Файл: 1 М.уезов атындаы ОУ оу жйесіні рылымын сипаттау 2 Негізгі блім.docx

1996 жылы ҚР Үкіметінің №573 қаулысымен оқу орны Қазақ химия- технологиялық университеті болып аталды, ал 1998 жылы Үкіметтің №256 қаулысымен Оңтүстік Қазақстан техникалық университеті мен Оңтүстік Қазақстан гуманитарлық университетінің бірігуі негізінде М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті болып қайта құрылды. Оңтүстік Қазақстан гуманитарлық университеті Шымкент педагогикалық мәдениет институты мен Шымкент дене тәрбиесі институтының қосылуы нәтижесінде пайда болған еді. Шымкент педагогикалық мәдениет институтын 1967-1977 жылдары С.Т.Темірбеков, 1977-1996 М.Ж.Жүнісбаев, ал Шымкент дене тәрбиесі институтын 1990-1996 жылдары М.С.Сапарбаев басқарған еді.

1996 жылы Оңтүстік Қазақстан гуманитарлық университетіне ректор болып тағайындалған Е.Ө.Медеуов 1998 жылдан 2001 жылға дейін М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетіне басшылық етті. Ол жоғары білікті кадрларды сақтап қалуға үлкен көңіл бөле отырып, оқытушыларға қосымша жалақы төлеу жүйесінің енгізілуіне мейлінше күш салды. 2012 жылдан бастап оқу орнын Мырхалықов Жұмахан Үшкемпірұлы басқарып келді. Ж. есегеартты Мырхалықовтың басшылығымен ғылымды басқарудың жаңа жүйесі енгізіліп, орындалып жатқан ғылыми және білім беру жобалар саны 3,5.
«Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры ұйымдастырған «Инновациялық Қазақстан» республикалық жастар конкурсының нәтижесі бойынша М.Әуезов атындағы ОҚМУ Қазақстан Республикасының екінші инновациялық ЖОО болып танылды.

Тарихы тереңде жатқан өңіріміздегі оқу орнына бүгінгі күнде тарих ғылымдарының докторы, профессор, ҚР Ұлттық ғылым академиясының академигі Д.Қожамжарова басшылық етеді.

Университетте 2018-2019 оқу жылында 18145 бакалавриат, оның ішінде 13304 күндізгі, 4180 сырттай, 661 кешкі бөлімде білім алды. Бакалаврлардың мемлекеттік білім гранты негізінде білім алушылар саны - 6085 студент.

М.Әуезов атындағы ОҚМУ колледжінде 800-ге тарта студент білім алып жатса, оның 600-ге жуығы мемлекеттік білім гранты негізінде, Дайындық курсындағы 170 тыңдаушының 143-і мемлекеттік білім гранты негізінде.

Магистратурада білім алушы 1182 магистранттың 1038-і мемлекеттік білім гранты негізінде, 133 докторанттың 106-сы мемлекеттік білім гранты негізінде білімдерін арттыруда.
Елбасымыздың «Рухани жаңғыру: болашаққа бағдар» бағдарламасын тиісінше өз деңгейінде жүзеге асыруға, оның студент жастар арасында мейлінше насихатталуына, БАҚ беттерінде кеңінен жариялануына баса мән беріліп отыр. Шындығында жастарымыздың ұлттық рухын көтеріп, отансүйгіштік қасиеттерін арттыратын, оларды жаңа қазақстандық патриотизм рухында тәрбиелеуге сеп болатын бұл ауқымды мемлекеттік бағдарламаның берері көп. Бұл бағытта атқарылып жатқан жұмыстар да жетерлік. Олардың қатарында «Цифрлы Қазақстан», «Ұлы дала тарихы мен мәдениеті», «Туған жер», «Жас патриот»,«Алтын қор», «Геоақпараттық технология бойынша Қазақстан тарихын оқытудың мультимедиялық бағдарламасын құру», «100 жаңа есім» т.б. жобаларының қолға алынуы мен «Елбасытану» ғылыми-әдістемелік орталығының ашылуын айрықша атап көрсетуге болады.Университетімізде биылғы жылы ұзын саны 9 кіші жоба жүзеге асырылды.

---

Университетіміздің осындай биік белестерге көтерілуінде оқу орнын әр жылдары басқарған ректорлардың еңбегі ерекше екенін жоғарыда келтірілген мәліметтерден байқауға болады. Олардың өмір жолы, ғибратты ғұмыры білімді де өрелі жасқа қашанда үлгі-өнеге болары анық[1].

