ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 08.11.2023
Просмотров: 235
Скачиваний: 3
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
3.Тыныс орталығы жөтелу түшкіру сияқты қорғаныш рефлекстерін жүзеге асырады
4.Қандағы көмірқышқыл газының концентрациясы артқанда тыныс алу баяулайды
5.Әйел адамдарға кеуделік тыныс алу тән
6.Ер адамдарға құрсақтық тыныс алу тән [6]
8.1.2.5 адам ағзасындағы дәрумендердің маңыздылығын сипаттау
20. Дәрумендер тіршілік етуге қажет ерекше зат. Олар ағзаға үнемі және белгілі мөлшерде түсуі керек. Ауыр жұмыс істегенде, ауырған кезде дәруменді қажетсіну артады.Лимон цитрус жемістерінің бірі
20.1- сурет
(а) Бұл жемістің құрамында витаминнің қай түрі болады?[1]
(в)Осы витамин болмағанда туындайтын құрқұлақ ауруының белгілерін сипаттаңыз [3]
Балл қою кестесі
| № сұрақ | жауап | балл | Қосымша нұсқаулық |
| 1 | C | 1 | |
| 2 | D | 1 | |
| 3 | B | 1 | |
| 4 | B | 1 | |
| 5 | D | 1 | |
| 6 | C | 1 | |
| 7 | B | 1 | |
| 8 | C | 1 | |
| 9 | C | 1 | |
| 10 | A | 1 | |
| 11 | B | 1 | |
| 12 | A | 1 | |
| 13 | C | 1 | |
| 14 | B | 1 | |
| 15 | D | 1 | |
В бөлімі
| сұрақ | жауап | балл | Қосымша нұсқаулық |
| 16(а) (в) (с) |  | 1 | Тамырдың сору аймағы |
| 1 1 | Өсу және өткізу аймағы арасында орналасқан Топырақта еріген заттар мен суды сіңіру | ||
| 2 | Жасушалар бөлінбейді, ұзарып өседі | ||
| 17(a) | A–эритроцит | 1 | |
| В – ядросы бар, 1ммᶟ қандағы мөлшері 6-8 мың, сүйек кемігінде түзіледі | 1 | Қанның ақ жасушасы,ауру тудыратын микробтан қорғайды деген жауап қабылданады | |
| С− тромбоциттер | 1 | | |
| (в) | А ашық қан айналым | 1 | |
| В тұйық қана айналымы | 1 | | |
| | В суретте шұбалшаңның қан айналым жүйесі,оларда жүректің орнына ірілеу сақиналы тамыр атқаратнын жазады | | Алғаш шұбалшаңда қан айналым жүйесі пайда болды деген жауап қабылданады |
| 18(а) |
| 4 | |
| (в) (d) | Жарықта жасыл жапырақта қанттың түзілуін көрсететін тәжірибе екенін айтады | 1 | |
| Жапырақ неге қара қағазбен жапқанын түсідіреді | 1 | | |
| Жапырақты су моншасында спиртке батырып қойғанның себебін айтады | 1 | | |
| оған иод тамызғанын түсіндіреді, иод тамызғанда көк түс пайда болуының себебін түсіндіреді | 1 1 | | |
| CO₂ O₂ | 2 | Көмірқышқыл газы Оттегі деп сөзбен жазса қабылданады | |
| 19(а) |
| 1 1 | Демтүтік, кеңірдек |
| (в) | 1-д 2- б 3-д 4-б 5-д 6-д | 6 | |
| 20 (а) | С витамин | 1 | Аскорбин қышқылы Қарақат,итмұрын басқада,ашыған қырыққабат сияқты жемі жидек көкөніс түрлерін атаған болса қабылданады |
| (в) | Тез шаршайды, қызыл иегі қанайды, иммунитет төмендейді, тістері түсіп қалады т.б | 3 | Тәуліктік мөлшерін жазса қабылданады |
Бөлім А
8.4.2.2 эукариот және прокариот жасушалардың құрылысын салыстыру
1. Прокариоттық жасушалардың, эукариоттық жасушалардан айырмашылығы:
A.Плазмалық мембрана
B.Рибосома
C.Толық жетілген ядро
D. Цитоплазма [1]
8.4.2.1 Өсімдік пен жануар ұлпаларын жіктеу
2.Эпителий ұлпасының қызметі:
A.Тіршілік процестерін реттеу;
B.Қоректік заттардың қоры;
С.Организмді механикалық зақымданудан қорғау;
D.Денедегі заттардың қозғалысы.[1]
8.4.1.1 биологиялық мысалдарды пайдаланып, полимерлер мен мономерлер арасындағы айырмашылықты сипаттау
3.Молекулалары химиялық байланыспен байланысты көптеген қайталанатын құрылымдық бірліктерден тұратын жоғары молекулалық заттар деп аталады:
A.Пластмасса
B.Полимер
C.Мономер
D.Талшықтар[1]
8.1.1.3 Даражарнақты және қосжарнақты өсімдіктерді негізгі белгілеріне қарай ажырату
4.Кестеде даражарнақты және қосжарнақты өсімдіктер класының сәйкес белгілерін көрсетіңіз:
1.Тұқымында бір тұқым жарнақ бар
2.Тұқымынды екі тұқым жарнағы бар.
3.Жай жапырақ
4.Жапырақтары жай және күрделі.
5.Жапырақтың жүйкеленуі паралель және доға.
6.Жапырақтың доға, параллель, тор жүйекелі түрлері
7.Сабақ камбидің бөлінуне байланысты өседі.
8.Сабақ ұзындығына қарай өседі .
9.Негізгі тамыр жүйесі.
10.Кіндік тамыр жүйесі.
11.Ағаштар, бұталар және шөптер.
12.Көбінесе шөптер.
| Даражарнақты | Қосжарнақты |
| 1,3,5,8,10,12. | 2,4,6,7,9,11. |
[1]
8.1.1.4 буынаяқтылар мен хордалы жануарлар кластарын ерекше белгілері бойынша танып білу
5. Буынаяқтылармен хордалылардың ерекшеліктерін көрсетіңіз.
1.Сыртқы қаңқа
2. Ішкі қаңқа
3.Бөліп шығару жүйесі протонефридия, метанефридия
4. Бөліп шығару жүйесі бүйрек
5. Түтікшелі жүрек
6.Жүрегікамерадантұрады
| Буынаяқтылар | Хордалылар |
| 1,3,5 | 2,4,6 |
[1]
8.1.2.1 омыртқасыздар, күйіс қайыратын жануарлар мен адамның ас қорыту жүйесінің құрылысын салыстыру
6.Сәйкестігін табыңыз.
| Орган | Қызметі |
| 1.Ашішек 2. Бауыр. | А. Қоректік заттарды сіңіру Б. Бұзылған эритроциттерді жойып жіберу. В.Ақуыздардың бөлінуі. Г. Зиянды заттарды залалсыздандыру Д..Амин қышқылының синтезі Е.Майдың бөлінуі. Ж. Қандағы глюкозаның тұрақтылығын сақтау |
Жауаптар:
А) 1- А, В, Е; 2 – Б,Г, Д, Ж
В) 1- А, Б, Е; 2 – В, Г, Д, Ж
С) 1 - Б, В, Е; 2 – А,Г, Д, Ж
D) 1- А, В, Д, Е; 2 – Б,Г,Ж
[1]
8.1.3.1 қан құрамы мен қызметін сипаттау.
7.Ағза иммунитетіне қатысатын қан жасушалары?
A.Эритроцит
B.Тромбоцит
C.Лейкоцит
D.Моноцит
[1]
8.1.5.2 бүйректің құрылымдық бөліктерін танып білу
8.Суретте бүйрек көрсетілген, әріптердің қасындағы құрылымдық элементтерге қол қойыңыз?
| А. | Бүйректің сұр заты |
| Б. | Бүйрек пирамидасы |
| В. | Бүйрек астауы |
| Г. | Ми заты |
[1]
8.1.5.3 терінің құрылысы мен оның бөліп шығарудағы маңызын сипаттау
9. Терінің қызметіне жатпайды:
A.жылуреттеу қызметі
B.Бөліп шығару
C.кроветворная
D. рецепторлық
[1]
8.1.6.1 тірек – қимыл жүйесінің қызметтерін сипаттау
10. Адам омыртқасының икемділігіне омыртқаларды жалғау арқылы қол жеткізіледі
A. Жылжымалы
B.Шеміршекті дискілер
C.Сүйек тігісі
D.Шамдар
[1]
08.1.6.5 бұлшық ет ұлпасының құрылысын, қызметін және олардың түрлерін сипаттау
11.Бұлшықет тінінің сипаттамасы мен оның түрінің арасындағы сәйкестікті орнатыңыз.
| Характеристика | Ұлпа түрлері |
| A.бұлшықеттерінқалпынакелуі | 1 –тегіс бұлшықет |
| B.Қаңқабұлшықеті | 2 – поперечнополосатая |
| C.ұршық тәрізді жасушалар | |
| D.көлденең жолақты бұлшық еттер | |
| E.жылдам жиырылады | |
| F.баяужиырылады | |
1.А,C,F
2. B,D,E
[1]
8.1.6.6. адам бұлшық еттерінің құрылысы мен бұлшықет топтарын оқып тану.
12.Бұлшық еттін жылдам жиырылуы байланысты:
A. Ақ бұлшықет талшықтары
B. Қызыл бұлшықет талшықтары
C. Аралық бұлшықет талшықтары
D. Қысқа бұлшықет талшықтары
[1]
8.1.7.6 Бездердің негізгі қызметтерін түсіндіру
13.Эндокриндік бездердің қызметінің бұзуылуынан туындайтын ауруларды табыңыз:
| Ауру немесеоныңкөрінісі | Бездер |
| А) кретинизм | 1. қалқанша безі |
| В) микседема | 2. ұйқыбезі |
| C) қантдиабеті | |
| D) заталмасудыңжоғарылауы | |
| E) тершеңділік, зәрдіңкөпбөлінуі | |
| 1.қалқаншабезі | 2.ұйқыбезі |
| А,B,D | C,E |
[1]
8.2.2.1 тірі ағзалардың тіршілік әрекетіндегі митоз бен мейоздың маңызын түсіндіру:
14.Митоз және мейоз жасушаларының ядроларында болатын процестерді белгілеңіз.
| Бөліну кезінде пайда болатын өзгерістер | Жасушаның бөліну түрі |
| А)бивален құрылуы | 1.Митоз |
| B)диплоидтыжасушаныңпайдаболуы | 2.Мейоз |
| C) анафазада полюстарында хромосома жинақталуы | |
| D)крассинговерпроцесі | |
| E)генетикалықақпаратөзгермейді | |
| F) анафаза кезенінде хромасомалардың тарауы | |
| 1.Митоз | 2.Мейоз |
| B,E,F | A,D,C |
8.2.1.1 жануарлардың көбею тәсілдерін салыстыру.
15. Табиғатта көбеюдің екі негізгі әдісі бар:
А.Жыныссыз және вегетативті;
В.Жыныссыз және жынысты
С.Жынысты және жасушаның екіге бөлінуі
D.Жынысты және вегетативті
[1]
В бөлім
8.1.1.1. балдырлар, мүктәрізділер, қырықжапырақтәріздестер, ашықтұқымдылар және жабықтұқымдылар мысалында өсімдіктердің ерекшеліктерін сипаттау.
1.( а)Өсімдіктер патшалығы өкілдерінің сипаттамалары мен олар байланысатын бөлімдердің атаулары арасындағы сәйкестікті орнатыңыз.
| Ерекшеліктер | Бөлім |
| 1.Жеміс түзеді | A.Балдырлар |
| 2. Олардың тұқымдары ашық | B.Мүктер мен папоритниктер |
| 3.Ылғалды топырақта өседі | C.Ашықтұқымды |
| 4.Олар тоғандарда немесе ылғалды топырақта өмір сүреді | D.Гүлді өсімдіктер (жабықтұқымды) |
A-4
B-3
C-2
D-1
[5]
1. (b) Өсімдіктің келесі топтарына тән мүшелерді анықтаңыз:
A) Мүктер
B) Папоротниктер
C) Ашықтұқымды
Организмдер:
1. Таллом
2. Тамыр
3. Ризоид
4. Антеридии
5. Архегонии
6. Спорофит
7. Гаметофит
8. Сорус
9. Тозаң
10. Бүр
11. Хвоя
12. Вайи
13. Мегаспорангий
14.Спорангий
15. Семенная чешуя
16. Тұқым
17. Споралар
18. Сабақ
19. Тамырсабақ
20. Тозаң қапшығы
| Мүктер | Папоротниктер | Ашықтұқымдылар |
| 3,6,7,14,17 | 4,5,6,7,8,12,14,19 , | 2,10,11,13,15,16,18,20 |
[3]
8.1.2.3 адамныңасқорытужүйесініңқұрылысыменқызметтеріарасындағыөзарабайланыстытүсіндіру.
2.(a) Суретте 7 саны бойынша органның қызметін анықтаңыз
А. ас қорыту ферменттері
В. сіңірілмеген тамақ қалдықтарын жою
С. тағамды механикалық араластыру
D.заттардың қанға және лимфаға сіңуі [1]
2
. (b)Суретте 6 санымен берілген органның қызметі[1]
8.1.2.6 құрамында дәрумендердің маңызды мөлшері бар азық-түліктер тізімін жасау.