларды қолданамыз. Мындай коронкалар Украина республикасы Ғылым академиясы аса қатты материалдар институтының зауыттарында шығарылады, олардың ішінде ең кең тарағын маркалары БСС. БСС коронкаларының дүмі синтетикалы аса берік АСС сортты түйіршектермен қаруланады тағайындалуы 8-11 категориялы монолитті және жарықшақты, аброзивті тау жыныстары. БСС алмас коронкаларының негізгі техникалық көрсеткіштері кестеде көрсетілген.
2.7.1-кесте.БСС алмас коронкалары
| Диаметрі, мм | Жуу каналдары ның саны | Кесуші элемент терінің саны | Славутич материалд арының көлемі | Алмастар массасы, карат | |
| Сыртқы | ішкі | ||||
| 26 | 14 | 3 | 6 | 0,12 | 4,0-4,8 |
| 36 | 22 | 6 | 12 | 0,24 | 5,2-6,2 |
| 46 | 31 | 8 | 16 | 0,32 | 8,0-9,6 |
| 59 | 42 | 10 | 10 | 0,40 | 13,0-15,6 |
| 76 | 58 | 12 | 24 | 0,48 | 18,5-22,2 |
| 93 | 73 | 16 | 32 | 0,64 | 25,0-30,0 |
БСС коронкаларының бөлек дамытылған бір түрі БСИ маркасы. БСС, БСИ коронкалары жоғарыда айтылғандай синтеттикалы АСС 250/200, АСС 315/250 алмас түйіпшіктерімен жабдықталады. Жалпы көлемдік алмастардың салмағы 13,0 карат. Коронкалардың әрбір секторының сыртқы жәнее ішкі кесуші қабаттары "Славутичь" аса қатты материалымен жабдықталады. өндірістік тәжірибелерге қарағанда БСС, БСИ маркалы коронкалардың көрсеткіштері мынандай: [19].
- орташа мехникалық бұрғылау жылдамдығы 1,71м/сағ;
- бір рейсте ұңғылау тереңдігі 3,34 м;
- бір коронканың орташа өтімділігі 10,9 м.
Кен денесіне дейінгі және одан 1/4 төмен орналасқан қабаттардың котегориялары 8-9-10. Сондықтан оларды, яғни 160-175 м, 200-210 м, 210-258 м БСС немесе БСИ маркалы коронкалармен бұрғылаймыз. Ал кен денесіне 5 м жетпей кен денесінің өзін және кен денесінен 5 м төмен бұрғылаушы және жоғары өнімділікпен керн сынамасын сақтап оны шығару үшін бөлек аспаптар және техникалық құралдар қолданамыз.
2.8. Бұрғылау тәртібінің технологиялық параметрлерін есептеу
1. 0-7 м аралығы
диаметрі 112 мм М және МС шарошкалы қашаулары. Қашауға берілетін осьтік салмақ мына теңдеу бойынша есептелінеді [7].
Р=Р0 × Д; кН;
Бұл теңдеуде Ро - қашаудың диаметрінің 1 см ұзындығына берілетін үлестік салмақ нақты осьті салмақгы екі есе төмендетеміз. Шарошкалық қашаулармен жұмсақ және орташа тау жыныстарын бұрғылағанда айналдыру жиелігі 90-300 айн/мин аралығында болады. ұңғының бастап бұрғылағанда, оны екі есе төмендетеміз.
Ұңғының түбіне жіберілетін жуу сүйығының мөлшерін төмендегі теңдеумен есептейміз:
Q=П/4(D2 - d2)Ukа, м3/с
Мұнда D — скважинаның диаметрі, м;
d — бұрғылау құбырының диаметрі, м;
Ukа - скважина мен бұрғылау колоннасының арасындағы соңылау арқылы сыртқа шығатын көтерілме ағымның жылдамдығы, м/с.