Университеттің академиялық саясатына сәйкес білім беру кредиттік технология (бұдан әрі – КТО) бойынша жүзеге асырылады. ҚТО студенттерге бағытталған жүйе, білім берудің барлық деңгейлері мен олардың бағдарламалары бойынша бұрын игерілген академиялық кредиттердің жинақталуын және берілуін қамтамасыз етеді және оқыту, оқыту және бағалау үдерістерінің ашықтық принципіне негізделген. КТБ оқу нәтижелеріне қол жеткізуге бағытталған оқытудың жеке білім беру траекториясын студенттердің таңдауы және өз бетінше жоспарлауы негізінде жүзеге асырылады.

Бір оқу жылы ішінде оқу процесін ұйымдастыру университеттің Ғылыми кеңесінің шешімімен бекітілген академиялық күнтізбе негізінде жүзеге асырылады. Академиялық күнтізбе оқу жылындағы оқу сабақтарының, аралық және қорытынды аттестацияның, кәсіптік практиканың және оқу жұмысының басқа түрлерінің кезеңдерін, демалыс күндерін (мереке және мереке күндері) көрсетеді.

Оқу жылы академиялық кезеңдерден, аралық аттестаттау кезеңдерінен, демалыстардан, практикадан, жазғы семестрден тұрады. Бітіру курсында оқу жылы қорытынды аттестаттау кезеңін қамтиды.

Аралық аттестаттау мерзімі кемінде 2 аптаға созылады. Студенттерге демалыс әр академиялық кезеңнен кейін беріледі, бұл ретте оқу жылындағы каникулдың ұзақтығы оқу орнын бітіргеннен басқа кемінде 7 аптаны құрайды.

Оқу жылының жалпы ұзақтығы кемінде 36 аптаны құрайды. Бакалавриат бойынша оқу үдерісін аяқтаудың негізгі критерийі кемінде 240 кредитті игеру болып табылады; магистратурада: бейіндік оқытумен – кемінде 60 кредит (оқу мерзімі 1 жыл) және кемінде 90, бірақ 110 кредиттен (оқу мерзімі 1,5 жыл), EMBA – 60 кредиттен кем емес, ғылыми-педагогикалық даярлығы бар, MBA – кемінде 120 кредит, докторантура – ​​докторанттың 180 кредиттен кем емес әзірлеуі.


2 Негізгі бөлім

2.1 Кафедраның оқу жүйесінің құрылымын сипаттау

«Энергетика және дәстүрлі емес энергетикалық жүйелер» кафедрасында 6В07150 «Электрэнергетикасы» және 6В07151 «Электрмен жабдықтау», 6В07140 «Жылуэнергетикасы» бағытында бакалаврларды дайындайды.

Кафедра Электроэнергетика кәсіби мамандандыру бағыты бойынша оқу мерзімі 1 жыл және ғылыми педагогикалық мамандандыруы бойынша оқу мерзімі 2 жыл магистранттарды дайындайды. Кәсіби магистратураны бітірген магистранттар «Электроэнергетика» бағыты бойынша техника және технология магистрі академиялық дәрежесін алады және ғылыми педагогикалық магистратураны бітірсе « Электроэнергетика» бағыты бойынша ғылым магистрі академиялық дәрежесін алады.

---

Кафедра мен Москва қаласы МЭИ және Саратов қаласындағы СамГТУ арасында қос дипломды білім беру бағдарламасы бойынша бірлесіп магистранттарды дайындау жобасы бар. Кафедраның бітірушілері кез келген кәсіпорындарда жұмыс істей алады және жылуды өндіру, түрлендіру, қолдану және оның ағындарын басқару бойынша техникалық құралдарды зерттеуді, жобалауды, құрастыруды және пайдалануды қамтитын техникалық салаларда қызмет көрсете алады[6].

Кафедрада барлық пәндер бойынша зертханалық жұмыстарды орындауды қамтамасыз ететін казіргі заман талаптарына сай қондырғылармен жабдықталған 6 оқу зертханалары және полигон бар.

