Файл: арынды медициналы ктім.docx

3.Амбу қапшығы не үшін қажет?

Амбу қапшығы – науқастың өкпесін желдету үшін қолданылатын арнайы қолмен жұмыс істейтін құрылғы. Медицинадағы маңызды бұйымдардың бірі бола отырып, ол әр реанимобильдің негізгі жиынтығына кіреді. Амбу қабын қолдану өздігінен дем ала алмайтын адамға өкпені жасанды желдетуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді№
Билет№10

1.Қарқынды күтімдегі мейіргер ісі пәнінің мақсаты қандай

2.Тыныс алу жеткіліксіздігі дегеніміз не?

Тыныс жеткіліксіздігі - өкпеден қанға оттегінің жетіспеуінен пайда болатын патологиялық жағдай. Организм толық жұмыс атқару үшін оттегіге бай қан қажет. Және де тыныс жеткіліксіздігі өкпенің көмірқышқыл газын шығара алмаған кезде даму мүмкін. Организмде көмірқышқыл ғазының мөлшерінің көбеюі зиянды әсер көрсетеді.

3.Демікпе дегеніміз не?

Астма (демікпе) - бронхиолдардың немесе өкпенің ауа жолдарының дерттік жағдайы, осы ауа жолдарының тарылуымен сипатталады. Бұл созылмалы ауру; демікпе адамдарда өмір бойы қосарланумен өтуі мүмкін

Билет№11

1.Демікпенің алғашқы белгілері қандай?

Кейбір жағдайларда жалғыз симптом - созылмалы жөтел, әсіресе түнде немесе қысылу, қатты тыныс алу немесе ысқырық. Кейбір адамдар қайталанатын бронхиті бар деп санайды, өйткені тыныс алу жолдарының инфекциялары демікпеге бейім адамның кеуде қуысында орналасады.

Демікпе эмфизема, бронхит және төменгі тыныс жолдарының инфекциялары сияқты басқа тыныс алу проблемаларына ұқсас болуы мүмкін. Көптеген демікпемен ауыратын адамдар оның бар екенін білмейді. Дәрігерден диагноз туралы сұраңыз. Дем алысында, сыртқа дем шығарғанда, шуыл немесе сырыл болады. Ішке қарай дем тартқанда бұғана және қабырға арасындағы тері ауаны қиналып тартқаннан ішке қарай сорылып, жабысады. Егер науқасқа ауа жетіспесе, оның тырнақтары мен еріні көгереді, мойын тамырлары білеуленіп тұрады. Әдетте ыстығы көтерілмейді.

2.Демікпе нешеге бөлінеді?

Демікпенің үш түрі бар: 1. тыныс алу жолдарының бітелуі. Қалыпты тыныс алуда тыныс алу жолдарының маңайындағы бұлшық ет сақиналары босаңсыған түрде болады және ауа еркін өтеді. Алайда, демікпесі бар адамдарда аллергия туындататын заттектер, қоршаған ортаның тітіркендіргіштері  алу жолдарының маңайындағы бұлшық ет сақиналарының қысылуына апарады және ауа олардан еркін өте алмайды. Ауаның жеткілікті  түспеуі адамда ауаның жетіспеуін туындатады, ал тарылған тыныс алу жолдары арқылы өтетін ауа ысқыратындай дыбыс шығарады, бұл ысқыратын тыныс алу ретінде белгілі. 2. Қабыну. Демікпесі бар адамдарда бронхиолдар ісінген, қызыл түсті болады. демікпенің  болашақта өкпеде қандай дертті өзгерістерін туындатуы мүмкіндігінде осы қабыну  едәуір роль атқарады. Сондықтан, осы қабынуды емдеу демікпесі бар адамдарда болашақ үшін өзекті саналады.  3.Тыныс алу жолдарының тітіркенгіштігі. Демікпеге шалдыққан адамдарда тыныс алу жолдары аса сезімтал келеді. олар әдетте, тозаң, жануарлардың тіршілігінің өнімдері, шаң және түтін секілді түрлі жеңіл тітіркендіргіштерге де аса жіті серпін беріп, тарылады.

