Файл: арынды медициналы ктім.docx

Билет№18

1.Орталық жүйке жүйесінің жедел бұзылыстарына сипаттама беріңіз

Орталық жүйке жүйесі (systema nervosum centrale) – адам
мен жануарлардың жүйке клеткалары (нейрондар) мен оның
өсінділерінен тұратын жүйке жүйесінің ең негізгі бөлігі.

Осы қызметтерді Орталық жүйке жүйесі жұлын
жүйкелері (31 жұп) мен ми жүйкелері (12 жұп) арқылы
атқарады. Бұл жүйкелер омыртқааралық және
вегетативтік жүйке түйіндерімен бірге шеткі жүйке
жүйесін құрады. Әр түрлі рецепторлардан тітіркену
процесінде пайда болатын жүйке импульстары
орталыққа тепкіш (афферентік) жүйке талшықтары
арқылы Орталық жүйке жүйесіне келеді. Бұл жерде
импульс мәліметтері өңделіп, Орталық жүйке жүйесінің
орындаушы
бөлімдері

Кейбіреулер орталық жүйке жүйесінің негізгі аурулары мыналар:

• 
  Эпилепсия
  
• 
  Ми ісіктері
  
• 
  Менингит
  
• 
  Көптеген склероз
  
• 
  Энцефалит
  
• 
  Деммения
  
• 
  Туретта
  
• 
  Альцгеймер
  

2.Орталық жүйке жүйесінің жедел бұзылыстары кезінде пациенттердегі өзгерістерге нелер жатады?

 Олардың кейбіреулері тұрақты бас ауруы; бет, арқа, қол немесе аяқтың ауыруы; шоғырлануға қабілетсіздік; сезімнің жоғалуы; есте сақтау қабілетінің төмендеуі; бұлшықет күшін жоғалту; діріл; ұстамалар; рефлекстердің жоғарылауы, спастикасы, тиктері; паралич; және бұрыс сөйлеу. Егер оларға әсер етсе, медициналық көмекке жүгіну керек.

3.Орталық жүйке жүйесінің қандай ауруларын білесіз?

Эпилепсия а мидың бұзылуы Оған тән, өйткені онымен ауыратын адам нейрондарының дұрыс жұмыс істемеуіне байланысты эпилепсиялық ұстамалар жасауға ұзақ уақыт бейімділігі бар. Болып табылады орталық жүйке жүйесінің ауруы

---

Менингит Ми мен жұлында инфекция болған кезде бұл өте ауыр қабынуға әкелуі мүмкін.

 Энцефалит Бұл мидың қабынуы, оны негізінен вирус тудырады, бірақ оны бактериялар да тудыруы мүмкін. Шарттың бұл түрі ауырлығы төмен немесе жоғары болуы мүмкін

Туретта синдромы - бұл балалық шақта немесе жасөспірімде көрінетін генетикалық неврологиялық жағдай. Осы аурумен ауыратын адам қимыл жасайды, тик немесе әдеттен тыс естіледі және сіз бұларға өте нашар бақылау жасайсыз. Бұл синдром кезінде пайда болатын алғашқы белгілер - бет, магистраль және қол белгілері.

Альцгеймер - бұл ақыл-ойдың біртіндеп пайда болатын және есте сақтау қабілеті мен зияткерлік және әлеуметтік дағдылар сияқты маңызды танымдық функцияларды бұзатын түрі

Көптеген склероз - бұл а созылмалы ауру бұл миелин деп аталатын заттың болмауына байланысты пайда болады, ол біздің орталық жүйке жүйесінің жүйке талшықтарын орауға және қорғауға жауап береді.

Блет№19

1.Минингит дегеніміз қандай ауру?

Менингит – ми қабығының қабынуы. Менингиттің
бірнеше түрі бар: а)індеттік (вирустық),б) іріңді және
улы.
Іріңді менингиттің өзі екі түрлі.
Алғашқысы – ми қабығының менингококк микробынан
зардап шегуі. Соңғысы – адам ағзасындағы инфекция
ошағынан немесе бас сүйектің жарақаттануы
салдарынан ми қабығына инфекция түсуі. Жалпылай
айтқанда, ауру бастапқы кезеңде екi түрге бөлiнедi.
Жедел және созылмалы болатын бұл аурудың ең күрделiсi
мида iрiңдi түрде болатын менингиальдық синдромы.