ЭжДЭЖ кафедрасының материалдық-техникалық базасы бакалавриатта оқитындарға арналған келесі кабинеттер мен зертханалардан тұрады:

- "Жылу алмастырғыштардың әртүрлі құрылымдарын сынауға арналған зертханалық қондырғылар" оқу зертханасы 117г

- №503г, № 504г, № 505г, №124г, 118г оқу зертханалары

- Компьютерлік сыныптар - № 506г;

- 504ж дәрістік сабақтарға арналған интерактивті тақтасы бар дәрісханалар

-Оқу-ғылыми-практикалық кешен "Энергоорталық-3" АҚ ұйымдастырылды;

Кафедраның негізгі ғылыми зерттеу бағыттары төмендегідей:

-электрлік технология мен электр жетектері үшін электр энергиясының түрлендіргіштерін зерттеу және өндеу;

-ультрадыбыс және электр акустикалық технологияларын зерттеу және өндеу;

-дәстүрлі емес және қайта жаңғыртылған энергия көздері үшін түрлендіргіштерді зерттеу және өндеу;

Бұл бағыттар бойынша қашықтықтан оқыту үшін әдістемелік қамтамасыздандыру және дербес компьютерлер базасындағы зертханалық жабдықтар үшін, ақпараттық-өлшеуіш жүйесін өндеу, біркелкі емес жүктемедегі қозғалтқыштар жұмысының ПӘК-нің орташа мәнін арттыру мақсатында асинхронды қозғалтқыштарды параметрлік реттеуді зерттеу бойынша жұмыстар жүргізіледі.

Жалпы студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстарында: дәстүрлі емес энергетика, баламалық энергетикадағы жоғары технологиялар, энергия үнемдеу, компьютерлік модельдек және робототехника мәселелері қарастырылады.

6В07151 – «Электрмен жабдықтау» білім беру бағдарламасы бойынша оқитын бакалаврлар төмендегі тәжірибелерді өтеді:

- оқу (оқу-танысу);

- өндірістік1,2;

- диплом алды.

Оқу тәжірибесі студенттерді өнеркәсіп өндірісіндегі жұмыстарды ұйымдастыру, технология жайлы бастапқы мәліметтерді алу мақсатында өткізіледі.

Өндірістік тәжірибе өндірісті жоспарлау және ұйымдастыру, экономика мәселелері, лауазымдық міндеттермен танысу, жалпы кәсіби және арнайы пәндерді оқу барысында тсуденттердің алған теориялық және практикалық білімдерің бекіту мақсатында жүргізіледі.

---

Диплом алды тәжірибесі бакалаврдың бітіруші кәсіптік жұмыстарының тақырыптарына байланысты материалдарды жинақтау мүмкін болатын ғылыми зерттеу мекемелерінде, өндірістік кәсіпорындарында жүргізіледі. Студенттердің тәжірибесі оқу процессі міндетті және негізгі формасы болып табылады, студенттерге алған білім деңгейлерін бағалауға мүмкіндік береді, өзіндік жұмыстар дағдыларын қалыптастыруға, теориялық білімдерін тереңдету және бекіту мақсатында жүргізіледі.

Студенттер өндірістік және диплом алды тәжірибелерін төмендегі облыс пен қалалық кәспорындарда өтеді:

1. АҚ «Энергоорталық-3»

2. АҚ «Южполиметалл»

3. ЖШС «Оңтүстік Жарық транзит»

4. ЖШС «Оңтүстікқұс»

5. АҚ «Карданвал»

6. ЖШС «Электроаппарат зауыты»

7. АҚ «Шымкентмай»

8. АҚ «Шымкентцемент»

9. ЖШС «Шымкентсыра»

10. ЖШС «Петро Казахстан»

11. АҚ «Кентау трансформатор зауыты» Кентау қ.

12. МКК «Қуатжылуорталық-3»

13. МКК «Кентау-Сервис» және т.б.

Білім бағдарламасын іске асыру үшін кафедра заңдық күші бар санитарлық нормалар мен ережелерге сай келетін арнайы аудиториялар, кабинеттер, зертханалармен жабдықталған.

Кафедра зертханаларының рәсімделген формада паспорттары бар. Зертханаларда қауіпсіздік пен еңбекті қорғаудың жалпы ережелеріне сай рәсімделген формадағы техника қауіпсіздігі журналы, сондай-ақ техника қауіпсіздігі және өртке қарсы техника бойынша инструкциялар бар. Зертханалар оқу-техникалық құрылығылары мен макеттеріне техникалық инструкциялармен жабдықталған[2].