---

3.Демікпеге әкелетін факторлар

Бронх демікпесі – аллергия ықтимал адамдарда болатын семіз
жасушалардың, эозинофильдердің, Т-лимфоциттердің, аллергия мен
қабыну медиаторларының нәтижесінде дамитын бронхтың
обструкциясымен сипатталатын тыныс жүйесінің созылмалы қабыну
процесі. Бронх обструкциясы демікпемен, жөтелмен. Әсіресе түнде
айқындалады.
Бронх тармақтарындағы созылмалы қабыну процесі бронх
обструкциясының 4 компонентінен құрады:
жедел обструкция – бұлшықеттердің жиырылуынан;
жеделдеу обструкция – шырышты қабаттың ісігінен;
созылмалы обструкция – бронхтың шеткі бөліктерінің қою секретпен
бітелуінен;
қайтымсыз (склеротикалық) – ұзақ және ауыр ағымның нәтижесінде
бронх қабырғасында склеротикалық өзгерістердің дамуынан.

демікпесіне әкелетін
факторлар (ықпалдар).
Триггерлер – бронх
демікпесін тудыратын ықпалдар.
Оларға жатады: аллергендер,
респираторлы инфекциялар,
ауаның ластануы, аллергендік
тағамдарды қолдану, физикалық
күштеме, метеорологиялық
факторлар (ауаның атмосфералық
қысымының өзгеруі, төмен
температура, ылғалдылықтың
күшеюі, желді ауа-райы, жердің
магниттік полюсінің өзгеруі,
дауыл), дәрі-дәрмектер.

Билет№12

1.Демікпе кезіндегі күтім шаралары

Мейірбикенің дәрігерге дейінгі көмегі.
1.Науқасты орындыққа отырғызыңыз немесе
төсекке басын көтеріп,арқасына жастық төсеп
отырғызыңыз.
2. Терезені ашыңыз. Науқастың таза аумен тыныс
алуына жағдай жасаңыз.
3. Мейірбике науқастан қандай дәрілерді
қолданғанын,қанша мөлшерде қолданғанын , және
себептерін анықтауы тиіс. Мейірбике дәрігер келгенге дейін
науқастың тамыр соғысын, тыныс алу
жиілігін, артериялық қан қысымын өлшеп,
ауру тарихына жазып қоюы керек. науқастың ұстамасының
қаншаға созылғанын, қолданған дәрілерін,
тыныс алу жиілігін, артериялық қан
қысымын, пульсін айтамыз.
5.Дәрігерге
6.Дәрігердің тағайындаған
ем-шарасын
жүзеге асырып, науқастың жағдайын
бақылаймыз.

---

Егер науқастың жағдайы жақсармаса
науқасқа оттегі беру керек және ем –
шараны жалғастырып, науқасқа төсек
режимін белгілеу керек.

2.Ингялатор дегеніміз қандай қүрал?

Ингалятор – ингаляция жасауға
арналған құрылғы. Ингаляция-дәрілерді тыныс алатын
ауа арқылы енгізу әдісі.

3.Небулайзер дегеніміз не

Небулайзер-бұл фармацевтикалық заттарды өкпеге ингаляциялық жеткізуге арналған құрылғы. Құрылғы сұйықтықты ұсақ тамшыларға - аэрозольге немесе тұманға айналдырады. Тыныс алу жолдарының бірқатар ауруларын емдеу үшін қолданылады Небулайзерлер механикалық және электрлік болып табылады. Бүгінгі таңда медицинада сығылған ауаның немесе ультрадыбыстық толқындардың әсерінен препаратты аэрозольге айналдыратын Электр құралдары қолданылады. Дәрілік суспензияларды енгізу үшін тек компрессорлық ингаляторлар қолданылады, өйткені ультрадыбыстық белсенді заттың молекулаларын бұзуы мүмкін. Компрессорлық небулайзер мыналардан тұрады: компрессор; компрессорлық түтік; тостаған; маска немесе ауыз қуысы. Доктор о. Нербринк компрессорлық небулайзердің негізгі қызметі оның құрамындағы сұйықтықты шашырату екенін түсіндіреді. Құрылғының әсер ету механизмі қарапайым. Бастапқы генерация нүктесі-Сығылған ауа кеңейетін, оның жылдамдығы артатын тесік. Осы кезде кеңейетін ауа қысымның төмендеуін тудырады, сұйықтық ауа саңылауына сіңеді, онда ол тез кеңейетін ауамен түйіседі. Осы байланыстың нәтижесінде ұсақ тамшылар пайда болады

Билет№13

1.Анамнез дегеніміз не

. Анамнез - бұл диагноз қою үшін кәсіпқой науқастың ауруы немесе проблемасы, олардың өмір салты мен отбасылық тарихының болуы туралы негізгі ақпаратты алуға болатын диалог арқылы пациенттен пациенттен ақпарат алу процесі. өңделетін немесе жұмыс істейтін проблема туралы.

Anamnesis (греч.) – еске аламын.
Аурудың тарихы – Anamnesis morbi.
Өмірдің тарихы – Anamnesis vitae

 Аурудың анамнезі (morbi):

Қашан ауру басталды (бірінші симптомдарды қашан
сезді)?
Ауру қалай басталды?
Аурудың басталуы немен байланысты?
Клиникалық белгілері қалай дамиды?
Ем жүргізді ма?
Ем нәтижелі болды ма?

Өмірдің анамнезі (Vitae):

Туған жері?
Мекен жайы?
Өндірісте жұмыс жағдайы?
Тұрмыстық жағдайы?
Тамақтандыру ерекшеліктері?

---

Бұрын және қазір қандай аурулармен ауырады
(Перенесенные и сопутствующие заболевания)?
Аллергоанамнез?
Зиянды әдеттер?

2.Анамнез нешеге бөлінеді

Anamnesis (греч.) – еске аламын.
Аурудың тарихы – Anamnesis morbi.
Өмірдің тарихы – Anamnesis vitae

3.Пациеттерді тексеру кезінде субективті әдістерге сипаттама беріңіз

Науқасты субъективті тексеру әдісі — науқасты клиникалық тексеру әдістерінің бірі. Алдымен науқастың жалпы мәліметтерін сұрастырады (фамилия, аты, әкесінің аты, жасы). Науқастың мамандығын білу аурудың себебін анықтауға көмектесуі ықтимал. Науқасты сұрастыру: шағымдарынан, аурудың басталу тарихы, науқастың өмір тарихынан тұрады.

Ең басында негізгі немесе басты шағымдарды мұқиат сұрастырады. Мысалы, төс асты ауырсынуында оның локализациясын, интенсивтілігін, пайда болу уақытан және ауырсынудың әртүрлі жағдайларға қатысты пайда болуы (физикалық күштеме, жөтел, әртүрлі тағамдарды қабылдау т. с. с.). Ауырсыну немен басталатыны анықталады.

Науқастың негізгі шағымдарын, аурудың алғашқы белгілерін оқып білу, аурудың алғашқы белгілерін анықтауға көмектеседі. Физикалық күштемеден кейін пайда болатын жүрек аймағының ауырсынуына шағымданып, ауырсыну сол қолға беріледі, мұндай шағымдар стенокардияға тән. Тамақтанғаннан кейін 1-2 сағат ішінде немесе түнде, ашқарынға асқазан ауырсынуында он екі елі ішектің ойық жарасына күмәндануға болады.

Содан кейін жалпы шағымдарға көшеді. Мысалыға, өкпенің қабынуында науқас әлсіздікке, жоғарғы температураға, ауырсынуға, жөтелге сол сияқты шағымдарға шағымданады. Сонымен қатар барлық органдарға қатысты сұрақтарды қойып, шағымдарды терең анықтау қажет. Науқастың түнгі ұйқысын, асқа тәбетін сұрастырып, жүйке жүйесінің жағдайын анықтау керек.

Билет№14

1. 
   Пациентті тексеру кезіндеобьективті әдіске сипттама беріңіз
   

Науқасты объективті тексеру әдісі — науқасты клиникалық тексеру әдістерінің бірі. Науқасты объективті тексеру нәтижесінде алынған симптомдар диагнозды дұрыс қоюға өте маңызды. Объективті әдіс: қарау, сипап–сезу (пальпация), соққылау (перкуссия), тыңдаудан (аускультация) тұрады

Қарау кезінде науқастың жалпы көрінісін және жағдайын байқаймыз. Науқастың жалпы жағдайын қанағаттанарлық, орташа ауырлықта, ауыр және өте ауыр болып бөлінеді. Алдымен науқастың төсектегі қалпын, сыртқы жабындылардың түсін (терісі, шырышты қабаттары), дененің жеке бөліктерін қарайды (бет, бас, мойын, дене, аяқ – қол). Науқастың төсектегі қалпы. Науқастың төсектегі қалпы 

---

активті, пассивті және мәжбүрлік болып бөлінеді. Активті дегеніміз ол отырып, тұрып, өзіне – өзі қарай алатын науқастарды айтамыз. Пассивті дегеніміз ол науқас өте әлсіз, күйзелген, ес түссіз жатқан, әдетте төсекте жатып, өзгенің көмегінсіз дене қалпын өзгерте алмайды. Кей ауруларда науқас өзін бір қалыпта ғана жақсы сезінеді оны мәжбүрлі қалып деп айтамыз. Мысалы, жүрек ауруларында ентікпе әсерінен көбіне отырғанды қалайды. Мәжбүрлі қалып науқастың жағдайын жеңілдетеді, бірақ аурудан жазылуға көмектеспейді. Мысалы, өкпенің жарылған абсцессінде науқас «ауырған» жағында жатады, бұл қақырықтың шығуын ауырлатады және инфекцияның одан ары таралуына жағдай туғызады.

2.Палпация дегеніміз не?

Пальпация – науқастың денесін сипау арқылы жүргізілетін медициналық диагностиканың физикалық әдісі. Пальпация көмегімен тіндер мен мүшелердің қасиеттері анықталады: олардың орналасуы, мөлшері, пішіні, қозғалғыштығы, сондай-ақ зерттелетін органның дерттілігі.

3.Перкуссия,аускултация терминдеріне сипаттама беріңіз

Перкуссия деп (латын сөзі реrсиssіо — урғылау) ішкі мүшенің тұсына келіп ұрғылап, одан шыққан дыбысқа талдау жасап, диагностика мақсатында қолданылатын әдісті айтады.

Перкуссия әдісін 1761 жылы Л. Ауэнбруггер  деген дәрігер ұсынған. Бұл әдістің  негізгі мынада: ішкі мүшенің тұсынан ұрғылағанда ішкі мүшелер тербеліске келеді. Ол тербелістер ауа арқылы дыбыс ретінде тарайды. Осылай тараған дыбысты перкуторлық дыбыс дейді. Перкуторлық дыбыстың қасиеттері (жоғарылығы, тембрі және қаттылығы) тербеліске келген мүшенің тығыздығына, созылғыштығына және тонусына тәуелді болады.

Аускультация (латын сөзі аиsсиltаtіоп — тыңдау) — адам ағзасының ішкі мүшелерінің физиологиялық ерекшеліктеріне сәйкес шығаратын дыбыстарды тындау әдісі. Оны 1816 жылы француз дәрігері Рене Лаэннек ұсынған. Адам ағзасының түрліше мүшелерінде пайда болатын дыбыстарды жазу (фонография) әдісі аускультацияны жетілдіре түсті. Мысалы, тыныс алу, жүрек бұлшық еттерінің жиырылуы, асқазанның және ішектің жиырылуы ұлпаны тербелтеді. Сол тербелістердің біразы ғана адамның терісіне дейін жетеді. Тербелістің жеткен адам терісінің әр нүктесі жан-жақты бағытта таралған дыбыс толқынының көзіне айналады. Осы дыбысты қабылдау үшін қолданылатын құралды фонендоскоп дейді.

Билет№15

1.Қандай жүрек қан тамыр ауруларын білесіз?

---