ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 22.11.2023
Просмотров: 1064
Скачиваний: 7
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
А) Асан Қайғы
В) Сыпыра
С) Қотан
Д) Жиембет
Е) Кетбұға
19.Қасым ханның Жетісудағы билігі нығая түсуіне себеп болған жағдай:
А) Өзбек ханы Абдаллахтың күшеюі
В) Бұхар ханының наразылығы
С) Имамқұли ұрпақтарының жиі шабуыл жасауы
Д) Ташкент билеушісі Баба сұлтанның екі жүзді саясаты
Е) Саид ханның Шығыс Түркістанға көшіп кетуі
20. «Қарахан мемлекетінің әйгілі ғұламасы,ақын.Шу өзені бойындағы Баласағұн қаласында туған. Толық аты Жүсіп ХасХажип Баласағұни.Ол өзінің атақты «Құт негізі-білік» (Құтадғу білік) атты еңбегімен белгілі.
..... Ол өз тілін қорсынып,араб,парсы сияқты жат елдің тілінде сөйлеу,шығарма жазу сияқты әрекеттерге қарсы болған. Сондықтан да ана тілінде жазылған бұл еңбектің тарихи маңызы зор. «Құтадғу білікте» түркі тілдес халықтардың тарихы мен қоғамдық- саяси өмірі, әдет-ғұрып,наным-сенімдері туралы мағлұматтар көп кездеседі. Жүсіп Баласағұнидың бұл еңбегінде ғылымның философия,астрономия,алгебра,тағыда басқа салаларына да тоқталуы оның жан-жақты,білікті адам болғандығын көрсетеді.Кітапта халық ауыз әдебиетінің үлгілері мол пайдаланылған.Аңыз-әңгімелер,мақал-мәтелдер, шешендік сөздер көп кездеседі».
Мәтінде сипатталған Жүсіп Баласағұнидың «Құттты білік» еңбегінің тарихи маңызын анықтаңыз:
А) Қарахан билеушілерінің шежіресі жазылған тұңғыш кітап
В) Түркі тілдес тайпалардың тілін зерттеген тұңғыш еңбек
С) Түркі жұртының этнологиялық ерекшеліктері жазылған алғашқы кітап
Д) Қарахан халқының әдет-ғұрып,заңдары жазылған даналық кітап
Е) Түрік тілінде жазылған алғашқы даналық
48-нұсқа
1.Шыңғыс хан әскері Таңғұт мемлекеті мен Тұрфан кінәздігін бағындырды:
А) 1211-1215 ж.ж.
В) 1219-1221 ж.ж.
С) 1204-1209 ж.ж.
Д) 1210-1213 ж.ж.
Е) 1207-1209 ж.ж.
2.1402 жылы Әмір Темір Осман сұлтаны Баязетті жеңген жер:
А) Стамбул маңы
В) Анкара маңы
С) Измир маңы
Д) Ван көлінің жағасы
Е) Арарат тауының етегі
3.Х-ХІІ ғасырларға жататын Орталық Қазақстан өңірінде орналасқан ортағасырлық қала:
А) Сығанақ
В) Сарайшық
С) Жанкент
Д) Испиджаб
Е) Басқамыр
4.Қасым хан билігі тұсында:
А) Қазақ хандығының жер көлемі ұлғайды
В) Қазақ хандығы саяси дағдарысқа ұшырады
С) Қазақ хандығы Батыс Еуропа елдерімен байланысқа түсті
Д)Мұхаммед Шайбани Қазақ хандығында өз үстемдігін орнатты
Е) Қазақ хандығы ыдырады
5.Қарлұқтар туралы дерек қалдырған араб тарихшысы:
А) М.Қашқари
В) Ибн Хаукәл
С) Әл-Марвази
Д) Әл-Жахиз
Е) Әл-Бируни
6.Жетісу аймағындағы ортағасырлық қалалар:
А) Алмалық,Сауран
В) Талхир,Қойлық
С) Тараз,Сауран
Д) Тараз,Сайрам
Е) Алмалық,Сығанақ
7.Ежелгі түріктер табынған құдіретті үш күштің бірі:
А) Тотемдік сенім
В) Жер-Су
С) Будда
Д) Пұттық наным
Е) Жаратушы Алла
8.Алтын Ордада азаматтық басқару билігін жүргізген түрік әулетінен шыққан әкімдер:
А) «даруға»
В) «беклербек»
С) «білікшілер»
Д) «мәлік»
Е) «кешіктен»
9.ІХ-Х ғасырларда ежелгі түрік жазуымен,қамыс қаламмен жазғандығын дәлелдейді:
А) шыны ыдыстағы жазулар
В) садақтағы жазулар
С) алтын сырғадағы жазулар
Д) ер-тұрмандағы жазулар
Е) қола айнадағы жазулар
10.Алтын Ордада іс-қағаздармен айналысқандар:
А) «даруға»
В) «беклербек»
С) «білікшілер»
Д) «басқақтар»
Е) «инақтар»
11.Шыңғыс хан әскері Енисей қырғыздары мен Сібір халқын басып алды:
А) 1211-1215 ж.ж.
