Файл: Информатика жне апараттыкоммуникациялы технологиялар кафедрасы Білім беру бадарламасы 6В01514 Информатика.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 07.11.2023
Просмотров: 347
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
суреттер пайдаланылады, ертегілердің кейіпкерлері кірістірілсе, сабақ әсерлі өтеді.Онда топтық және жеке-дара жұмыс ұйымдастыруға мүмкіншілік мол, сонымен бірге оқушылардан тапсырмаларды тек дұрыс орындау ғана емес, оны дәлелдей, негіздей білу де ескеріледі, талап етіледі.
1. Біріктірілген 1 және 2-сыныптардағы сыныптан тыс сабақ:
Алдымен оқушыларға сабақтың түрі, балалар деңгейіндегі сабақ мақсаты хабарланады. Содан кейін тақтаны екіге бөліп, бір бөлігіне 1-сынып, келесі бөлігіне 2-сынып деп жазылады.
Шағын жинақты бастауыш мектепте оқушылардың білімін тексеру мен бағалау - өте күрделі мәселе. Сабақ барысында уақытты үнемдеу үшін арнайы тексеруге уақыт қалдырмаса да болады, бірақ үй тапсырмасын тексеруді алдын-ала қоңырауда көмекші-лаборанттың көмегімен іске асыруға болады. Сонымен бірге, оқушылар жұмысының барысын өзі бағалай және дұрыс бағалай білуге үйрету абзал. Өз жұмысын бағалай білген оқушы өз сыныптастарының, өзінен кіші сынып оқушыларының еңбегін тексеріп, бағалауға үйренеді. Оқушы өз жұмысын мұғалімге тапсырмас бұрын тексеріп, өзгенің жұмысын тексеріп, бағалап, мұғалімнің бағасымен салыстырады. Сонымен бірге, берілген өзіндік жұмысты да міндетті түрде тексеру қажет. Ол жұмысты тексеру кезінде тек қана оның қорытындысы тексерілмей, сол қорытындыны шығару үшін қалай жоспарлағаны, қандай тәсілдер қолданып орындағаны, өзінің қалай тексеріп отырғандығын – осының бәрін ескеріп, бағалаған жөн.
ШЖБМ мұғалімдері оқушылардың білімдерін тексеру мен бағалауда өз тәжірибелерінде әр түрлі әдістерді және құралдарды қолданады. Көпшілік жағдайда тапсырмалар әр оқушыға жеке-дара түрде беріледі де, мұғалім тапсырма орындала салып, өз қолындағы жауаптармен іле-шала тексереді. Сондай-ақ тапсырма жауаптары перфокарта түрінде дайындалып, оқушының жауабы соның ішіне салынады. Кейбір мұғалімдер оқушылардың білімдерін бағалау үшін алдын-ала дайындалған геометриялық фигураларды, суреттерді (ұшақ – «5», жеңіл машина – «4», ат –«3», тасбақа – «2» суреттері), жетондарды пайдаланады.
Бір пәндік сабақ кестесі, соның негізінде бір пәндік жүйедегі сабақты өткізу жөніндегі мұғалімнің ой – пікірі мынадай: «… бір мезгілде барлық сыныптармен мазмұн жағынан бір тектес пәндер оқытылса, мұғалімге сабақ өткізу жеңіл, яғни мұғаліс өз назарын математикадан ана тіліне немесе дүниетанудан қазақ тіліне ауыстырудан гөрі, қосудан көбейтуге немесе жай сөйлемнен құрмалас сөйлемге көшу мұғалімнің ойын бөлмей жұмыс істеуге ықпалын тигізеді.»
Бір пәндік жүйеде 4 сыныпта бірдей сабақ өткізу негізінде баланың психологиялық-физиологиялық мүмкіндіктерін ескерсек, онда математика пәні 2 сабақта өткізілгені тиімді екен. Мұнымен қатар 3 және 4- сыныптарда математика сабағы аптасына 5 рет, ал 1 және 2-сыныптарда 4 рет болады. Демек, мүмкіндігінше 3 пен 4, 1 мен 2 сыныптарын біріктірген қолайлы, өйткені 1 және 2 сыныптарда қосу және азайту, ал қалған екі сыныптағы оқу материалы көбінесе көбейту және бөлу амалдарымен байланысты. Сонда бұлай біріктіргенде 2 сынып оқушылары «Қайталау- білімнің атасы » деген қағиданы ұстанужағдайында болса, 1 сынып оқушылары «Алдын - ала оқыту» әдісін ұстану жағдайында болады.