2.Минингит ауруының пайда болу себептеріне нелер жатады?

Менингиттің себептері көп болуы мүмкін, бірақ жалпы оларды вирустық және бактериялық деп бөлуге болады.

Менингиттің бұл түрлері инфекцияның әсерінен болады организмге белгілі бір бактериялардың түсуінен пайда болады, мысалы, пневмококк, стреп немесе менингококк. Көрсетілген жарақат жарақат, пневмония, иммундық және / немесе метаболизм проблемалары немесе тіпті ағзадағы бактерияларға байланысты болуы мүмкін. Олар әсіресе балаларда, қарт адамдарда және әртүрлі аурулармен ауырған кезде ауыр сипатқа ие.

Вирустық менингит - бұл белгілі бір вирустар тудыратын ауру. Олар асептикалық менингит деп те аталады, өйткені олар жүйеге микроорганизмдердің енуін көрсетпейді. Олар әдетте жұмсақ сипатқа ие, сондықтан дене қызуы, бас ауруы және басқа да белгілер пайда болады, олар онша ауыр емес.

---

Дегенмен, ерекше тәуекел мен ауырлықтың ерекше жағдайлары бар. Ерекше жағдай - бұл герпес вирусы, өйткені ол энцефалитке немесе мидың қабынуына әкеліп соғады, бұл пациенттің миында өлімге әкелетін немесе мүгедектікке әкелетін өзгерістер тудыруы мүмкін.

3.Минингит аурулары кезінде күтім шаралары

Менингитке мейірбикелік күтім-бұл пациентке дұрыс емдеуді қамтамасыз ету мақсатында оған қатысты іс-шаралар жүргізу. Бұл күтімге режим бойынша дұрыс тамақтану, арнайы дәрі-дәрмектерді қабылдау, сондай-ақ толық ұйқы кіреді. Мұндай іс-шараларды медбикелер көрсетеді.

Мейірбике ісінің жоспары келесі тармақтарды қамтиды: Бұзылған қажеттіліктер. Қалыпты температураны сақтау. Ұйқы, тамақтану, дәрі-дәрмек режимін сақтау. Әпкесі науқастың қауіпсіздігін бақылайды. Мәселелер нақты. Аурудың салдарынан бас ауруы, мұрыннан су ағу, құрғақ жөтел, әлсіздік, ұйқының бұзылуы, тәбеттің төмендеуі, қалтырау, безгегі басталуы мүмкін. Әпке жағдайды жеңілдетеді. Мәселелер ықтимал. Құрысулар, құсу, мидың ісінуі, токсикалық шок. Егер олар пайда болса, медбике алғашқы көмек көрсетеді және дәрігерді шақырады. Ұзақ мерзімді мақсат. Дәрігердің ұсынымдарын сақтай отырып, пациентті шығару және оның әдеттегі өмірге оралуы

Түсіндіру де маңызды: Дәрі - дәрмектің мақсаты. Олар пайда болған кездегі жанама әсерлер. Дәрі қабылдау әдісі мен уақыты. Дәрі-дәрмекті сақтау ережелері. Емдеу мерзімі. Ұсыныстарды сақтамаудың салдары.

Билет№20

1.Эпилепсия дегеніміз не?

Эпилепсия – құрысу ұстамаларымен (бұлшық еттің еріксіз жиырылуы) қосарланатын мидың белсенділігінің бұзылысы. Ауруға қайталанатын ұстамалар тән. Бұл ұстамалар дененің қандай да бір бөлігінің қысқа мерзімді еріксіз құрысуы түрінде (парциалдық құрысу) немесе бүкіл дене бойы (жалпы құрысу) және кейде естен танумен және ішек немесе қуық қызметін бақылауды жоғалтумен қосарланады.