В) 1219-1221 ж.ж.
С) 1207-1208 ж.ж.
Д) 1210-1213 ж.ж.
Е) 1207-1209 ж.ж.
12.«Қыпшақ даласының айлағы» деп аталған ортағасырлық қала:
А) Испиджаб
В) Сығанақ
С) Қашғар
Д) Баласағұн
Е) Тараз
13.1203 жылы Керейіт хандығында орын алған тарихи оқиға:
А) Торы « Гурхан» атағын алды
В) Торы Керейіт билеушісі болып жарияланды
С) Шыңғыс хан Керейіт билеушісі Торыға хан лауазымын берді
Д) Шыңғыс хан керейіттерді өзіне бағындырды
Е) керейіттер моңғолдарға соққы берді
14.Жалайыр қоғамында ұлыстардың ішкі істерін жүргізуші:
А) Тәйжі
В) Гурхан
С) Ұлыс бегі
Д) Ноян
Е) Шерби
15.VІІІ ғасырда түріктердің рухани мәдениетіндегі аса ірі жаңалық:
А) Жазба әдебиеті дүниеге келді
В) Қытай мәдениетінің ықпалы тарады
С) Араб жазуы айналымға енгізілді
Д) Айша-бибі ескерткіші салынды
Е) Кесенелер тұрғызыла бастады
16.VІІ ғасырларда Батыс Түрік қағанытында болған қытай саяхатшысы:
А) Чжан Цянь
В) У-Ди
С) Ши-Хуанди
Д) Сыма- Цянь
Е) Сюань Цзан
17.Сырдария бойындағы Күлтебеде дүниеге келген далалық әдет құқығының ескерткіші:
А) «Есім ханның ескі жолы»
В) «Жеті жарғы»
С) « Жасақ»
Д) «Төру»
Е) «Қасым ханның қасқа жолы»
18.ХІV ғ.90 ж. Алтын Орда жерінде тартыстар болды:
А) Әмір Темір мен Тоқтамыс хан арасында
В) Түй-Қожа мен Ұрыс хан арасында
С) Ұрыс хан мен Тоқтамыс хан арасында
Д) Барақ пен Ұлықбек арасында
Е) Мамай хан мен Д.Донской арасында
19.Маркус пен Құршақұз хандар кезінде күшейген мемлекет:
А) Керейіт
В) Қыпшақ
С) Найман
Д) Жалайыр
Е) Қарақытай
20. « Құтлық Елтеріс төрт құбыласымен бірдей шайқасуға тура келді.Табғаш шежірелеріндедегі «бүлікші» деп бағалауының себебі де түсінікті де. Құтлық көшпелілердің соғыс тәсілін пайдаланып,қаша жүріп соғысып,күш-қуатын молайтты..... Астына ат тиген соң түркілер империясының ішінде құйындай ұйытқып, жайындай жүйіткіді.Ордос түбегіне Шығысқа қарай созылған Ұлы Қытай қорғанын бойлай шабуылға шығып,оның бойындағы барлық бекіністердің быт-шытын шығарды.Тұрақты армияның соққысына ұшырамай жалтара жүріп Қытайдың бес әскери округін талқандады.Қытай армиясы түркілердің үй-іші, бала-шағасы қоныстанған Цзунцайшань тауына аттанады.Ел-жұртты қырып-жоюға аттанған қалың әскердің алдынан қарсы шыққан Елтеріс қаған Синьчжоу деген жерде шайқасқа түседі.Өлім мен өмірдің тағдыры шешілетін қанды қырғында Елтеріс қағанның ер жүрек жасағы қытай әскерін жеңеді».