2.2 Кафедраның электр техникалық жабдықтарын сипаттау

Зертханалық кешеннің сипаттамасы

Кіріс/шығыс модулы

Кіріс/шығыс модулы әлсіз токты аналогтық сигналдардың (± 10 В) өтпелі процестерін осциллографқа енгізу мақсатында, кіргізу және шығару үшін қолданылады.Зертханалық кешенді дербес компьютермен байланыстыру үшін қолданылады.

Модулдың сыртқы түрі 1-ші суретте көрсетілген.


Сурет 1 - Кіріс/шығыс модулы
Күштік модуль

Күштік модуль электр машиналары бар күштік сұлба жиынтығын жеңілдету,атап айтқанда электр машиналарының мнемосхемаларына сәйкес,модулдың бет жақтауларында орналасқан клеммалармен күштік түрлендіргіштерді жалғау үшін қолданылады.Электромашиналақ агрегатқа тікелей қосу сыртқы жағында жүргізілген.

---

Күштік модулда асинхрондық электр қозғалтқыш статорлық және роторлық тізбектерде шығыстары бар,бірақ зертханалық стендтер фазалық роторлы және роторлары қысқа тұйықталған қозғалтқыштармен жинақталады (жинақталуы стендтің нұсқаларына байланысты).Егер зертханалық кешенде роторлары қысқа тұйықталған асинхронды қозғалтқыштар қолданылса,онда ротор тізбегінің шығыстары қолданылмайды[3].

Модулдың бет жақтауында электр қозғағыштарының айналу жиiлiгiн кескіндейтін индикатор бар. Жылдамдықты өлшеу каналы құрамында энкодер МЗ және (ПЧН ) жиiлiк-кернеу түрлендiргiші болады.ПЧН шығысы(XS15 клеммасы) қозғалтқыштың айналу жиiлiгiне пропорционал кернеу болады.

Модуль құрамына LV25-P түрдегі кернеу датчигі (ДН) және НХОЗ-Р типтегі ток датчигі (ДТ) кіреді. Датчиктер шығыс күштік токтар мен кернеулерге пропорционал аз қуатты кернеулерді алуға мүмкіндік береді. Датчиктер күштік тізбектер мен басқару тізбектерінің потенциалдық бөлiнулерiн қамтамасыз етедi.

Модулдың сыртқы түрі 2-ші суретте көрсетілген.


Сурет 2 - Күштік модуль
Ток датчигі тізбекке тізбектей,кернеу датчигі-параллель қосылады.Ток датчигі дұрыс жалғанбаса,оның істен шығуы мүмкін немесе модул ішіндегі сақтандырғыш іске қосылады.

Датчиктердің жұмыс диапазондары 1 кестеде көрсетілген.

Кесте 1 - Датчиктердің жұмыс диапазондары

Датчик	Кіріс сигналдарының диапазоны	Шығыс сигналдарының диапазоны, В	Жиіліктерді өткізу аймағы, Гц
ДН	0…500 В	0…10 В	0…50
ДТ	0…5 А	0…10 В	0…50

2.3 Кафедра зертханаларындағы техникалық қауіпсіздік ережелері

Электр тоғынан қорғау жүйелерін есептеу және талдау мынадай болып жүргізіледі. Электр тогы организмнен өте отырып, оған термиялық электролиттік, биологиялық әсер береді нәтижесінде көптеген бұзылулар және демалу органдарының іскерлігі толық тоқтатылуы мүмкін. Адам денесінен өтетін тоқ шамасы залалданудың негізгі факторы болып табылады. Ток көп болған сайын, оның әсері қауіпті. Сезім тоғы –0,6-1,5мА (50Гц). 10-10мА (50Гц) тоқ көкірек клеткаларының қатты жиырылуын тудырады. 100 мА ток кезінде жүрекке кері әсерін тигізеді, соңында ол өлімге алып келеді. Ең қауіпті болып жиілігі 20 – 100 Гц болатын ауыспалы ток табылады. Токтың негізгі әрекеттері факторлар қатарына, адамның жеке қасиеттері мен токтың жиілігі мен типіне тәуелді болады. Адам денесінің электрлік кедергісі және оған қойылған кернеу бұзылуға әрекет етеді, бірақ ток мәнін қаншалықты анықтағанға байланысты. Токтың және кернеу деңгейлері ГОСТ 12.1.038 беріледі.

---