2.Эпилепсия ауруыеа себеп болатын факторларды атаңыз
Эпилепсия кез келген жаста пайда болуы мүмкін, бірақ, көбінесе, 5 - 20 жас аралығында болады. Әдетте, науқастарда эпилепсиямен ауырудың отбасылық тарихы болады.
Эпилепсияның кең таралған себептері: мидың туа біткен мәселесі (мидың туа біткен ақауы) Мидың босану кезіндегі жарақаты Заттек алмасуының туа біткен бұзылыстары (мысалы, фенилкетонурия) бассүйек-ми жарақаты Инфекциялар, оның ішінде, мидың абсцессі, менингит, энцефалит, ЖИТС(СПИД) Инсульт  мидың ісігі мидағы ақаулы қантамырларының болуы ми тінінің зақымдануына немесе бұзылуына апарған басқа ауру кейбір дәрі препараттарын қолдану, оның ішінде, антидепрессанттар,  кокаин, амфетамин Деменция (қарттық естен адасу), Альцгеймер ауруы

---

Өзгерістер нәтижесінде мидың тінінде жоғары қозғыштық ошағы қалыптасады, ми бүкіл денеге жалған сигнал (импульстер) жібереді. Бұл кезеңді, болжанбайтын эпилепсия ұстамасына апарады.  Жалғыз құрысу ұстамасы, әдетте, науқаста эпилепсия болуын білдірмейді.

3.Эпилепсия кезіндегі алғашқы көмек

ҰСТАМА КЕЗІНДЕ НЕ ІСТЕУ ҚАЖЕТ? ·         Құрысу қимылдарын күштеп ұстауға тырыспау; ·         Тісін ажыратуға тырыспау; ·         Жасанды тыныс алу немесе жүрек массажын жасамау, ұстамаға ұшыраған адамды тегіс жерге жатқызып, басының астына жұмсақ нәрсе қою қажет; ·         Адамды ұстама болған жерден қозғамау, тек өмірге қауіпті болмаса; ·         Тілдің кептелуінің және сілемейдің тыныс алу жолдарына түсуінің алдын алу үшін жатқан науқастың басын бір жағына бұру қажет, ал құсу пайда болған жағдайда бүкіл денесін абайлап  бір жағына бұру қажет. Ұстама аяқталғаннан кейін адам өзіне келіп, тыныштанып, ұйқысын қандыруы қажет. Ұстамадан кейін көп жағдайда естің қалыпты болмауы және әлсіздік пайда болуы мүмкін, адам өздігінше тұрғанға дейін біраз уақыт өтуі тиіс (әдетте, 5-30 минут). Бірінің соңынан бірі келетін бірнеше үлкен құрысу ұстамалары ерекше қауіпті. Мұндай жағдай эпилепсиялық статус аталады. Ол өмірге қауіпті, себебі, науқастың тыныс алуы тоқтауы және тұншығудан өлімге ұшырауы мүмкін.

Билет№21

1. 
   Шок дегеніміз не?
   

Шок — организмге шектен тыс күш эсер еткенде дамитын, қан айналымының жедел жеткіліксіздігімен көрініс беретін ауыр пато-логиялық үрдіс. Бүл кезде гипоксия жағдайына байланысты зат алмасу үрдістері бүзылып, ағзалар қызметі өте әлсірейді Шоктың түрлері: пайда болу себептеріне қарап шоктың төмендегідей түрлерін ажыратады: 1)жарақаттық, 2) гиповолемиялық, 3) кардиогендік, 4) сепсистік (токсико-инфекциялық), 5) гемотрансфузиялық, 6) ана-филактикалық және 7) нейрогендік Жарақаттық шок. Жүмыс орнында, әртүрлі табиғи апаттарда, қару-жарақты қолданғанда дамитын ауқымды жарақаттарда байқ-алады. Гиповолемиялық шок. Көп қан кету жағдайында көп мөлшерде плазманы жоғалтқанда (мысалы, қүсу немесе іш кету нәтижесінде) сүйықтықтар мен электролиттер организмнен шығып кеткенде, яғни айналымдағы қан көлемі өте азайғанда дамиды.

2.Шоктың қандай түрлерін білесіз?

Шоктың түрлері: пайда болу себептеріне қарап шоктың төмендегідей түрлерін ажыратады: 1)жарақаттық, 2) гиповолемиялық, 3) кардиогендік, 4) сепсистік (токсико-инфекциялық), 5) гемотрансфузиялық, 6) ана-филактикалық және 7) нейрогендік Жарақаттық шок. Жүмыс орнында, әртүрлі табиғи апаттарда, қару-жарақты қолданғанда дамитын ауқымды жарақаттарда байқ-алады. Гиповолемиялық шок. Көп қан кету жағдайында көп мөлшерде плазманы жоғалтқанда (мысалы, қүсу немесе іш кету нәтижесінде) сүйықтықтар мен электролиттер организмнен шығып кеткенде, яғни айналымдағы қан көлемі өте азайғанда дамиды.

---

Гемотрансфузиялық шок топтары сәйкес келмейтін қан құйылғанда дамиды Анафилактикалық шок организмге әртүрлі аллергиялық реакциялардың дамуына байланысты. Нейрогендік шок. Жұлын-ми жарақаттанғанда немесе ауқымды дене жарақатында кездеседі. Оның негізгі себебі орталық нерв жүйесіне афференттік ауыру импульстарының шектен тыс түсуі. Осы жағдайда шеткі қан тамырлары ерекше кеңейіп, қан қысымы өте төмендеп кетеді.

3.Аллерген дегеніміз не?

Аллерген (аллергия... және genos — туу, тегі) — аллергия туғызатын заттек. Соңғы кезде жаңа химиялық қосылыстар есебінен бұлардың саны едәуір өсті.^[1]
Билет№22

1.Анафилактикалық шок дегеніміз не?

Анафилактикалық шок (АШ) - ағзаға аллергендер енгенде жедел түрдегі аллергиялық реакцияны тудыратын, қанайналым, тыныс алу, орталық жүйке жүйесінің ауыр бұзылысытарымен сипатталатын, жедел дамитын, өмірге қауіпті патологиялық үрдіс.

Найзағай тәрізді ағым жедел ба¬сталады, артериалық қысым тез удемелі төмендейді,етен тану,тыныс жетіспеушілігі үдейді. Бұл ағымның ерекшелігі жүргізілген белсенді шокқа қарсы емгетөзімді және үдемелі төмендейді, естен тану, тыныс жетіспеушілігі үдейді.Бұл ағымның ерекшелігі жүргізілген белсенді шокқа қарсы емге төзімді және үдемелі терең коматозды жағдайға дейін дамиды. Алғашқы минуттарда немесе сағаттарда өмірлік маңызды мүшелердің зақымдануына байланыты өлімге әкеледі.

Бұл ағым екі түрде өтуі мүмкін. Же¬дел тыныс жетіспеушілігімен немесе же¬дел тамыр жетіспеушілігімен.

2.Анафилактикалық шоктың пайда болуына себеп болатын факторларды атаңыз?

Анафилактикалық шок дамуы мүмкін егер:анамнезінде дәрілік аллергия,дәрілік препараттарды ұзақ қабылдау,әсіресе қайталанған к у р с т а р м ен, д е п о- п р е п а р а т т а р д ы қолдану, полипрагмазия, дәрілік препараттың жоғары сенсибилизациялық белсенділігі,мамандығына байланысты дәрімен ұзақ қатынаста болу,анамнезінде дәрілік аллергия,дәрілік препараттар¬ды ұзақ қабылдау,әсіресе қайталанған курстармен,депо- препараттарды қолдану, полипрагмазия, дәрілік препараттың жоғары сенсибилизациялық белсенділігі,мамандығына байланысты дәрімен ұзақ катынаста болу,анамнезінде аллергиялықаурулар,пенициллинге сенсибилизация көзі түрінде дермотомикоздардың (эпидермофития) болуы.

---