Мәтінде сипатталған оқиғаның мерзімін анықтаңыз:
А) VІІІ ғ.
В) V ғ.
С) VІІ ғ.
Д) VІ ғ.
Е) ІХ ғ.
49-нұсқа
1.Сатұқ Боғрахан негізін қалаған мемлекет:
А) Қарахан мемлекеті
В) Оғыз мемлекеті
С) Найман мемлекеті
Д) Қыпшақ хандығы
Е) Қарлұқ қағанаты
2.1391 жылы Құндызша деген жерде шайқасқан:
А) Ұрыс хан мен Тоқтамыстың әскерлері
В) Әмір Темір мен Тоқтамыстың әскерлері
С) Темір-Мәлік пен Тоқтамыстың әскерлері
Д) Әмір Темір мен Қамар ад-диннің әскерлері
Е) Әмір Темір мен Баязидтің әскерлері
3.Хақназар ханның кезінде Қазақ хандығының құрамына көптеген ұлысы енген мемлекет:
А) Қазан хандығы
В) Сібір хандығы
С) Астрахан хандығы
Д) Ноғай ордасы
Е) Башқұрт хандығы
4.Жетісуда қарлұқтар билікке келді
А) VІІ ғасырдың ортасында
В) VІІ ғасырдың басында
С) VІІІ ғасырдың ортасында
Д) VІІІ ғасырдың басында
Е) VІІ ғасырдың соңында
5.Шайбанның немересі Әбілқайырдың билік еткен уақыты:
А) 1418-1448 ж ж.
В) 1438-1458 ж ж.
С) 1428-1458 ж ж.
Д) 1428-1468 ж ж.
Е) 1418-1458 ж ж.
6.552 жылы Бумын қағанның «елхан» атағын алуға әсер еткен оқиға:
А) Жужан қағанының қызына үйленуі
В) Қытай әміршісінің қызына үйленуі
С) Алтайдың теріскейінің бағындыруы
Д) Жужан қағандығының талқандалуы
Е) Аварларды екінші рет жеңуі
7.Қадырғали Қосымұлы Жалайыридің еңбегі
А) «Шыңғыснама»
В) «Тарих-и Рашиди »
С) «Тарих»
Д) «Кодекс куманикус»
Е) «Жылнамалар жинағы»
8.Батыс Түрік қағанатынның шекарасын батыста Тарым өзені мен Памир тауына дейін жеткізген қаған:
А) Тон
В) Дато
С) Елтеріс
Д) Тардуш
Е) Шегу
9.ХV ғасырдың 70-жылдары Шайбани хан қазақтардан жеңіліс тапқан қала:
А) Аркөк
В) Ташкент
С) Сауран
Д) Отырар
Е) Сығанақ
10.Махмұд Қашғаридің еңбегінде Сайрам деп аталатын ортағасырлық қала
А) Сауран
В) Сығанақ
С) Испиджаб
Д) Тараз
Е) Йассы
11.1128-1213 жылдары Жетісу аймағында өмір сүрген мемлекеттік бірлестік:
А) Қарақытай
В) Жалайыр
С) Найман
Д) Қарахан
Е) Қыпшақ
12.Оғыз қалалары орналасқан аймақ:
А) Жайық пен Еділдің арасы
В) Жетісу
С) Тараз өңірі
Д) Ертіс пен Алакөл аралығы
Е) Сырдың орта және төменгі ағысы
13.Моғолстан мемлекетінің құрылған уақыты:
А) ХV ғасырдың аяғында
В) ХVІ ғасырдың аяғында
С) ХІV ғасырдың ортасында
Д) ХV ғасырдың ортасында
Е) ХVІ ғасырдың басында
14.Шыңғыс хан жіберген керуен Отырарға келді:
А) 1218 жылы
В) 1219 жылы
С) 1215 жылы
Д) 1221 жылы
Е) 1206 жылы
15.Шыңғыс хан жіберген 1211-1215 жылдары жаулап алған жері:
А) Иран
В) Ирак
С) Хорезм
Д) Русь
Е) Қытай
16.Қазақстан тарихының ерте ортағасырлық кезеңінің хронологиясы:
А) Х-ХІІ ғ.ғ.