Бір пәндік сабақ кестесі, соның негізінде бір пәндік жүйедегі сабақты өткізу жөніндегі мұғалімнің ой – пікірі мынадай: «… бір мезгілде барлық сыныптармен мазмұн жағынан бір тектес пәндер оқытылса, мұғалімге сабақ өткізу жеңіл, яғни мұғаліс өз назарын математикадан ана тіліне немесе дүниетанудан қазақ тіліне ауыстырудан гөрі, қосудан көбейтуге немесе жай сөйлемнен құрмалас сөйлемге көшу мұғалімнің ойын бөлмей жұмыс істеуге ықпалын тигізеді.»
Бір пәндік жүйеде 4 сыныпта бірдей сабақ өткізу негізінде баланың психологиялық-физиологиялық мүмкіндіктерін ескерсек, онда математика пәні 2 сабақта өткізілгені тиімді екен. Мұнымен қатар 3 және 4- сыныптарда математика сабағы аптасына 5 рет, ал 1 және 2-сыныптарда 4 рет болады. Демек, мүмкіндігінше 3 пен 4, 1 мен 2 сыныптарын біріктірген қолайлы, өйткені 1 және 2 сыныптарда қосу және азайту, ал қалған екі сыныптағы оқу материалы көбінесе көбейту және бөлу амалдарымен байланысты. Сонда бұлай біріктіргенде 2 сынып оқушылары «Қайталау- білімнің атасы » деген қағиданы ұстанужағдайында болса, 1 сынып оқушылары «Алдын - ала оқыту» әдісін ұстану жағдайында болады.
Н.Базарбаеваның біріктірілген 4 сыныпқа арналған сабақ кестесінің үлгісі:
Ы.Алтынсарин атындағы Қазақ Білім Академиясының ғылыми қызметкерлері З.Бейсенбаев, Ә.Наурызбаевалар төмендегідей алты күндік сабақ кестесінің үлгісін келтіреді:
Қатар оқытылатын 1-2 сыныптар үшін
Шағын комплектілі бастауыш мектептегі оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру және жетілдіру мәселесімен жан-жақты айналысқан әдістер Б.Құлмағамбетова: «Аз комплектілі мектептердегі мұғалімнің жұмысында негізгі мәселе - сабақ кестесін дұрыс жасау, сабақ жоспарын жан-жақты ойластыра отырып құрастыру, оқушылардың өздігінен орындайтын жұмыстарын шебер ұйымдастыру, сонымен қатар, әр сыныптағы сабақ уақытын орынды пайдалану»,- дей келіп, төмендегідей сабақ кестесін ұсынады:
Қатар өткізілетін 1, 2, 3 сыныптарға арналған сабақ кестесі:
Біріншіден, шағын жинақты мектеп төменгі сынып оқушыларының оқуға
деген ықыласын табысты дамытуға жағдай жасайды.
Екіншіден, біртақырыптық сабақтарды өткізгенде, оқушылардың оқу
әрекетін табысты жоспарлау білігі, бір-бірін тексеру немесе өзін-өзі бақылау
кезінде жұмыстың барысын бақылау, яғни оқушыны өзіндік жұмыстарға
даярлығын анықтайтын біліктер қалыптасады.
Үшіншіден, біртақырыптық
сабақтар оқушының
сөйлеу мәдениетін
қалыптастырады, жолдастарының
жауаптарын тыңдау, диалог жүргізу
мәдениетіне үйретеді, сөйлеу қабілеттерін дамытады. Осыған байланысты
сөйлеу қарым-қатынасының аясы кеңейеді, бұл, әсіресе, шағын жинақты
мектептер жағдайында өте маңызды.
Төртіншіден, біртақырыптық сабақтар практикалық және оқу әрекеттерінде
ұжымда жұмыс істей білуге, басқа оқушылардың пікіріне құрметпен қарауға, өз
пікірін дәлелдеуге мүмкіндік береді. Әрбір сыныппен тақырып бойынша
жүргізілетін сабақтар оқу материалы мазмұнының күрделілігімен анықталады.
Әрине, біртақырыптық сабақтарды әзірлеу және өткізу мұғалімнен
педагогикалық шеберлікті талап етеді. Бұл жерде, бір жағынан, оқу материалын
жоспарлау жұмысы тұрса, екінші жағынан, сабақ құрылымын жетілдіру және
оны ұйымдастыру жұмысы тұрады. Оқушылардың белсенділігі, ең бірінші
кезекте, сабақ кезеңдерінің реттілігін қатаң сақтауынан емес, сабақты тақырып
бойынша жоспарлап, оны әрбір сабаққа сәйкес мақсаты нақты анықталған
жағдайда көрінеді.
Біртақырыптық сабақтарды жоспарлау оқу бағдарламасының белгілі бір
тақырыбы немесе тарауы бойынша өтілетін сабақтар мен сабақтан тыс оқу
жүйесіндегі оқу-тәрбие үрдісі білім беру, дамыту және тәрбие беру қызметтерін
іске асыруының қолайлы жолдарын анықтау үшін қажет. Бұл жүйеге негізгі
дидактикалық мақсатына байланысты сабақтың әр алуан тұрпаты және
түрлерімен қоса, оқушылардың сыныптан тыс және оқудан тыс жұмыстарының
басқа түрлері де кіреді. Шағын жинақты мектепте
біртақырыптық
жоспарлаудың ойдағыдай іске асырылуы, көбінесе, мұғалімнің оқушылар нені
1. Біріктірілген 1 және 2-сыныптардағы сыныптан тыс сабақ:
Алдымен оқушыларға сабақтың түрі, балалар деңгейіндегі сабақ мақсаты хабарланады. Содан кейін тақтаны екіге бөліп, бір бөлігіне 1-сынып, келесі бөлігіне 2-сынып деп жазылады.
-
Информатикадан жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстар.
-
Шағын комплектілі бастауыш сыныптардағы бағалау.
Шағын жинақты бастауыш мектепте оқушылардың білімін тексеру мен бағалау - өте күрделі мәселе. Сабақ барысында уақытты үнемдеу үшін арнайы тексеруге уақыт қалдырмаса да болады, бірақ үй тапсырмасын тексеруді алдын-ала қоңырауда көмекші-лаборанттың көмегімен іске асыруға болады. Сонымен бірге, оқушылар жұмысының барысын өзі бағалай және дұрыс бағалай білуге үйрету абзал. Өз жұмысын бағалай білген оқушы өз сыныптастарының, өзінен кіші сынып оқушыларының еңбегін тексеріп, бағалауға үйренеді. Оқушы өз жұмысын мұғалімге тапсырмас бұрын тексеріп, өзгенің жұмысын тексеріп, бағалап, мұғалімнің бағасымен салыстырады. Сонымен бірге, берілген өзіндік жұмысты да міндетті түрде тексеру қажет. Ол жұмысты тексеру кезінде тек қана оның қорытындысы тексерілмей, сол қорытындыны шығару үшін қалай жоспарлағаны, қандай тәсілдер қолданып орындағаны, өзінің қалай тексеріп отырғандығын – осының бәрін ескеріп, бағалаған жөн.
ШЖБМ мұғалімдері оқушылардың білімдерін тексеру мен бағалауда өз тәжірибелерінде әр түрлі әдістерді және құралдарды қолданады. Көпшілік жағдайда тапсырмалар әр оқушыға жеке-дара түрде беріледі де, мұғалім тапсырма орындала салып, өз қолындағы жауаптармен іле-шала тексереді. Сондай-ақ тапсырма жауаптары перфокарта түрінде дайындалып, оқушының жауабы соның ішіне салынады. Кейбір мұғалімдер оқушылардың білімдерін бағалау үшін алдын-ала дайындалған геометриялық фигураларды, суреттерді (ұшақ – «5», жеңіл машина – «4», ат –«3», тасбақа – «2» суреттері), жетондарды пайдаланады.
-
Информатикадан оқушылардың ауызша, жазбаша жауаптарын бағалау
-
Шағын комплектілі бастауыш мектептердегі әр пәндік және бір пәндік сабақ кестесі.
Бір пәндік сабақ кестесі, соның негізінде бір пәндік жүйедегі сабақты өткізу жөніндегі мұғалімнің ой – пікірі мынадай: «… бір мезгілде барлық сыныптармен мазмұн жағынан бір тектес пәндер оқытылса, мұғалімге сабақ өткізу жеңіл, яғни мұғаліс өз назарын математикадан ана тіліне немесе дүниетанудан қазақ тіліне ауыстырудан гөрі, қосудан көбейтуге немесе жай сөйлемнен құрмалас сөйлемге көшу мұғалімнің ойын бөлмей жұмыс істеуге ықпалын тигізеді.»
Бір пәндік жүйеде 4 сыныпта бірдей сабақ өткізу негізінде баланың психологиялық-физиологиялық мүмкіндіктерін ескерсек, онда математика пәні 2 сабақта өткізілгені тиімді екен. Мұнымен қатар 3 және 4- сыныптарда математика сабағы аптасына 5 рет, ал 1 және 2-сыныптарда 4 рет болады. Демек, мүмкіндігінше 3 пен 4, 1 мен 2 сыныптарын біріктірген қолайлы, өйткені 1 және 2 сыныптарда қосу және азайту, ал қалған екі сыныптағы оқу материалы көбінесе көбейту және бөлу амалдарымен байланысты. Сонда бұлай біріктіргенде 2 сынып оқушылары «Қайталау- білімнің атасы » деген қағиданы ұстанужағдайында болса, 1 сынып оқушылары «Алдын - ала оқыту» әдісін ұстану жағдайында болады.
Бір пәндік сабақ кестесі, соның негізінде бір пәндік жүйедегі сабақты өткізу жөніндегі мұғалімнің ой – пікірі мынадай: «… бір мезгілде барлық сыныптармен мазмұн жағынан бір тектес пәндер оқытылса, мұғалімге сабақ өткізу жеңіл, яғни мұғаліс өз назарын математикадан ана тіліне немесе дүниетанудан қазақ тіліне ауыстырудан гөрі, қосудан көбейтуге немесе жай сөйлемнен құрмалас сөйлемге көшу мұғалімнің ойын бөлмей жұмыс істеуге ықпалын тигізеді.»
Бір пәндік жүйеде 4 сыныпта бірдей сабақ өткізу негізінде баланың психологиялық-физиологиялық мүмкіндіктерін ескерсек, онда математика пәні 2 сабақта өткізілгені тиімді екен. Мұнымен қатар 3 және 4- сыныптарда математика сабағы аптасына 5 рет, ал 1 және 2-сыныптарда 4 рет болады. Демек, мүмкіндігінше 3 пен 4, 1 мен 2 сыныптарын біріктірген қолайлы, өйткені 1 және 2 сыныптарда қосу және азайту, ал қалған екі сыныптағы оқу материалы көбінесе көбейту және бөлу амалдарымен байланысты. Сонда бұлай біріктіргенде 2 сынып оқушылары «Қайталау- білімнің атасы » деген қағиданы ұстанужағдайында болса, 1 сынып оқушылары «Алдын - ала оқыту» әдісін ұстану жағдайында болады.
Н.Базарбаеваның біріктірілген 4 сыныпқа арналған сабақ кестесінің үлгісі:
| Күні | Р.с | 4 - сынып | 3 – сынып | 2 - сынып | 1 - сынып |
| Дүйсенбі | 1 2 3 4 5 | Қазақ тілі Математика Ана тілі Валеология Сынып сағаты | Математика Ана тілі Валеология Сынып сағ Қазақ тілі | Ана тілі Валеология Сынып сағ Қазақ тілі Математика | Валеология Сынып сағ Ана тілі Математика Ана тілі |
| Сейсенбі | 1 2 3 4 5 6 | Қазақ тілі Математика Ана тілі Дене –шынық Дүниетану | Математика Ана тілі Дене-шынық Дүниетану Қазақ тілі | Ана тілі Дене шынық Дүниетану Қазақ тілі Математика | Дене шынық Дүниетану Ана тілі Математика Ана тілі |
| Сәрсенбі | 1 2 3 4 5 6 | Қазақ тілі Математика Ана тілі Бейн.өнері | Ана тілі Бейн. өнері Қазақ тілі | Ана тілі Бейнелеу өнері Қазақ тілі Математика | Бейн. өнері Ана тілі Математика Ана тілі |
| Бейсенбі | 1 2 3 4 5 | Қазақ тілі Математика Ана тілі Дене-шын Дүн. тану | Математика Ана тілі Дене-шын Дүн. Тану Қазақ тілі | Ана тілі Дене-шын Дүн. Тану Қазақ тілі Математика | Дене-шын Дүн. Тану Қазақ тілі Математика Ана тілі |
| Жұма | 1 2 3 4 5 | Орыс тілі Математика Тіл дамыту Музыка Қыз. Мат | Орыс тілі Математика Тіл дамыту Музыка Қыз. Мат | Тіл дамыту Музыка Қыз. Мат | Тіл дамыту Музыка Қыз. Мат |
| Сенбі | 1 2 3 4 | Орыс тілі Еңбек Еңбек Дене-шын | Орыс тілі Еңбек Еңбек Дене-шын | Еңбек Еңбек Дене-шын | Еңбек Еңбек Дене-шын |
Ы.Алтынсарин атындағы Қазақ Білім Академиясының ғылыми қызметкерлері З.Бейсенбаев, Ә.Наурызбаевалар төмендегідей алты күндік сабақ кестесінің үлгісін келтіреді:
Қатар оқытылатын 1-2 сыныптар үшін
| Күні | Сабақ реті | 1 - сынып | 2- сынып |
| ДҮЙСЕНБІ | 1 2 3 4 | Әліппе Математика Денешынықтыру Айналамен таныстыру | Қазақ тілі Математика Денешынықтыру Дүниетану |
| СЕЙСЕНБІ | 1 2 3 4 | Математика Жазу Әліппе Әліппе | Математика Қазақ тілі Ана тілі Ана тілі |
| СӘРСЕНБІ | 1 2 3 4 | Әліппе Математика Еңбек | Ана тілі Математика Еңбек Қазақ тілі |
| БЕЙСЕНБІ | 1 2 3 | Әліппе Айналамен таныстыру Бейнелеу өнері | Қазақ тілі Дүниетану Бейнелеу өнері |
| ЖҰМА | 1 2 3 4 | Математика Әліппе Ән Жазу | Математика Ана тілі Ән Қазақ тілі |
| СЕНБІ | 1 2 3 | Әліппе Еңбек Денешынықтыру Бейнелеу өнері | Көркем жазу Еңбек Денешынықтыру Бейнелеу өнері |
Шағын комплектілі бастауыш мектептегі оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру және жетілдіру мәселесімен жан-жақты айналысқан әдістер Б.Құлмағамбетова: «Аз комплектілі мектептердегі мұғалімнің жұмысында негізгі мәселе - сабақ кестесін дұрыс жасау, сабақ жоспарын жан-жақты ойластыра отырып құрастыру, оқушылардың өздігінен орындайтын жұмыстарын шебер ұйымдастыру, сонымен қатар, әр сыныптағы сабақ уақытын орынды пайдалану»,- дей келіп, төмендегідей сабақ кестесін ұсынады:
Қатар өткізілетін 1, 2, 3 сыныптарға арналған сабақ кестесі:
| Күні | реті | 1 - сынып | 2- сынып | 3 сынып | Уақыты | |
| ДҮЙСЕНБІ | 1 2 3 4 5 6 7 | Ана тілі Жазу Математика Дене шынықтыру | Дене шынықтыру Математика Қазақ тілі Ана тілі | Дене шынықтыру Математика Қазақ тілі Орыс тілі | 30 мин 30 мин 30 мин 30 мин 30 мин 30 мин 30 мин | |
| СЕЙСЕНБІ | 1 2 3 4 5 6 7 | Ана тілі Жазу Математика Еңбек | Еңбек Математика Дүниетану Ана тілі | Еңбек Математика Дүниетану Ана тілі | 30 мин 30 мин 45 мин 30 мин 45 мин 45 мин 45 мин | |
| СӘРСЕНБІ | 1 2 3 4 5 6 7 | Әліппе Жазу Математика Сурет | Сурет Математика Ана тілі Қазақ тілі | Сурет Математика Ана тілі Қазақ тілі | 30 мин 30 мин 30 мин 45 мин 45 мин 45 мин 45 мин | |
| БЕЙСЕНБІ | 1 2 3 4 5 6 | Математика Ана тілі Жазу Ән | Қазақ тілі Ән Математика Ана тілі | Қазақ тілі Ән Математика Ана тілі | 30 мин 30 мин 45 мин 45 мин 45 мин 45 мин | |
| ЖҰМА | 1 2 3 4 5 6 7 | Ана тілі Жазу Математика | Дене шынықтыру Математика Қазақ тілі Сурет | Дене шынықтыру Математика Қазақ тілі Сурет | 30 мин 30 мин 30 мин 30 мин 45 мин 45 мин 45 мин | |
| СЕНБІ | 1 2 3 4 5 6 7 | Ана тілі Жазу Математика Еңбек | Еңбек Ана тілі Ән Математика | Еңбек Ана тілі Ән Математика | 30 мин 30 мин 30 мин 45 мин 45 мин 45 мин 4мин | |
-
Шағын комплектілі бастауыш мектептердегі информатикадан сабақ жоспарларының үлгілері.
-
Біріктірілген сыныптарда біртақырыптық сабақтардың ерекшеліктері.
Біріншіден, шағын жинақты мектеп төменгі сынып оқушыларының оқуға
деген ықыласын табысты дамытуға жағдай жасайды.
Екіншіден, біртақырыптық сабақтарды өткізгенде, оқушылардың оқу
әрекетін табысты жоспарлау білігі, бір-бірін тексеру немесе өзін-өзі бақылау
кезінде жұмыстың барысын бақылау, яғни оқушыны өзіндік жұмыстарға
даярлығын анықтайтын біліктер қалыптасады.
Үшіншіден, біртақырыптық
сабақтар оқушының
сөйлеу мәдениетін
қалыптастырады, жолдастарының
жауаптарын тыңдау, диалог жүргізу
мәдениетіне үйретеді, сөйлеу қабілеттерін дамытады. Осыған байланысты
сөйлеу қарым-қатынасының аясы кеңейеді, бұл, әсіресе, шағын жинақты
мектептер жағдайында өте маңызды.
Төртіншіден, біртақырыптық сабақтар практикалық және оқу әрекеттерінде
ұжымда жұмыс істей білуге, басқа оқушылардың пікіріне құрметпен қарауға, өз
пікірін дәлелдеуге мүмкіндік береді. Әрбір сыныппен тақырып бойынша
жүргізілетін сабақтар оқу материалы мазмұнының күрделілігімен анықталады.
Әрине, біртақырыптық сабақтарды әзірлеу және өткізу мұғалімнен
педагогикалық шеберлікті талап етеді. Бұл жерде, бір жағынан, оқу материалын
жоспарлау жұмысы тұрса, екінші жағынан, сабақ құрылымын жетілдіру және
оны ұйымдастыру жұмысы тұрады. Оқушылардың белсенділігі, ең бірінші
кезекте, сабақ кезеңдерінің реттілігін қатаң сақтауынан емес, сабақты тақырып
бойынша жоспарлап, оны әрбір сабаққа сәйкес мақсаты нақты анықталған
жағдайда көрінеді.
Біртақырыптық сабақтарды жоспарлау оқу бағдарламасының белгілі бір
тақырыбы немесе тарауы бойынша өтілетін сабақтар мен сабақтан тыс оқу
жүйесіндегі оқу-тәрбие үрдісі білім беру, дамыту және тәрбие беру қызметтерін
іске асыруының қолайлы жолдарын анықтау үшін қажет. Бұл жүйеге негізгі
дидактикалық мақсатына байланысты сабақтың әр алуан тұрпаты және
түрлерімен қоса, оқушылардың сыныптан тыс және оқудан тыс жұмыстарының
басқа түрлері де кіреді. Шағын жинақты мектепте
біртақырыптық
жоспарлаудың ойдағыдай іске асырылуы, көбінесе, мұғалімнің оқушылар нені