В) VІ-ІХ ғ.ғ.
С) ХV-ХVІІ ғ.ғ.
Д) ІІІ- VІІ ғ.ғ.
Е) ХVІ-ХVІІ ғ.ғ.
17.Қазақстанның солтүстік шығыс,орталық аймағында ІХ ғ. соңы-ХІ ғ.басында өмір сүрген мемлекет:
А) Қарлұқ қағанаты
В) Қимақ қағанаты
С) Түрік қағанаты
Д) Оғыз мемлекеті
Е) Қарахан мемлекеті
18.Жаңадан құрылған Қазақ хандығының алдындағы тарихи міндеттерінің ішінен қатесін табыңыз:
А) Сыр бойындағы қалаларды қарату
В) Халықты жаппай отырықшыландыру
С) Қазақтың этникалық аумағын біріктіру
Д) Жайылымды пайдаланудағы тәртіпті қалпына келтіру
Е) Қазақ тайпаларының басын қосу
19.Шығай хан билік құрған жылдары:
А) 1580-1582 ж.ж
В) 1532-1537 ж.ж
С) 1569-1573 ж.ж
Д) 1538-1580 ж.ж
Е) 1523-1532 ж.ж
20. «...... Әңгіме-аңыз ретінде баяндалатын даналық сөз,өсиет,ғибрат.Дастан оқиғасы ХІ ғасырда Ыстықкөл,Жетісу,Қашғар өлкесінде болған шындыққа байланысты өрбітіледі.Онда жеке адамның өзін қоғамда, үй ішінде қалай ұстай білу керектігінен бастап,хандар мен бектердің өз қарамағындағы әрбір қоғамдық топтарға қалай қарауға тиіс екендігі жөнінде көптеген мәселелер қамтылады.Идеасы жағынан дастан имандылық, ізгілік рухында жазылған еңбек. Бірақ автордың негігі мақсаты Қарахан мемлекетін нығайту,оның даңқын зорайту еді.Өзінің әдептілік принциптері жағынан ол ортаазиялық әдет өлшемдерін негізге алады.Дастанның мазмұны түсінікті, құрылысы қарапайым».
Мәтіндегі сипатталған түркі тілдес халықтарының рухани мұрасы болып табылатын еңбекті анықтаңыз:
А) «Ақиқат сыйы»
В) «Диуани луғат ат- түрік»
С) «Құтадғу білік»
Д) «Диуан-и хикмет»
Е) «Бақытқа жету»
50-нұсқа
1.Ірі қала әкімдерінің Қарақытай билеушісіне жыл сайын төлеген жер салығы:
А) Құшыр
В) Зекет
С) Қалан
Д) Ихта
Е) Харадж
2.ХІІІ ғасырдың басында Орталық Азияда құрылған көшпелілер империясы:
А) Ұйғыр
В) Таңғұт
С) Жоңғар
Д) Моңғол
Е) Қыпшақ
3.Қазақстандағы Ұлы Жібек жолының Шығысқа шығатын қақпасы:
А) Алтай
В) Жетісу
С) Қаратау
Д) Сарыарқа
Е) Сырдария
4.VІ ғасырдың ІІ жартысында Түрік қағанаты саяси жаңынан ықпалын жүргізген мемлекеттер: